MUTWE WA KUFUNDA 29
LWIMBO 121 Twafwainwa Kwikanya
Chinuzhukainga Bintu Byakonsha Kwimulengela Kuponena mu Lweseko
“Labainga ne kukenkenta ne kutwajijila kulomba pa kuba’mba mubule kuponena mu lweseko.”—MAT. 26:41.
BYO TUSAKWISAMBAPO
Kuyuka ene mambo o twafwainwa kuchinuzhukila kulenga mambo ne bintu byakonsha kwitulengela kulenga oo mambo.
1-2. (a) Ñanyi kintu Yesu kyo ajimwineko baana banji ba bwanga? (b) Mambo ka baana ba bwanga o bamushiijile Yesu ne kunyema? (Monai ne bipikichala.)
“KINE muchima wakebesha, pakuba mubiji wakooka.”a (Mat. 26:41b) Bino byambo byaambile Yesu bimwesha’mba wayukile’mba twi bambulwakulumbuluka kabiji tulubankanya, pano bino, bino byambo byavwangilemo ne lujimuno lwa kuba’mba kechi twafwainwa kukizhamo kwiketekela ne. Byo kwashajiletu maola acheche Yesu kwamba bino byambo, baana banji ba bwanga baambishetu’mba kechi bakamusha Nkambo yabo ne. (Mat. 26:35) Kino kintu kyo bafuukwilepo kuba kyajingatu bulongo. Nangwa byonkabyo, kechi bayukile’mba kyakonsha kwibakatazha kuba kyaoloka inge bintu byakatazha ne. O ene mambo Yesu o ebajimwijileko’mba: “Labainga ne kukenkenta ne kutwajijila na kulomba, pa kuba’mba mubule kuponena mu lweseko”—Mat. 26:41a.
2 Kyataminekotu ke kya kuba’mba baana ba bwanga bakankelwe kuba bibambijile Yesu. Yesu byo bamukwachile, nanchi batwajijile kwikala pamo ne aye nyi? Inyi baubile moyo ne kumunyema? Na mambo a kubula kulaba ne kukenkenta, baana banji ba bwanga baubile kintu kyo baambile’mba kechi bakekyuba ne, ko kuba’mba bamushiile Yesu ne kunyema.—Mat. 26:56.
Yesu wajimwineko baana banji ba bwanga kulabanga ne kukenkenta ne kuchinuzhuka bintu byakonsheshe kwibalengela kuponena mu lweseko, pano bino bamunyemene (Monai mafuka 1-2)
3. (a) Pa kuba’mba tutwajijile kwikala ba kishinka kwi Yehoba, mambo ka o twafwainwa kuchinuzhukila kulanguluka’mba kimye kyonse tukobangatu byaoloka? (b) Ñanyi bintu byo tusakwisambapo mu uno mutwe?
3 Kechi twafwainwa kulanguluka’mba kimye kyonse tukobangatu bintu byaoloka ne. Kya kine kuba’mba twafuukulapo kubula kuba kintu kiji kyonse kyakonsha kufichisha Yehoba ku muchima. Nangwa byonkabyo, twi bambulwakulumbuluka kabiji twakonsha kwesekwa kimye kiji kyonse. (Loma 5:12; 7:21-23) Twakonsha kubazhimukatu twalenga kala a bulala. Onkao mambo, pa kuba’mba tutwajijile kwikala ba kishinka kwi Yehoba ne Mwananji, twafwainwa kulondela lujimuno lwa kwa Yesu lwa kuchinuzhuka kulenga mambo. Uno mutwe usakwitukwasha kuba bino. Patanshi, tusakwisamba pa bintu byatama byo twafwainwa kuchinuzhuka kuba. Kepo tusakwisamba pa byo twafwainwa kuchinuzhuka kuba byatama. Kabiji mu kupezhako, tusakwisamba pa byo twafwainwa kutwajijila kubula kubanga bintu byatama.
BINTU BYATAMA BYO TWAFWAINWA KUCHINUZHUKA KUBA
4-5. Mambo ka o twafwainwa kuchinuzhukila kulenga mambo nangwa acheche?
4 Mambo amo acheche kukila akwabo. Pano bino, akonsha konauna bulunda bwetu ne Yehoba. Kabiji ano mambo acheche akonsha kwitulengela kulenga mambo akatampe.
5 Atweba bonse pa muntu pa muntu twakonsha kuponena mu lweseko lwakonsha kwitulengela kulenga mambo akatampe, kwivwanga mu byubilo bya kwizozola nangwa kulanguluka bintu byatama bilangulukapo bantu ba mu ino ntanda. Kampe muntu umo wakonsha kuponena mu lweseko lwa kuba bulalelale. Mukwabo naye kampe wakonsha kuponena mu lweseko lwa kuba bintu byatama nabiji kwisuka nangwa kutamba bya mulekese. Kabiji mukwabo naye wakonsha kwikala na moyo wa kuchiina bantu, kwitota, kuzhingila bukiji nangwa bintutu bikwabo byatama. Bino byo byaambile ne Yakoba amba “muntu yense wesekwa kupichila mu kumukoka ne kumujimbaika ku bya kusakasaka byanji mwine.”—Yako. 1:14.
6. Ñanyi bintu byo twafwainwa kuyuka bulongo pe atweba bene?
6 Nanchi mwayukapo bintu bimo byakonsha kwimulengela kuponena mu lweseko bukiji nyi? Kyatama bingi inge ketwibepe amba twakosa bingi kabiji kechi twakonsha kulubankanya nangwa kulenga mambo ne. (1 Yoa. 1:8) Kiji bino mambo Paulo wamwesheshe’mba ne boba ‘bakoma ku mupashi’ bakonsha kuponena mu lweseko inge babula kujimuka. (Nga. 6:1) Twafwainwa kwiyuka bulongo ne kumona bintu byakonsha kwitulengela kuponena mu lweseko bukiji.—2 Ko. 13:5.
7. Ñanyi kintu kyo twafwainwa kuteshako muchima kuba? Lumbululai.
7 Ñanyi bintu byo twafwainwa kuba inge twayuka bintu byakonsha kwitulengela kuponena mu lweseko bukiji? Twafwainwa kwibikako kwibichinuzhuka. Mu moba a kala, javula balwanyi batwelelanga ku bibelo pa kulukuka muzhi. O ene mambo o babikilangapo bakasopa bavula pa bibelo ba kusopa muzhi. Ne atweba twafwainwa kuta bingi muchima ku bintu byo twayuka’mba byakonsha kwitulengela kuponena mu lweseko bukiji.—1 Ko. 9:27.
BYO TWAKONSHA KUCHINUZHUKA KUBA BINTU BYATAMA
8-9. Ñanyi bintu byakonsheshe kulengela nsongwalume ye baambapo mu Byambo bya Maana kitango 7 kubula kulenga mambo akatampe? (Byambo bya Maana 7:8, 9, 13, 14, 21)
8 Twakonsha kuchinuzhuka byepi kulenga mambo? Akilangulukai pa bintu byo twakonsha kufunjilako ku nsongwalume ye baambapo mu Byambo bya Maana kitango 7. Waubile bulalelale na mwanamukazhi pite. Kyepelo 22 kyaamba’mba, uno nsongwalume wamulondejile “ponkapotu.” Nangwa byonkabyo, byepelo bitanshi byamwesha’mba waubilepo bintu bimo patanshi byamulengejile kulenga mambo.
9 Ñanyi bintu byamulengejile kulenga mambo? Patanshi, mabanga mu kimye kya muntuwamuntuwa, wapichilenga ‘mu mukwakwa wajinga kwipi na mansanga kwaikelanga uno mwanamukazhi pite.’ Kabiji wayile mu jishinda jatajile ku nzubo ya mwanamukazhi. (Tangai Byambo bya Maana 7:8, 9.) Byo amwene uno mwanamukazhi, kechi wabwelelemo ne. Pakuba aye waswile kumufyompa ne kuteleka ku byo amwambijilenga pa mambo a bitapisho bya mutende byo atapishe. Kampe waubile bino pa kuba’mba amulengele kulanguluka’mba wajinga mwanamukazhi wawama. (Tangai Byambo bya Maana 7:13, 14, 21.) Inge uno nsongwalume wachinuzhukile bintu byamulengejile kulenga mambo, inge kyamukwashishe kubula kuponena mu meseko ne kulenga mambo.
