Bya Kwikala Umvwe Mumonatu Mali Acheche
BA OBED baji na baana babiji babalume. Baingijile myaka jikumi mu hotela wakindama mu muzhi mukatampe mu Africa, pa nzubo pabo bintu batolangapotu. Bayanga na kufwakasha na kisemi ku mapunzha anengela aji mu kyo kya kyalo. Juba jimo, bunga bwapwijile pa mpuki, nkito yapwile pa kukepeshako bamingilo mambo bantu bakutambwila pa hotela balekele kwiya bavula.
Ba Stephen baingijile myaka kukila pa 22 ku banki, mu kuya kwa moba baikajile pa kifulo kikatampe. Bebapele nzubo ikatampe, motoka, ba mingilo ba pa nzubo, kabiji baana babo bayanga ku masukulu a baana ba banonshi. Banki byo yatendekele kufumya bantu nkito, nabo mingilo yapwile. Ba Stephen bamba’mba: “Amiwa mwine ne ba mu kisemi kitupezhezhe kalango. Kyampezhezhe maana kabiji naakaminwe bingi.”
Byamwekejile bano bo twaambapo kechi byenyi ne. Bukomo mwaya ntanda byo bubena kubwela panshi, bavula bafola mikama ya mali nkito ibena kupwa. Bavula batwela nkito ya mali acheche bino mitengo ya bintu saka ibena kubailakotu. Mu byalo byanonka ne byayanda monsetu bukomo bubena kubwela panyuma.
Maana Alumbuluka Anema Bingi
Inge mwatendeka kumona mali acheche nangwa inge nkito yapwa mwakonsha kupopomenwa na binyenge. Kwambatu kine atweba bonse twikala na milanguluko mu bimye bya uno mutundu. O ene mambo mwanamulume wa maana o aambijile’mba: “Umvwe wapungila mu juba ja bya malwa, bulume bobe bwakepa.” (Byambo bya Mana 24:10) Mu kifulo kya kulukusha muchima umvwe mwakajilwa, kyanema bingi kwikala na ‘maana a kishinka’ byonka bitutundaika Mambo a Lesa.—Byambo bya Mana 2:7.
Nangwa kya kuba Baibolo kechi buku wa bya mali ne, muji mafunde akwasha bavula mu lukatazho lwa mali. Twayai twisambe pa mafunde amo a mu Baibolo.
Kubajila jimo. Akimonai byambo bya kwa Yesu biji pa Luka 14:28 byaamba’mba: “Ñanyi mwi anweba uba inge ukeba kushimika kyamba ubula patanshi kukikala panshi ne kubala mali ajipo o akengijisha pa kuba amba amone kana uji na avula a kwikipwishisha?” Tulondela jino jifunde kupichila mu kulenga mutanchi wa bintu bya kupota ne kuba byonka byo twafuukula. Ba Obed nabo baitabizha kino, bino kechi kyapela ne. Baambile’mba: “Byo nakijinga pa nkito, twapotanga bintu byavula byabula ne kunema. Kechi twalenganga mutanchi wa bintu bya kupota ne, mambo mali twatolangapotu.” Kulengela jimo mutanchi wa bintu bya kupota kwanema bingi pa kuba’mba mwikalenga na bintu byanema bibena kukebwa pa nzubo.
Pimpulaiko bwikalo bwenu. Kutendeka kwikala bwikalo bwa kutetela bintu kechi kwapela ne, bino kwanema bingi. Kishimpi kimo kya mu Baibolo kyamba’mba: “Wajimuka pa kumona bileta lufu bibenakwiya ufyama.” (Byambo bya Mana 22:3) Ba Stephen baambile’mba: “Pa kuba’mba tulamepo mali, twavilukijile mu nzubo yetu yabujile ne kupwa bulongo mukachi. Baana nabo twibatwajile ku masukulu akepa mutengo ko bafunjisha bulongo.”
Kwisambapo na kisemi kwanema bingi pa kuba’mba bonse mukonshe kwikala bwikalo bwakatataka. Ba Austin nkito byo yapwile panyuma ya kwingila mu kipamo kitala pa bya mali pa myaka itanu na ina baambile’mba: “Amiwa ne mwinakwami twaikele panshi ne kunemba mutanchi wa bintu byakebewenga kya kine kine pa nzubo. Twalekele kupota kajo kakilamo mutengo, kufwakasha kutaya mali avula, ne kupota bivwalo kipotepote. Nji bingi na lusekelo mambo kisemi kyakwatankene kupimpula bwikalo.” Banyike javula kechi bakonsha kumvwisha ene mambo o babena kupimpwila bwikalo ne, bansemi bafwainwa kwibakwasha kumvwisha byo kiji.
