“Twajijila Kundondela”

1-3. (a) Yesu washajikilepo byepi batumwa banji, kabiji mambo ka kuno kwibashajikapo o kwabujile kwibaletela bulanda? (b) Mambo ka o twafwainwa kufunjila pa bwikalo bwa kwa Yesu byo abwelele mwiulu?

BANTU jikumi na umo baimene pa mutumba. Batajilenga muntu wa bujikumi na bubiji na lusekelo ne na butemwe. Uno muntu wajinga Yesu wasangwilwe, wa bulume kukila bilengwa byonse bya mupashi bya Yehoba. Yesu wapwizhizhe pamo batumwa banji pa uno Mutumba wa Maolivi pa kuba’mba bamonañane japelako.

² Awe Mutumba wa Maolivi watendekela ku Yelusalema kukafika ne ku bushiya bwa kakola ka Kidelona, walengejile Yesu kuvuluka bintu byavula. Ku matelo a uno mutumba, ko kwajinga muzhi wa Betani, Yesu ko asangwijile Lazalasa. Milungu icheche yapichilepo kunyuma, Yesu wafuminenga mu muzhi wa Betefaji ne kuya mu Yelusalema. Ku Mutumba wa Maolivi ko kwajinga ne bujimi bwa Ngesemani, Yesu ko ajinga kimye muchima kyo amukatezhe saka bakyangye kumukwata. Pa yenka uno mutumba, Yesu popo anengezhezhe kushajikapo balunda nanji bamulondejilenga. Waambile byambo bya kwibashajikapo. Kepo atendekele kuya mwiulu. Batumwa baimene ponka pa mutumba saka batala Nkambo yabo ye batemenwe byo ayilenga mwiulu. Katanda kano jikumbi jamuvwetele ne kuleka balekele kumumona.​—Byubilo 1:6-12.

³ Nanchi kino kyaubiwe kyakonsha kwimulengela bulanda nyi? Ine. Mambo bamalaika babiji bavulwilemo batumwa amba jishimikila ja kwa Yesu kechi japwile ne. (Byubilo 1:10, 11) Mu mashinda avulatu, kuya kwanji mwiulu yajingatu ntendekelo ya bintu. Mambo a Lesa etubula byamumwekejile Yesu jikwabo. Kufunda pa bwikalo bwa kwa Yesu mwiulu byo a kufuma pano pa ntanda kwanema bingi. Mambo ka? Vulukai byambo Yesu byo aambile kwi Petelo bya kuba’mba: “Twajijila kundondela.” (Yoano 21:19, 22) Atweba bonse twafwainwa kulondela uno mukambizho, kechi pa ka kimye kachechetu ne, bino kimye kyonse mu bwikalo bwetu. Pa kuba’mba tube kino, twafwainwa kuyuka bibena kuba Nkambo yetu luno ne mwingilo ye bamupa kwingila mwiulu.

Bwikalo bwa kwa Yesu Mwiulu byo Afumine Pano pa ntanda

4. Baibolo waambijile jimo byepi kikamweka umvwe Yesu wabwela mwiulu?

⁴ Binembelo kechi byaambapo pe Yesu byo bamutambwijile na lusekelo ne kukwatankana jibiji ne Shanji byo afikile mwiulu ne. Bino, Baibolo waambijile jimo bikamweka aku Yesu ubwelatu mwiulu. Kukila pa myaka bitota 15, Bayudea basekelelanga jonse kijiilo kyazhila. Juba jimo mu mwaka, ñanga mukatampe watwelanga mwine mwazhijisha mu nzubo ya Lesa na kupana mulambo pa Juba ja Kufuchilamo Mambo ku jikwachi ja lulayañano. Pa jije juba, ñanga mukatampe waimenangako Mesiasa. Yesu wafikizhe mwatajile buno bungauzhi bwa kusekelela kijiilo jimo byo abwelele mwiulu. Wayile mu kyenyi kya Yehoba kya buneme monka mwiulu mwine mwazhijisha ne kumwesha buneme bwa kitapisho kya bukuzhi bwanji kwi Shanji. (Bahebelu 9:11, 12, 24) Nanchi Yehoba wikitambwile nyi?

