KITANGO 17
“Ikomeshainga Anwe Bene mu Lwitabilo Lwenu Lwazhila”
‘Ikomeshainga Anwe Bene mu Lwitabilo Lwenu Lwazhila . . . Ikalai mu Butemwe bwa Lesa.’—YUDA 20, 21.
1, 2. Ñanyi kintu kyo twakonsha kuba pa kuba’mba tukose ne kwikala na bumi bwawama, kabiji kuba kino kwanemena ka?
ATWEBA bonse tukeba kukosa ne kwikala na bumi bwawama. Pa kuba’mba tukose ne kwikala na bumi bwawama, twafwainwa kujanga kajo kawama ne kukaya makayo akosesha mubiji ne kulama mibiji yetu bulongo kimye kyonse. Kuba bino kukebewa kwibikako bingi, kabiji byo kiji kuba’mba kwakunza bumi bwetu bonse bwa kulutwe, kechi tuleka kuba bino ne. Kuji ne kwikomesha kukwabo ko twafwainwa kutako muchima. Ñanyi kwikomesha konkako?
2 Mwana wa bwanga aye Yuda waambilepo pa kino, byo akambizhe bena Kilishitu kuba’mba: ‘Ikalai mu butemwe bwa Lesa.’ Kabiji waambile ne pa ene mambo a kubila kino, amba: “Ikomeshainga anwe bene mu lwitabilo lwenu lwazhila.” (Yuda 20, 21) Mwakonsha kuba byepi pa kuba’mba lwitabilo lwenu lukose ne kutwajijila kwikala mu butemwe bwa Lesa? Twayai twisambe pa mbaji isatu yo twafwainwa kuteshako muchima.
KOSESHAINGA LWITABILO LWENU MU MIZHILO YA YEHOBA YAOLOKA
3-5. (a) Ñanyi ndangulukilo yatama pa mambo a mizhilo ya Yehoba, Satana yo abena kukeba anweba kuba’mba mwikale nayo? (b) Pano twafwainwa kumonanga byepi mizhilo ya Lesa, kabiji iketulengela kumvwa byepi? Lumbululai.
3 Kintu kitanshi kyo twafwainwa kuba, ke kukosesha lwitabilo lwetu mu mizhilo ya Lesa. Byo mubena kutanga uno buku, mwamona mizhilo yaoloka ya Yehoba yavula bingi pa mambo a byubilo. Mulangulukapo’mba ka pa ino mizhilo? Satana ukeba kwimutwala mungi ne kwimulengela kulanguluka’mba mizhilo ya Yehoba ne mafunde anji akatazha bingi kabiji kechi awama ne. Waingijisha jino jishinda kufumatu kimye kyo ejingijishe mu Edena. (Ntendekelo 3:1-6) Nanchi ne anweba ukemongola kwingijisha jino jonka jishinda nyi? Mukumbu waimena pa byo mukoba anweba bene.
4 Fwanyikizhai mubena kuzhokoloka mu paka wawama, kabiji mwamona ne luvimba ye bazhokolosha lubaji lumo lwa paka. Mpunzha iji mukachi ka luvimba ibena kumweka bingi bulongo. Patanshitu mwakonsha kulanguluka’mba luvimba kechi wakonsha kwimulengela kubula kutwelamo ne. Byo mwaubatu’mba musumbile pa kipenze kya luvimba, olo, mwamonakotu bokwe mukachi saka apangisha nyama mukwabo! Pano po mwavuluka’mba kine luvimba waikelako kwimuzhikijila. Nanchi kuji mulwanyi mukaji ubena kwimupangisha kuba’mba emuje nyi? Mambo a Lesa etujimunako’mba: “Jimukai, saka mulaba ne kukenkenta! Mulwanyi wenu aye Diabola upitañana nobe bokwe ubuluma ubena kukeba wa kuja.”—1 Petelo 5:8.
