BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w08 1/1 pp. 10-12
  • Koseshainga Kisemi Kyenu na “Byambo Byatobala”

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Koseshainga Kisemi Kyenu na “Byambo Byatobala”
  • Kyamba kya Usopa—2008
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Langulukai pa Kintu kyo Musakwamba ne mwa Kwikyambila
  • Fundai bya Kufwomona Bukaji Bwenu
  • Kebai Byambo Byawama
  • “Byonka Byayula mu Muchima”
  • Langulukilai Jimo Saka Mukyangye Kwamba!
  • Ingijishainga Bulongo Lujimi Wenu
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu Bwa Yehoba—2015
  • Ambainga Byambo “Byawama Byonka Bikomesha Bantu”
    Byo Twafwainwa Kwikala mu Butemwe bwa Lesa
  • Ñambilo Yawama Ilengela Kwikala na Bulunda Bwawama
    Kyamba kya Usopa—2010
  • Mwafwainwa Kutokesha Byepi Yehoba ku Muchima mu byo Mwamba na Bakwenu?
    Mukekala Myaka ne Myaka!—Fundainga Baibolo
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2008
w08 1/1 pp. 10-12

Koseshainga Kisemi Kyenu na “Byambo Byatobala”

DAVIDA wayilenga na kuzhingijilakotu. Byo apembelejilenga mukazhanji mu motoka, watajilengatu pa nkoloko. Mukazhanji aye Diane byo alupukile mu nzubo, Davida wazhingijile kyamama nafwa.

Wazazukile’mba, “Ubaubenga ka ponse pe? Obewa ukelwatu kikupu! Bakwenu bendeshako, kechi kubatu monka wakelelwa ne?”

Diane kyamukolele bingi ku muchima. Watendekele kujila, wabwela wakatwela ne mu nzubo lubilo. Bukiji bukiji, Davida wamwene’mba watamisha. Bukaji bwanji bwalengejiletu bintu kuya munsunya. Pano waubilepo ka? Wazhimine motoka waikizha ne kyefu, wabwela walondela ne mukazhi mu nzubo.

Bintu bya uno mutundu bimweka bingi javula, ke ibyo nenyi? Abya mwakilangulushapo kala pa byambo byo mwaji kwamba nyi? Umvwe ke twambe kwa kubula kukilangulukapo, javula twamba bintu bya kuba ketwilangulushe pa kupitapo kimye. O ene mambo Baibolo o aambila’mba: “Muchima wa waoloka ulanguluka mwa kukumbwila.”—Byambo bya Mana 15:28.

Nangwa byonkabyo, kyakonsha kukatazha bingi kulanguluka satukyangye kwamba kikatakata umvwe twazhingila, kumvwa moyo nangwa umvwe kitukola ku muchima. Kikatakata na ba mu kisemi kyetu, umvwe tukeba kwamba kiji ku muchima wetu, javula kwikala kupamo mambo yewo ye tubena kwamba nanji nangwa kumukajipila. Kino kilengela kwizhingijila nangwa kutoboka.

Twakonsha kuba byepi pa kuba’mba tubulenga kwizhingijisha? Twakonsha kukepeshako byepi bukaji? Twakonsha kumona ne kufunjilako ku mafunde a nembi wanembeleko Baibolo, aye Solomone.

Langulukai pa Kintu kyo Musakwamba ne mwa Kwikyambila

Byonka Solomone aye nembi wa buku wa mu Baibolo wa Musapwishi byo anembele pa mambo a bwikalo byo buji bwatutu, kyamweka kyamukolele ku muchima pa mambo a uno mutwe. Waambile’mba, “Nashikilwe mweo [bwikalo, NW].” Pa kimye kimo wibutelele’mba, “ko kukabakanatu nobe kujatu mwela.” (Musapwishi 2:17; 12:8) Pano bino, mu buku wa Musapwishi kechi mwanembwatu bintu bya mukozhezhenga Solomone ku muchima ne. Wikimwene’mba kechi kyawama kwambatu pa bintu byatama byonka bya mu bwikalo ne. Ku mpelo ya uno buku, Solomone waamba’mba ‘waesekele kutana byambo byatobala, ne kunemba wanembele bulongo byambo bya bukine.’—Musapwishi 12:10.

Kyamweka Solomone wikimwene kuba’mba kechi wafwainwa kumwesha bukaji ne. Kiji nobe wishikishenga aye mwine’mba: ‘Nanchi bintu byo nkeba kwamba kya kine byo ibyo nyi? Umvwe naingijisha bino byambo, nanchi bakwetu bakebyumvwa kutobala ne kwibiswa nyi?’ Kupichila mu kusala “byambo byatobala” bya bukine, wakonsheshe kufwomona bukaji bwanji mwine.

Na mambo a kukepeshako bukaji, buku wa Musapwishi kechi wawamatu ne, bino uji ne na maana afuma kwi Lesa pa mambo a mwatala bwikalo. (2 Timoti 3:16, 17) Nanchi jishinda jo aingijishe Solomone kwambilamo mutwe ukozha ku muchima jakonsha kwitukwasha kwisamba bulongo na batemwe betu nyi? Akimonai kya kumwenako kimo.