5, 6. (a) Ki ka kimwesha’mba Yehoba waswile kitapisho kya bukuzhi bwa Kilishitu? (b) Bañanyi bamwenamo mu buno bukuzhi, kabiji mu ñanyi jishinda?

⁵ Tutana mukumbu kupichila mu kumona byamwekele pa moba achechetu Yesu byo abwelele mwiulu. Jibumba jicheche ja bena Kilishitu 120, japwijile mu Yelusalema mu kibamba kya nzubo ya peulu, kimye kipupu kya mwela byo kyaishile nobe mu kukopa kwa jiso mu nzubo. Njimi yamwekelenga nobe mujilo walakaukilenga pa mitwe yabo, kabiji bayujilwe na mupashi wazhila ne kutendeka kwamba mu njimi yapusana pusana. (Byubilo 2:1-4) Kino kyaubiwe kyamwesheshe kusemwa kwa mukoka mupya, Isalela wa ku mupashi, wajinga “mukoka wasalwa” wa “bañanga ba bufumu” kuba kyaswa muchima wa Lesa pano pa ntanda. (1 Petelo 2:9) Kwambatu kine, Yehoba watambwile ne kwitabizha kitapisho kya bukuzhi bwa Kilishitu. Kuno kwitululwa kwa mupashi wazhila kwajinga mapesho atanshi aubiwe na mambo a bukuzhi.

⁶ Kufumatu kyokya kimye, bukuzhi bwa Kilishitu bwalengela aba bamulondela ntanda yonse kumwenamo. Nangwa kya kuba twi bashingwa ba mu “kajitanga kacheche,” bakalama pamo ne Kilishitu mwiulu, nangwa twi ba mu “mikooko ikwabo,” ikekala mu bukalama bwanji pano pa ntanda, tumwenamo bingi mu kitapisho kyanji. (Luka 12:32; Yoano 10:16) Buno bukuzhi po paimena luketekelo ne lulekelo lwa mambo etu. Umvwe twatwajijila ‘kwitabila’ mu buno bukuzhi ne kulondela Yesu pa juba pa juba, tukekala na jiwi ja mu muchima jatoka ne luketekelo lwa milaye ya kulutwe.​—Yoano 3:16.

7. Yesu bamupele ñanyi luusa byo abwelele mwiulu, kabiji mwakonsha kumwesha byepi’mba mu mutundaika?

⁷ Yesu ubena kuba ka mwiulu kufuma kimye kyo abwelelemo? Uji na luusa lukatampe. (Mateo 28:18) Ee, Yehoba wamutongwele kutangijila kipwilo kya bena Kilishitu, kabiji uno mwingilo ubena kumwingila na butemwe ne bukishinka. (Kolose 1:13) Byonka byo kyaambijilwe jimo, Yesu watongola banabalume boba bulongo ba kulama jitanga janji. (Efisesa 4:8) Wasajile Paulo kwikala “mutumwa wa ku bisaka bya bantu” ne kumutuma kusampanya mambo awama ku mapunzha a kwalepa. (Loma 11:13; 1 Timoti 2:7) Ku mpelo ya myaka kitota kimo, Yesu waambile byambo bya lutakaiko, bya lujimuno ne bya kolwelamo bipwilo bitanu na bibiji mu kibunji kya Loma mu Asha. (Lumwekesho, bitango 2-3) Nanchi mwayuka’mba Yesu ye Mutwe wa Kipwilo kya bena Kilishitu nyi? (Efisesa 5:23) Pa kuba’mba mutwajijile kumulondela, mwafwainwa kukokelanga ne kukwatankena pamo na ba mu kipwilo kyenu.

8, 9. Luusa ka lo bamupele Yesu mu 1914, kabiji kino kilumbulula ka pa bintu byo tufuukulapo?

⁸ Yesu bamupele luusa lukwabo mu 1914. Mu yenka uno mwaka Yesu bamutongwele kwikala Mfumu wa Yehoba mu Bufumu bwa Bumesiasa. Yesu byo atendekele kulama, “mwiulu mwabuukile nkondo.” Ki ka kyafuminemo? Satana ne bandemona banji bebatayile panshi, pano po patendekejile ne malwa. Kuvula kwa makondo, bumbanzhi, bikola, bitentanshi kabiji ne bipowe bya nzala byakatazha bantu lelo jino, bitumwesha’mba Yesu ubena kulama mwiulu. Satana ukiji “mfumu wa pano pa ntanda” pa “kimye kicheche.” (Lumwekesho 12:7-12; Yoano 12:31; Mateo 24:3-7; Luka 21:11) Nangwa byonkabyo, Yesu ukikeba bantu bonse mwaya ntanda kukokela bukalama bwanji.

⁹ Kyanema bingi kuntundaika Mfumu wa Bumesiasa. Mu bintu byonse byo tufuukulapo mu bwikalo, twafwainwa kutala kwi aye, kechi ku ino ntanda ya mazhika kanwa ne. Uno “Mfumu wa bamfumu kabiji Nkambo wa bankambo” byo apesapesa bantu, muchima wanji wa bololoke usama na bukaji kabiji ne kuyula na lusekelo. (Lumwekesho 19:16) Mambo ka?

Bintu Bizhingijisha Mfumu wa Bumesiasa ne Bimuletela Lusekelo

10. Ñanyi kyubilo kijipo ne Yesu kufumatu ne kala, kabiji ki ka kilengela Nkambo yetu kuzhingila?

¹⁰ Byonka biji Shanji, Nkambo yetu wa lusekelo kufumatu ne kala. (1 Timoti 1:11) Byo ajinga pano pa ntanda, Yesu kechi wakatazhanga bantu ne. Bino, kuji bintu byavula bingi bibena kubiwa pano pa ntanda byakonsha kumuzhingijisha. Wazhingijila bingi mabumba onse a bupopweshi etela’mba bena Kilishitu. Waambijile jimo kuba’mba: “Kechi bonse bañambila’mba, ‘Nkambo, Nkambo,’ bakatwela mu Bufumu bwa mwiulu ne, kana yenka uba kyaswa muchima wa Tata wa mwiulu ye ukatwelamo. Pa joja juba, bavula bakañambila’mba: ‘Nkambo, Nkambo, . . . nanchi kechi twaubilenga mingilo ya kukumya mu jizhina jenu nenyi?’ Ponkapo nkebambila namba: ‘Kechi nemuyuka ne! Fumai papo, anweba muba byatama!’”​—Mateo 7:21-23.

11-13. Mambo ka Yesu o azhingijila bantu bamba’mba bengila “mingilo ya kukumya” mu jizhina janji? Lumbululai.

¹¹ Bavula betela’mba bena Kilishitu lelo jino bakonsha kukumya bingi na bino byambo. Kechi bakayuka ene mambo Yesu o a kakaina bantu bamba’mba bengila “mingilo ya kukumya” mu jizhina janji ne. Machechi a mu Kilishitendomu apana bukwasho ku bayanji, kushimika bipatela ne masukulu, kabiji bengilatu ne mingilo ikwabo yavula. Pa kuba’mba tuyuke ene mambo o bamuzhingijisha Yesu, twayai tufwanyikizhe bino.