5 Satana ye mulwanyi mukaji. Yehoba kechi ukeba atweba kwituja kwi Satana ne, o ene mambo o etupela mizhilo ya kwituzhikijila ku “bya bujimuku” bya yewa mubi. (Efisesa 6:11) Onkao mambo, kimye kyonse kyo tubena kulanguluka languluka pa mizhilo ya Lesa, twafwainwa kwiimona kwikala kyubilo kya butemwe kufuma kwi Shetu wa mwiulu. Umvwe ketumwene mizhilo ya Lesa mu jino jishinda, tukazhikijilwa ne kwikala na lusekelo. Mwana wa bwanga, aye Yakoba wanembele’mba: “Awa utajisha mu mizhilo yalumbuluka ya bwana bwa bene, ne kutwajijila kwiilondela . . . ukekala na lusekelo mu bintu byo oba.”—Yakoba 1:25.
6. Ñanyi jishinda jawama ja kukoseshamo lwitabilo mu mizhilo yaoloka ya Lesa ne mafunde anji? Ambaipo kintu kimo.
6 Kulondela mikambizho ya Lesa ko kwitulengela kukosesha lwitabilo lwetu mu yewa upana Mizhilo ne kuketekela maana a mu mizhilo yanji. “Muzhilo wa Kilishitu” wavwangamo mukambizho wa Yesu wa kufunjisha bantu ‘bintu byonse byo akambizhe.’ (Ngalatiya 6:2; Mateo 28:19, 20) Bena Kilishitu nabo balondela bingi uno mukambizho wa kutanwanga kimye kyonse ku kupwila pamo na bakwabo ne kwikosesha. (Bahebelu 10:24, 25) Mikambizho ya Lesa yavwangamo kulomba kwi Yehoba kimye kyonse kufuma panshi ya muchima. (Mateo 6:5-8; 1 Tesalonika 5:17) Byo tubena kulondela ino mikambizho, tukamona buwame bwa ino mizhilo. Kwiikookela kwituletela lusekelo lukatampe lo tukabula kutaana mu ino ntanda yatama. Kulanguluka languluka pa bintu byawama byo mwamwenamo pa kulondela mizhilo ya Lesa kwimulengela kukosesha lwitabilo lwenu.
7, 8. Mambo a Lesa alaya byepi boba bakamwa kuba’mba kechi bakakonsha kutwajijila kwenda mu jishinda ja bololoke pa kupitapo myaka ne?
7 Bimye bimo, bavula bakamwa kuba’mba kikebakatazhanga bingi kulondela mizhilo ya Yehoba pa kupitapo myaka. Bachina’mba kwendapo bakankalwa kwiilondela. Umvwe byo byo mulanguluka, vulukainga bino byambo bya kuba’mba: “Amiwa yami Yehoba Lesa wenu, yenka wimufunjisha kuba’mba mumwenemo, yenka wimutangijila mu jishinda jo mwafwainwa kuyamo. Kine, umvwe mwakookela mikambizho yami, mutende wenu ukekala nobe mukola ne bololoke bwenu bukekala nobe manyaki a pa kalunga ka mema.” (Isaya 48:17, 18) Mwakilangulukapo kala pa bino byambo byo bitutundaika nyi?
8 Yehoba ubena kwitubuula’mba yetu tumwenamo bintu byawama umvwe twamukookela. Witulaya mfweto ibiji umvwe twamukookela. Mfweto itanshi, mutende wetu ukekala nobe mukola upitatu kikupu. Ya bubiji, bololoke bwetu bukekala nobe manyaki a pa kalunga ka mema. Umvwe mwaimana ku kitulu ne kumona byenda manyaki, mwakonsha kuyuka byo mukekala kikupu. Mwayuka’mba manyaki kechi akaleka kwenda ne, akatwajijila kwenda ne kwipuma ku kitulu myaka ne myaka. Yehoba waamba’mba bololoke bwenu bwakonsha kutwajijila nobe kwenda kwa manyaki. Kikulutu mubena kwibikishako kwikala ba kishinka kwi aye, kine kechi ukemulekelela ne. (Tangai Salamo 55:22.) Nanchi ino milaye yawama kechi yakonsha kukosesha lwitabilo lwenu mwi Yehoba ne mu mizhilo yanji yaoloka nenyi?
