Rɛfrɛns dɛn fɔ Layf ɛn Prichin Wok Mitin Buk
Janwari 2-8
DI VALYU TIN DƐN FRƆM GƆD IN WƆD | AYZAYA 24-28
“Jiova De Kia fɔ In Pipul Dɛn”
(Ayzaya 25:4, 5) Bikɔs na yu po man abop pan, di pɔsin we di wan we nɔ gɛt, abop pan we i gɛt prɔblɛm, di wan we de ayd pipul wɛn tinada de blo, ɛn di wan we de kɔba pipul we san wam; bikɔs wɛn dɛn wan we de du bad ɛn nɔ luk biɛn kin shek, i kin tan lɛk we tinada de blo pan wɔl, 5 lɛk we dray ples ɔt pasmak. Yu dɔn tap di nɔys we dɛn fɔrina dɛn de mek; lɛk di ɔt we di klawd we kɔba yu de pul, na so dɛn pipul we de du bad ɛn nɔ luk biɛn, dɛn siŋ kin tap.
ip-1-E pej 272, par. 5
Jiova in An De Ɔp
5 Pan ɔl we Jiova in ɛnimi dɛn de fred am, i de protɛkt di wan dɛn we ɔmbul we want fɔ sav am. Wikɛd pipul dɛn na rilijɔn ɛn pɔlitiks kin tray tranga wan fɔ mek tru Kristian dɛn lɛf fɔ gɛt fet, bɔt dɛn nɔ kin ebul bikɔs tru Kristian dɛn abop pan Jiova. As tɛm de go, Jiova kin mek di wan dɛn we de du in savant dɛn bad nɔ ebul du natin, ɛn i kin du so jɔs lɛk se i de tek di klawd fɔ kɔba di san na dɛn dray land dɛn ɔ i de yuz wɔl fɔ mek big briz nɔ blo.—Rid Ayzaya 25:4, 5.
(Ayzaya 25:6) Na pantap dis mawnten PAPA GƆD [“Jiova,” NW] Ɔlmayti go mek big pati fɔ ɔlman wit fat tin dɛn, wit wayn we gɛt kɛtɛkɛmu, fat tin dɛn we gɛt bif midul di bon ɛn wayn we gɛt kɛtɛkɛmu we dɛn tek tɛm pul, lɛ i nɔ miks.
Yu De Bɛnifit Frɔm Ɔl di Tin dɛn we Jiova De Gi Wi?
4 Dɛn kin rayt bɔku pan wi buk ɛn magazin dɛn fɔ ɔlman we na Jiova Witnɛs. Bɔt sɔm buk ɛn magazin dɛn de we dɛn kin rayt mɔ fɔ yɔŋ wan dɛn ɔ fɔ mama ɛn papa dɛn. Bɔku pan di atikul ɛn fim dɛn we de na wi Wɛbsayt na fɔ pipul dɛn mɔ we nɔto Jiova Witnɛs. Dɛn difrɛn difrɛn tin ya de sho se Jiova de kip to di prɔmis we i bin mek se i go gi ɔlman plɛnti tin dɛn fɔ lan.—Ayz. 25:6.
ip-1-E pej 273, par. 6 ɛn par. 7
Jiova in An De Ɔp
‘Big pati fɔ ɔl di pipul dɛn’
6 Lɛk papa we lɛk in pikin dɛn, Jiova nɔ jɔs de protɛkt in pikin dɛn bɔt i de gi dɛn tin dɛn we de ɛp dɛn fɔ gɛt tayt padi biznɛs wit am. Afta we Jiova dɔn fri in pipul dɛn insay 1919, i bin mek big pati fɔ dɛn, we na bɔku tin dɛn fɔ mek dɛn gɛt tayt padi biznɛs wit am: “Na pantap dis mawnten PAPA GƆD [“Jiova,” NW] Ɔlmayti go mek big pati fɔ ɔlman wit fat tin dɛn, wit wayn we gɛt kɛtɛkɛmu, fat tin dɛn we gɛt bif midul di bon ɛn wayn we gɛt kɛtɛkɛmu we dɛn tek tɛm pul, lɛ i nɔ miks.”—Ayzaya 25:6.
7 Big pati de na Jiova in “mawnten.” Wetin na dis mawnten? Na “di mawnten usay Jiova in os de” ɛn pipul dɛn frɔm ɔl di neshɔn dɛn go go de “we di wɔl go want fɔ dɔn.” Na Jiova in “oli mawnten,” usay in fetful savant dɛn nɔ go du ɛnitin bad ɛn dɛn nɔ go pwɛl de. (Ayzaya 2:2; 11:9, NW) Insay dis wɔndaful ples fɔ wɔship, Jiova de mek big pati fɔ in fetful savant dɛn. Ɛn ɔl di fayn fayn tin dɛn we de ɛp wi fɔ gɛt tayt padi biznɛs wit Gɔd naw de sho di gud tin dɛn we wi go gɛt we Gɔd in Kiŋdɔm go bigin fɔ rul di wan ol wɔl. Angri nɔ go de igen. “Lɛ it gro ɔlsay na di land; ɛn ivin pantap dɛn il ɛn mawnten.”—Sam 72:8, 16.
(Ayzaya 25:7, 8) Ɛn na pan dis mawnten i go pwɛl di tin we kɔba ɔl di pipul dɛn na di wɔl, di vel we prɛd oba ɔl dɛn neshɔn na [di] wɔl. 8 I go swɛla day sote go, ɛn Papa Gɔd [“Jiova,” NW] we na Gɔd go wep wata kɔmɔt na ɔlman yay, ɛn i go pul di tin dɛn we de mek pipul dɛn disgres kɔmɔt na di wɔl; bikɔs na PAPA GƆD [“Jiova,” NW] dɔn tɔk am.
Day we Na di Las Ɛnimi, Nɔ Go De Igen
15 Bay di tɛm we di Kiŋdɔm go dɔn rul fɔ wan tawzin ia, di pipul dɛn we de du wetin Gɔd want go fri frɔm di sin ɛn day we Adam in trangayes briŋ kam pan wi. Di Baybul se: “Jɔs lɛk aw Adam dɔn mek ɔlman de day, na so Krays go mek ɔlman gɛt layf. Bɔt na bay tɔn ɔlman go gɛt layf bak: na Krays fɔs, afta am, ɔl di wan dɛn we na Krays in yon [dat na di wan dɛn we go rul wit am] . . . . Dɔn, di nɛks tin we i go du, i go gi di Kiŋdɔm bak to in Gɔd ɛn in Papa, we i go dɔn dɔnawe wit ɔl di gɔvmɛnt dɛn ɛn ɔl di wan dɛn we de na pawa. I go rul as kiŋ te Gɔd put ɔl in ɛnimi dɛn ɔnda in fut. Ɛn di las ɛnimi we na day, nɔ go de igen.” (1 Kɔr. 15:22-26) Di day we Adam bin briŋ kam pan wi nɔ go de igen. Dis day we dɔn kɔba mɔtalman lɛk “tik blankit” nɔ go de igen.—Ayz. 25:7, 8.
ip-1-E pej 273 ɛn pej 274, par. 8 ɛn par. 9
Jiova in An De Ɔp
8 Di wan dɛn we de ɛnjɔy di tin dɛn we Jiova de gi wi fɔ mek wi gɛt tayt padi biznɛs wit am, rili gɛt op. Lisin to wetin Ayzaya bin tɔk bak. I bin kɔmpia sin ɛn day to “vel” ɔ “kɔba,” i se: “Ɛn na pan dis mawnten [“Jiova,” NW] go pwɛl di tin we kɔba ɔl di pipul dɛn na di wɔl, di vel we prɛd oba ɔl dɛn neshɔn na [di] wɔl. I go swɛla day sote go, ɛn Papa Gɔd [“Jiova,” NW] we na Gɔd go wep wata kɔmɔt na ɔlman yay.”—Ayzaya 25:7, 8a.
Fɔ tru, sin ɛn day nɔ go de igen! (Rɛvɛleshɔn 21:3, 4) Apat frɔm dat, di badnem we Jiova in savant dɛn dɔn de bia fɔ lɔng tɛm naw, nɔ go de igen. “Ɛn i go pul di tin dɛn we de mek pipul dɛn disgres kɔmɔt na di wɔl; bikɔs na PAPA GƆD [“Jiova,” NW] dɔn tɔk am.” (Ayzaya 25:8b) Aw dis go apin? Jiova go pul Setan ɛn di wan dɛn we de biɛn am we de briŋ badnem pan In pipul dɛn. (Rɛvɛleshɔn 20:1-3) No wɔnda Gɔd in pipul dɛn de tɔk se: “Yɛs, na wi Gɔd dis; wi dɔn wet am lɛ i go sev wi. Dis na PAPA GƆD [“Jiova” NW]; wi dɔn wet am; lɛ wi gladi ɛn gladi fɔ di sev we i sev wi.”—Ayzaya 25:9.
Luk Gud Wan fɔ di Valyu Tin dɛn na Gɔd in Wɔd
(Ayzaya 26:15) PAPA GƆD, yu dɔn mek di neshɔn bɔku mɔ, yu dɔn mek di neshɔn gro; yu dɔn gɛt glori; yu dɔn ad pan ɔl di bɔda dɛn na di land.
Du Sɔntin fɔ Mek Wi Kɔntinyu fɔ Ɛnjɔy di Pis we Jiova De Gi Wi
WETIN YU GO DU FƆ MEK WI KƆNTINYU FƆ ƐNJƆY DI PIS WE JIOVA DE GI?
18 Na big big ɔnɔ wi gɛt fɔ lɛ Jiova alaw wi fɔ du sɔntin we go mek wi kɔntinyu fɔ ɛnjɔy di pis we i de gi in pipul dɛn. Wetin wi go du fɔ kɔntinyu fɔ ɛnjɔy dis pis? Na we wi de prich di gud nyus bɔt Gɔd in Kiŋdɔm wit zil ɛn ɛp fɔ mek mɔ pipul dɛn kam fɔ sav Jiova. Ɛnitɛm we wi ɛp pɔsin fɔ gi in layf to Jiova, wi dɔn mek mɔ pipul dɛn kam jɔyn wi fɔ ɛnjɔy di pis we Jiova de gi in pipul dɛn.—Ayz. 26:15; 54:2.
(Ayzaya 26:20) Mi pipul dɛm, una kam insay una rum dɛm ɛn lɔk una do dɛm; una ayd unasɛf lili wayl te di vɛksteshɔn dɔn.
w13-E 3/15 pej 23, par. 15 ɛn par. 16
Jiova De Protɛkt Wi
JIOVA DE “KƆBA WI” ƆLTƐM AS DI ƐND DE KAM NIA
15 As Setan in wɔl de nia fɔ dɔn, “waala” go de mɔ ɛn mɔ. (Mat. 24:7, 8) Tin dɛn go rili tranga di tɛm we da big trɔbul go kam. Bildin dɛn go pwɛl, ɛn pipul dɛn go de fred fɔ dɛn layf. (Abak. 3:16, 17) Bikɔs dɛn nɔ no wetin fɔ du, i go tan lɛk se dɛn want fɔ “go ayd midul dɛn big ston na dɛn ay il” fɔ protɛkt dɛnsɛf. (Rɛv. 6:15-17) Bɔt dɛn big ston dɛn we tan lɛk say fɔ ayd, dɛn pɔlitikal pati ɛn dɛn big biznɛs ɔganayzeshɔn nɔ go ebul protɛkt dɛn.