Fundai bya Kufwomona Bukaji Bwenu

Kya kumwenako, twambe namba kalombwana wafuma ku sukulu wasenda ne pepala paji sawakya wa byo abena kwingila ku sukulu kabiji ubena kumwekatu kupopomenwa popomenwatu. Bashanji batala pa mitwe yonse yo afunda bamona ne mutwe ye abula kuba bulongo. Ponkapotu bashanji ke bukaji, babwela balanguluka ne bimye byavula uno mwanabo byo abulanga kwingila ino mingilo yo bamupanga ku sukulu ya kwiya na kwingijila ku nzubo. Ponkapo ke bamukajipile ne kumukajipila’mba: “Kafwapotu ne kyo ubena kuba ne! Umvwe ubulengatu kutako maana, ukasusutangatu mu bwikalo bobe!”

Saka akyangye kuzhingila, uno nsemi wafwainwa kukiipuzha aye mwine’mba: ‘Nanchi byo mbena kulanguluka byo ibyo nyi?’ Buno bwipuzho bwakonsha kumukwasha kuyuka kine kintu kibena kulengela mwana kubula kuba bulongo. (Byambo bya Mana 17:27) Nanchi uno mwana kine ukasusutangatu mu bwikalo bwanji na mambo a kukankalwa kuba bulongo mu mutwe umo nyi? Nanchi kya kine kuba’mba maana ufwao nyi, inyi ukankalwa kwingila mingilo yo bamupa ku sukulu na mambo a kuba kibena kumukatazha kumvwisha yewo mutwe? Baibolo waambapo javula bingi pa buneme bwa kulanguluka bulongo pa kuba bintu. (Titusa 3:2; Yakoba 3:17) Pa kuba’mba amutundaike mwana, nsemi wafwainwa kwamba “byambo bya bukine.”

Kebai Byambo Byawama

Aku nsemi usalatu bintu byo akeba kwamba, wafwainwa kwiipuzha aye mwine’mba, ‘Nsakwibyamba byepi mu byambo byo asakumvwa bulongo mwanami ne kwibitambwila?’ Ee bino, kechi kyapela kusala byambo byawama kwamba ne. Bino bansemi bafwainwa kuvulukanga’mba banyike javula baji na kisela kya kulanguluka’mba inge kechi babena kuba bulongo ne, kafwako kintu kya ntaka kyo bakobapo mu bwikalo bwabo ne. Akyo kintu kyo bakankalwa kuba pa kyokyo kimye, bakonsha kwikibayisha kya kuba kebemone nobe batamishangatu kikupu. Umvwe nsemi wakizhamo bukaji, wakonsha kulengela mwana kulanguluka’mba nanchi kine ee watutu. Kolose 3:21 waamba’mba: ‘Kwibakolomonanga baana benu ne, michima yabo yakakoka.’

Byambo nabiji bya kuba’mba obewa “byo byo ukelwa kuba” kabiji “kafwapo kyo ukobapo ne,” javula bimwesha nobe kyo kisela kya yewo mwana mu bintu byonse kabiji binungapotu ne bubela. Umvwe nsemi waamba’mba, “Kafwako kyo ukobapo ne,” nga mwana ukeumvwa byepi? Umvwe jonse nsemi saka amwambilatu mwana ñambilo ya kumulengulula, ukatendeka kwiumvwa’mba kapajipotu nangwa kimo kyawama kyo akakonsha kuba mu bwikalo bwanji ne. Kino kintu kya bubela kabiji kimulefula bingi mwana.

Javula kyawama kwamba pa mbaji yawama ya kintu kiji kyonse. Shetu mu kino kya kumwenako kyetu wakonsha kwambila mwananji na biji bibye amba: “Namona waumvwa bibi na mambo aiwe mutwe ye wabula kuba bulongo. Bino nayuka namba mu mingilo yobe yavula wingila bingi na ngovu. Pano twaya twisambepo pa iwe mutwe ye wabula kuba bulongo tumonepo jizhinda ja kupwishishamo makatazho aji onse abena kukukatazha.” Pa kuba’mba ayuke jishinda jawama kukwashishamo mwananji, uno nsemi wakonsha kwipuzhapo ne mepuzho amo a kukeba kumona umvwe pajipo lukatazho lumo lubena kumulengela mwananji kubula kuba bulongo mu yewo mutwe.

Kwingijisha jishinda ja iwe mutundu kwakonsha kulengela mwana kumvwa bulongo kukila kumuzazukila. Baibolo witubula’mba, ‘Byambo byalumbuluka byatobala ku muchima, kabiji bipana ne butuntulu ku mubiji.’ (Byambo bya Mana 16:24) Baana—ne bonsetu mu kisemi bekala bulongo umvwe mu kisemi muji mutende.