10. Lelo jino, mupopweshi wa Yehoba wakonsha kulubankanya byepi byonka byaubile nsongwalume?
10 Jishimikila ja kwa Solomone jimwesha kintu kyakonsha kumwekela mupopweshi wa Yehoba uji yense. Wakonsha kulenga mambo ne kutendeka kulanguluka’mba walengele mambo na mambo a bintu byamumwekejile byo abujilenga kuketekela. Nangwa wakonsha kwamba’mba, “kyajingatu kya kubazhimukila.” Pano bino, inge walangulukishapotu bulongo pa kyamwekele, ukataana’mba waubilengapo bintu bimo byatama byamulengejile kulenga mambo. Bino bintu byakonsha kuvwangamo kupwanañana na bantu babi, bya kisangajimbwe byatama ne kutaanwa ku mapunzha abula kufwainwa nangwa kwingijisha intaneti mu jishinda jabula kufwainwa. Kabiji kampe walekele kulomba, kutanga Baibolo, kupwila nangwa kusapwila. Byonka byaubile nsongwalume ye baambapo mu buku wa Byambo bya Maana, naye waubilengapo bintu bimo byatama byamulengejile kulenga mambo.
11. Pa kuba’mba tubule kulenga mambo, ñanyi bintu byo twafwainwa kuchinuzhuka?
11 Ñanyi bintu byo twafwainwa kufunjilako? Twafwainwa kuchinuzhuka kulenga mambo ne bintu byatama byakonsha kwitulengela kulenga mambo. Solomone walumbulula bulongo kino kishinka mu jishimikila ja nsongwalume ne mwanamukazhi pite. Waambile pa uno mwanamukazhi amba: “Kange mwende mu mashinda anji ne.” (Maana 7:25) Kabiji waambile pa uno mwanamukazhi wajinga na byubilo byatama amba: “Kechi mupichile kwipi ne aye ne; kange muye kwipi na kibelo kya nzubo yanji ne.” (Maana 5:3, 8) Ibyo, twakonsha kuchinuzhuka kulenga mambo inge ke tubule kuba bintu byakonsha kwitulengela kulenga mambo.b Bino byakonsha kuvwangamo bintu bena Kilishitu byo bamona’mba kechi byatama ne, pano bino, byakonsha kwimulengela kuponena mu lweseko.—Mat. 5:29, 30.
12. Ñanyi kintu Yoba kyo afuukwilepo kuba, kabiji kyamukwashishe byepi kubula kuponena mu lweseko? (Yoba 31:1)
12 Pa kuba’mba tuchinuzhukenga bintu byakonsha kwitulengela kulenga mambo, twafwainwa kufuukulapo kubula kuba byobyo bintu. Abino byo byaubile ne Yoba. ‘Walayañene lulayañano na meso anji’ amba kechi ukatala mwanamukazhi mukwabo na lwiso ne. (Tangai Yoba 31:1.) Kulondela bino byo afuukwilepo kwamulengejile kubula kuba bukende. Ne atweba twakonsha kufuukulapo kubula kuba bintu byakonsha kwitulengela kuponena mu lweseko.
13. Mambo ka o twafwainwa kuzhikijila milanguluko yetu? (Monai ne bipikichala.)
13 Kabiji twafwainwa kuzhikijila milanguluko yetu. (Lupu. 20:17) Bamo bamba’mba kijitu bulongo muntu kulanguluka pa bintu byatama kikulutu kechi wibyuba ne. Nangwa byonkabyo, ndangulukilo ya uno mutundu yatama. Muntu utwajijila kulanguluka pa bintu byatama utendeka kulanguluka kwibyuba. Inge wauba bino, kyakonsha kumukatazha kushinda lweseko. Nangwa byonkabyo, pa bimye bimo twakonsha kutendeka kulanguluka pa bintu byatama. Kintu kyanema kyo twafwainwa kuba ke kuleka kulanguluka pa bintu byatama ponkapotu ne kutendeka kulanguluka pa bintu byawama. Kuba bino kwitulengela kukiba milanguluko yatama yakonsha kwitulengela kulenga mambo akatampe.—Fili. 4:8; Kolo. 3:2; Yako. 1:13-15.
Twafwainwa kuchinuzhuka bintu biji byonse byakonsha kwitulengela kuponena mu lweseko (Monai jifuka 13)
14. Ñanyi bintu bikwabo byakonsha kwitukwasha kubula kuponena mu lweseko?