‘KOMAINGA’
9, 10. (a) Mambo ka kukoma mu maana o kyaikela kintu kyawama bena Kilishitu kyo bafwainwa kuba? (b) Kumwena bintu monka Yehoba mo ebimwena kwitulengela byepi kwikala na lusekelo?
9 Kishinka kya bubiji kya kwikomesha kiji mu bino byambo byo banembele na lutangijilo lwa mupashi, bya kuba’mba: “Twayai tukomenga.” (Bahebelu 6:1) Kukoma mu maana ke kintu kyawama bingi kyafwainwa kuba mwina Kilishitu. Bantu kechi bakonsha kwikala baoloka pa kino kimye ne, bino bakonsha kukoma mu maana. Kabiji bena Kilishitu bataana lusekelo lukatampe mu kwingijila Yehoba umvwe kebakome mu maana. Mambo ka o kyaikela bino?
10 Mwina Kilishitu wakoma mu maana ke muntu uji na bulunda bwakosa ne Lesa. Aye umwena bintu monka Yehoba mo ebimwena. (Yoano 4:23) Paulo wanembele’mba: “Aba benda mu buntunshi bata muchima ku bintu bya buntunshi, bino aba benda mu mupashi bata muchima ku bintu bya mupashi.” (Loma 8:5) Kumwena bintu ku buntunshi kuleta lusekelo lubula kukulaila, mambo kulengela muntu kwitemwa, kubula kulanguluka bulongo ne kutatu muchima pa bintu bya ku mubiji kwapwa. Pakuba kumwena bintu ku mupashi kuleta lusekelo, mambo kulengela muntu kutatu muchima kwi Yehoba “Lesa wa lusekelo.” (1 Timoti 1:11) Muntu uji na bulunda bwakosa ne Lesa ukebesha bingi kutokesha Yehoba ku muchima kabiji usekela nangwa kya kuba ubena kupita mu meseko. Mambo ka? Meseko etulengela kumwesha’mba Satana wa bubela kabiji tukosesha bukishinka bwetu ne kutokesha Shetu wa mwiulu ku muchima.—Byambo bya Maana 27:11; tangai Yakoba 1:2, 3.
11, 12. (a) Nanchi Paulo waambilepo’mba ka pa “milangwe” ya mwina Kilishitu, kabiji kyambo kya kuba’mba ‘kufunjisha’ kyalumbulula ka? (b) Mubiji ukebewa kumuba ka pa kuba’mba akose ne kwingila bulongo?
11 Pa kuba’mba muntu ekale na bulunda bwawama ne Lesa ne kukoma mu maana wafwainwa kwibikako. Akimonai kino kyepelo byo kyaamba: “Kajo kakosa ko ka bantu bakoma, bonka baji na milangwe yo bafunjisha kuyuka kyawama ne kyatama na mambo a kwiingijisha.” (Bahebelu 5:14) Paulo byo aambile pa ‘kufunjisha’ milangwe yetu, waingijishe kyambo kya Kingiliki, Bangiliki ba mu myaka kitota kitanshi kyo baingijishanga mu mazubo mo baubilanga bisela bya kwikosesha mubiji, o ene mambo o kyakonsha kwambiwa’mba ‘kwikosesha byonka byuba bantu bakaya bisela bikosesha mubiji.’ Pano akilangulukai pa byavwangwamo mu kwikosesha.
Muntu ukaya bisela bya kukosesha mubiji wibyuba kimye kyonse
12 Kimyetu kyo twasemekelwe, mibiji yetu kechi yakosele ne. Kaana kalukeke kechi kayuka umvwe kabena kusobaula maulu nangwa maboko ne. Onkao mambo, kaana kalukeke kasobaulatu maulu ne maboko kisobaulesobaule kwa kubula kuyuka ne kyo kabena kuba ne. Kimye kimo, kakonsha ne kwisobwela kuboko pa jiso ne kutendeka kujila. Mu kuya kwa kimye katendeka kuyuka bya kwingijisha mubiji. Uno mwana utendeka kukalaba, kwenda ne kunyema.a Pano kikala byepi ku muntu ukaya bisela bya kukosesha mubiji? Umvwe mwamona muntu na kukaya bisela bya kukosesha mubiji bya kuvubaukavubauka mwiulu, kechi mukazhinauka kuba’mba mubiji wanji wamufunjisha pa kimye kyabaya kuba bino ne. Kuno kuvubaukavubauka kwanji, kechi kwiyatu nobe meno a mukanwa ne, wifunjisha kuba bino kimye kyabaya. Mu kuno kwikosesha mubiji, Baibolo waamba’mba, muntu “ukamwenamo bicheche.” Pakuba kukosesha bulunda bwetu ne Lesa ne kwikala na milangwe mufuma bintu byavula byawama bingi!—1 Timoti 4:8.