“Byonka Byayula mu Muchima”

Akivulukai mwanamulume watongolwa mu kya kumwenako kiji ku ntendekelo. Nanchi kechi kyafwainwe kuwama patanshi wakikebapo “byambo byatobala” bya bukine mu kifulo kya kuzazukila mukazhanji nenyi? Pa kimye kya iwe mutundu, mwanamulume wafwainwa kwiipuzha’mba: ‘Nangwa kya kuba mukazhami wafwainwa kutapo muchima kupelawizhanga kuba bintu, nanchi ibyo kuba’mba ukelwa kimye kyonse nyi? Nanchi kino kyo kimye kyakwambilamo kino kilubo kyanji nyi? Nanchi bukaji ne byambo bya kunenañana byakonsha kumutundaika kubanga bintu bukiji nyi?’ Kukizhindama nzoo ne kwiipuzha mepuzho a uno mutundu kwakonsha kwitukwasha kubula kukozhezhamotu kya nshiji batemwe betu ku muchima.—Byambo bya Mana 29:11.

Pano ibyepi umvwe misambo ya mu kisemi kyetu javula ipwilatu mu kutoboka? Twafwainwa kutajishapo bulongo ne kulanguluka pa byo twiumvwa pa byambo byo twamba. Bintu byo twamba kikatakata umvwe twazhingila nangwa tuji mu lukatazho, byakonsha kusolola byavula pa mambo a byo tuji mukachi ka michima yetu. Yesu waambile’mba: “Monka mo byayujila mu muchima ne kanwa kamba monka.” (Mateo 12:34) Mu jishinda jikwabo, byambo byetu javula bimwesha ndangulukilo yetu, bintu byo tusaka kabiji ne muchima wetu byo aji.

Nanchi tuji na ndangulukilo yawama pa mambo a bwikalo nyi? Umvwe ibyo, ko kuba’mba ñumvwanyikilo ya jiwi jetu ne bintu byo twisambapo bikamwesha ndangulukilo yetu byo iji. Nanchi tuminatu kumo popolo nangwa kulengulula bakwetu nyi? Umvwe byobyo tuji, twakonsha kulefula bakwetu mu byo twamba nangwa mu jishinda jo twi byambilamo. Kechi twakonsha kuyuka ndangulukilo nangwa ñambilo yetu byo ibena kulefula bakwetu ne. Twakonsha ne kuketekela’mba mweno yetu ya bintu yawama bingi. Bino twafwainwa kujimuka pa mambo a kwijimbaika atwe bene.—Byambo bya Mana 14:12.

Kyawama bingi byo tuji na Mambo a Lesa. Baibolo wakonsha kwitukwasha kuyuka milanguluko yetu byo iji ne kumona yepi yawama kabiji ne yepi ibena kukebewa kupimpulwa. (Bahebelu 4:12; Yakoba 1:25) Kikale muchima wetu nangwa nkomeno yetu iji byepi nangwa byepi, atweba bonse twakonsha kupimpula ndangulukilo yetu ne mashinda mo tubila bintu umvwe kya kine byo byo tukeba kuba.—Efisesa 4:23, 24.

Kununga pa kwingijisha Baibolo, kuji kintu kikwabo kyo twakonsha kuba pa kuba’mba tuyuke jishinda jo twakonsha kwisambilangamo na bakwetu. Ipuzhai bakwenu. Kya kumwenako, ipuzhai mwina kwenu nangwa mwanenu emubule kipasu byo muji pa mambo a kino. Mwakonsha ne kwipuzhako mulunda nenu wimuyuka bulongo. Mwafwainwa kwikepesha pa kuba’mba muswe byo babena kwimubulako pa mambo a byo muji kabiji ne pa kuba’mba mupimpuleko mubena kukebewa.

Langulukilai Jimo Saka Mukyangye Kwamba!

Kyapelako, umvwe tubena kukeba kuchinuzhuka kukozha bantu ku muchima na byambo byetu, twafwainwa kulondela byaamba Byambo bya Mana 16:23 amba: ‘Muchima wa wa maana ubula kanwa kanji bya kwamba, kabiji ukwasha byambo byanji kwitabisha bantu.’ Kechi kyapela kutekanya kimye kyonse ne. Bino umvwe, ke tumvwishe bakwetu mu kifulo kya kwibapamo mambo nangwa kwibalengulula, kiketupelela kusala byambo byawama bya kwambilamo biji ku muchima wetu.

Kya kine kuba’mba kafwako waoloka ne. (Yakoba 3:2) Kimye kimo twamba byambo bya kupulumukatu. (Byambo bya Mana 12:18) Bino na bukwasho bwa Mambo a Lesa, twakonsha kufunda kulanguluka saka tukyangye kwamba kabiji ne kutesha muchima ku bintu bya bakwetu kechi kutatu muchima ku byetutu byonka ne. (Filipai 2:4) Twayai tupwishishe jimo mu michima yetu kusala “byambo byatobala” bya bukine, kikatakata pa kwamba na ba mu kisemi kyetu. Mu jino jishinda, ñambilo yetu kechi ikakozhanga bakwetu ku muchima ne kwibalefula ne, bino ikekala ya kukosesha ne kukomesha batemwe betu.—Loma 14:19.

[Kipikichala pa peja 12]

Mwakonsha kuchinuzhuka byepi kwamba byambo byakonsha kwimulengela kwilangulusha pa kupitapo kimye?

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu