Kifyele Ke Kyubilo Lesa kyo Anemeka Bingi
KIFYELE kya mwanamulume wakikulumpe mu Japan kyafikile wakyanyike pa muchima. Uno mwanamulume, mishonale, po aishiletu mu kyalo kya ku Asia kabiji waambangatu ki Japanese kya kupampaila. Nangwa byonkabyo, uno mishonale wayanga ku nzubo ya nsongwalume na kwisamba nanji pa bya mu Baibolo. Pa kukumbula mepuzho onse aipuzhanga uno nsongwalume ye afunjishanga Baibolo wamutekenyanga, wamwemweselanga kabiji wajinga bingi na kifyele.
Uno nsongwalume kimye kyonse wavulukanga kifyele kyamumweshanga yewa mishonale wakikulumpe. Nsongwalume waambile mu muchima wanji amba, ‘Inge Baibolo walengela uno mwanamulume kwikala na kifyele ne butemwe, ko kuba’mba ne amiwa nafwainwa kufunda bijimo.’ Kino kyamutundaikile kutendeka kufunda bintu byo abujile kuyuka. Kya kine, kifyele kifika bingi muntu pa muchima kukila byambo.
Kyubilo kya Lesa
Mwayilatu kisemwa tubila kifyele balongo betu, mambo kifyele kilumbulula kikatakata kwita muchima kwa ba mu kisemi kimo. Nangwa byonkabyo, kifyele ke kyubilo kya Lesa kyakilamo kunema. Yesu waambile’mba Shanji wa mwiulu kechi ubilatu kifyele boatemwa ne, bino ubila kifyele ne “babula kusanta.” Yesu watundaikile baana banji ba bwanga kulonda Lesa mu kubila bantu bonse byawama byo aambile’mba: “Mwafwainwa kwikala balumbuluka, byonka biji Shenu wa mwiulu.”—Luka 6:35; Mateo 5:48; Kulupuka 34:6.
Bantu balengwa mu kipasha kya Lesa baji na kifyele. (Ntendekelo 1:27) Twakonsha kulonda Lesa mu kumwesha kifyele ne ku babula balongo betu. Baibolo watongola kifyele nangwa’mba lusa pa mbaji ya kipangwa kya mupashi wazhila wa Lesa, nangwa’mba, bulume bwanji. (Ngalatiya 5:22) Onkao mambo, muntu wakonsha kwikala na kino kyubilo inge ke afunde pe Lesa, Mulenga wetu ne kufwenya kwipi ne aye.
Byo kiji kuba’mba kifyele kechi kiyatu kine ne, kabiji Lesa wikinemeka, ko kuba’mba kyailamo Lesa byo etwambila’mba, “saka mwiubila lusa anwe bene na bene.” (Efisesa 4:32) Kabiji betuvululako ne kuba’mba: “Kange muvulamenga kutambwila benyi ne,” nangwa’mba bantu bomwabula kuyuka ne.—Bahebelu 13:2.
Mu ino ntanda muji bantu babula lusa kabiji babula kusanta, abya twakonsha kubila kifyele bantu botwabula kuyuka nyi? Ki ka kyakonsha kwitukwasha kuba bino? Kabiji mambo ka o twafwainwa kutelako muchima ku kino?
Kyanema Bingi kwi Lesa
Mutumwa Paulo byo apwishishe kwamba pa kutambwila benyi na kifyele, watwajijile kwamba’mba: “Mambo bamo kwa kubula kuyuka mo mo batambwijile bamalaika.” Mwakonsha kwiumvwa byepi inge kya kuba bemwambila’mba, mutambwile bamalaika? Bino Paulo watendekele na byambo bya kuba’mba, “kwa kubula kuyuka.” Kishinka kyo aambilengapo Paulo ke kya kuba’mba, inge twaikala na muteeto wa kutambwila bantu, kuvwangakotu ne benyi nangwa bantu bo tukyangye kumonapo kala ne, bakonsha kwitupesha mu mashinda mo twakubula kuketekela.
Ntuntulwilo ya ma Baibolo avula amwesha tubinembelo tukwabo, akwatankanya byambo bya kwa Paulo na jishimikila ja kwa Abalahama ne Lota jiji mu Ntendekelo kitango 18 ne 19. Pa bonse babiji tutanga’mba bamalaika baishile kobaji nobe benyitu baleta byambo byawama. Kwi Abalahama, mbila yajinga ya kufika kwa mulaye wa Lesa wa kusemwa kwa mwana walayiwe, kabiji kwi Lota, mbila yajinga ya kupuluka lonaiko lwa Sodoma ne Gomola.—Ntendekelo 18:1-10; 19:1-3, 15-17.
Inge mwatanga binembelo biji peulu po, musakutana kuba’mba Abalahama ne Lota bamwesheshe kifyele ku benyi bo babujile kuyuka. Kya kine kuba’mba mu moba anembejilwemo Baibolo, kutambwila benyi, balunda, balongo nangwa bantu bapitatu mu jishinda kyajinga kisho kabiji kyajinga lubaji lwa mingilo ya pa juba pa juba. Mizhilo yo bapele Mosesa yajinga ya kuba’mba bena Isalela kechi bafwainwe kulengulula babujile bena Isalela ne. (Mpitulukilo ya mu mizhilo 10:17-19) Nangwa byonkabyo, Abalahama ne Lota baubile bintu byakijile pa byaishile kwikala mizhilo. Bebikangako kumwesha kifyele ku benyi, kabiji bebapesheshe pa byonse byo baubanga.
Kifyele kya kwa Abalahama kechi kyamuletejiletu mwine mapesho pa kwikala na mwana ne, bino ne atweba pamo. Mu ñanyi jishinda? Abalahama ne mwananji Izaka baingijile mwingilo wanema bingi mu kufikizha bikeba Lesa. Baikele ke kikota mwasemekejilwe Mesiasa, Yesu. Kabiji bukishinka bwabo bwamwesheshe Lesa byo akapulusha bantu kupichila mu butemwe ne kifyele kyanji.—Ntendekelo 22:1-18; Mateo 1:1, 2; Yoano 3:16.
Ano mashimikila abena kumwesha bikeba Lesa ku bantu boatemwa ne byo anemeka kyubilo kya kifyele. Kechi kintu kyo mwafwainwa kusalapo ne, Lesa wikinemeka bingi.
Kwikala na Kifyele Kwitukwasha Kuyuka Lesa Bulongo
Baibolo wamba’mba bantu bavula mu ano moba bakekala “babula kusanta, babula bukishinka, babula butemwe.” (2 Timoti 3:1-3) Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, pa juba pa juba mutana bantu ba uno mutundu. Nangwa byonkabyo, kino kechi kyafwainwa kwitulengela kubula kwikala na kifyele ku bakwetu ne. Bena Kilishitu bebavululamo’mba: “Kechi mushinkanyenga kibi na kibi ne. Ubainga bintu bantu bonse byo bamona amba byawama.”—Loma 12:17.
Twakonsha kwibikako kwikala na kifyele. Baibolo waamba’mba: “Yense utemwañana . . . wayuka Lesa,” kabiji tumwesha butemwe kupichila mu kubila bakwetu lusa. (1 Yoano 4:7; 1 Kolinda 13:4) Kupichila mu kubila bakwetu lusa, tumuyuka Lesa bulongo kabiji kino kituletela bingi lusekelo. Mu Jashi janji ja pa Mutumba Yesu waambile’mba: “Bo bene balusekelo bamwesha lusa, mambo nabo bakobilwa lusa. Bo bene balusekelo baji na michima yatoka, mambo bakamumona Lesa.”—Mateo 5:7, 8.
Akyumvwai kyamwekejile Aki, inetu wakyanyike mwina Japan uji na baana babiji babalume. Bainanji byo bafwile kyamukolele bingi ku muchima. Kimye kimo wakolwanga kya kuba wayanga ne na kumona dokotala. Kisemi kimo kyavilukijile kwipi na koaikalanga. Bashabo bafwile mu mapuso a pa mukwakwa, kabiji uno inetu bamushijile baana batanu babacheche. Aki waumvwijile bingi kino kisemi lusa, kabiji wibikileko kulenga bulunda na bainabo ne baana. Wibakwashanga papelela bulume bwanji, kwibapapo kajo, bivwalo byo abulanga kuvwala ne bintutu bikwabo, kino kya mutekeneshanga bingi Aki. Waswile byaamba Baibolo amba: “Mu kupana mufuma lusekelo lukatampe kukila mu kutambula.” (Byubilo 20:35) Kya kine, inge mwaikala na bulanda, mwakonsha kwisangajika anweba bene kupichila mu kubila bakwenu kifyele.
“Wamukongwesha Yehoba”
Kumwesha lusa kechi kukebwa mali ne. Kechi kwaimena pa byo mwakonsha kuba nangwa kutayilapo ngovu ne. Kumwemwesela, byambo bya lutekenesho, kukwashañana, bupe bucheche, nangwa kuleka bakwetu batangilako pa kutantamina bintu kwakonsha kulumbulula byavula. Inge kya kuba kechi muji na bya kwamba nangwa kuba pa kintu kimo kyaubiwa ne, ambaitu nangwa kuba kintu kibena kumwesha’mba mwaumvwa lusa. Nsongwalume ye twajikwambapo kuntendekelo ya uno mutwe, kifyele kya yewa mishonale wakikulumpe kyo kyamufikile pa muchima kukila ne byambo byo aambanga. O ene mambo mizhilo ya Lesa o ikebela bapopweshi banji “kutemwa kuba lusa.”—Mika 6:8.
“Kyambo kimo kyaambiwa na kifyele kyakonsha kulengela bañondo bamashika basatu kukaba.” Byonka byaamba kino kishimpi kya ku Byalo bya ku Musela, kumwesha lusa mu tucheche mufuma byawama byavula. Inge kyaambiwa bulongo, kikatakata inge kutemwa Lesa ko kwimulengela, kyakonsha kusangajika bantu bavula. Nangwa kechi bemusanchila pa kifyele kyenu ne, kechi kibena kulumbulula’mba kiyatu mu mema ne. Kyanema ku meso a Lesa. Baibolo witulaya’mba inge twaubila bakwetu kifyele ‘tukongwesha Yehoba.’ (Byambo bya Mana 19:17) Nga mambo ka akubujila kukebelapo mashinda a kubilamo kifyele ku bakwetu?
[Mabulañano pa peja 20]
Inge kechi muji na bya kwamba nangwa kuba ne, ambaitu nangwa kuba kintu kibena kumwesha’mba mwaumvwa lusa.
[Kipikichala pa peja 19]
Abalahama bamupesheshe na mambo a kifyele
[Kipikichala pa peja 20]
Kubila bakwetu kifyele, ‘kumukongwesha Yehoba’