Naa Bandu Mɛŋgɛlaa KƐSI YAULAŊ O INTANƐITIIYO WA
Bandu Mɛŋgɛlaa
NAA KƐSIAA LAYAUWA O INTANƐTIIYO CHOO
Kisiei
Ɔ, ɔ, Ɛ, ɛ, Ŋ, ŋ
  • Ɔ
  • ɔ
  • Ɛ
  • ɛ
  • Ŋ
  • ŋ
  • BAABUIYO
  • YAULAŊ A NYƆƆŊ
  • BƆŊAŊNDAŊ
  • mwbr20 Suɛɛsɔɔ p. 1-8
  • Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo

Viduei cho le fondaa hoo le.

Mal Haki, bahawɛi pɔmbɔ yɔŋnuŋ le num vidueiyo hoo solullo.

  • Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo
  • Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo—2020
  • Suɛi Lebolii Pɔmbuɛi
  • SUƐƐSƆƆ 6-12
  • SUƐƐSƆƆ 13-19
  • SUƐƐSƆƆ 20-26
  • SUƐƐSƆƆ 27–NAANDƆƆ 2
Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo—2020
mwbr20 Suɛɛsɔɔ p. 1-8

Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo

SUƐƐSƆƆ 6-12

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | ƐSƆDƆƆ 6-7

“A Cho Niko Hunɔɔ Chɔ Nyɛ Ya I cho Tosa a Masa Bɛndoo Ichipi Wo”

(Ɛsɔdɔɔ 6:​1) O koŋ kɔɔli, mi Mɛlɛka Yaawɛɛ o dimul Muuse aa, “Muuse, a cho niko hunɔɔ chɔ nyɛ ya I cho tosa a masa bɛndoo Ichipi wo. Nyɛ ya I cho hunɔɔ masaa Ichipi tosal a kpaaya ni bɛndoo wo, ndu cho tosa ni, mbo keleŋa wanaa niaa malɔɔ ma kuɛ. Ndu pila kpeekpei cho nda touwɔɔ ni, mbo soli nda o lɛŋnde ndɔleŋ niŋ.”

(Ɛsɔdɔɔ 6:​6, 7) Lelaŋ, dimul waŋnda Isɔluɛi maa ya Mɛlɛka I dimi aa, ‘Waŋnda Isɔluɛi, ya cho Mɛlɛka Yaawɛɛ ni. I cho hunɔɔ nya soli o chɛleŋ ndeŋ niŋ waŋnda Ichipi o ba a kpaaya ni bɛndoo. Mi soli nya o dɛnɛ palaa bɛndoo hoo niŋ. I cho hunɔɔ waŋnda Ichipi nyɛ palaa bɛndoo tusi choo a kpaaya ni bɛndoo, mi piŋi yoomula nyalaŋ nda o ba. 7  I cho tosa mi la simnuŋ wanaa ni, nduyɛ mi ya I wa Mɛlɛka nya. Te I huŋ soli nya o chɛleŋ ndeŋ niŋ pɛ, o koŋ nya cho sina ni maa ya Mɛlɛka Yaawɛɛ soli nya o saŋgaa hoo niŋ waŋnda Ichipi o ba ni.

it-2-E 436 ¶3

Muuse

Siŋgaŋ bɛndoo pila wa hoo ni le waŋnda Isɔluɛi. Mɛɛ nda che kaamaala Muuse tosa nda o hɔl taŋ, ma laalaŋ ndu o tasela ndɔ. Kɛ mɛɛ Felo chɔɔlu nda nyɛkindilaa handɔɔ choo, ma duaunuŋ tumbe a Muuse. Okoŋ mi Muuse kɔ piɛi o Chɛhowa lo a kɔl tambɛiyo. (Ɛs 4:​29-31; 5:​19-23) Le Muuse yoomuaŋ lueiyo, mi Mɛlɛka Kpou Kpou wo dimul ndu maa o bɛɛndiaŋ le diomnde ndoo mel Ebilaham, Aase, a Chekɔpu leŋ peeloo. Leŋ le wa le waŋnda Isɔluɛi solioo o chɛleŋ niŋ mbo kuɛ a nda o lɛŋnde mɛyaaleŋ niŋ ni. Okoŋ mi waŋnda ndaa sina nyɛ diolaŋ ndaŋ Chɛhowa la sim ndo. (Ɛs 6:​1-8) Le mi Isɔluɛiya yaŋ Muuse nilaŋ, mbo chua tiŋ teleŋndo. Kɛ mɛɛ kpundɛ ŋɔmahiɔɔloo yɔŋnuŋ, nda kpou wa niŋ ndu kɔɔli nduyɛ a wa ndu tooloo. Le hei, mɛɛ kpundɛ tɔ ndɔɔ hiou, Muuse ndoo nɔla niŋ mi ndoo kɔɔna nda diompilɛ nduyɛ mi ndoo ‘bɛɛndiaa nda le sɔŋgɔɔ.’—Ɛs 13:​18.