¹² Bamulume ne mukazhi bakebelenga kuya pa lwendo. Byo bakankelwe kusenda baana babo, bakebelepo muntu wa kushala nabo. Bamupele mikambizho yapelatu ya kuba’mba: “Ulamenga bulongo baana betu. Wibajishenga, kwibovwa ne kwibalama bulongo.” Bino, bansemi byo babwelele bakuminye bingi pa kutaana’mba baana babo babena kufwa ku nzala. Batokolokele, bakolelwenga ne kwinyengaika. Bajijilenga muntu wibalaminenga, bino aye kechi wibatele muchima ne. Mambo ka? Aye wibashanga ne kukanjila pa ndandalashi na kovwa mu bipenze. Bansemi byo bazhingijile, bamwipwizhe ene mambo o aubijilenga kino. Aye wakumbwile’mba: “Akitalai pa byonse byo nemubila. Nanchi bipenze kechi byamweka bulongo nenyi? Nawamishe ne ponse patamine ku nzubo yenu.” Nanchi bansemi batemenwe nyi? Ine kechi batemenwe ne. Mambo kechi bamwambijile kwingila ino mingilo ne; abo bakebelengatu aye kulama baana bulongo. Wibazhingijishe bingi byo akaine kulondela mikambizho yo bamupele.

¹³ Kilishitendomu uba byonka byaubile uno muntu ye bashijile kulama baana. Yesu washile mikambizho ku bantu bamwimenejilengako kujisha bantu kajo ka ku mupashi kupichila mu kwibafunjisha bukine bwa Mambo a Lesa ne kwibakwasha kwikala batoka ku mupashi. (Yoano 21:15-17) Bino Kilishitendomu wakankalwa kulondela mikambizho ya kwa Yesu. Walengela bantu bavula kwikala na nzala ya ku mupashi, kuvulañana na mafunjisho a bubela ne kukankalwa kuyuka mafunjisho anema a mu Baibolo. (Isaya 65:13; Amosi 8:11) Nangwa kya kuba ubena kweseka kuwamisha ino ntanda kechi bakamulekelako mambo pa byo akainamotu kyashinji kulondela mukambizho ne. Ino ntanda ya kwa Satana iji nobe nzubo yo bakeba kukundula. Mambo a Lesa alumbululatu patoka kuba’mba ino ntanda ya kwa Satana katatakatu bakeyonaune.​—1 Yoano 2:15-17.

14. Mwingilo ka ubena kuletela Yesu lusekelo lelo jino, kabiji mambo ka?

¹⁴ Ku lubaji lukwabo, Yesu wafwainwa usekela bingi umvwe watala pano pa ntanda ne kumona’mba bantu bavula babena kwingila mwingilo wa kulenga baana ba bwanga ye akambizhe aba bamulondejilenga kuba saka akyangye kufuma pano pa ntanda. (Mateo 28:19, 20) Kitusangajika bingi kuyuka kuba’mba tubena kutokesha Mfumu wa Bumesiasa ku muchima. Twayai tukoseko jonse kwakubula kubwela panyuma mu kukwashako “kalume wa kishinka kabiji wa maana.” (Mateo 24:45) Kupusanako na bantangi ba mu Kilishitendomu, jino jibumba ja bena Kilishitu bashingwa batangijila mwingilo wa kusapwila ne kujisha mikooko ya Kilishitu.

15, 16. (a) Yesu umvwa byepi inge wamona pano pa ntanda byo pabula butemwe, kabiji twayuka byepi kino? (b) Kilishitendomu wazhingijisha byepi Yesu?

¹⁵ Twaketekela kuba’mba Mfumu uzhingila bingi umvwe watala pano pa ntanda byo pabula butemwe lelo jino. Twakonsha kuvuluka Bafaliseo byo bashikilwe Yesu kimye kyo abukañenenga pa juba ja Sabado. Bajinga bantu bakosele michima, bantuntwa mishinko, kya kuba’mba kechi bakebelenga muntu mukwabo kwibalumbulwila bulongo mwatajile Mizhilo ya kwa Mosesa ne mizhilo ikwabotu ne. Bya kukumya byaubile Yesu byalengejile bantu kumwenamo bingi. Nangwa byonkabyo, bino bya kukumya byalengejile bantu kwikala na lusekelo, kukabuluka ne kukosesha lwitabilo lwabo, kechi byasangajikile Bafaliseo ne. Yesu waumvwine byepi pe abo? Byo ebatajile “kyamufichile ku muchima na mambo a kukosa kwa michima yabo.”​—Mako 3:5.