13. Twakonsha kufunjisha byepi milangwe yetu?
13 Mu uno buku, twisambamo bintu byavula bingi bisakwitukwasha kufunjisha milangwe yetu pa kuba’mba tutwajijile kwikala ba kishinka kwi Yehoba ne kukosesha bulunda bwetu ne aye. Langulukaingapo pa ano mafunde ne mizhilo ya Lesa pa bintu byo mufuukula kuba mu bwikalo bwenu pa juba pa juba. Pa byonse byo mufuukulapo kuba, ishikishai anweba bene amba: ‘Nanchi mizhilo ya mu Baibolo nangwa mafunde aambapo’mba ka pa uno mutwe? Nakonsha kwiengijisha byepi? Ñanyi bintu byo nakonsha kuba pa kuba’mba ntokeshe Shetu wa mwiulu ku muchima?’ (Tangai Byambo bya Maana 3:5, 6; Yakoba 1:5.) Umvwe kemube bino mu byo mufuukulapo kuba, mukafunjisha milangwe yenu kuyuka mwapusena kyawama ne kyatama. Kwifunjisha kwa uno mutundu kukemukwasha kutwajijila kwikala na bulunda bwakosa ne Lesa.
14. Twafwainwa kwikala na ñanyi kilaka pa kuba’mba tukoseshe bulunda bwetu ne Lesa, pano bino ñanyi lujimuno lo twafwainwa kuvulukanga kimye kyonse?
14 Byo kiji kuba’mba muntu yense wakonsha kukoma mu maana, kukosesha bulunda ne Lesa nako kechi kupwa ne. Kukoma bulongo kwaimena pa kajo kaja muntu. O ene mambo Paulo o aambijile’mba: “Kajo kakosa ko ka bantu bakoma.” Kintu kine kikebewa pa kuba’mba mukoseshe lwitabilo lwenu ke kutwajijilatu kuja kajo kakosa kafuma kwi Lesa. Umvwe saka mwingijisha bulongo bintu byo mufunda, mukekala na ano maana, mambo Baibolo waamba’mba: “Maana kyo kintu kyanema bingi.” Onkao mambo, twafwainwa kwikala na kilaka kya kukebesha bukine bwanema Shetu bo abena kwitupa. (Byambo bya Maana 4:5-7; 1 Petelo 2:2) Pano bino, kuyuka bintu ne kwikala na maana a kuyuka Lesa kechi kwafwainwa kwitulengela kwijantula ne kwimonanga’mba twakila bakwetu ne. Twafwainwa kimye kyonse kumonanga byo tubena kuba kuchina’mba kwilundumika nangwa bintu bimo byo tuba byakekizha mizhazhi mu michima yetu. Paulo wanembele’mba: “Iesekainga anwe bene pa kuba’mba muyuke kana mukiji monka mu lwitabilo nangwa ne; ipimainga anwe bene kuba’mba mwiyuke byo muji.”—2 Kolinda 13:5.