(Ɛsɔdɔɔ 7:​4, 5) Kɛ a koŋ kpou, o yeŋ niŋ nya lani le. O koŋ, mi tusi lɛŋnde Ichipileŋ kpou nyɛ palaa bɛndoo choo, mbo fuuluu nda sondoo lɛŋ mɛɛ. Te I tusi Ichipi nyɛ palaa bɛndoo choo pɛ, masa bɛndoo Ichipi o cho chɛlɔɔ mbo mal wanaa niaa, mi soli waŋnda Isɔluɛi a yuŋgula ndalaŋ kpou. 5 Lɔɔ ya I cho waŋnda Ichipi nyɛ palaa bɛndoo tusi choo, mi soli waŋnda Isɔluɛi Ichipi wo, teleŋ koŋ waŋnda Ichipi a cho sina ni maa ya cho Mɛlɛka Yaawɛɛ ni.”

it-2-E 436 ¶1-2

Muuse

Felo Lachi Ichipi. Muuse nda Elɔŋ Chɛhowa soliŋ kpeku ni le sɔŋgɔɔ a mɛlɛkaa lachoowaa. Chanii a Chambila wa wanaa maŋgalaa Ichipi kpou bolleŋ ni. (2Timo 3:​8) Mi Felo chuuŋgiaa mɛlɛkaa lachoowaa wa Ichipi wa kpou le ma simul kpaaya Chɛhowaa. Mi kaamaa tase Muuse dimul Elɔŋ le tosaa wo chɔm kpendekele maa Chɛhowa ndoo hiou mɛlɛkaa lachoowaa wa Ichipi wa kpaayaa, mi che bɛɛ mi Felo hiau lachi a bolle kalaleŋ tosaa. (Ɛs 7:​8-13) Okoŋ kɔɔli, mɛɛ kpundɛ yaa ndɔɔ yɔŋnuŋ, mi wanaa maŋgalaa bɛɛ dimi aa, “Hei ndi o cho wana chiee le tosa ndi le. Mɛlɛka kpeekpei tosa ndi ni.” Nduyɛ mɛɛ hindɔɔlaŋ la fula wanaa maŋgalaa haa, opilɛ bɛɛ nɔla Felo fulaa o hɔl le Muuse simullo a teleŋ kpundɛ koŋ te.—Ɛs 8:​16-19; 9:​10-12.

Mi kpundɛlaŋ ndaŋ la tosa mi apum kaala Chɛhowa, kɛ mi acheleŋnda simul ndu. Kpundɛla Tɔ Laŋ ndaŋ kpou, Muuse nda Elɔŋ wa waŋnda dimullo a laŋ okɔɔ ni. Kpundɛlaŋ ndaŋ la wa yɔŋnɔŋndo mɛɛ nda wa dimioo yɛ. Nduyɛ mi hei chɔm kpendekele maa Chɛhowa ndoo vem Muuse ni. Mi waŋnda sina a diola Chɛhowalaŋ okɔɔ o Ichipi niŋ nduyɛ ma suaa a laŋ okɔɔ. Mi hei tosa mi Isɔluɛiya a Ichipiaŋnda apum kaala Chɛhowa, kɛ mi Felo, wanaa nduaa silaa, a wanaa wa ndu tooloo wa simul Chɛhowa. (Ɛs 9:​16; 11:​10; 12:​29-39) Ichipiaŋnda yiyaŋ naa maa a tɛɛmbuu mɛlɛkaa ndaa kɔl te, kɛ ma sina maa Chɛhowa wa mɛlɛkaa ndaa nyɛpalaa tusioo choo ni. A teleŋ kpundɛ ŋɔmahiɔɔloo yɔŋnuŋ ndo, “Muuse bɛɛ, mi Masa bɛndoo Ichipi, laŋgbaa nduaa kalla ni, a waŋnda Ichipi kpou, ma chua ndu maa wana tɔɔ bɛndu, nduyɛ ma ke ndu bɛɛleŋ tau tau.”—Ɛs 11:​3.