¹⁶ Lelo jino, Yesu ubena kumona bintu byavula bingi ‘bimufichisha ku muchima.’ Bantangi ba mu Kilishitendomu baya mungi na mambo a kutatu muchima ku bya kishakulu ne mafunjisho abo abula kukwatankana na Binembelo. Kunungapo, bazhingila bingi bakamonyi ba kwa Yehoba na mambo a kusapwila mambo awama a Bufumu bwa Lesa. Mu mapunzha avula a ino ntanda, bantangi ba bupopweshi batundaika bantu kumanyika bena Kilishitu bengila na ngovu kusapwila mambo awama asapwilangapo Yesu. (Yoano 16:2; Lumwekesho 18:4, 24) Kabiji pa kimye kimotu, bano bantangi ba bupopweshi batundaika bantu babo kuya ku nkondo na kwipaya bakwabo, uba nobe kuba bino kutokesha Yesu Kilishitu pa muchima.

17. Aba balondela kya kine Yesu bamutokesha byepi ku muchima?

¹⁷ Kupusanako, aba balondela kya kine Yesu bebikako kumwesha bakwabo butemwe. Basapwila mambo awama ku “bantu bonse,” byonka byaubanga Yesu nangwa kya kuba bebakanya. (1 Timoti 2:4) Butemwe bo bemwesha mulwabo bwalumbuluka bingi; ko kayukilo kabo. (Yoano 13:34, 35) Byo bamwesha bakwabo bena Kilishitu butemwe, mushingi ne munema, kyakine balondela Yesu ne kutokesha ku muchima Mfumu wa Bumesiasa.

18. Ñanyi bintu bifichisha Nkambo yetu ku muchima, kabiji twakonsha kumutokesha byepi ku muchima?

¹⁸ Twayai ne atweba tuvulukenga’mba kifichisha bingi Nkambo ku muchima umvwe aba bamulondela bakankalwa kuchinchika, kupwisha butemwe bwabo pe Yehoba ne kwikileka kumwingijila. (Lumwekesho 2:4, 5) Bino, Yesu usekela bingi pa mambo a boba bachinchika kufika ne ku mpelo. (Mateo 24:13) Onkao mambo, twayai tuvulukenga jonse mukambizho wa Kilishitu wa kuba’mba: “Twajijila kundondela.” (Yoano 21:19) Twayai twisambe pa mapesho amo Mfumu Mesiasa o akaleta ku bantu bakachinchika kufika ne ku mpelo.

Mfumu Wetu Upesha Bakalume Banji Bakishinka

19, 20. (a) Kulondela Yesu kwitulengela kumwenamo ka lonka luno? (b) Kulondela Kilishitu kwakonsha kwitukwasha byepi kuba bikeba Shetu wa myaka?

¹⁹ Kulondela Yesu jo jishinda jakonsha kwitulengela kumwenamo lonka luno. Umvwe twaswa Kilishitu kwikala Nkambo yetu, kulondela mikambizho yanji ne kuba byonka byo aubanga, po po tukataana bya buneme byakankalwa kutaana bantu ba mu ino ntanda. Tukekala na mingilo ileta lusekelo mu bwikalo bwetu, kisemi muji balongo ne banyenga betutemwa kya kine, bulunda bwakosa na Lesa ne mutende wa mu milanguluko. Kishinka kine ke kya kuba’mba, tukekala bwikalo bwalumbuluka kabiji bwa lusekelo. Kabiji tukamwenamo ne bikwabotu, kubala kukoka.