Swainga kwingila nkito yapusana pusana. Inge mwaingilanga nkito ya mu ofweshi, kwingila nkito ya kusulwila kwakonsha kwimukatazha bingi. Ba Austin baambile’mba, “kyankatezhe bingi kwingila nkito ya jisulwila mambo napijilwe ya mu ofweshi.” Kino kechi kyenyi ne, mambo pa Byambo bya Mana 29:25 Baibolo waamba’mba: “Moyo wa kuchina bantu wauba nobe wita obe mwine kitewa.” Kulanguluka’mba basakunsekanga kechi kukwasha ne. Ki ka kyakonsha kwimukwasha kushinda milanguluko ya uno mutundu?
Kwipelula kwanema bingi. Nkito byo yapwile mu hotela, ba Obed bebechile ku mukwabo mo baingijilanga kala walungishanga myotoka kuba’mba bengijilenga pamo. Ino mingilo yavwangilemo kwenda misinso yalepa mu lukungu pa kuba’mba batane penchi wa kupentela myotoka ne bikwabotu. Ba Obed baambile’mba, “Nkito byo yapwile nalangulukilenga’mba, kyapwa bwikalo kechi bukawamapo jibiji ne. Kwipelula kwandengejile kuswa nkito yo nafolanga mali atwelangamo jina mu mali o nafolanga kala, bino awaine kupotamo byonse bya pa nzubo.” Nanchi kwikala na muchima wa uno mutundu kwakonsha kwimukwasha ne anweba nyi?
Sekelai na byo muji nabyo. Buku umo ulumbulula muntu wasekela na byonka byo aji nabyo amba, “wasekela kwesakana na bintu byo biji.” Bino byambo ku muntu wakajilwa uji na lukatazho byakonsha kumvwanyika nobe kechi byailamo ne. Nangwa byonkabyo, akilangulukai pa byambo bya mutumwa Paulo, uno mishonale wakajilwanga waambile’mba: “Nafunda kala kusekela mu bintu byonka byo nji nabyo, nangwa bwikalo bwami buji byepi nangwa byepi. Nayuka mwakwikela umvwe nakajilwa nangwa umvwe nji na bintu byavula.”—Filipai 4:11, 12.
Bwikalo kimye kimo bwakonsha kuwama, bino mu ano moba bintu inge byauba’mba byaluke, butama kya kine kine. Kyakonsha kwitukwasha bingi inge twalondela byambo byanembele Paulo na lutangijilo lwa mupashi bya kuba’mba: “Ibyo kuba amba mu munema wa kunemeka Lesa mo mwakumwena bintu byavula kikulutu tubena kusekela mu bintu byonka byo tuji nabyo. Onkao mambo, byo tuji na kajo ne bivwalo, tusekela mu bino bintu.” Paulo kechi watundaikilenga bukope ne, waambilenga pa byo twafwainwa kumonanga bikebwa mu bwikalo.—1 Timoti 6:6, 8.
Nsulo ya Lusekelo lwa Kine
Kwikala na byonse bikebwa mu bwikalo nangwa’mba bwikalo bwa ntentente kechi kuleta Lusekelo lwa kine ne. Yesu waambile’mba: “Mu kupana mufuma lusekelo lukatampe kukila mu kutambula.” Kya kine, lusekelo lufuma mu kukwasha bakwetu na byonka byo tuji nabyo ne kwibatundaika.—Byubilo 20:35.
Mulenga wetu, aye Yehoba Lesa wayuka bintu byonse bisaka michima yetu. Mu Mambo anji, mu Baibolo, muji mafunde alengela bavula kwikala bulongo kwa kubula bijikila byavula. Kya kine kuba’mba kechi mukatambula bukwasho ponkapotu inge mwakajilwa ne. Bino Yesu wabujile bonse batwajijila “kukeba Bufumu [bwa Lesa] patanshi ne bololoke bwanji” amba bakebamwenanga bya mu bwikalo.—Mateo 6:33.