Yaasiaa le Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

(Ɛsɔdɔɔ 6:​3) Ya chɔmnuŋ sindɛ finyaa nyaa mamaa, Ebilaham, a Aase, a Chekɔpu ni, mi chɔm maa ya cho Mɛlɛka nɔ kpaayaa kpou wo ni. Kɛ, I chɔm nda diola nila diandaa laŋ maa ya le cho Mɛlɛka Yaawɛɛ le.

it-1-E 78 ¶3-4

Mɛlɛka Kpou Kpou Wo

Mi Chɛhowa soliŋ diomndaŋ ndaŋ “Mɛlɛka Kpou Kpou Wo” kpeku mɛɛ o wa suɛi o Ebilahamndo a violɔŋ Aase wo okɔɔ. Le mi Ebilaham ndoo laalaŋ nyɛ Chɛhowa dimul ndu hoo wo, mɛɛ mi ndoo nɔ tiindaŋndo maa Chɛhowa nɔ kpaayaa le nyɛ o dimul ndu koŋ ndo tosaa. O faŋaŋ o koŋ kɔɔli, diomndaŋ ndaŋ Baabuiyo soliŋ kpeku ni le chɔmndo maa Mɛlɛka wa Aase nda Chekɔpu dɔwɔɔ sala. Nduyɛ o nda niŋ Chɛhowa wa kpema o yii a Ebilahamndo peelu ni.—Chɛ 17:​1; 28:​3; 35:​11; 48:​3.

Hei tosa ni mi Chɛhowa dimul Muuse aa: “Ya chɔmnuŋ sindɛ finyaa nyaa mamaa, Ebilaham, a Aase, a Chekɔpu ni, mi chɔm maa ya cho Mɛlɛka nɔ kpaayaa kpou wo ni. Kɛ, I chɔm nda diola nila diandaa laŋ maa ya le cho Mɛlɛka Yaawɛɛ le.” (Ɛs 6:​3) Kɛ hei chɔm naa maa waŋ banaa masindiaa haa ndaa sina diola Mɛlɛkalaŋ te le. Kanifuule, mi ndapila a wanaa cheleŋaa wa tuupa mi nda vialuŋ nda soliŋ ndaŋ kpeku tau. (Chɛ 4:​1, 26; 14:​22; 27:​27; 28:​16) Yau Chɛnɛsee wo soo a waŋnda haa okɔɔ ni, nduyɛ diomndaŋ ndaŋ “Mɛlɛka Kpou Kpou Wo” bɛmbɔɔ 6 kinɛi cho leniŋ ni. Kɛ diola Chɛhowalaŋ la cho le bɛmbɔɔ 172 o yaula maHibuluila masindɛlaŋ niŋ. Mi che bɛɛ mi waŋ banaa masindiaa haa sina maa Chɛhowa nɔ dioo ni le waa “Mɛlɛka Kpou Kpou Wo,” kɛ ndaa sina nyɛ diola ndɔlaŋ laa sim kpeekpeiyo le.

(Ɛsɔdɔɔ 7:​1) Mi Mɛlɛka Yaawɛɛ o dimul ndu aa, “Buulaŋ te. Te o wa maa yɔŋɔɔ pɛ, num cho wa sɔŋgɔ ya Mɛlɛka wo naa masaa Ichipi chua ni. Mi Elɔŋ bɛnum ndu wa maa wana suaa le Mɛlɛka wo mbo soo sondo numndo.

