Kange Mwijimbaikenga Anwe Bene na Milanguluko Yatama Ne
LESA washikishe Evwa panyuma ya kuja ku kichi kyo bebazhijikile amba: “I kika kyo wauba?” Kumvwa aye wamukumbwile’mba: ‘Aye muloolo wajikunjimbaika ne kuja naja.’ (Nte. 3:13) Satana, aye muloolo mujimbijimbi wamulengejile kusatukila Lesa, palutwe kacheche watelelwe amba, ‘muloolo wa kala, . . . mujimbijimbi wa panopantanda ponse.’—Lum. 12:9.
Jishimikila jiji mu Ntendekelo jimwesha Satana amba wa bujimuku, ubepa bubela pa kuba amba ajimbaike babilubi. Evwa waumvwijile bubela bwanji. Nangwa byonkabyo, kechi twafwainwa kulanguluka amba Satana ye yenkatu wakonsha kwitongola ne. Baibolo witujimunako ne pa bizumba biji mu ‘kwijimbaika atweba bene.’—Yako. 1:22.
Kyakonsha kumweka nobe kechi twakonsha kwijimbaika atweba bene ne. Pano bino, lujimuno lwa Lesa lwaikelako kwitukwasha. Onkao mambo twafwainwa kulanguluka pa byo twakonsha kwijimbaika atweba bene ne pa ndangulukilo yatama yakonsha kwitongola. Byakumwenako biji mu Binembelo byakonsha kwitukwasha.
Byo Twakonsha Kufunjilako ku Bantu Bejimbaikile Abo Bene
Mu mwaka wa 537 B.C.E., Kilusa Mukatampe wa mu Pelisha wapaine mukambizho wa kuba’mba Bayudea bajinga mu buzha mu Babilona babwele mu Yelusalema na kushimukulula nzubo ya Lesa. (Eze. 1:1, 2) Mu mwaka walondejilepo, kwesakana na nkebelo ya Yehoba, bantu bashimikile kitendekesho kya nzubo ya Lesa ya katataka. Aba babwelele basangalele bingi ne kutota Yehoba pa kwibapesha kutendeka yewa mwingilo wanema. (Eze. 3:8, 10, 11) Pano bino mu kuya kwa moba, kwajinga bantu bebemenejile ku ntundwa kuba amba baleke kushimika, kabiji bantu balefwilwe. (Eze. 4:4) Byo papichile myaka 15 kufuma po babwelejile, bakulumpe ba bena Pelisha balekeshe mwingilo yense wa kushimika mu Yelusalema. Pa kukanya uno mwingilo, babinemanga baishile mu Yelusalema kabiji ‘bakainye [Bayudea] na lupata ne na bulume.’—Eze. 4:21-24.
Kimye kyo bapichilenga mu ino mikiika, Bayudea bejimbaikilenga abo bene na milanguluko yatama. Beambijilenga abo bene amba: “Kimye kya kushimukulula nzubo ya Yehoba kikyangye kufika.” (Hagai 1:2) Bapwishishe mu michima yabo abo bene amba Lesa kechi ukeba amba nzubo yanji ishimikwe bukiji ne. Mu kifulo kya kumonapo mashinda a kubilamo nkebelo yanji, balekele mwingilo wabo wazhila ne kutendeka kuwamisha mazubo abo bene. Ngauzhi wa Lesa Hagai wibashikishe amba: ‘Nanchi kino kyo kimye kya kwikala anweba mu mazubo awamisha, ino nzubo ya [Yehoba] kasa yakikunduka nyi?’—Hagai 1:4.
Nanchi mwakonsha kufunjilako ku kino kyaubiwe nyi? Kwikala na ndangulukilo yatama pa mambo a kimye Lesa kyo afwainwa kubilamo nkebelo yanji kwakonsha kwitulengela kubula kuyuka buneme bwa bintu bya ku mupashi ne kutatu muchima ku bintu byenu. Kyakumwenako, fwanyikizhai kuba amba mubena kupembelela benyi. Kutengela kwiya kwabo kwakonsha kwimulengela kunengezha bulongo bintu kimye kyo mubena kwingila mingilo ya pa nzubo. Pano bino, kwaiya muluwe wa kuba amba benyi kechi basakwiya bukiji ne. Abya mukekileka kunengezha nyi?