16 Bɔt Jiova in pipul dɛn go kɔntinyu fɔ ɛnjɔy di we aw Jiova Gɔd de “kɔba” dɛn ɔltɛm. Jɔs lɛk di prɔfɛt Abakɔk, dɛn go “stil gadi fɔ we [dɛn] gɛt PAPA GƆD [“Jiova,” NW]. Dɛn go gladi fɔ dɛn “PAPA GƆD [“Jiova,” NW] we de pul [dɛn] pan trɔbul.” (Abak. 3:18) Wetin Jiova go du fɔ sho se i rili de “kɔba” in pipul dɛn insay da tɛm de we trɔbul go de? Wi go nid fɔ wet ɛn si. Bɔt wi shɔ se: Jɔs lɛk di tɛm we di Izrɛlayt dɛn bin de kɔmɔt na Ijipt, di “bɔku bɔku pipul dɛn we pɔsin nɔ ebul kɔnt” [“gret krawd,” NW] go ɔganayz, ɛn dɛn go rɛdi fɔ du ɔl wetin Jiova go tɛl dɛn fɔ du. (Rɛv. 7:9; rid Ɛksodɔs 13:18.) Jiova go yuz di wan dɛn we de bifo na di kɔngrigeshɔn fɔ dayrɛkt in savant dɛn, sɔntɛm dɛn go du dat na wi mitin dɛn. Fɔ tru di bɔku bɔku kɔngrigeshɔn dɛn we de ɔlsay na di wɔl go tan lɛk di “rum dɛm” we Ayzaya 26:20 (Rid.) bin tɔk bɔt. Yu valyu di mitin dɛn we wi kin gɛt? Yu rɛdi fɔ du wantɛm wantɛm di tin dɛn we Jiova de tɛl wi fɔ du, we wi kin lan na wi mitin dɛn?—Ibru 13:17.
Baybul Ridin
(Ayzaya 28:1-13) Woe to the showy crown of the drunkards of Eʹphra·im And the fading blossom of its glorious beauty, Which is on the head of the fertile valley of those overcome with wine! 2 Look! Jehovah has someone strong and mighty. Like a thundering hailstorm, a destructive windstorm, Like a thunderstorm of powerful floodwaters, He will forcefully hurl it down to the earth. 3 The showy crowns of the drunkards of Eʹphra·im Will be trampled underfoot. 4 And the fading flower of its glorious beauty, Which is on the head of the fertile valley, Will become like the early fig before summer. When someone sees it, he swallows it as soon as it is in his hand. 5 In that day Jehovah of armies will become a glorious crown and a beautiful garland to those left of his people. 6 And he will become a spirit of justice to the one who sits in judgment and a source of mightiness to those who repel the attack at the gate. 7 And these also go astray because of wine; Their alcoholic beverages make them stagger. Priest and prophet go astray because of alcohol; The wine confuses them, And they stagger from their alcohol; Their vision makes them go astray, And they stumble in judgment. 8 For their tables are full of filthy vomit —There is no place without it. 9 To whom will one impart knowledge, And to whom will one explain the message? To those who have just been weaned from milk, Those just taken away from the breasts? 10 For it is “command after command, command after command, Line by line, line by line, A little here, a little there.” 11 So by means of those with stammering speech and a foreign language, he will speak to this people. 12 He once told them: “This is the resting-place. Let the weary one rest; this is the place of refreshment,” but they refused to listen. 13 So to them the word of Jehovah will be: “Command after command, command after command, Line by line, line by line, A little here, a little there,” So that when they walk, They will stumble and fall backward And be broken and ensnared and caught.
Janwari 9-15
DI VALYU TIN DƐN FRƆM GƆD IN WƆD| AYZAYA 29-33
“Wan Kiŋ Go Rul we Go Waka Tret”
(Ayzaya 32:1) A de tɛl una, wan kiŋ go rul we go waka tret na PAPA GƆD in yay, ɛn bigman dɛn go rul wit jɔstis.
Lɛ Wi Prez Krays, di Wɔndaful Kiŋ!
13 Krays de fɛt bak “fɔ wetin rayt.” Di rayt tin we di Kiŋ de fɛt fɔ; na fɔ du wetin Jiova want, we i kam to wetin rayt ɛn wetin rɔng. (Rom 3:21; Dit. 32:4) We Ayzaya bin de tɔk bɔt di Kiŋ we na Jizɔs Krays, i se: “A de tɛl una, wan kiŋ go rul we go waka tret na PAPA GƆD in yay.” (Ayz. 32:1) We Jizɔs go de rul, i go briŋ “nyu ɛvin” ɛn “nyu wɔl,” we Gɔd bin dɔn prɔmis, usay “ɔlman go de du wetin rayt.” (2 Pit. 3:13) Ɔlman we go de na da nyu wɔl de go liv dɛn layf di we aw Jiova want.—Ayz. 11:1-5.
(Ayzaya 32:2) Ich ɛn ɛvri wan go bi lɛk ples fɔ ayd wɛn briz de blo, ples fɔ ayd we ebi briz de blo, lɛk watasay dɛn we de rɔn na dray ples, lɛk di shed we rɔk de mek usay di land dɔn taya.
ip-1-E pej 332 to pej 334, par. 7 ɛn par. 8
Wan Kiŋ ɛn In Bigman dɛn
7 We Jizɔs bin de tɔk bɔt di bad bad tin dɛn we go apin di tɛm we “di wɔl de dɔn, “ i bin se: “Una at nɔ fɔ kɔt.” (Matyu 24:3-8) Wetin mek di wan dɛn we de fala Jizɔs nɔ de fred di bad bad tin dɛn we de apin na di wɔl tide? Wan rizin na dat di “bigman dɛn, “ ilɛksɛf dɛn na anyɔntɛd ɔ “ɔda ship” dɛn de rili protɛkt di ship dɛn ɔltɛm (Jɔn 10:16) Dɛn nɔ de fred fɔ kia fɔ dɛn brɔda ɛn sista, ilɛksɛf wan trayb de fɛt di ɔda trayb ɛn dɛn de kil bɔku pipul dɛn. Insay dis wɔl we pipul dɛn nɔ gɛt tayt padi biznɛs wit Gɔd, dɛn de yuz di tru tin dɛn na Gɔd in Wɔd fɔ kɔrej di wan dɛn we dɛn at rili pwɛl.
8 Insay di 50 ia we dɔn pas, wi dɔn sabi klia wan udat dɛn na di “bigman dɛn.” Dɛn de tren di “bigman dɛn” we de pan di ɔda ship dɛn fɔ bi “kiŋ” so dat afta di big trɔbul, di wan dɛn we dɛn dɔn tren fayn fayn wan go rɛdi fɔ wok tranga wan na “di nyu wɔl.” (Izikɛl 44:2, 3; Pita In Sɛkɛn Lɛta 3:13) We di wan dɛn we de bifo na di kɔngrigeshɔn de gayd ɛn ɛnkɔrej dɛn kɔmpin Kristian dɛn as dɛn de du di Kiŋdɔm wok, dɛn de du ɔl wetin dɛn ebul fɔ bi “lɛk di shed we rɔk de mek, “ fɔ kɔrej di ship dɛn we de na di say fɔ wɔship.
(Ayzaya 32:3, 4) Dɔn di wan dɛn we de si, dɛn yay nɔ go lɔk ɛn di wan dɛn we dɛn de yɛri, go lisin. Di mago mago pɔsin in maynd go jɔg soba wan, ɛn di pɔsin we de stɔma go tɔk gud ɛn klia wan.
ip-1-E pej 334 ɛn pej 335, par. 10 ɛn par. 11
Wan Kiŋ ɛn In Bigman dɛn
Pe Atɛnshɔn Wit Yu Yay, Yu Yes, ɛn Yu At
10 Aw di gret krawd de fala Jiova in arenjmɛnt? Di Baybul bin kɔntinyu fɔ tɔk se: “Di wan dɛn we de si, dɛn yay nɔ go lɔk ɛn di wan dɛn we dɛn de yɛri, go lisin.” (Ayzaya 32:3) Insay di ia dɛn we dɔn pas, Jiova dɔn gi tin dɛn fɔ tich in savant dɛn, so dat dɛn go gɛt tayt padi biznɛs wit am mɔ ɛn mɔ. Di Tiokratik Ministri Skul ɛn ɔda mitin dɛn we dɛn kin gɛt insay Jiova Witnɛs dɛn kɔngrigeshɔn dɛn we de ɔlsay na di wɔl; di lokal ɛn intanashɔnal kɔnvɛnsɔhɔn dɛn; ɛn di spɛshal trenin dɛn we di “bigman dɛn” kin gɛt fɔ trit di ship dɛn fayn dɔn mek wi ɔganayzeshɔn we de ɔlsay na di wɔl gɛt wanwɔd. Ɛnisay we dɛn shɛpad dɛn ya de na di wɔl, dɛn rɛdi fɔ lisin to ajɔstmɛnt dɛn we de ɛp wi fɔ de ɔndastand aw di trut de go bifo. Dɛn de yuz dɛn kɔnshɛns we di Baybul de tren, fɔ rɛdi fɔ lisin ɛn fɔ obe.—Sam 25:10.
11 Dɔn di Baybul wɔn se: “Di mago mago pɔsin in maynd go jɔg soba wan, ɛn di pɔsin we de stɔma go tɔk gud ɛn klia wan.” (Ayzaya 32:4) I nɔ go fayn fɔ mek wi rɔsh fɔ disayd bɔt wetin rayt ɛn wetin rɔng. Di Baybul se: “Fulman bɛtɛ pas pɔsin we de tɔk bifo i tink.” (Prɔvabs 29:20; Ɛkliziastis 5:2) Bifo 1919, ivin Jiova in pipul dɛn bin de tink di we aw pipul dɛn we de na lay lay rilijɔn dɛn de tink. Bɔt we da ia de bigin, Jiova bin mek dɛn ɔndastand klia wan wetin i want fɔ du. Smɔl smɔl dɛn bin kam fɔ no di trut we Jiova bin want dɛn fɔ no, ɛn naw dɛn rili biliv wetin dɛn de tɔk, ɛn dɛn nɔ de fred.
Luk Gud Wan fɔ di Valyu Tin dɛn na Gɔd in Wɔd
(Ayzaya 30:21) Ɛn una yes go yɛri vɔys biɛn una de tɔk se, “Na di rod dis, waka de,” we una tɔn na lɛfan ɔ raytan.
Lisin to Jiova Ɛnisay we Yu De
2 Tide, Jiova de yuz di Baybul, in oli spirit, ɛn di kɔngrigeshɔn fɔ gayd in pipul dɛn. (Akt 9:31; 15:28; 2 Tim. 3:16, 17) Di advays dɛn we Jiova de gi wi, so klia dat i tan lɛk se ‘wi de yɛri vɔys biɛn wi de tɔk se: “Na di rod dis, waka de.”’ (Ayz. 30:21) Jizɔs insɛf de ɛp wi fɔ lisin to Jiova. Aw i de du dat? I de yuz “di bɔy we tru to in masta ɛn we gɛt sɛns” fɔ tɛl di kɔngrigeshɔn dɛn wetin Jiova want dɛn fɔ du. (Mat. 24:45) So wi nid fɔ fala di advays dɛn we Jiova de gi wi, bikɔs fɔ lɛ wi go de sote go, wi fɔ lisin to Jiova.—Ibru 5:9.
(Ayzaya 33:22) Bikɔs PAPA GƆD [“Jiova,” NW] na wi jɔj, PAPA GƆD [“Jiova,” NW] na wi rula. PAPA GƆD [“Jiova,” NW] na wi kiŋ; i go sev wi.