it-2-E 435 ¶5

Muuse

Mi Chɛhowa soliŋ Muuse kpeku, mi che bɛɛ ndoo nɔ siooŋnde. Le mɛɛ Muuse ndoo nɔ siooŋnde yɛ, mbo yɔŋgu kafɛilaŋ maa o cho wana chaa isɔɔ le o cho le. Muuse ndoo siŋgaŋ niŋ. O ve lɛ maa a teleŋ o wa wɔsilaŋ 40, mbo yiyaŋ maa ndoo tiuba le Isɔluɛiya solioo o chɛleŋ niŋndo le. Mbo hiau lachi a Chɛhowa kafɛilaŋ yɔŋgoo. Nduyɛ o mɛɛlulaŋ kpɔŋ, mbo dimul Chɛhowa maa o viom wana cheleŋ. Mi che bɛɛ mi Mɛlɛka duaunuŋ tumbe a ndu, kɛ o kɛɛ le ndu soliŋndo kpeku le. Nduyɛ pɛŋ mbo dimul Elɔŋ le mbo wa sondo suaa le Muuse. Le mɛɛ Muuse wa suɛi le Mɛlɛka yɛ, mbo simnuŋ maa “Mɛlɛka” le Elɔŋ. Nduyɛ mi Elɔŋ ndu wa sondo suaa le ndu. A teleŋ Muuse bii bɔŋaŋndo a laŋgbaa kalla Isɔluɛiyo, vɛlɛ a teleŋ Muuse wa kɔlaŋ o Felo lo wo, Mɛlɛka wa Muuse yooŋgulaŋ dimullo ni, mi Muuse ndu dimul taŋ Elɔŋ, okoŋ mi Elɔŋ ndu hivi yooŋgulaŋ ndaŋ. (Mɛɛ Muuse kɔ chii wɔsilaŋ 40, Felo cheleŋ o komal niŋ o masaleŋ choo ni). (Ɛs 2:​23; 4:​10-17) Okoŋ kɔɔli, mi Chɛhowa dimul Muuse maa Elɔŋ cho wa “wana suaa le Mɛlɛka wo” le Muuse ni. Hei ndii sim ni maa le mɛɛ Muuse wa wana suaa le Mɛlɛka wo nduyɛ mi Mɛlɛka wa ndu nɛiyo chɔmndo yɛ, mɛɛ Elɔŋ bɛɛ, Muuse wa wa ndu nɛiyo chɔmndo ni. Nduyɛ, mi Chɛhowa dimul vɛlɛ Muuse maa o cho wa maa “Mɛlɛka” le Felo. Hei ndii sim ni maa Chɛhowa wa Muuse ke kpaayaa mbo hiou Felo, okoŋ ndoo nɔ lɛ sabu o sabu le siooŋnde nɔɔ le masaa Ichipi le.—Ɛs 7:​1, 2.