15. Mambo ka butemwe o bukebewa pa kuba’mba muntu akoseshe bulunda bwanji ne Lesa?
15 Muntu wakonsha kukosa ne kwikala na bumi bwawama; pano bino kikebewa kutwajijila kuja ne kukosesha mubiji. Ñanyi kintu kyo twafwainwa kuba pa kuba’mba tukome mu maana ne kukosesha bulunda bwetu ne Lesa? Butemwe bukebewa bingi. Twafwainwa kutwajijila kutemwa Yehoba ne bakwetu ba mu lwitabilo. Umvwe butemwe tufwabo, ko kuba’mba maana etu ne bintu byonse byo tuba bikekala ke byatutu. (1 Kolinda 13:1-3) Inge twaikala na butemwe, twakonsha kwikala bena Kilishitu bakoma mu maana ne kutwajijila kukosesha bulunda bwetu ne Lesa.
LANGULUKAINGA PA BINTU BITULAYA YEHOBA
16. Satana ubena kutundaika ñanyi ndangulukilo, kabiji ñanyi luzhikijilo Yehoba lo etupa?
16 Twayai twisambepo kishinka kikwabo kyafwainwa kwimukomesha. Pa kuba’mba mwikomeshe anweba bene ne kwikala mwana wa bwanga wa kine wa kwa Kilishitu, mwafwainwa kujimuka na bintu byo mulangulukapo. Satana, mfumu wa pano pa ntanda ye sendwe mwine ulengela bantu kulefulwa, kupopomenwa, kwilengulula ne kumvwa bulanda. (Efisesa 2:2) Umvwe mwina Kilishitu waikala na ino ndangulukilo yatama, kino kiji nobe muntu ubena kuja kajo kabula kuyilamo nangwa ubula kukaya makayo a kukosesha mubiji. Yehoba witupa kingijisho kyakonsha kwituzhikijila, ko kuba’mba luketekelo.
17. Mambo a Lesa amwesha byepi buneme bwa kwikala na luketekelo?
17 Baibolo watongola bingijisho byapusana pusana bya nkondo ya ku mupashi byo twafwainwa kwingijisha pa kulwa na Satana ne ino ntanda. Kingijisho kyanema kya nkondo ya ku mupashi ke kampompo ka kuzhikijila mutwe, ko kuba’mba “luketekelo lwa lupulukilo.” (1 Tesalonika 5:8) Mushilikale mu kimye kya kala wayukile kuba’mba, umvwe wabula kuvwala kampompo, kechi wakonsheshe kubanda kumwipaya mu nkondo ne. Kano kampompo ko balengele na kyela kyo bapombakanya na kisapi kyakosakana nangwa kiseba, bekavwalanga kuzhikijila mutwe ku mpolopolo ne bintutu bikwabo. Byonkatu kampompo byo kazhikijila mutwe, luketekelo nalo lwakonsha kuzhikijila muchima wenu ne byo mulanguluka.
18, 19. Yesu wamwesheshe byepi bya kutwajijila kwikala na luketekelo, kabiji twafwainwa kwikala byepi byonka byo ajinga?
18 Yesu ye ye twafwainwa kufunjilako wakoseshe luketekelo. Vulukai byo achinchikile pa juba japeleleko ja bumi bwanji pano pa ntanda. Mulunda nanji wa pa muchima wamusolwele na mambotu a kutemwa mali. Mukwabo naye wamukaine amba kechi wamuyukile ne. Bakwabo nabo bamushile ne kumunyema. Balongo banji nabo bamukaine ne kukambizha bashilikale ba bena Loma kuba’mba bamwipaye pa kichi kya lumanamo. Yesu wapichile mu makatazho ene a kusesula kukila ne o twakonsha kupitamo. Ñanyi kintu kyamukwashishe? Byambo biji mu Bahebelu 12:2 byaamba’mba: “Na mambo a lusekelo lo bamutujile kulutwe, wachinchikile pa kichi kya lumanamo, kabiji kechi wateleko muchima ku bumvu ne, kabiji aye waikala ku kilujo kya jitanda ja Lesa.” Yesu kechi walubileko “lusekelo lo bamutujile kulutwe” ne.