Pano bino, vulukai kuba amba Hagai ne Zekaliya bakwashishe Bayudea kuyuka amba Yehoba wakebelenga kuba amba nzubo yanji ishimukululwe bukiji. Hagai wibatundaikile amba: “Anweba bantu bonse muji muno mu kyalo, mukose, . . . ne kwingila.” (Hagai 2:4) Bafwainwe kutwajijila kwingila mwingilo ye bebapele ne kuketekela kuba amba mupashi wa Lesa ukebakwasha. (Zeka. 4:6, 7) Nanchi kino kyakumwenako kyakonsha kwitukwasha kubula kwikala na ndangulukilo yatama pa mambo a juba ja Yehoba nyi?—1 Ko. 10:11.
Kwikala na Milanguluko Yawama mu Kifulo kya Kwijimbaika na Milanguluko Yatama
Mu nkalata yanji ya bubiji, mutumwa Petelo waambilepo pa mutanchi wa Yehoba wa kwikajika “bya mwiulu bipya ne ntanda ipya.” (2 Pe. 3:13) Waambile amba bantu bamo bebendelekelenga batendekele kuzhinauka amba kampe Lesa kechi ukakwasha bantu ne. Bepachikile kyatama bingi amba kafwako kyakonsha kubiwa ne, amba “bintu byonse [byaikele byonka] byo byajinga ne ku ntendekelo ya lulengelo.” (2 Pe. 3:4) Petelo wakebelenga kufumyapo ino ndangulukilo yatama. Wanembele amba: “Mbusha michima yenu yawama na kwimuvulula.” Wavulwilemo bakwabo bena Kilishitu amba aba bebendelekelenga kechi baambilenga kine ne. Lesa wakyubapo kala bintu bimo mu bwikalo bwa bantu, byo aletele muyulo wajingako ntanda yonse.—2 Pe. 3:1, 5-7.
Hagai naye watundaikile boba Bayudea balefwilwe ne kukoka mu 520 B.C.E. Wibakambizhe amba: “Aki langulukai pa bintu bimumwekela.” (Hagai 1:5) Pa kuba amba apimpule ndangulukilo yabo, wavulwilemo bapopweshi bakwabo pa nkebelo ya Lesa ne milaye yo alayile bantu banji. (Hagai 1:8; 2:4, 5) Panyumatu ya luno lutundaiko, batendekele jibiji kushimika nangwa kya kuba babinemanga bakainyenga uno mwingilo. Balwanyi bakebele jibiji kulekesha uno mwingilo, pano bino bakankelwe. Balekele kwibakanya, kabiji mu myaka itanu yalondejilepo bapwishishe kushimika nzubo ya Lesa.—Eze. 6:14, 15; Hagai 1:14, 15.
Kuta Michima Yetu ku Mashinda Etu
Nanchi mwakilangulukapo kuba amba byonka byajinga Bayudea ba mu moba a kwa Hagai, ne atweba twakonsha kulefulwa umvwe ketupite mu makatazho nyi? Umvwe kyaikala bino, kyakonsha kwitukatazha kutwajijila kusapwila mambo awama na kizaku. Pano ki ka kyakonsha kwitulefula? Kampe twakonsha kuba ketuyande na mambo a nshiji iji mu buno bwikalo bwatama. Akilangulukai pe Habakuka waipwizhe amba: “Moba anga o nkemujijilanga, anweba ne kuñumvwa ne, ne anweba ne kwitupulusha ku bukapondo ne?” (Haba. 1:2, Today’s English Version) Na mambo a kuba bantu bamo bamona amba kimye kyapitapo kyabaya, mwina Kilishitu wakonsha kuleka kulaba ne kukenkenta, kabiji kino kyakonsha kumulengela kutatu muchima ku bwikalo bwa kwitobwela. Abya kino kyakonsha kubiwa ne kwi anweba nyi? Umvwe twaikala na ino ndangulukilo, ko kuba amba tubena kwijimbaika atweba bene. Kyanema bingi kulondela lujimuno lwa mu Binembelo lwa ‘kulanguluka pa bintu bitumwekela’ ne ‘kubusha michima yetu yawama na kwituvulula.’ Twakonsha kwishikisha amba, ‘Nanchi kyakonsha kunkumisha kuba amba buno bwikalo bubi bwabanda kupwa kukila byo naketekejilenga nyi?’