14 Ñanyi bintu bikwabo byo twafwainwa kuba pa kuba’mba tubule kuponena mu lweseko? Twafwainwa kushiinwa na muchima wetu yense kuba’mba tukamwenangamo bintu byawama inge ke tukookele mizhilo ya Yehoba kimye kyonse. Bimye bimo kyakonsha kwitukatazha kulanguluka pa bintu ne kuba bintu byo tukeba kwesakana na mwayila kyaswa muchima wa Lesa. Pano bino, inge twibikako kuba bino, tukekala bingi na lusekelo.
15. Kulangulukanga kuba bintu byawama kwakonsha kwituzhikijila byepi kubula kuponena mu lweseko?
15 Twafwainwa kulangulukanga kuba bintu byawama. Inge ke ‘tushikwe bintu byatama ne kutemwa bintu byawama,’ tukakebeshanga kuba bintu byawama ne kuchinuzhuka bintu byakonsha kwitulengela kulenga mambo. (Amo. 5:15) Kabiji kulanguluka bintu byawama kuketulengela kubula kulenga mambo inge twaesekwa na bintu byo twakonsha kubula kuketekela.
16. Kuba bintu bikosesha bulunda bwetu ne Yehoba kwakonsha kwituzhikijila byepi? (Monai ne bipikichala.)
16 Ñanyi bintu byo twafwainwa kuba pa kuba’mba tulangulukenga kuba bintu byawama? Twafwainwa kutemwa bingi kuba bintu byakonsha kwitulengela kukosesha bulunda bwetu ne Yehoba. Inge tubena kupwila nangwa tuji mu mwingilo wa kusapwila, kechi tulanguluka pa bintu byatama byakonsha kwitulengela kuponena mu lweseko ne. Pakuba tutundaikwa kuba bintu bitokesha Yehoba ku muchima. (Mat. 28:19, 20; Hebe. 10:24, 25) Kutanga ne kufunda Mambo a Lesa ne kulanguluka langulukapo kwitulengela kutemwa bintu byawama ne kushikwa bintu byatama. (Yosh. 1:8; Sala. 1:2, 3; 119:97, 101) Vulukai kuba’mba Yesu waambijile baana banji ba bwanga amba: ‘Twajijilai na kulomba, pa kuba’mba mubule kuponena mu lweseko.’ (Mat. 26:41) Inge ke tulombe kwi Shetu wa mwiulu, tulomba’mba etukwashe ne kwitulengela kuba bintu bimutokesha ku muchima.—Yako. 4:8.
Kuba bintu bikosesha bulunda bwetu ne Yehoba kwakonsha kwitukwasha kukaana meseko (Monai jifuka 16)c
TWAJIJILAI KUCHINUZHUKA KUBA BYATAMA
17. Ñanyi kintu Petelo kyo akankelwe kuba pa bimye byavula?
17 Inge twibikako, twakonsha kushinda bintu byatama byo twakonsha kuba na mambo a bumbulwakulumbuluka bwetu. Pano bino, bintu bimo byakonsha kwitukatazha pa kuba’mba twibishinde. Akilangulukai pa byamwekejile mutumwa Petelo. Kuchiina bantu kwamulengejile kukaana Yesu pa bimye bisatu. (Mat. 26:69-75) Kyamweka Petelo walekele kwikala na moyo wa kuchiina bantu byo asapwijile na kuchinchika mu kije kya Saniedilini. (Byu. 5:27-29) Nangwa byonkabyo, pa kupitapo myaka, pa kakimye kacheche, walekele kujiila pamo na bantu babujile Bayudea “na mambo a kuchina boba ba mukanda.” (Nga. 2:11, 12) Petelo waikele jikwabo na moyo wa kuchiina bantu. Kampe moyo wanji wa kuchiina bantu kechi wapwile ne.
18. Ñanyi kintu kyakonsha kumweka ku miteeto imo yo twakonsha kwikala nayo?
18 Ne atweba kintu kya uno mutundu kyakonsha kwitumwekela. Mu ñanyi jishinda? Muteeto ye twalangulukilenga’mba twamusankilapo wakonsha kwitubwelela jikwabo. Kino kyo kyamwekejile ne mulongo umo waambile’mba: “Nalekele kutamba bya mulekese pa myaka jikumi kabiji nashiinwe kuba’mba kechi nkekyubapo jibiji ne. Nangwa byonkabyo, uno muteeto wakifyamine mukachi kufikatu ne kimye kyo ambwelejile jikwabo.” Kyawamakotu ke kya kuba’mba watwajijile kwibikako kushinda uno muteeto. Kabiji wayukile’mba wafwainwe kubanga bino pa juba pa juba, kampe mu bwikalo bwanji bonse. Wibikileko bingi kushinda uno muteeto wa kutamba bya mulekese. Kabiji mukazhanji ne bakulumpe mu kipwilo nabo bamukwashishe kuba bino.
19. Ñanyi bintu byo twafwainwa kuba inge tukiji na muteeto ye tukilwa nanji?
19 Ñanyi bintu byo twafwainwa kuba pa kuba’mba muteeto ye tukyangye kushinda abule kwitulengela kuba byatama? Twafwainwa kulondela lujimuno lwa kwa Yesu lwa kuba’mba: “Labainga ne kukenkenta.” Nangwatu mu bimye byo mumona’mba mwakosa, chinuzhukainga bintu byakonsha kwimulengela kuponena mu lweseko. (1 Ko. 10:12) Twajijilai kwingijisha mashinda emukwashishe kushinda yewo muteeto. Pa Byambo bya Maana 28:14 paamba’mba: “Ye mwine wa lusekelo muntu wakamwa Lesa kimye kyonse.”—2 Pe. 3:14.
BINTU BYAWAMA BIFUMAMO INGE TWATWAJIJILA KULANGULUKA KUBA BYAWAMA
20-21. (a) Ñanyi bintu byo tukamwenamo inge twatwajijila kuchinuzhuka bintu byakonsha kwitulengela kuponena mu lweseko? (b) Inge twibikako kushinda lweseko, Yehoba ukooba ñanyi kintu?
20 Twafwainwa kuyuka’mba ke kintu kyawama bingi kutwajijila kuba byawama pa kuba’mba tushinde lweseko. Inge muntu walenga mambo, ‘usekelatu pa kakimye kacheche,’ pakuba kulondela mizhilo ya Yehoba kwitulengela kwikala bingi na lusekelo. (Hebe. 11:25; Sala. 19:8) Kiji bino mambo Yehoba witulengele’mba tulondelenga mizhilo yanji. (Nte. 1:27) Onkao mambo, tukekala na jiwi ja mu muchima jatoka ne kwitulengela kutwajijila kuba bintu biketulengela kwikala na bumi bwa myaka ne myaka.—1 Timo. 6:12; 2 Timo. 1:3; Yuda 20, 21.
21 Ibyo kuba’mba “mubiji wakooka.” Pano bino, kino kechi kilumbulula’mba kafwako kyo twakonsha kuba ne. Yehoba winengezhezha jimo kwitupa bulume. (Tangai 2 Kolinda 4:7.) Kabiji mwafwainwa kuyuka’mba buno bulume Yehoba bo etupa bwakila bwa bantu. Pano bino, patanshi twafwainwa kwibikako pa juba pa juba kwingijisha bulume bwetu pa kushinda lweseko. Inge twauba bino, tukashiinwa’mba Yehoba ukakumbula milombelo yetu ne kwitupa bulume bo tukeba. (1 Ko. 10:13) Ibyo, na bukwasho bwa Yehoba, tukatwajijila kuchinuzhuka bintu byakonsha kwitulengela kuponena mu lweseko.
LWIMBO 47 Lombainga kwi Yehoba pa Juba pa Juba
a KULUMBULULA BYAMBO: Kyambo kya kuba’mba “muchima” kyo baambapo pa Mateo 26:41 kilumbulula bulume buji mukachi ketu bwitulengela kulanguluka nangwa kuba bintu byo tuba. Kabiji kyambo kya kuba’mba “mubiji” kilumbulula bumbulwa kulumbuluka bwetu. Onkao mambo, twakonsha kukebesha kuba kintu kyaoloka, pano bino inge twabula kujimuka, twakonsha kuponena mu lweseko ne kuba kintu kyatama kyo bakanya mu Baibolo.
b Muntu walenga mambo akatampe wakonsha kutaana bukwasho mu buku wa kuba’mba Mukekala Myaka ne Myaka, lufunjisho 57 bishinka 1-3 ne mu mutwe wa kuba’mba “Meso enu Atalengatu Kulutwe” uji mu Kyamba kya Usopa kya November 2020, ma. 27-29, mafu. 12-17.
c KULUMBULULA KIPIKICHALA: Mulongo watanga kinembelo kya juba lukelo, watanga Baibolo pa chaile kabiji watanwa ku kupwila kwa mukachi ka mulungu mabanga.