“Una Go Mekɔp wan Kiŋdɔm Usay Una Go Bi Kiŋ ɛn Prist”
4 Di Lɔ agrimɛnt bin bigin na Mawnt Saynay insay di ia 1513 bifo Krays. Na dis agrimɛnt bin mek di Izrɛlayt dɛn kam fɔ bi Gɔd in spɛshal pipul dɛn. So Jiova kam fɔ bi ‘dɛn Jɔj, dɛn Kiŋ, ɛn di Wan we de gi dɛn Lɔ.’ (Ayz. 33:22) Di tin dɛn we di Baybul tɔk bɔt di Izrɛlayt dɛn ɛp wi fɔ no wetin bin de apin to dɛn we dɛn bin de du wetin Gɔd want ɛn we dɛn nɔ bin de du wetin i want. Di Lɔ we Gɔd bi gi dɛn, bin se dɛn nɔ fɔ mared to pipul dɛn we de wɔship lay lay gɔd dɛn, ɛn dɛn nɔ fɔ put an pan lay lay wɔship. Gɔd bin mek dis lɔ fɔ protɛkt Ebraam in pikin dɛn so dat natin nɔ go mek dɛn nɔ klin na in yay.—Ɛks. 20:4-6; 34:12-16.
Baybul Ridin
(Ayzaya 30:22-33) And you will defile the silver overlay of your graven images and the golden plating of your metal statues. You will cast them away like a menstrual cloth and say to them, “Be gone!” 23 And he will give the rain for the seed you sow in the ground, and the bread that the ground produces will be abundant and rich. In that day your livestock will graze in spacious pastures. 24 And the cattle and the donkeys that work the ground will eat fodder seasoned with sorrel, which was winnowed with the shovel and the pitchfork. 25 And on every tall mountain and on every high hill will be streams and watercourses, in the day of the great slaughter when the towers fall. 26 And the light of the full moon will become like the light of the sun; and the light of the sun will become seven times stronger, like the light of seven days, in the day that Jehovah binds up the breakdown of his people and heals the severe wound from the blow he inflicted. 27 Look! The name of Jehovah is coming from far away, Burning with his anger and with heavy clouds. His lips are full of indignation, And his tongue is like a consuming fire. 28 His spirit is like a flooding torrent that reaches clear to the neck, To shake the nations in a sieve of destruction; And the peoples will have a bridle in their jaws that leads them astray. 29 But your song will be like the one sung in the night When you prepare for a festival, And your heart will rejoice like one Who walks with a flute On his way to the mountain of Jehovah, to the Rock of Israel. 30 Jehovah will make his majestic voice heard And reveal his arm as it descends in the heat of anger, With the flame of a consuming fire, A cloudburst and a thunderstorm and hailstones. 31 For because of the voice of Jehovah, As·syrʹi·a will be struck with terror; He will strike it with a rod. 32 And every swing of his rod of punishment That Jehovah will bring down on As·syrʹi·a Will be accompanied by tambourines and harps As he brandishes his arm against them in battle. 33 For his Toʹpheth is already prepared; It is also made ready for the king. He has made the woodpile deep and wide, With an abundance of fire and wood. The breath of Jehovah, like a torrent of sulfur, Will set fire to it.
Janwari 16-22
DI VALYU TIN DƐN FRƆM GƆD IN WƆD | AYZAYA 34-37
“Jiova Bin Blɛs Ɛzikaya fɔ In Fet”
(Ayzaya 36:1) Insay di ia we mek kiŋ Ɛzikaya fotin ia we i bi kiŋ, Sɛnakarib we na kiŋ na Asiria, atak ɔl di siti dɛn we gɛt wɔl na Juda ɛn kapchɔ dɛn.
(Ayzaya 36:4-10) Ɛn di Rabshakɛ tɛl dɛn se, “Tɛl Ɛzikaya se, ‘Na dis di gret kiŋ, we na di kiŋ na Asiria se: Na wetin yu abop pan we yu gɛt bad bad kɔnfidɛns so? 5 Yu tink se ɛmti tɔk na tatiks ɛn pawa fɔ fɛt wa? Na udat yu abop pan naw we yu dɔn tɔn yu bak pan mi. 6 A de tɛl yu, na Ijipt yu de abop pan, da dray tik we dɛn se na staf, we go chuk ɛnibɔdi we liŋ pan am. Na so Fɛro we na kiŋ na Ijipt tan to ɔl dɛn wan dɛn we abop pan am. 7 Bɔt if yu tɛl mi se, “Na PAPA GƆD [“Jiova,” NW] we na wi Gɔd wi abop pan,” nɔto di wan we in ay ples dɛn ɛn ɔlta dɛn, Ɛzikaya dɔn pul kɔmɔt, ɛn de tɛl Juda ɛn Jerusɛlɛm se “Na dis ɔlta una fɔ wɔship?” 8 Mek bagin wit mi masta we na kiŋ na Asiria: A go gi una tu tawzin ɔs, if una ebul fɛn pipul dɛn fɔ rayd dɛm. 9 Una ɔl nɔ du sɛf fɔ chalenj wangren ɔfisa na Asiria bikɔs, na Ijipt una abop pan fɔ gi una karej ɛn di man dɛn we de rayd ɔs. 10 Dɔn igen una min se a go jɛs kam nɔmɔ fɔ kam pwɛl ya if nɔto PAPA GƆD [“Jiova,” NW] tɛl mi se fɔ du dat? Na PAPA GƆD [“Jiova,” NW] insɛf sɛf tɛl mi se lɛ a mach kam insay dis siti ɛn pwɛl am.”
(Ayzaya 36:15) Una nɔ lɛ Ɛzikaya mek una chenj una maynd fɔ trɔs pan PAPA GƆD [“Jiova,” NW] we i de tɛl una se PAPA GƆD [“Jiova,” NW] go mɔs pul una na di kiŋ in an, i nɔ go mek di kiŋ na Asiria kapchɔ di siti.
(Ayzaya 36:17b-20) “Una nɔ lisin to Ɛzikaya bikɔs na ful i de mek una we i de tɛl una se PAPA GƆD [“Jiova,” NW] go sev una. 18 Ɛni kɔntri de na [di] wɔl we in gɔd dɔn sev da kɔntri de na di kiŋ na Asiria in an? 19 We di gɔd dɛn we na dɛn Emat ɛn Apad de wɔship? We di gɔd dɛn we Sɛfavaim de wɔship? Dɛn bin ebul pul Sameria kɔmɔt na mi an? 20 Uswan pan ɔl dɛn gɔd dɛn na dɛn kɔntri dɛn de dɔn ebul fɔ pul in kɔntri na mi an? Wetin mek una tink se PAPA GƆD [“Jiova,” NW] go ebul pul Jerusɛlɛm kɔmɔt na mi an?”
ip-1-E pej 386 to pej 388, par. 7 to par. 14
Jiova Blɛs Wan Kiŋ we Bin Gɛt Fet
Rabshakɛ Tɔk Wetin di Kiŋ Bin Tɛl Am fɔ Tɔk
7 Sɛnakarib sɛn Rabshakɛ (na sojaman taytul, nɔto in nem) wit tu ɔda bigman dɛn fɔ go na Jerusɛlɛm fɔ tɛl dɛn se dɛn fɔ sɔrɛnda. (Sɛkɛn Kiŋ 18:17) Ɛzikaya sɛn tri pan in man dɛn, Iliakim di wan we de oba Ɛzikaya in os, Shɛbna di sɛktri, ɛn Joa we na Esaf we bin de rayt, in bɔypikin. Dɛn kam mit Sɛnakarib in man dɛn biɛn di siti in wɔl.—Ayzaya 36:2, 3.
8 Di men tin we Rabshakɛ bin want du na fɔ mek di pipul dɛn na Jerusɛlɛm sɔrɛnda ɛn nɔ fɛt dɛn. Na insay Ibru langwej i bin de tɔk, ɛn di fɔs tin we i se na: “Na wetin yu abop pan we yu gɛt bad bad kɔnfidɛns so? . . . Na udat yu abop pan naw we yu dɔn tɔn yu bak pan mi.” (Ayzaya 36:4, 5) Dɔn Rabshakɛ provok di Ju pipul dɛn we bin de fred bay we i mɛmba dɛn se nɔbɔdi nɔ de fɔ ɛp dɛn. Udat dɛn go tɔn to fɔ sɔpɔt dɛn? Fɔ se dɛn go tɔn to Ijipt, da “dray tik we dɛn se na staf”? (Ayzaya 36:6) Da tɛm de, Ijipt we bin de oba ɔlman na di wɔl, bin rili fiba stik we dɔn dray bikɔs Itiopia bin dɔn win Ijipt, ɛn di kiŋ na Ijipt da tɛm de we na bin Kiŋ Tiraka nɔto bin Ijipshian, bɔt na Itiopian. Ɛn naw Asiria sɛf de kam win dɛn. (Sɛkɛn Kiŋ 19:8, 9) Bikɔs Ijipt nɔ ebul sev insɛf, i nɔ go ebul fɔ ɛp Juda.
9 Rabshakɛ tɔk se Jiova nɔ go fɛt fɔ In pipul dɛn bikɔs I vɛks pan dɛn. Rabshakɛ se: “Bɔt if yu tɛl mi se, ‘Na PAPA GƆD [“Jiova,” NW] we na wi Gɔd wi abop pan,’ nɔto di wan we in ay ples dɛn ɛn ɔlta dɛn, Ɛzikaya dɔn pul kɔmɔt?” (Ayzaya 36:7) Fɔ tru, di Ju pipul dɛn nɔ kɔmɔt biɛn Jiova bay we dɛn pwɛl di say dɛn we dɛn bin de wɔship dɛn lay lay gɔd dɛn, bɔt na kam dɛn kam bak to Jiova.
10 Dɔn Rabshakɛ mɛmba di Ju pipul dɛn se Juda nɔ gɛt bɛtɛ sojaman dɛn we sabi fɛt. Dɔn i chalenj dɛn se: “A go gi una tu tawzin ɔs, if una ebul fɛn pipul dɛn fɔ rayd dɛm.” (Ayzaya 36:8) Fɔ tru, i rili impɔtant if Juda dɛn gɛt bɔku sojaman dɛn we sabi fɛt ɔ dɛn nɔ gɛt bɛtɛ sojaman dɛn? Nɔ, fɔ mek Juda go sev nɔ min se dɛn fɔ gɛt bɔku sojaman dɛn we sabi fɛt. Prɔvabs 21:31 tɔk se: “I lɛk ɔmɔs ɔs ɛn sojaman dɛn yu gɛt fɔ fɛt wa, na PAPA GƆD [“Jiova,” NW] de gi viktri.” Dɔn Rabshakɛ bin tɔk se na di Asirian dɛn Jiova de blɛs, nɔto di Ju pipul dɛn. I tɔk bak se if nɔto so i bi, di Asirian dɛn nɔ bin fɔ dɔn ebul fɔ go na Juda dɛn land.—Ayzaya 36:9, 10.
11 Di man dɛn we Ɛzikaya bin sɛn bin de wɔri bɔt aw di tin dɛn we Rabshakɛ bin tɔk, go afɛkt di man dɛn we de ɔp na di siti wɔl. Dɛn Ju bigman dɛn ya tɔk se: “Duya, tɔk to wi insay Arameik bikɔs wi de ɔndastand da laŋwej de; nɔ tɔk to wi insay Juda dɛn laŋwej bikɔs di pipul dɛn we tap oba di wɔl de yɛri wetin una de se.” (Ayzaya 36:11) Bɔt Rabshakɛ nɔ bin want fɔ tɔk insay Arameik langwej. I bin want fɔ mek di Ju pipul dɛn dawt ɛn fred so dat dɛn go sɔrɛnda ɛn di Asirian dɛn go win Jerusɛlɛm we dɛn nɔ fɛt! (Ayzaya 36:12) So di Asirian tɔk bak insay “Juda dɛn laŋwej.” I wɔn di wan dɛn we de na Jerusɛlɛm se: “Una nɔ mek Ɛzikaya ful una. I nɔ go ebul pul una na mi an.” Dɔn, i bin tray fɔ tɛmt di wan dɛn we de lisin bay we i tray fɔ tɔk se di Ju pipul dɛn layf go bɛtɛ if dɛn de ɔnda di Asirian dɛn. I se: “Una mek pis wit mi ɛn jɔyn mi. If una du dat ɔlman go it di frut we in vayn tik ɛn fig tik de bia ɛn drink wata nain yon wɛl, te a go kam kam pul una kɔmɔt de kɛr una na land we tan lɛk una yon, land we gɛt bɔku it, wayn, bred, greps gadin.”—Ayzaya 36:13-17.
12 Di Ju pipul dɛn nɔ go gɛt natin fɔ avɛst dis ia bikɔs di atak we di Asirian dɛn bin atak dɔn mek dɛn nɔ plant natin. Di wan dɛn we de lisin we de ɔp di wɔl, go dɔn tink se na fayn tin di Asirian dɛn tɔk we dɛn se di Ju pipul dɛn go it fayn greps ɛn drink frɛsh wata. Bɔt Rabshakɛ nɔ bin dɔn yet fɔ pwɛl di Ju pipul dɛn at.
13 Frɔm wetin Rabshakɛ bin de tɔk, i bin tray fɔ tɔk wan ɔda tin. I bin wɔn di Ju pipul dɛn se dɛn nɔ fɔ biliv wetin Ɛzikaya bin de tɔk, we i se: “PAPA GƆD [“Jiova,” NW] go sev una.” Rabshakɛ bin mɛmba di Ju pipul dɛn se di gɔd dɛn we di pipul dɛn na Sameria bin de wɔship nɔ bin ebul fɔ stɔp di Asirian dɛn fɔ kam fɛt dɛn ɛn win dɛn. Ɛn wetin una go se bɔt di ɔda gɔd dɛn na dɛn ɔda neshɔn dɛn we Asiria dɔn win? I tɔk se: “We di gɔd dɛn we na dɛn Emat ɛn Apad de wɔship? We di gɔd dɛn we Sɛfavaim de wɔship? Dɛn bin ebul pul Sameria kɔmɔt na mi an?”—Ayzaya 36:18-20.
14 Fɔ tru, bikɔs Rabshakɛ bin de wɔship dɛn lay lay gɔd dɛn, i nɔ bin ɔndastand se Sameria we dɔn tɔn dɛn bak pan Gɔd, difrɛn frɔm Jerusɛlɛm we Ɛzikaya de rul. Di lay lay gɔd dɛn na Sameria nɔ bin gɛt pawa fɔ sev di kiŋdɔm we gɛt tɛn trayb. (Sɛkɛn Kiŋ 17:7, 17, 18) Bɔt, Ɛzikaya we bin de rul Jerusɛlɛm bin mek di pipul dɛn lɛf fɔ wɔship dɛn lay lay gɔd dɛn ɛn kam bak fɔ sav Jiova. So di tri man dɛn we Juda bin sɛn nɔ bin tray fɔ ɛksplen dis to Rabshakɛ. Bikɔs “Kiŋ Ɛzikaya bin dɔn tɛl di pipul dɛn se lɛ dɛn nɔ ansa wan wɔd, so dɛnsɛf nɔ se fiŋ.” (Ayzaya 36:21) Iliakim, Shɛbna, ɛn Joa go bak to Ɛzikaya ɛn tɛl am ɔl wetin Rabshakɛ tɔk.—Ayzaya 36:22.
(Ayzaya 37:1, 2) Wɛn Kiŋ Ɛzikaya yɛri wetin di man dɛn se, i chɛr in klos ɛn wɛr saklɔth, dɔn i go insay PAPA GƆD [“Jiova,” NW] in os. 2 I mek Iliakim we na di kiŋ in administretɔ wit Shɛbna we na sɛktri ɛn di bigman dɛn pan di man dɛn we de mek sakrifays fɔ pipul sin wɛr saklɔth, ɛn sɛn dɛn to prɔfɛt Ayzaya we na Emɔz in bɔypikin.
(Ayzaya 37:14-20) We Ɛzikaya gɛt di kiŋ in lɛta, i rid am dɔn i kɛr am go na PAPA GƆD [“Jiova,” NW] in os ɛn le am bifo PAPA GƆD [“Jiova,” NW]. 15 Dɔn i pre to PAPA GƆD [“Jiova,” NW] se, 16 “E PAPA GƆD [“Jiova,” NW], Izrɛl in Gɔd, yu de ay wan midul dɛn Chɛryubim. Na yu wangren na Gɔd pantap ɔl dɛn kiŋdɔm na [di] wɔl, na yu mek ɛvin ɛn ath. 17 PAPA GƆD [“Jiova,” NW] duya opin yu yes ɛn lisin; PAPA GƆD [“Jiova,” NW] duya, opin yu yay lɛ yu si; luk wetin Sɛnakarib dɔn rayt we i kɔs yu, yu we na PAPA GƆD we gɛt layf. 18 PAPA GƆD [“Jiova,” NW], na tru se di Asirian dɛn dɔn dɔnawe kpatakpata wit dɛn ɔda neshɔn dɛn, 19 Dɛn dɔn trowe dɛn gɔd dɛn na faya ɛn bɔn dɛn, bɔt sɛf, nɔto gɔd dɛn, na ɛmti tik ɛn ston we na mɔtalman an dɛn tek mek dɛn. 20 Duya PAPA GƆD [“Jiova,” NW], yu na wi Gɔd, pul wi nain an fɔ lɛ ɔl dɛn kindɔm na [di] wɔl go no se na yu wangren nɔmɔ PAPA GƆD [“Jiova,” NW] na Gɔd.
ip-1-E pej 389 to pej 391, par. 15 to par. 17
Jiova Blɛs Wan Kiŋ we Bin Gɛt Fet
Ɛzikaya Disayd Wetin fɔ Du
15 Naw Kiŋ Ɛzikaya gɛt fɔ disayd wetin fɔ du. Jerusɛlɛm go sɔrɛnda to di Asirian dɛn? ɔ dɛn fɔ jɔyn Ijipt sojaman dɛn? ɔ tinap fɔ dɛnsɛf ɛn fɛt? Ɛzikaya bin rili wɔri. As i de go na Jiova in tɛmpul i bin sɛn Iliakim, Shɛbna, wit sɔm ay prist dɛn, fɔ go to Ayzaya so dat i go tɛl dɛn wetin Jiova se. (Ayzaya 37:1, 2) Di man dɛn we di kiŋ sɛn to Ayzaya bin wɛr saklɔth. Dɛn se: “Da de de na de wit waala, shem ɛn disgres, . . . Sɔntɛm, PAPA GƆD [“Jiova,” NW] we na una Gɔd dɔn yɛri ɔl di wɔd we di kiŋ na Asiria in Rabshakɛ dɔn wes pan PAPA GƆD ɛn provok am, ɛn so PAPA GƆD [“Jiova,” NW] go dil wit am fɔ dat.” (Ayzaya 37:3-5) Fɔ tru, di Asirian dɛn de chalenj Gɔd! Fɔ se Jiova go pe atɛnshɔn to di provok we dɛn de provok am? Jiova bin yuz Ayzaya fɔ tɛl di Ju pipul dɛn se Jiova go ɛp dɛn: “I tɛl dɛn se lɛ dɛn tɛl di kiŋ se PAPA GƆD se lɛ i nɔ fred, lɛ i nɔ yɛk sɛf, pan ɔl we di kiŋ na Asiria in bɔbɔ dɔn tɔk bad bɔt am. I se PAPA GƆD se i go put wan kianaba spirit pan am we go mek di wantɛm nyuz we i go yɛri, na dat go mek i rɔn go bak nain kɔntri we na de dɛn de go kil am.”—Ayzaya 37:6, 7.
16 As ɔl dis de bi, Sɛnakarib kɔl Rabshakɛ fɔ go de nia am as di kiŋ de go fɛt wɔ na Libna. Sɛnakarib se i go dil wit Jerusɛlɛm leta. (Ayzaya 37:8) Bɔt pan ɔl we Rabshakɛ kɔmɔt na Jerusɛlɛm, Ɛzikaya nɔ bin lɛf fɔ wɔri. Sɛnakarib bin sɛn lɛta dɛn fɔ trɛtin di pipul dɛn na Jerusɛlɛm fɔ tɛl dɛn wetin go apin to dɛn if dɛn nɔ gri fɔ sɔrɛnda. I se: “Ɛzikaya fɔ dɔn yɛri bɔt ɔl wetin dɛn kiŋ dɛn na Asiria dɔn de du to ɔl dɛn ɔda kɔntri dɛn, we dɛn dɔn nyamanyama dɛn kpatakpata; ɛn if in fil se in go ebul kɔmɔt nain an. I se if di gɔd dɛn we dɛn ɔda neshɔn dɛn de sav bin ebul fɔ pul di kɔntri dɛn nain fɔstɛm-papa dɛn an. . . I se usay di kiŋ dɛn fɔ Emat, Apad, Sɛfavaim, Ina ɛn Ayva dɛn bin de.” (Ayzaya 37:9-13) So di Asirian bin de tray fɔ tɛl dɛn se i nɔ mek sɛns fɔ tray fɔ stɔp dɛn bikɔs dat go jɔs kam wit mɔ trɔbul pan dɛn!
17 Bikɔs Ɛzikaya bin de wɔri bɔt wetin go apin afta we i go disayd fɔ du ɛnitin, dat bin mek i kɛr di lɛta we Sɛnakarib bin gi am na Jiova in tɛmpul. (Ayzaya 37:14) Ɛzikaya bin pre to Jiova wit ɔl in at fɔ mek Jiova go yɛri di we aw di Asirian dɛn dɔn trɛtin dɛn. We i bin de dɔn fɔ pre, i se: “Duya PAPA GƆD [“Jiova,” NW], yu na wi Gɔd, pul wi nain an fɔ lɛ ɔl dɛn kindɔm na [di] wɔl go no se na yu wangren nɔmɔ PAPA GƆD [“Jiova,” NW] na Gɔd.” (Ayzaya 37:15-20) Frɔm wetin Ɛzikaya bin tɔk i sho klia wan se i nɔ bin de wɔri fɔ mek i sev, bɔt i bin de wɔri bɔt di badnem we go de pan Jiova if di Asirian dɛn win Jerusɛlɛm.
(Ayzaya 37:33-38) Ayzaya se PAPA GƆD se, as fɔ di kiŋ na Asiria, i nɔ go mas in fut sɛf na di siti ɔ shut wan aro de. I se nɔn sojoman sɛf we gɛt big shild nɔ go go nia de ɛn nɔbɔdi nɔ go le ambush rawnd am. 34 PAPA GƆD se di kiŋ na Asiria go yuz di sem rod we i tek kam go bak, ɛn i nɔ go nia di siti. I se wetin i dɔn tɔk go bi. 35 PAPA GƆD se fɔ in yon sek ɛn fɔseka in savant Devid, in go fɛt fɔ di siti ɛn protɛkt am. 36 Da sem nɛt de, PAPA GƆD [“Jiova,” NW] in enjɛl go na di Asirian dɛn kamp ɛn kil wan ɔndrɛd ɛn eti-fayv tawzin man dɛm. Wɛn pipul dɛn wek na mɔnin, na soso dedebɔdi dɛn si. 37 So Kiŋ Sɛnakarib na Asiria tɔn bak go na Ninivɛ ɛn tap de. 38 Wande we i de nain gɔd we nem Nisrɔk in os de wɔship am, in bɔypikin dɛn, dat na Edramɛlɛk ɛn Sharɛza go mit am de kil am wit sɔd, dɔn dɛn rɔnawe go na Ararat. In ɔda bɔypikin we nem Izaadɔn tek in ples ɛn bi kiŋ.
ip-1-E pej 391 to pej 394, par. 18 to par. 22
Jiova Blɛs Wan Kiŋ we Bin Gɛt Fet
18 Jiova bin ansa Ɛzikaya in prea tru Ayzaya. Jerusɛlɛm nɔ fɔ sɔrɛnda to Asiria bɔt dɛn fɔ tinap fɔ dɛnsɛf. We Ayzaya bin de tɔk to Sɛnakarib, i bin tɛl am klia wan Jiova in mɛsej to di Asirian dɛn. I se: ‘di vajin gyal we de na Zayɔn nɔ rɛspɛkt yu, i de laf yu; Jerusɛlɛm in gyal pikin de shumu pan yu.’ (Ayzaya 37:21, 22) Jiova kɔntinyu fɔ se: ‘Udat na una fɔ tɔk bad bɔt Izrɛl dɛn Oli Wan? A no wetin una de du. Una lɛk pawa; una lɛk fɔ bost. Una abop pan di pawa we una sojaman dɛn gɛt ɛn una dɔn win bɔku land dɛn. Bɔt una nɔ at fɔ win. A go mek una nɔ no wetin fɔ du. A go win una. A go du to una jɔs lɛk wetin una dɔn du to ɔda pipul dɛn. A go put uk na una nos ɛn kɛr una go bak na Asiria!’—Ayzaya 37:23-29.
“Dis Go Bi di Sayn fɔ Una”
19 Wetin mek Ɛzikaya bin rili biliv se di tin we Ayzaya tɔk gɛt fɔ apin? Jiova se: “Na de Ayzaya tɛl Kiŋ Ɛzikaya se i gɛt fɔ si wan sayn. Di sayn na, da ia de, i go it wetin bɔs na grɔn fɔ insɛf. Di nɛks ia, na wetin lɛf pan di tin dɛn we bin bɔs i go it; dɔn di ɔda ia i go plant ɛn avɛst kɔn, vayn ɛn grep we i go it.” (Ayzaya 37:30) Jiova go gi di Ju pipul dɛn tin fɔ it pan ɔl we dɛn sɔrawnd dɛn. Pan ɔl we dɛn nɔ ebul fɔ plant bikɔs di Asirian dɛn de na dɛn land, dɛn stil go ebul fɔ it frɔm di tin dɛn we dɛn go avɛst di ɔda ia. Insay di ɔda ia we na di sabat ia, dɛn nɔ fɔ plant natin na dɛn land pan ɔl we tin go rili tranga fɔ dɛn. (Ɛksodɔs 23:11) Jiova bin prɔmis in pipul dɛn se if dɛn obe in vɔys, di tin dɛn we dɛn plant go du fɔ fid dɛn ɔl. Dɔn, insay di ɔda ia, dɛn go plant lɛk aw dɛn bin dɔn yus fɔ du ɛn dɛn go ɛnjɔy wetin dɛn dɔn wok fɔ.
20 Jiova kɔmpia in pipul dɛn to plant we nɔ go izi fɔ rut. I bin se: “Di pipul dɛn we lɛf na Juda go frɛsh lɛkɛ nyu plant we in rut de go dɔŋ ɛn bia frut.” (Ayzaya 37:31, 32) Fɔ tru, di wan dɛn we abop pan Jiova nɔ de fred natin. Dɛn ɛn dɛn pikin dɛn go de na di land sote go.
21 Wetin Jiova go du bɔt di trɛtin we Asiria trɛtin Jerusɛlɛm? Jiova se: “As fɔ di kiŋ na Asiria, i nɔ go mas in fut sɛf na di siti ɔ shut wan aro de. I se nɔn sojaman sɛf we gɛt big shild nɔ go go nia de ɛn nɔbɔdi nɔ go le ambush rawnd am. PAPA GƆD se di kiŋ na Asiria go yuz di sem rod we i tek kam go bak, ɛn i nɔ go nia di siti.” (Ayzaya 37:33, 34) Asiria ɛn Jerusɛlɛm nɔ go fɛt. I go sɔprayz yu fɔ no se, na di Asirian dɛn dɛn go win we dɛn nɔ fɛt dɛn, nɔto di Ju pipul dɛn.
22 Fɔ sho se Jiova de du wetin i tɔk, i bin sɛn wan enjɛl we bin kil Sɛnakarib in bɛst sojaman dɛn, we na bin 185,000 sojaman dɛn. Dis bin apin na Libna, ɛn Sɛnakarib bin grap ɛn si se di lida dɛn ɛn di trɛnk man dɛn na in ami dɔn day. I bin shem ɛn go bak na Ninivɛ, bɔt pan ɔl we dɛn bin dɔn win am, i bin stil mek trangayes ɛn go bak fɔ wɔship in lay lay gɔd Nisrɔk. Afta sɔm ia, we i bin de wɔship Nisrɔk na in tɛmpul, Sɛnakarib in tu bɔypikin dɛn bin kil am. Dat na ɔda tin we sho bak se Nisrɔk nɔ gɛt pawa fɔ sev ɛnibɔdi.—Ayzaya 37:35-38.
Luk Gud Wan fɔ di Valyu Tin dɛn na Gɔd in Wɔd
(Ayzaya 35:8) Ɛn men rod go de de, ɛn dɛn go kol am di Oli Rod; pɔsin we nɔ klin na PAPA GƆD in yay nɔ go pas de ɛn fulman nɔ go mistek go insay de.
w08-E 5/15 pej 26, par. 4
Tray fɔ Du Wetin Rayt ɛn Sho “Pipul se Wi De Fred Gɔd”
‘Tɛm Go Kam we Ɔlman Go De Na di Oli Rod’
Jiova bin dɔn prɔmis se in pipul dɛn we bin go na Babilɔn as slev go kam bak na dɛn land. Di tin we Jiova tɔk, bin mek di Ju pipul dɛn rili biliv se Jiova go fri dɛn. I bin se: “Ɛn men rod go de de, ɛn dɛn go kɔl am di Oli Rod.” (Ayz. 35:8a) Dɛn wɔd ya sho se Jiova nɔ go jɔs mek in pipul dɛn go bak na dɛn kɔntri, bɔt i prɔmis dɛn bak se i go protɛkt dɛn as dɛn de go.
w08-E 5/15 pej 27 par. 1
Tray fɔ Du Wetin Rayt ɛn Sho “Pipul se Wi De Fred Gɔd”
“Pɔsin We Nɔ Klin na PAPA GƆD in Yay Nɔ Go Pas De”
Insay di ia 537 bifo Krays, di Ju pipul dɛn we bin de go bak na Jerusɛlɛm gɛt wan impɔtant tin we dɛn fɔ du. Fɔ di wan dɛn we go ebul fɔ waka na “di Oli Rod,” na dis Ayzaya 35:8b se: “Pɔsin we nɔ klin na PAPA GƆD in yay nɔ go pas de ɛn fulman nɔ go mistek go insay de.” Bikɔs di Ju pipul dɛn go bak na Jerusɛlɛm fɔ mek pipul dɛn bigin wɔship Jiova bak di rayt we, say nɔ go de fɔ di wan dɛn we want ɔltin fɔ dɛnsɛf, di wan dɛn we nɔ gɛt rɛspɛkt fɔ di tin dɛn we dɛn de yuz fɔ wɔship Gɔd, ɔ di wan dɛn we nɔ klin na Gɔd in yay. Di wan dɛn we bin go bak nid fɔ kɔntinyu fɔ obe Jiova in lɔ dɛn ɛn liv klin layf. Tide, di wan dɛn we want fɔ mek Gɔd gladi fɔ dɛn fɔ rɛdi fɔ du di sem tin. Wi fɔ tray fɔ du wetin rayt ɛn sho “pipul se wi de fred Gɔd.” (2 Kɔr. 7:1) Uskayn bad tin dɛn we wi fɔ pul an pan?
(Ayzaya 36:2, 3) Di kiŋ na Asiria sɛn di Rabshakɛ kɔmɔt Lakish, go to Kiŋ Ɛzikaya na Jerusɛlɛm, wit big big ami. Ɛn i tinap nia di gɔta we dɛn dig na di men rod, fɔ tek wata na di say we dɛn de gɛda wata ɔpsay, fɔ go na Fula Fil. Nain Iliakim, we [na] Ilkaya in bɔypikin, we na di men ɔfisa na di kiŋ in os, wit Shɛbna we na di sɛktri ɛn Joa we na Esaf we de kip rɛkɔd in bɔypikin, kɔmɔt go mit am.
(Ayzaya 36:22) Ilkaya in bɔypikin we [na] Iliakim, we na di administretɔ na di kiŋ in os, wit Shɛbna di sɛktri ɛn Joa we na Esaf we de rayt in bɔypikin go to Kiŋ Ɛzikaya wit chɛr-chɛr klos ɛn tɛl am ɔl wetin di Rabshakɛ na Asiria se.
w07-E 1/15 pej 8, par. 6
Men Pɔynt dɛn Frɔm di Baybul Buk we Nem Ayzaya—II
Lɛsin dɛn fɔ wi:
36:2, 3, 22. Pan ɔl we dɛn mek Shɛbna lɛf fɔ de oba di kiŋ in os, dɛn bin stil alaw am fɔ wok as sɛktri to di wan we tek in ples. (Ayzaya 22:15, 19) If wi bin gɛt spɛshal wok we wi bin de du na Jiova in ɔganayzeshɔn, bɔt sɔntin apin we mek wi lɛf fɔ du am, yu nɔ tink se i go fayn fɔ lɛ wi kɔntinyu fɔ sav Jiova ilɛk wetin wi de du naw?
Baybul Ridin
(Ayzaya 36:1-12) In the 14th year of King Hez·e·kiʹah, Sen·nachʹer·ib the king of As·syrʹi·a came up against all the fortified cities of Judah and captured them. 2 The king of As·syrʹi·a then sent the Rabʹsha·keh with a vast army from Laʹchish to King Hez·e·kiʹah in Jerusalem. They took up a position by the conduit of the upper pool, which is at the highway of the laundryman’s field. 3 Then E·liʹa·kim son of Hil·kiʹah, who was in charge of the household, Shebʹna the secretary, and Joʹah son of Aʹsaph the recorder came out to him. 4 So the Rabʹsha·keh said to them: “Please, say to Hez·e·kiʹah, ‘This is what the great king, the king of As·syrʹi·a, says: “What is the basis for your confidence? 5 You are saying, ‘I have a strategy and the power to wage war,’ but these are empty words. In whom have you put trust, so that you dare to rebel against me? 6 Look! You trust in the support of this crushed reed, Egypt, which if a man should lean on it would enter into his palm and pierce it. That is the way Pharʹaoh king of Egypt is to all those who trust in him. 7 And if you should say to me, ‘We trust in Jehovah our God,’ is he not the one whose high places and altars Hez·e·kiʹah has removed, while he says to Judah and Jerusalem, ‘You should bow down before this altar’?”’ 8 So now make this wager, please, with my lord the king of As·syrʹi·a: I will give you 2,000 horses if you are able to find enough riders for them. 9 How, then, could you drive back even one governor who is the least of my lord’s servants, while you put your trust in Egypt for chariots and for horsemen? 10 Now is it without authorization from Jehovah that I have come up against this land to destroy it? Jehovah himself said to me, ‘Go up against this land and destroy it.’” 11 At this E·liʹa·kim and Shebʹna and Joʹah said to the Rabʹsha·keh: “Speak to your servants, please, in the Ar·a·maʹic language, for we can understand it; do not speak to us in the language of the Jews in the hearing of the people on the wall.” 12 But the Rabʹsha·keh said: “Is it just to your lord and to you that my lord sent me to speak these words? Is it not also to the men who sit on the wall, those who will eat their own excrement and drink their own urine along with you?”
Janwari 23-29
DI VALYU TIN DƐN FRƆM GƆD IN WƆD | AYZAYA 38-42
“Jiova De Gi Trɛnk to di Wan dɛn We Dɔn Taya”
(Ayzaya 40:25, 26) Di Oli wan se, Udat una go kɔmpia mi wit, we una go se a fiba? 26 Es yu yay ɔp ɛn si: udat mek dɛn wan ya? In we de pul di san mun ɛn sta dɛn, ɛn kɔnt dɛn, de kɔl dɛn ɔl bay nem; bikɔs i gɛt trɛnk bad bad wan, ɛn gɛt pawa bad bad wan nɔn pan dɛn nɔ lɔs.
ip-1-E pej 409 ɛn pej 410, par. 23 to par. 25
“Una Koks Mi Pipul Dɛn”
“Udat Mek Dɛn Wan Ya?”
23 Wan ɔda rizin de we fɔ mek di Ju pipul dɛn we bin de as slev, gɛt kɔrej. Di Wan we bin prɔmis fɔ sev dɛn na di Wan we mek ɔltin ɛn we gɛt bɔku pawa. Jiova sho di kayn pawa we i gɛt bay we tɔk bɔt di tin dɛn we i mek. “Di Oli wan se, ‘Udat una go kɔmpia mi wit, we una go se a fiba? Es yu yay ɔp ɛn si: udat mek dɛn wan ya? In we de pul di san mun ɛn sta dɛn, ɛn kɔnt dɛn, de kɔl dɛn ɔl bay nem; bikɔs i gɛt trɛnk bad bad wan, ɛn gɛt pawa bad bad wan nɔn pan dɛn nɔ lɔs.’”—Ayzaya 40:25, 26.
24 Di Oli Wan na Izrɛl de tɔk fɔ insɛf. Fɔ sho se nɔbɔdi nɔ de lɛk am, Jiova tɔk bɔt di sta dɛn we de na ɛvin. Jɔs lɛk aw di bigman pan di sojaman dɛn de kɔntrol di wan dɛn we de ɔnda am, na so Jiova insɛf de kɔntrol di sta dɛn. If i fɔ gɛda dɛn, ‘wan pan dɛn nɔ go lɔs.’ Pan ɔl we di sta dɛn rili bɔku, i ebul fɔ kɔl ɛni wan pan dɛn bay in nem; ilɛk i kɔl dɛn wan bay wan ɔ i kɔl dɛn bay grup. Lɛk sojaman dɛn we de ɔnda dɛn bigman, di sta dɛn ɔl sabi dɛn ples ɛn dɛn de pas usay dɛn fɔ pas, bikɔs dɛn Lida “gɛt trɛnk bad bad wan” ɛn i “gɛt pawa bad bad wan.” So, dis na wan men rizin we mek di Ju pipul dɛn we na slev fɔ biliv am. Di Wan we mek ɔltin, we de kɔntrol di sta dɛn, gɛt pawa fɔ sɔpɔt in savant dɛn.
25 Uswan pan wi nɔ go du di tin we Jiova tɛl wi fɔ du na Ayzaya 40:26, usay i se: “Es yu yay ɔp ɛn si”? Tide, di tin dɛn we sayɛnsman dɛn dɔn no bɔt di sta dɛn, de sho se di sta dɛn rili wɔndaful pas aw Ayzaya bin de si dɛn insay in yon tɛm. Dɛn sayɛnsman ya dɔn ebul fɔ yuz pawaful mashin dɛn fɔ luk ɔp ɔp na di skay ɛn kam fɔ no se na lɛk 125 bilyɔn galaksi dɛn de na di wan ol wɔl. Wan pan dɛn galaksi dɛn ya we dɛn kɔl di Milki We galaksi, gɛt lɛk pas 100 bilyɔn sta dɛn! Dɛn tin ya fɔ mek wi rili rɛspɛkt di Wan we mek ɔltin ɛn rili biliv di tin dɛn we i dɔn prɔmis.
(Ayzaya 40:27, 28) Wetin mek yu de se, E Jekɔb, ɛn tɔk se E Izrɛl, “Mi we ayd pan PAPA GƆD, [“Jiova,” NW] ɛn mi Gɔd nɔ de gi mi mi rayt”? 28 Yu nɔ no yet? Yu nɔ dɔn yɛri? PAPA GƆD [“Jiova,” NW] na di Gɔd we de sote go, na im mek di wanol wɔl. I nɔ de wik, i nɔ de taya, pɔsin nɔ de ebul fɛnɔt fɔ no aw i de tink.
ip-1-E pej 413, par. 27
“Una Koks Mi Pipul Dɛn”
27 Ayzaya bin rayt di wɔd dɛn we Jiova bin tɔk fɔ sho aw di Ju pipul dɛn we bin de na Babilɔn bin de fil we dɛn nɔ bin de na dɛn land. Sɔm dɛn tink se Gɔd nɔ bin no dɛn “we,” dat na di we aw dɛn bin de sɔfa. Dɛn bin tink se Jiova nɔ bin bisin bɔt di sɔfa we dɛn de sɔfa. Ayzaya bin mɛmba dɛn bɔt di tin dɛn we dɛn fɔ no, sɔntɛm i go dɔn mɛmba dɛn bɔt wetin bin dɔn apin to dɛn, ɔ wetin go dɔn apin to dɛn granpapa dɛn. Jiova ebul ɛn i rɛdi fɔ sev in pipul dɛn. In na di Gɔd we go de sote go ɛn na in mek di wan ol wɔl. So ivin di tin dɛn we Gɔd mek de sho di kayn pawa we i gɛt, ɛn na dat mek i go ivin dil wit Babilɔn. Da kayn Gɔd de nɔ de ɛva taya, ɛn i nɔ go kɔmɔt biɛn in pipul dɛn. Dɛn nɔ rili nid fɔ ɔndastand di we aw Jiova de du tin dɛn, bikɔs dɛn nɔ go ebul fɔ no di we aw Jiova de ɔndastand tin dɛn, di we aw i de si tin, ɛn di we aw i de du tin.
(Ayzaya 40:29-31) I de gi di wan we wik, pawa, ɛn di wan we nɔ gɛt trɛnk, i de gi am mɔ trɛnk. 30 Ivin yut dɛn, go wik ɛn taya, ɛn yɔŋman dɛn go fɔdɔm wit bad bad taya; 31 bɔt di wan dɛn we biliv PAPA GƆD [“Jiova,” NW] go gɛt frɛsh trɛnk, dɛn go flay go ɔp wit fɛda lɛk igul, dɛn go rɔn ɛn dɛn nɔ go taya; dɛn go waka ɛn dɛn nɔ go fil wik.
ip-1-E pej 413 to pej 415, par. 29 to par. 31
“Una Koks Mi Pipul Dɛn”
29 We Jiova bin de tɔk se i de gi pawa to di wan dɛn we dɔn taya, i go mɔs dɔn de tink bɔt di fa fa say we di wan dɛn we bin de as slev na Babilɔn go gɛt fɔ travul fɔ go bak na dɛn land. Jiova mɛmba in pipul dɛn se in na di wan we rɛdi fɔ ɛp di wan dɛn we nɔ gɛt bɛtɛ trɛnk we want am fɔ sɔpɔt dɛn. Ivin mɔtalman dɛn we kin rili gɛt trɛnk, lɛk “yut dɛn” ɛn “yɔŋman dɛn,” kin taya ɛn dɛn kin fɔdɔm. Bɔt Jiova prɔmis fɔ gi bɔku pawa, we go mek di wan dɛn we abop pan am ebul fɔ waka ɛn fɔ rɔn. Di we aw i kin luk lɛk se di igul nɔ de yuz bɛtɛ trɛnk we i de flay, de sho aw wi go ebul fɔ yuz di trɛnk we Gɔd de gi wi fɔ kɔntinyu fɔ wɔship am. Di Ju pipul dɛn nɔ nid fɔ fred bikɔs Jiova de fɔ sɔpɔt dɛn. Dis kayn sɔpɔt we Jiova prɔmis fɔ sɔpɔt di Ju pipul dɛn, dɔn mek dɛn nɔ nid fɔ wɔri fɔ natin.
30 Dɛn las vas dɛn ya insay Ayzaya chapta 40 gɛt fayn wɔd dɛn we go kɔrej tru Kristian dɛn we de insay dis las dez. Di prɔblɛm dɛn na dis wɔl so bɔku dat dɛn kin mek wi at pwɛl; bɔt i fayn fɔ no se Gɔd de si ɔl di prɔblɛm dɛn we wi de bia ɛn di we aw pipul dɛn de mek wi sɔfa. Wi biliv se di Gɔd we mek ɔltin, we “natin nɔ de we i nɔ de ɔndastand,” go mek ɔltin rayt we di tɛm rich. (Sam 147:5, 6) Bɔt ɔl dis tɛm, wi nid fɔ bia ɛnitin we de mit wi. Na Jiova gɛt ɔltin; i de gi di “pawa fɔ kɔntrol ɔltin” to in savant dɛn we prɔblɛm de mit dɛn.—Sɛkɛn Lɛta Fɔ Kɔrint 4:7.
31 Tink bɔt dɛn Ju pipul dɛn we bin de as slev na Babilɔn lɛk 600 ia bifo Krays. Jerusɛlɛm we di Ju pipul dɛn lɛk, dɔn pwɛl ɛn di tɛmpul we bin de de sɛf dɔn pwɛl. Ayzaya bin dɔn rayt se Jiova go mek dɛn go na dɛn land bak ɛn dat na bin fayn prɔmis we bin mek dɛn gɛt op! Insay di ia 537 bifo Krays, Jiova bin mek in pipul dɛn go bak na dɛn land ɛn dat bin sho se Jiova na di wan we de du wetin i dɔn prɔmis. Wisɛf fɔ rili biliv Jiova. Di fayn fayn tin dɛn we Jiova bin dɔn prɔmis se in Kiŋdɔm go du we Ayzaya bin tɔk bɔt, go rili apin. Dis na gud nyus fɔ tru, we go mek mɔtalman dɛn rili gladi!
Luk Gud Wan fɔ di Valyu Tin dɛn na Gɔd in Wɔd
(Ayzaya 38:17, NW) Luk! A nɔ bin gɛt pis, bifo dat mi at bin pwɛl pasmak; bɔt bikɔs yu rili lɛk mi, yu dɔn sev mi frɔm di grev. Yu dɔn trowe ɔl mi sin dɛn biɛn yu bak.
w03-E 7/1 pej 17, par. 17
“Gɔd Na di Wan we Nɔ De Tap fɔ Lɛk”
17 Ɛzikaya bin mek wan siŋ fɔ sho se i gladi fɔ we Jiova dɔn mɛn am frɔm wan bad bad sik. I bin se: “Yu dɔn trowe ɔl mi sin dɛn biɛn yu bak.” (Ayzaya 38:17) Jiova na di wan we de tek pɔsin we bin de du bad bɔt we dɔn ripɛnt in sin dɛn ɛn Jiova de trowe am biɛn In bak usay i nɔ de si am ɔ i nɔ de notis am igen. Wan buk bin tɔk se, sɔntɛm wi go tɔk se dɛn wɔd dɛn ya min: “Yu dɔn mek [mi sin dɛn] lɛk fɔ se dɛn nɔ bin de.” Yu nɔ tink se dat na sɔntin we go kɔrej wi?
(Ayzaya 42:3) Gras we de na watasay we dɔn wik, sɛf i nɔ go brok, wik we de bɔn lo wan na lamp, sɛf i nɔ go ɔt; i go waka tret wit PAPA GƆD fɔ mek ɔlman trit in kɔmpin di sem.
Lɛ Wi Falamakata Jizɔs We Bin Ɔmbul ɛn Gɛt Sɔri-at
13 Di we aw i bin de tɔk bin de sho se i gɛt sɔri-at. Di sɔri-at we Jizɔs bin gɛt bin mek i de tɔk fayn to pipul dɛn, mɔ di wan dɛn we dɛn at pwɛl. Di apɔsul Matyu bin tɔk bɔt wetin Ayzaya bin se Jizɔs nɔ go du. I bin se: “I nɔ go rut gras we dɔn wik, ɛn i nɔ go ɔt ɛni wik we want dɔn.” (Ayz. 42:3; Mat. 12:20) Di we aw Jizɔs bin de tɔk bin de ɛp di wan dɛn we tan lɛk “gras we dɔn wik” ɛn di wan dɛn we tan lɛk “wik we want dɔn” na lamp. Di gud nyus we i bin de prich bin de gi op to pipul dɛn ɛn i bin de “kɔrej di wan dɛn we dɛn at pwɛl.” (Ayz. 61:1) I bin de kɔl di wan dɛn we de “wok tranga tranga wan ɛn we tot ebi ebi lod” fɔ kam to am. I tɛl dɛn se if dɛn kam to am, dɛn go “fil fayn.” (Mat. 11:28-30) I bin de tɛl di wan dɛn we de fala am se Gɔd gɛt sɔri-at fɔ ɔl di wan dɛn we de wɔship am, ivin di “smɔl wan” dɛn we pipul dɛn na di wɔl kin luk lɛk se dɛn nɔ impɔtant.—Mat. 18:12-14; Lyuk 12:6, 7.
Baybul Ridin
(Ayzaya 40:6-17) Listen! Someone is saying: “Call out!” Another asks: “What should I call out?” “All flesh is green grass. All their loyal love is like the blossom of the field. 7 The green grass dries up, The blossom withers, Because the breath of Jehovah blows upon it. Surely the people are but green grass. 8 The green grass dries up, The blossom withers, But the word of our God endures forever.” 9 Go up onto a high mountain, You woman bringing good news for Zion. Raise your voice with power, You woman bringing good news for Jerusalem. Raise it, do not be afraid. Announce to the cities of Judah: “Here is your God.” 10 Look! The Sovereign Lord Jehovah will come with power, And his arm will rule for him. Look! His reward is with him, And the wage he pays is before him. 11 Like a shepherd he will care for his flock. With his arm he will gather together the lambs, And in his bosom he will carry them. He will gently lead those nursing their young. 12 Who has measured the waters in the hollow of his hand And taken the measurements of the heavens with a span of his hand? Who has gathered in a measure the dust of the earth Or weighed the mountains in the balances And the hills in the scales? 13 Who has taken the measurements of the spirit of Jehovah, And who can instruct him as his adviser? 14 With whom did he consult to gain understanding, Or who teaches him in the path of justice, Or teaches him knowledge, Or shows him the way of true understanding? 15 Look! The nations are like a drop from a bucket, And as the film of dust on the scales they are regarded. Look! He lifts up the islands like fine dust. 16 Even Lebʹa·non is not sufficient to keep a fire burning, And its wild animals are not sufficient for a burnt offering. 17 All the nations are as something nonexistent in front of him; He regards them as nothing, as an unreality.
Janwari 30–Fɛbwari 5
DI VALYU TIN DƐN FRƆM GƆD IN WƆD | AYZAYA 43-46
“Jiova Na Gɔd We De Tɔk Sɔntin we Go Rili Apin”
(Ayzaya 44:26-28) [Di Wan] we de pruv wetin in wokman se, ɛn de mek shɔ se wetin in mɛnseja dɛn se, bi; we tɔk bɔt Jerusɛlɛm se, ‘Pɔsin dɛn go tap de,’ ɛn bɔt di siti dɛn na Juda, se, ‘Dɛn go bil dɛn ɛn a go mek ɔl usay brok brok, bak’; 27 we de tɔk to di si se, ‘Dray, a go dray una riva dɛn’; 28 we tɔk bɔt Sayrɔs se, ‘In na mi shɛpad, ɛn i go du ɔl wetin a plan’; I tɔk bɔt Jerusɛlɛm se, ‘Dɛn go bil am, ‘ ɛn bɔt di tɛmpul se, ‘Dɛn go le yu fawndeshɔn.’
ip-2-E pej 71 ɛn pej 72, par. 22 ɛn par. 23
Di Tru Gɔd Bin Tɔk se I Go Sev Dɛn
22 Dɛn jujuman dɛn nɔ kin gɛt maynd fɔ tɔk ɔltin we dɛn de tɔk bɔt wetin go apin bikɔs dɛn de fred se wetin dɛn de tɔk bɔt nɔ go apin di patikula tɛm we dɛn sho. Fɔ sho se Jiova difrɛn, we i bin de tɔk to Ayzaya, Jiova bin sho di man in nem we i go yuz fɔ fri in pipul dɛn na Babilɔn so dat dɛnsɛf go ritɔn bak na dɛn land ɛn bil Jerusɛlɛm ɛn di tɛmpul. Di man in nem na Sayrɔs, ɛn dɛn bin sabi am as Sayrɔs di Gret fɔ Pashia. Jiova bin sho di tatiks we Sayrɔs go yuz fɔ go insay Babilɔn we bin rili pawaful. Babilɔn go dɔn sef bikɔs i gɛt ay wɔl dɛn ɛn i gɛt wata we bin de rawnd di siti. Sayrɔs go yuz da men tin de, we na di Yufretis Riva fɔ go insay Babilɔn. Ɛrodotɔs ɛn Zɛnofɔn we stɔdi bɔt istri trade trade, bin tɔk se Sayrɔs chenj usay di Yufretis Riva de pas te di wata in lɛvul go dɔŋ so dat in sojaman dɛn go ebul pas. So di Yufretis Riva bin go dɔŋ, ɛn i nɔ bin ebul fɔ protɛkt Babilɔn da nɛt de.
23 Wetin wi go se bɔt di prɔmis we se Sayrɔs go fri Gɔd in pipul dɛn ɛn mek shɔ se dɛn bil Jerusɛlɛm ɛn di tɛmpul bak? Wetin Sayrɔs bin tɔk as bigman de na di Baybul. I bin se: “Dis na wetin Kiŋ Sayrɔs na Pashia tɔk: ‘PAPA GƆD [“Jiova,” NW] we na Gɔd na ɛvin dɔn gi mi ɔl di kindɔm dɛn na di wɔl fɔ rul, ɛn i dɔn gi mi ɔda fɔ bil os fɔ am insay Jerusɛlɛm na Juda. Mek PAPA GƆD de wit una we nain pipul dɛn; una fɔ go na Jerusɛlɛm fɔ go bil PAPA GƆD [“Jiova,” NW] in os, PAPA GƆD we na Izrɛl dɛn GƆD we de na Jerusɛlɛm.’” (Ɛzra 1:2, 3) Ɔl wetin Jiova bin tɛl Ayzaya bin rili apin!
(Ayzaya 45:1, 2) Na dis PAPA GƆD [“Jiova,” NW] tɛl Sayrɔs we i dɔn anɔynt, we nain raytan a dɔn ol tayt, fɔ put neshɔn dɛn ɔnda in fut ɛn fɔ disgres kiŋ dɛn, fɔ opin domɔt dɛn fɔ am so dat get dɛn nɔ go lɔk: 2 A go lid yu ɛn lɛvul di mawnten dɛn, a go brok di bras do dɛn pis pis ɛn kɔt kɔt dɛn ayɛn ba dɛn.
ip-2-E pej 77 ɛn pej 78, par. 4 to par. 6
Jiova Na “Gɔd we De Waka Tret ɛn we De Sev”
4 Jiova bin yuz Ayzaya fɔ rayt bɔt Sayrɔs lɛk se i de alayf, pan ɔl we i bi se nɔto insay Ayzaya in tɛm dɛn bɔn Sayrɔs. (Lɛta Fɔ Rom 4:17) Bikɔs Jiova bin dɔn pik Sayrɔs lɔntɛm fɔ du dis spɛshal wok, na fɔ dat mek dɛn kɔl Sayrɔs di wan we Gɔd “dɔn anɔynt.” Bikɔs na Gɔd de dayrɛkt am, i go ebul fɔ win neshɔn dɛn ɛn no kiŋ nɔ go ebul fɔ chalenj am. Dɔn, we Sayrɔs de atak Babilɔn, Jiova go mek shɔ se di siti in domɔt dɛn opin, lɛk get we dɔn pwɛl. I go go bifo Sayrɔs ɛn natin nɔ go blɔk am. As tɛm de go, Sayrɔs in sojaman dɛn go win di siti ɛn dɛn go gɛt “di jɛntri we de na dak.” Dis na wetin Ayzaya bin tɔk. Fɔ se wetin Ayzaya bin tɔk bin apin?
5 Insay di ia 539 bifo Krays, dat na lɛk 200 ia afta we Ayzaya bin dɔn tɔk wetin gɛt fɔ apin. Sayrɔs bin rili kam na di wɔl we bin de na Babilɔn fɔ atak di siti. (Jɛrimaya 51:11, 12) Di pipul dɛn we bin de na Babilɔn nɔ bin bisin. Dɛn fil se nɔbɔdi nɔ go ebul fɔ win dɛn siti. Babilɔn in pawaful wɔl bin de nia dip gɔta we bin fulɔp wit wata frɔm di Yufretis Riva, we na bin ɔda tin we de protɛkt di siti. Fɔ lɔng tɛm, no kɔntri nɔ bin ebul fɔ kam atak Babilɔn we Babilɔn nɔ bin rɛdi fɔ dɛn. Na dat mek, di wan we bin de rul Babilɔn da tɛm de we na Bɛlshaza, bin fil se natin nɔ go apin to dɛn; na dat mek i mek big big pati fɔ in ɛn di wan dɛn we de wok fɔ am. (Daniɛl 5:1) Da nɛt de we na bin Ɔktoba 5/6, Sayrɔs bin du tin wit sɛns so dat i go ebul fɔ win Babilɔn.
6 Ɔpsay na di ɔdasay na di riva, Sayrɔs in man dɛn bin dig ɔda gɔta fɔ jɔyn to di Yufretis Riva, fɔ mek di wata go ɔdasay so dat di wata we de go na di ɔdasay na di siti nɔ go bɔku igen. I nɔ tu te afta dat, di wata in lɛvul nia Babilɔn bigin go dɔŋ ɛn Sayrɔs in sojaman dɛn bin ebul fɔ waka de ɛn go insay di siti. (Ayzaya 44:27; Jɛrimaya 50:38) Dɔn, jɔs lɛk aw Ayzaya bin dɔn tɔk, di get dɛn we de nia di riva bin opin. Sayrɔs in sojaman dɛn go insay Babilɔn, kapchɔ di kiŋ in os, ɛn kil Kiŋ Bɛlshaza. (Daniɛl 5:30) Jɔs insay wan nɛt, dɛn win Babilɔn. Dɛn bin pwɛl Babilɔn kpatakpata, ɛn ɔl wetin di Baybul bin dɔn tɔk bɔt, bin apin jɔs lɛk aw i bin tɔk am.
(Ayzaya 45:3-6) A go gi yu di jɛntri we de na dak ɛn di tin dɛn we ayd na dɛn sikrit ples, so dat yu go no se na Mi, PAPA GƆD [“Jiova,” NW], Izrɛl dɛn Gɔd, we kɔl yu bay yu nem. 4 Fɔseka Jekɔb we na mi wokman ɛn Izrɛl we a pik, A kɔl yu bay yu nem, a gi yu sɔn nem, ɔlwe yu nɔ no mi. 5 Na mi na PAPA GƆD [“Jiova,” NW], ɛn nɔn ɔda wan nɔ de, apat frɔm mi, nɔn ɔda Gɔd nɔ de; A de gyad yu, ɔlwe yu nɔ sabi mi, 6 mek mɔtalman go no se, frɔm usay di san de grap ɛn frɔm di wɛst, nɔn ɔda wan nɔ de apat frɔm mi; Na Mi na PAPA GƆD [“Jiova,” NW] ɛn nɔn ɔda wan nɔ de.
ip-2-E pej 79 ɛn pej 80, par. 8 to par. 10
Jiova Na “Gɔd we De Waka Tret ɛn we De Sev”
Wetin Mek Jiova Go Disayd Fɔ Yuz Sayrɔs
8 Afta Jiova sho udat go win Babilɔn ɛn aw dis go apin, i sho wan rizin we mek Sayrɔs go win. We Jiova de tɔk to Ayzaya fɔ sho am wetin mek Sayrɔs go win, i tɔk lɛk na to Sayrɔs i bin de tɔk. I se i go du am “so dat yu go no se na mi na PAPA GƆD [“Jiova,” NW], Izrɛl dɛn Gɔd, we kɔl yu bay yu nem.” (Ayzaya 45:3b) Sayrɔs na bin di kiŋ fɔ di nɔmba 4 kɔntri we bin gɛt pawa pas di ɔda kɔntri dɛn na di wɔl. So i go rili fayn mek Sayrɔs no se di pawa we i gɛt fɔ win Babilɔn kɔmɔt frɔm Pɔsin we gɛt pawa pas am, dat na Jiova, di Pɔsin we de rul di wan ol wɔl. Sayrɔs fɔ no se di pɔsin we bin dɔn pik am fɔ du dis wok, na Jiova, we na Izrɛl dɛn Gɔd. Ɛn di Baybul sho se Sayrɔs bin rili no se na Jiova bin mek i win Babilɔn.—Ɛzra 1:2, 3.
9 Jiova sho bak di sɛkɔn rizin we mek i yuz Sayrɔs fɔ win Babilɔn. I se: “Fɔseka Jekɔb we na mi wokman ɛn Izrɛl we a pik, A kɔl yu bay yu nem, a gi yu sɔn nem, ɔlwe yu nɔ no mi.” (Ayzaya 45:4) Di win we Sayrɔs bin win Babilɔn, na sɔntin we bin rili impɔtant. I sho se di kɔntri we bin gɛt pawa pas ɔl di ɔda kɔntri dɛn na di wɔl nɔ gɛt pawa igen, na ɔda kɔntri naw dɔn gɛt di pawa we i bin gɛt, ɛn na sɔntin we pipul dɛn go kɔntinyu fɔ mɛmba. Bɔt, pipul dɛn na di neshɔn nia Babilɔn we bin de wach wetin de apin, go shɔk fɔ no se ɔl dis tin apin fɔseka sɔm pipul dɛn we bin de as slev na Babilɔn, dat na di Ju pipul dɛn we na Jekɔb in pikin dɛn. Bɔt to Jiova dɛn pipul ya na pipul dɛn we rili spɛshal. Dɛn na in “wokman” dɛn. Pan ɔl di neshɔn dɛn na di wɔl, na dɛn i “pik.” Pan ɔl we Sayrɔs nɔ bin no Jiova, i bin se na Jiova na di Wan we pik am fɔ win di siti we nɔ gri fɔ fri In pipul dɛn. Gɔd nɔ bin want fɔ mek in pipul dɛn de sote go na ɔda kɔntri.
10 Di tɔd rizin we mek Jiova yuz Sayrɔs fɔ fɛt ɛn win Babilɔn, impɔtant pas ɔl di ɔda rizin dɛn. Jiova se: “Na mi na PAPA GƆD [“Jiova,” NW], ɛn nɔn ɔda wan nɔ de, apat frɔm mi, nɔn ɔda Gɔd nɔ de; A de gyad yu, ɔlwe yu nɔ sabi mi, mek mɔtalman go no se, frɔm usay di san de grap ɛn frɔm di wɛst, nɔn ɔda wan nɔ de apat frɔm mi; Na Mi na PAPA GƆD [“Jiova,” NW] ɛn nɔn ɔda wan nɔ de.” (Ayzaya 45:5, 6) Fɔ tru, we Babilɔn lɛf fɔ bi di men gɔvmɛnt we bin de rul di ol wɔl, dat sho se na Jiova wangren na Gɔd, ɛn i mek ɔlman no se na in nɔmɔ wi fɔ wɔship. Bikɔs Gɔd dɔn fri in pipul dɛn, pipul dɛn frɔm bɔku ɔda neshɔn dɛn we de frɔm Ist to Wɛst go kam fɔ no se Jiova na in wangren na di tru Gɔd.—Malakay 1:11.
Luk Gud Wan fɔ di Valyu Tin dɛn na Gɔd in Wɔd
(Ayzaya 43:10-12) PAPA GƆD [“Jiova,” NW] se, “Una na mi witnɛs dɛn, ɛn mi savant we a dɔn pik, mek yu go no ɛn biliv mi ɛn ɔndastand se na Mi na Im. Nɔn gɔd nɔ bin de bifo mi, ɛn nɔn ɔda wan nɔ go de afta mi; 11 Mi, na Mi na PAPA GƆD [“Jiova,” NW], ɛn apat frɔm mi, nɔn ɔda seviɔ nɔ de. 12 A tɔk ɛn sev ɛn anawns we nɔn trenja laylay gɔd nɔ bin de wit una; ɛn una na mi witnɛs dɛn.” Na so PAPA GƆD [“Jiova,” NW] se.
w14 11/1 pej 25 ɛn pej 26, par. 14 to par. 16
“Di Pipul dɛn We Dɛn Gɔd Na Jiova”
WAN NESHƆN WE GO BI WITNƐS DƐN
14 Di Izrɛlayt dɛn bin de wɔship dɛn Gɔd, we na Jiova, bɔt di ɔda neshɔn dɛn bin de wɔship dɛn yon gɔd dɛn. So udat na di tru Gɔd naw? Insay di prɔfɛt Ayzaya in tɛm, Jiova bin se dɛn fɔ ansa dis kwɛstyɔn lɛk aw dɛn kin jɔj kes na kɔt. I bin tɛl di gɔd dɛn we di ɔda neshɔn dɛn de wɔship, fɔ gi witnɛs dɛn we go sho if dɛn na di tru Gɔd. I bin tɛl dɛn se: “Lɛ ɔl di neshɔn dɛn gɛda wan ples, ɛn lɛ ɔl di pipul dɛn kam togɛda. Uswan pan dɛn [gɔd dɛn] go ebul fɔ tɔk dis? Ɔ uswan pan dɛn go ebul fɔ tɛl wi di fɔs tin dɛn? Lɛ dɛn kam wit dɛn witnɛs dɛn fɔ sho if wetin dɛn de tɔk na tru. Ɔ lɛ dɛn lisin ɛn se, ‘Dis na tru!’”—Ayz. 43:9.
15 Di gɔd dɛn we di ɔda neshɔn dɛn bin de wɔship nɔ bin ebul fɔ gi ɛni witnɛs fɔ sho se dɛn na di tru Gɔd. Dɛn nɔto bin rial gɔd dɛn, na bin jɔs aydɔl dɛn; dɛn nɔ bin ebul tɔk ɛn dɛn nɔ bin ebul waka, pas dɛn tot dɛn. (Ayz. 46:5-7) Bɔt Jiova in bin tɛl di Izrɛlayt dɛn se: “Una na mi witnɛs dɛn. Una na mi savant dɛn we a dɔn pik, so dat una go no mi ɛn gɛt fet pan mi, ɛn una go ɔndastand se mi na di sem Gɔd. No ɔda Gɔd nɔ bin de bifo mi, ɛn no ɔda wan nɔ go de afta mi. Mi, na mi na Jiova, ɛn apat frɔm mi, nɔbɔdi nɔ go ebul sev una. . . . So una na mi witnɛs dɛn, ɛn mi na Gɔd.”—Ayz. 43:10-12.
16 Jɔs lɛk witnɛs dɛn we kin go tɔk na kɔt, di Izrɛlayt dɛn fɔ tɔk lawd ɛn klia wan se na Jiova na di wangren tru Gɔd. Na dat mek i kɔl dɛn “di pipul dɛn we a dɔn mek fɔ misɛf so dat dɛn go prez mi.” (Ayz. 43:21) Dɛn bin no di Izrɛlayt dɛn as Jiova in pipul dɛn. Na Jiova bin fri di Izrɛlayt dɛn na Ijipt, so dis min se di Izrɛlayt dɛn fɔ obe am ɛn sho ɔda pipul dɛn se na in nɔmɔ gɛt di rayt fɔ rul. Dɛn fɔ du wetin Gɔd in pipul dɛn fɔ du tide we di prɔfɛt Mayka bin tɔk bɔt, we i se: “Ɔl di pipul dɛn go wɔship dɛn yon gɔd, bɔt wi go wɔship wi yon Gɔd we nem Jiova, sote go.”—Mayk. 4:5.
(Ayzaya 43:25) Na Mi, na Mi na Im we de wep una sin dɛn kɔmɔt, fɔ mi yon sek, ɛn a nɔ go mɛmba una sin dɛn igen.
ip-2-E pej 60, par. 24
“Una Na Mi Witnɛs Dɛn”!
24 Notis se, nɔto di ripɛnt we di Izrɛlayt dɛn bin ripɛnt go mek Jiova sɔri fɔ dɛn, bɔt i go sɔri fɔ dɛn bikɔs i want fɔ du am. Fɔ tru, i gɛt fɔ du wit in nem. If i fɔ lɛf di Izrɛlayt dɛn fɔ kɔntinyu fɔ de na ɔda kɔntri sote go, ɔda pipul dɛn nɔ go gɛt rɛspɛkt fɔ in nem. (Sam 79:9; Izikɛl 20:8-10) Tide bak, di men rizin we mek Jiova de sev pipul dɛn na fɔ mek ɔlman go ɔnɔ in nem ɛn sho se na in gɛt rayt fɔ rul. Bɔt, Jiova lɛk ɔl di wan dɛn we de gri fɔ fala di we aw i de kɔrɛkt dɛn ɛn di wan dɛn we de wɔship am wit ɔl dɛn at. Jiova de sho se i lɛk dɛn kayn pipul dɛn ya, ilɛk dɛn na anɔytɛd ɔ ɔda ship. I de du dat bay we i mek Jizɔs Krays day fɔ fɔgiv dɛn sin dɛn.—Jɔn 3:16; 4:23, 24.
Baybul Ridin
(Ayzaya 46:1-13) Bel bends down, Neʹbo stoops over. Their idols are loaded on animals, on beasts of burden, Like baggage that burdens the weary animals. 2 They stoop and bend down together; They cannot rescue the loads, And they themselves go into captivity. 3 “Listen to me, O house of Jacob, and all you who remain of the house of Israel, You whom I have supported from birth and carried from the womb. 4 Until you grow old I will be the same; Until your hair is gray I will keep bearing you. As I have done, I will carry you and bear you and rescue you. 5 To whom will you liken me or make me equal or compare me, So that we should resemble each other? 6 There are those who lavish gold from their purse; They weigh out the silver on the scale. They hire a metalworker, and he makes it into a god. Then they prostrate themselves, yes, they worship it. 7 They lift it to their shoulders; They carry it and put it in its place, and it just stands there. It does not move from its place. They cry out to it, but it does not answer; It cannot rescue anyone from distress. 8 Remember this, and take courage. Take it to heart, you transgressors. 9 Remember the former things of long ago, That I am God, and there is no other. I am God, and there is no one like me. 10 From the beginning I foretell the outcome, And from long ago the things that have not yet been done. I say, ‘My decision will stand, And I will do whatever I please.’ 11 I am calling a bird of prey from the sunrise, From a distant land the man to carry out my decision. I have spoken, and I will bring it about. I have purposed it, and I will also carry it out. 12 Listen to me, you who are stubborn of heart, You who are far away from righteousness. 13 I have brought my righteousness near; It is not far away, And my salvation will not delay. I will grant salvation in Zion, my splendor to Israel.”