19 Ñanyi lusekelo lo batujile Yesu kulutwe? Wayukile’mba kuchinchika kwakonsheshe kumulengela kuzhijika jizhina jazhila ja Yehoba, ne kumwesha’mba Satana wa bubela. Luketekelo lo lonkatu lwakonsheshe kumuletela Yesu lusekelo lukatampe. Wayukile ne kuba’mba Yehoba usakukamufweta pa bukishinka bwanji ne kupwanañana jibiji pamo na Shanji. Yesu wavulukilenga luno luketekelo lwa lusekelo mu muchima wanji kimye kyonse kyo apichilenga mu bimye byakatazha. Ne atweba byo byo twafwainwa kuba. Ne atweba betutujila bintu biketulengela kwikala na lusekelo kulutwe. Yehoba unemeka yense uzhijika jizhina janji jazhila. Twakonsha kumwesha Satana amba wa bubela inge twasala Yehoba kwikala Mfumu wetu ne kutwajijila kwikala mu butemwe bwa Shetu nangwatu tupite mu meseko apusana pusana.
20. Ñanyi kintu kyakonsha kwimukwasha kwikala na ndangulukilo yawama ne luketekelo lwakosa?
20 Yehoba ukebesha bingi kufweta bantu banji ba kishinka. (Isaya 30:18; tangai Malakai 3:10.) Kabiji utemwa bingi kupa bakalume banji bintu byawama bisaka michima yabo. (Salamo 37:4) Onkao mambo, tai muchima pa kufika kwa milaye ya Lesa. Kechi mwafwainwa kuswisha ndangulukilo yaluwankana ya ino ntanda ya kwa Satana kwimutwala mungi ne. Inge mwamona’mba mupashi wa ino ntanda watendeka kwikizha mizhazhi mu milanguluko nangwa mu muchima wenu, lombai kwi Yehoba na mukoyo kuba’mba “mutende wa Lesa wakila milanguluko ya bantu” alame michima yenu ne milanguluko yenu. Uno mutende upana Lesa ukalama michima yenu ne milanguluko yenu.—Filipai 4:6, 7.
21, 22. (a)Ñanyi luketekelo lwawama ba mu “jibumba jikatampe” lo balangulukapo? (b)Ñanyi luketekelo luji na bena Kilishitu lo mwatemwa, kabiji mwafuukulapo kuba ñanyi kintu?
21 Mwafwainwa kulangulukanga pa luno luketekelo! Umvwe muji mu “jibumba jikatampe,” ja “bafuma mu malwa akatampe,” langulukainga pa bumi bo mukekala nabo kulutwe. (Lumwekesho 7:9, 14) Satana ne bandemona banji byo bakebafumyapo, mukapemenwa bingi. Ñanyi pe atweba bonse wakonsha kwamba’mba kechi wapitapo kala mu meseko a kwa Satana ne? Makatazho onse byo akapwa, kikawama bingi byo tukengilanga kwalula ino ntanda kwikala paladisa byo baketutangijilanga kwi Yesu ne bo akalamanga nabo mwiulu ba 144,000. Tukasangalala bingi byo bakafumyapo bikola ne bulema bonse, byo tukatambwila balongo betu kufuma ku bilende ne kwikala nabo bwikalo bwakebelenga Lesa kuba’mba twikale. Byo tukekala baoloka, milaye yo baambapo mu Loma 8:21, ikafika ya kwikala na “bwana bwa bene bwa lukumo lwa baana ba Lesa.”
22 Yehoba ubena kukeba anweba kukekala na bwana bwa bene kukila ne pa bo muji nabo lelo jino. Kwikala na buno bwana bwa bene kwaimena pa kukookela. Nanchi kechi mwakonsha kwibikishako luno lonka kukookela Yehoba kimye kyonse nenyi? Onkao mambo, ikomeshainga anweba bene mu lwitabilo lwenu lwazhila, pa kuba’mba mutwajijile kwikala mu butemwe bwa Lesa myaka ne myaka.
a Bashayuka ba bya sayansi baamba’mba tuji na maana a kisemwa abuula mubiji bya kwingila kabiji alengela maulu ne maboko etu kwingila monka mo kyafwainwa. Ano maana emulengela kupopwela mu maboko saka mwazhinzhibala. Ano maana byo alekele kwingila mu muntu umo wakolwakolwanga, kechi wakonsheshenga kwimana, kwenda nangwa kwikala ne.