²⁰ Yehoba wapana Yesu kwikala “Shetu wa Myaka” ku boba baji na luketekelo lwa kwikala myaka ne myaka pano pa ntanda. Yesu ye wapinga pa nsemi wetu mutanshi, Adama, walengela baana banji bonse kwikala mu lukatazho. (Isaya 9:6, 7) Inge twaswa Yesu kwikala “Shetu wa Myaka” ne kwitabila mwi aye, tukekala na luketekelo lwa kwikala na bumi bwa myaka. Kabiji kino kiketulengela kufwenya bingi kwipi ne Yehoba Lesa. Byonka byo twafunda, kwibikako kulondela byaubanga Yesu pa juba pa juba jo jishinda jawama ja kukokela uno mukambizho wa Lesa wa kuba’mba: “Londelainga Lesa byo muji baana bo atemwa.”​—Efisesa 5:1.

21. Aba balondela Kilishitu basama byepi nobe kyeya mu ino ntanda iji mu mfishi?

²¹ Byo tulondela Yesu ne Shanji, aye Yehoba, ko kuba’mba tubena kuba kintu kyawama. Tubena kusama nobe kyeya. Mu ino ntanda iji mu mfishi, muji bantu bavula bo batwala mungi kwi Satana ne kulondela byubilo byanji, atweba tulondela Kilishitu tubena kusamisha kyeya, kyeya kya bukine bwa mu Binembelo, kyeya kya byubilo bya bwina Kilishitu byawama, kyeya kya lusekelo lwa kine, mutende wa kine ne butemwe bwa kine. Pa kimye kimo, tufwenya kwipi ne Yehoba, kabiji kino kyo kyafwainwa kuba bantu bonse.

22, 23. (a) Mapesho ka aji kulutwe akamwenamo aba balondela Yesu jonse mu bukishinka? (b) Twafwainwa kufuukulapo kuba ka?

²² Akilangulukai pa bintu Yehoba byo abena kukeba kwimubila kulutwe na lwendo kupichila mwi Mfumu wa Bumesiasa. Katatakatu uno Mfumu akalete nkondo ya bololoke pa buno bwikalo bwatama bwa kwa Satana. Kine, Yesu ukashinda. (Lumwekesho 19:11-15) Panyuma ya bino, Kilishitu ukatendeka Bukalama bwanji bwa Myaka Kiumbi Kimo pano pa ntanda ponse. Kafulumende wanji wa mwiulu ukaleta mapesho ku bantu bonse bakishinka kupichila mu bukuzhi, kabiji ne kwibalengela kwikala balumbuluka. Akifwanyikizhai saka muji na butuntulu bwa mubiji bwawama, kwikala kwakubula kukota, kwingijila pamo na kisemi kya bantu bakwatankana mu lusekelo ne kwalula ino ntanda ke paladisa. Ku mpelo ya Myaka Kiumbi Kimo, Yesu ukabwezha bufumu kwi Shanji. (1 Kolinda 15:24) Inge mwatwajijila kulondela Yesu mu bukishinka, mukatambula kilambu kyalumbuluka kyakatazha ne kufwanyikizha, ko kuba’mba kilambu kya “kwikala na bwana bwa bene bwa lukumo lwa baana ba Lesa.” (Loma 8:21) Ee, tukekala na mapesho onse ba Adama ne Evwa o baelele. Byo tuji baana ba Yehoba, tukakasululwa myaka ne myaka ku lumuna wa bundengamambo bwa kwa Adama. Kabiji ‘lufu. . . kechi lukekalako jibiji ne.’​—Lumwekesho 21:4.

²³ Akivulukai yewa kalama wakyanyike munonshi ye twisambilepo mu Kitango 1. Aye wakaine Yesu byo amwichile’mba: ‘Iyai mundondelenga.’ (Mako 10:17-22) Anweba kechi mwafwainwa kukana luno lwito ne. Anweba tambwilai lwito lwa kwa Yesu na lusekelo ne na muchima yense. Twajijilai na kuchinchika, kulondela Kafunga Wawama pa juba pa juba, pa mwaka pa mwaka, inge mwauba bino mukamona milaye ya Yehoba yonse byo ikafika.