Kimye Kyaambijile Jimo Baibolo
Akilangulukai pa byambo bya kwa Yesu pa mambo a mpelo ya buno bwikalo. Jishimikila ja kwa Mako jaamba pa bungauzhi bwa kwa Yesu bwa moba a kupelako jimwesha kuba amba Yesu witutundaikile javula bingi kwikala balaba. (Mako 13:33-37) Luno lonka lujimuno lo lo tutana ne mu byambo bya bungauzhi byaamba pa juba jikatampe ja Yehoba ja Amagedonyi. (Lum. 16:14-16) Mambo ka luno lujimuno kyo lwaambijilwepo javula? Kuno kuvululañanako kukebewa bingi mambo kupembelela kintu kyamweka kubanda, kwakonsha kulengela bantu kuleka kulaba ne kukenkenta.
Yesu wapaine kyakumwenako kya ene mambo o twafwainwa kutwajijila kwikala balaba byo tubena kupembelela mpelo ya buno bwikalo. Waesakenye ku mwina nzubo ye balajijile nzubo yanji ku bangivi. Uno mwina nzubo wafwainwe kuba byepi pa kuba amba babule kumwibila? Wafwainwe kutwajijila kulaba bufuku bonse. Yesu wapezhezheko kino kyakumwenako na byambo bya kwitujimunako amba: “Mwikale ba kutengelela jimo: mambo Mwana muntu ukeya mu kimye kyo mwabula kuketekela.”—Mat. 24:43, 44.
Kino kyakumwenako kimwesha ene mambo o kyanemena kwinengezha kupembelela, nangwa kimye kilepepotu byepi. Kechi twafwainwa kukilamo kulanguluka amba buno bwikalo bwatama bwabanda kufika kukila byo twalangulukilenga ne. Kechi twafwainwa kwijimbaika atweba bene amba ‘kimye kya Yehoba kikyangye kufika ne.’ Ino ndangulukilo yakonsha kwitulengela kuleka kusapwila mambo awama a Bufumu.—Loma 12:11.
Kuleka Kulondela Milanguluko Yetu Yatama
Pa mambo a ndangulukilo ya bubela, jifunde jiji pa Ngalatiya 6:7 jaamba amba: “Kechi mujimbaikwe ne . . . Kyonkakya kyo abyala muntu kyo kyonka kyo akanowa.” Umvwe mushiji babula kumubyala, nseku imena bingi bukiji. Kyo kimotu, umvwe ne atweba twabula kubusha michima yetu yawama na kwituvululako, twakonsha kwikala na ndangulukilo yatama. Kyakumwenako, kampe twakonsha kulanguluka amba, ‘juba ja Yehoba jikeya kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, pano bino kechi jikeya bukiji ne.’ Kumona amba juba jikiji kwalepa kwakonsha kwitulengela kubula kuta muchima ku mingilo ya Lesa. Mu kuya kwa kimye, twakonsha kutendeka kubwela panyuma mu mingilo yetu ya ku mupashi yo twingila kimye kyonse. Kabiji juba ja Yehoba jakonsha kwitufikila kyakubazhimukila.—2 Pe. 3:10.
Nangwa byonkabyo, kechi tukekala na ndangulukilo ya bubela ne inge kya kuba twatwajijila kuba “kyaswa muchima wa Lesa, akya kyawama, ne kyaitabilwa, ne kyalumbuluka.” (Loma 12:2) Kutanga Mambo a Lesa kimye kyonse ke jishinda jimo jawama jakonsha kwitukwasha. Binembelo byakonsha kukosesha luketekelo lwetu lwa kuba amba Yehoba kimye kyonse uba bintu pa kimye kyatongolwa.—Haba. 2:3.
Lufunjisho lwetu, lulombelo, kutanwa ku kupwila mu bukishinka, kusapwila ne kwikala na byubilo byawama, kuketulengela ‘kusakisha kwiya kwa juba ja Yehoba.’ (2 Pe. 3:11, 12) Yehoba ukavuluka kwibikishako kwetu. Mutumwa Paulo wituvululamo amba: “Kechi tukoke mu kuba byawama ine: mambo mu kimye kyafwainwa tukanowa umvwe ne kupungila ne.”—Nga. 6:9.
Kino kechi kyo kimye kya kwijimbaika kupichila mu kulanguluka amba juba ja Yehoba jabanda ne. Kino kyo kimye kyo twafwainwa kukosesha michima yetu, mambo juba ja Yehoba jafwenya kala pepi.
[Kipikichala pa peja 4]
Hagai ne Zekaliya batundaikile Bayudea kwingila mwingilo wa kushimika
[Kipikichala pa peja 5]
Kyakonsha kwikala byepi inge kya kuba mwina nzubo wayuka amba ngivi usakwiya na kwiba?