Diomndaŋ Veeloo o Baabuiyo Niŋ

(Ɛsɔdɔɔ 6:​1-15) O koŋ kɔɔli, mi Mɛlɛka Yaawɛɛ o dimul Muuse aa, “Muuse, a cho niko hunɔɔ chɔ nyɛ ya I cho tosa a masa bɛndoo Ichipi wo. Nyɛ ya I cho hunɔɔ masaa Ichipi tosal a kpaaya ni bɛndoo wo, ndu cho tosa ni, mbo keleŋa wanaa niaa malɔɔ ma kuɛ. Ndu pila kpeekpei cho nda touwɔɔ ni, mbo soli nda o lɛŋnde ndɔleŋ niŋ.” 2 Mi Mɛlɛka hiau lachi a suɛi naa Muuse chua, mbo dimul ndu aa, “Ya cho Mɛlɛka Yaawɛɛ ni. 3 Ya chɔmnuŋ sindɛ finyaa nyaa mamaa, Ebilaham, a Aase, a Chekɔpu ni, mi chɔm maa ya cho Mɛlɛka nɔ kpaayaa kpou wo ni. Kɛ, I chɔm nda diola nila diandaa laŋ maa ya le cho Mɛlɛka Yaawɛɛ le. 4 O koŋ kɔɔli, mi yii kpemaa a nda. Mi chuel nda buŋgɛi, maa I cho nda lɛŋnde Kenaŋndeŋ ke. Leŋ le yɔnuŋ ni maa, lɛŋnde nda wa ichali leniŋ maa lamial teŋ. 5 I tuei chaŋ waŋnda Isɔluɛi a cho naa ya chua, a biyɔɔ lechɛ waŋnda Ichipi a cho nda wo. Nduyɛ, I cho loonɔŋ a kpema ya yii a finyaa ndaa mamaa wo. 6 Lelaŋ, dimul waŋnda Isɔluɛi maa ya Mɛlɛka I dimi aa, ‘Waŋnda Isɔluɛi, ya cho Mɛlɛka Yaawɛɛ ni. I cho hunɔɔ nya soli o chɛleŋ ndeŋ niŋ waŋnda Ichipi o ba a kpaaya ni bɛndoo. Mi soli nya o dɛnɛ palaa bɛndoo hoo niŋ. I cho hunɔɔ waŋnda Ichipi nyɛ palaa bɛndoo tusi choo a kpaaya ni bɛndoo, mi piŋi yoomula nyalaŋ nda o ba. 7 I cho tosa mi la simnuŋ wanaa ni, nduyɛ mi ya I wa Mɛlɛka nya. Te I huŋ soli nya o chɛleŋ ndeŋ niŋ pɛ, o koŋ nya cho sina ni maa ya Mɛlɛka Yaawɛɛ soli nya o saŋgaa hoo niŋ waŋnda Ichipi o ba ni. 8 I cho nya hunɔɔ soli o chɛleŋ niŋ, mi kuɛ a nya o lɛŋnde nyaleŋ niŋ, lɛŋnde ya I chuel sindɛ finyaa nyaa mamaa, Ebilaham, a Aase, a Chekɔpu buŋgɛi mi menalaŋ nda o kala kala le nda kioo leŋ, mi la kɔ wa loŋ. I cho tosa, mi le simnuŋ lɛŋnde nya. Ya Mɛlɛka Yaawɛɛ ya soo ni.’” 9 O koŋ, nyɛ o nyɛ Mɛlɛka dimul Muuse, mi Muuse kɔ dimul waŋnda Isɔluɛi. Kɛ, waŋnda Isɔluɛi a yeŋ ndu lani le, fondole, kɔlta ndalaŋ la wa la tambɛi, a biyɔɔ lechɛ waŋnda Ichipi wa nda wo. 10 O koŋ kɔɔli, mi Mɛlɛka Yaawɛɛ o dimul Muuse aa, 11 “Kɔ naa masa bɛndoo Ichipi chua, ma dimul ndu maa, o mal waŋnda Isɔluɛi ma fula o lɛŋnde ndɔleŋ niŋ.” 12 Kɛ, mi Muuse dimul ndu aa, “Mɛlɛka Yaawɛɛ, I soo naa waŋnda Isɔluɛi chua, a cho wanaa niaa kɛsɛ kɛsiaa wa, a yeŋ ya lani le, baa masa bɛndoo Ichipi yeema ya nilaŋ yaŋɔɔ ni? O yeŋ ya lani le.Nduyɛ vɛlɛ, I cho wana chaa isɔɔ le.” 13 Mi Mɛlɛka Yaawɛɛ lo o koŋ mbo dimul Muuse nda Elɔŋ aa, “La kɔ mi la kɔ dimul waŋnda Isɔluɛi a masa bɛndoo Ichipi maa, ya Mɛlɛka Yaawɛɛ, ya kpeekpei dimul nya ni maa la sim waŋnda Isɔluɛi lachi mi la soli nda o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ.” 14 Konaa cho hoo a wanaa wa bollii layuŋguei o yuŋgula Isɔluɛiya choo wa okɔɔ ni. Chekɔpu, po ndɔ tasoo wa Lubɛŋ ni. Lubɛŋ ndu oo nɔ puaa a hiɔɔlu, nda cho haa ni. Hanɔchi, a Palu, a Hɛsilɔŋ, a Kaami. Puaa hiɔɔluaa haa, nda wa bollii layuŋguei o yuŋgula fula o pulale finya ndaleŋ choo laŋ ni. 15 O koŋ kɔɔli, Simiɔŋ, po Chekɔpu wo, o pilɔɔ, ndu ndu oo velu puaa a ŋɔmpum, puaa kaŋ cho haa ni. Chɛmuɛɛ a Chamiŋ, a Ohadi, a Chachiŋ, a Sohaa, a Siayul, o Simiɔŋ velu nda chua Kenanaitiinɔɔ wo. Puaa ŋɔmpum nda haa nda wa bollii layuŋguei o yuŋgula fula o pulale finyaa ndaa choo laŋ ni.

SUƐƐSƆƆ 13-19

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | ƐSƆDƆƆ 8-9

“Nyɛ Naŋ Pɛɛku o Bolle Kalale Felo Leŋ Niŋndo”

(Ɛsɔdɔɔ 8:​15) Kɛ, mɛɛ Masaa Ichipi o che maa sɔlaa wa nda palaa wa a chuu wu kpou, mbo hiau lachi a bolle kalaleŋ tosaa, o yeŋ Muuse nda Elɔŋ lani le. Mɛɛ Mɛlɛka Yaawɛɛ o dimi yɛ, lende koni i yɔnuŋ ni.

it-2-E 1040-1041

Bolle Kalaleŋ

O paandoo niŋ, mi Chɛhowa ndoo biunuŋ waŋnda apum ma hiou lachi a waa yoomu mi che bɛɛ ndaa nɔ mi ndaa sɔla piɔmndo (Chɛ 15:​16; 2Pitɛ 3:​9) O hei niŋ, mi apum ndaa mal sɔɔŋ wɔɔŋ nda wa tosaa woŋ, okoŋ ma sɔɔŋguu Chɛhowa ikɛi le halikpeŋ mbo tuiinuŋ nda inyiɛɛ. (Chɔ 2:​8-14; 6:​22, 23; 9:​3-15) Kɛ mi apum ndaa chɔɔlu pɛŋ bolle kalaleŋ tosa le Chɛhowa simullo a wanaa nduaa. (Di 2:​30-33; Chɔ 11:​19, 20) Le mɛɛ Chɛhowa kuuna wana bolle kalaleŋ tosa le yɛ, lelaŋ o dimi a wanaa bolii kalaa okɔɔ ni maa o cho nda malɔɔ ma hiou lachi a bolle kalaleŋ tosaa ɔɔ ‘o cho nda bolle kindi.’ Lelaŋ te Chɛhowa mɛɛlu pɛ wanaa bolii kalaa nyɛpalaa tusi choo, mi hei chɔm a kpaaya bɛndu o nɔ wo okɔɔ nduyɛ mi waŋnda soo a diola ndɔlaŋ okɔɔ.—Tuuwɔ Ɛs 4:​21; Chɔŋ 12:​39-40; Luom 9:​14-18.

(Ɛsɔdɔɔ 8:​18, 19) Mɛɛ masa bɛndoo wanaa nduaa maŋgalaa a che vɛlɛ nyɛ Muuse nda Elɔŋ a tosa wo, nda bɛɛ ma kindi kindi o nɛi o nɛi niŋ le ma maŋgala nyaa kisiaa, kɛ a nɔla le. Mi nyaa kisiaa haa a tiu ba o ba fee o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ. 19 Mi wanaa maŋgalaa haa lo o koŋ, ma dimul masaa Ichipi aa, “Hei ndi o cho wana chiee le tosa ndi le. Mɛlɛka kpeekpei tosa ndi ni.” Kɛ a koŋ kpou, mi masaa Ichipi o hiau lachi a bolle kalaleŋ tosaa, mɛɛ Mɛlɛka Yaawɛɛ o dimi yɛ, masa bɛndoo Ichipi o yeŋ Muuse nda Elɔŋ lani le.

(Ɛsɔdɔɔ 9:​15-17) I nɔ kpaayaa, num ni, waŋnda Ichipi ni, mi ya ii tusi nya naa wɔɔŋ bɛndoo choo, mi ya ii basu nya tɛɛ. 16 Kɛ, le sabu ya chɛl lɔ nya mi la wa wɔ yoomu wo cho ni, le mi chɔm nya maa ya Mɛlɛka wana kpaaya bɛndoo ya I cho ni. O koŋ, mi waŋnda kpou o chieeŋndo choo, ma dimi a ya okɔɔ. 17 Kɛ, ma wa wɔ yoŋgaa kiolɔɔ, ma kɛɛ maa a mel nda ma kuɛ ma kɔ sooluu ya le.

it-2-E 1181 ¶3-5

Dɛnɛwɔɔŋndo

O faŋaŋ okoŋ kɔɔli, Chɛhowa Mɛlɛka nɔla mbo tosa mi wanaa dɛnɛwɔɔŋnda tosa nyɛ o tuu wo a ve o sina choo le. Mi che bɛɛ mi waŋnda haa simul ndu, kɛ mbo mal nda ma hiou lachi a waa yoomu le halikpeŋ mbo mala buɛiyaa nduaa ma lo o pimbi nda simiaa choo. Nduyɛ pɛŋ, o nɔla mbo tosa mi sɔɔŋ waŋnda haa tosa woŋ tosa mi waŋnda che maa wana sakpoo o cho ni. (Luom 3:​3-5, 23-26; 8:​35-39; Sam 76:​10) Ŋ nɔla miŋ che hei kpendekele o Pulɔwaa 16:​4 niŋ. Le dimi aa: “Nyɛ o nyɛ Mɛlɛka Yaawɛɛ o tosa, o tosa ndu le sabu. Wana yɔŋ wɔɔŋndo bɛɛ, mɛɛlula ndɔlaŋ la cho dɛnɛ palaa ni.”

Taamaseliiyo opilɛ cho Felo ni. Mi Chɛhowa dimul Muuse nda Elɔŋ le ma kɔ soo o ndu lo mbo mal Isɔluɛiyaa wa ndu o ba o chɛleŋ niŋnda. O cho Mɛlɛka le siiŋguu masaa Ichipi wana dɛnɛwɔɔŋ te. Kɛ mbo mal ndu mbo hiau lachi a waa yoomu, nduyɛ mi sɔɔŋ Mɛlɛka tosa woŋ tosa mi Felo pila chɔm kpendekele maa wana dɛnɛwɔɔŋndo o cho ni nduyɛ maa o bɛnda mbo sɔla piɔmndo. Nyɛ tosa mi Chɛhowa tosa heiyo cho o chɔmnaŋ kpendekele o Ɛsɔdɔɔ 9:​16 niŋ, le dimi aa: “Kɛ, le sabu ya chɛl lɔ nya mi la wa wɔ yoomu wo cho ni, le mi chɔm nya maa ya Mɛlɛka wana kpaaya bɛndoo ya I cho ni. O koŋ, mi waŋnda kpou o chieeŋndo choo, ma dimi a ya okɔɔ.”

Mɛɛ kpundɛla tɔlaŋ la keeku Ichipi nduyɛ mi Felo a puaa nduaa chɔuwa mɛɛlu tambei sɔla o Pee Siaŋa Mɛŋma Ihɛllo niŋ, mi hei chɔm kpendekele mɛɛ Chɛhowa nɔ kpaayaa yɛ. (Ɛs 7:​14–12:​30; Sam 78:​43-51; 136:​15) Le wɔsila bɔɔbɔɔ okoŋ kɔɔli, waŋnda wa wɔ dimioo a nyɛ yɔŋnuŋ hoo wo okɔɔ. Nduyɛ mi hei tosa mi waŋnda suaa a diola Mɛlɛkalaŋ okɔɔ o chieeŋndo choo kpou (Chɔ 2:​10, 11; 1Sa 4:​8) Te Chɛhowa ndoo keleŋa pɛ Felo diyɔɔ, waŋnda ve sina a kpaaya ndɔɔ okɔɔ okoŋ ma ke ndu bɛɛleŋ te. Nduyɛ naapum, o ve pɛŋ wanaa nduaa soli o chɛleŋ niŋ te.

Yaasiaa le Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

(Ɛsɔdɔɔ 9:​18-21) Kɛ nduyɛ, dɛnɛ palaa ya I cho nya tusi choo o laŋ ndo, o wa niŋ o bɔɔ. Siɔdii a teleŋ waa nuaa, I cho looŋ kpuŋgbaŋ bɛndoŋ yɔŋ o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ kpou. Looŋ kpundɛŋ bɛnduŋ tual niŋ o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ ndoŋ, kani bɛɛ mi lɛŋndeŋ le kilaŋ, looŋ waa lende, ŋ tul lɔ le. 19 Lelaŋ, chɔluaa numnda ni, a nyɛ o nyɛ ŋ nɔ o bɛɛ, tosa ma luei nda chiɛilaŋ niŋ, yɔŋi nda sɔla piɔmndaŋ. Kani fondole, waŋnda chieeya ni, visiaa ni, te a luei chiɛilaŋ niŋ te, ma wa o bɛɛ, looŋ kpuŋgbaŋ bɛndoŋ cho nda deli choo nda kpou ma vi.’ “ 20 O koŋ kɔɔli, masa bɛndoo Ichipi, laŋgbaa nduaa kalla a tiŋ, mɛɛ nda tuei nyɛ Mɛlɛka Yaawɛɛ dimi wo, mi siooŋnde bii nda, ma kua ma kɔ huŋ a chiaa ndaa, a chɔluaa ndaa, ma luei nda chiɛilaŋ niŋ. 21 Kɛ, wanaa yeŋ sila Mɛlɛka Yaawɛɛ wo lani le wa, nda ma mɛi chiaa ndaa, a chɔluaa ndaa o bɛɛ.

(w19.10 6 ¶6)

Baa Mɛlɛka Sila Fɛŋ Waŋchieeya le Teleŋ Vilɛi Malaŋ o Tusi Nda Nyɛpalaa Choo?

A teleŋnda cheleŋ, “hueiyii” nyɛpalaa Chɛhowɛi ndii wa niŋ kpɛɛluŋ malaŋ ndoo sila waŋnda. Kɛ a teleŋnda waa naa bɛɛ, mi ndoo tosa a sabu maa wanaa nyɛpalaa hoo cho komallo wa sɔla fɛŋ teleŋndo tau le ma bɛɛndiaŋ. Le taamaseliiyo, teleŋ o wa waŋnda Ichipi Kpundɛla Tɔlaŋ tusioo choo wo, mi ndoo sila nda fɛŋ le teleŋ vilɛi a kpundɛ kɛ kɛ okɔɔ. Taamasioo opilɛ cho a kpundɛ ŋɔmmɛu wo okɔɔ ni. Mi Chɛhowa viam Muuse nda Elɔŋ le ma kɔ dimul Felo a buɛiyaa nduaa a kpundɔɔ hoo okɔɔ, ndu cho ni, looŋ kpuŋgbaŋ tɛɛmbuu nyɔɔŋ tau wo. Mɛɛ looŋ kpuŋgbaŋ muŋ nɔ le kandɔŋndo maa siɔdii yɛ, baa Mɛlɛka ndoo ke nda pa teleŋndo tau le ma bɛɛndiaŋ okoŋ ma sɔla chindaa o hueiyii kpundɛi keŋ niŋ? Baabuiyo dɔɔŋ kona aa: “O koŋ kɔɔli, masa bɛndoo Ichipi, laŋgbaa nduaa kalla a tiŋ, mɛɛ nda tuei nyɛ Mɛlɛka Yaawɛɛ dimi wo, mi siooŋnde bii nda, ma kua ma kɔ huŋ a chiaa ndaa, a chɔluaa ndaa, ma luei nda chiɛilaŋ niŋ. Kɛ, wanaa yeŋ sila Mɛlɛka Yaawɛɛ wo lani le wa, nda ma mɛi chiaa ndaa, a chɔluaa ndaa o bɛɛ.” (Ɛsɔ. 9:​18-21) Ŋ che kpendekele maa, mi Chɛhowa sila nda a teleŋndo nduyɛ mi wanaa yaŋ nilaŋ nda tosa nyɛ yeemaŋndo chɔ chɔ, a sɔla lɛ saŋgaa maa wanaa kɛɛ le nilaŋ yaŋɔɔ wa le.

(Ɛsɔdɔɔ 8:​25-27) O koŋ kɔɔli, mi masa bɛndoo Ichipi o veelu Muuse nda Elɔŋ, mbo dimul nda aa, “La kɔ mi la kɔ soli salalaŋ o Mɛlɛka nyaa lo o lɛŋndeŋ ndeŋ niŋ.” 26 Kɛ mi Muuse dimul ndu aa, “O bɛnda mi ŋ soli salalaŋ nanuŋ o Mɛlɛka Yaawɛɛ naa lo le, kani fondole, salala naala naa ŋ soli laŋ, la cho salala waŋnda Ichipi a yeema bɛɛ ma che le. Te waŋnda Ichipi a che naa salala waa lende solioo pɛ, a cho naa vii vii a poutaŋ ma diu naa. 27 Lelaŋ, mal naa mi ŋ kuɛ kɔla tiŋ palɛi yaa o pollo niŋ mi ŋ kɔ soli salalaŋ loŋ naa Mɛlɛka Yaawɛɛ, Mɛlɛka naa chua, mɛɛ o dimul naa yɛ.”

w04-E 3/15 25 ¶9

Yaandiaa le Nyɛ Yau Ɛsɔdɔɔ wo Dimi Wo

8:​26, 27—Le yɛɛ Muuse dimi yɛ maa salala Isɔluɛiya ndaa soli laŋ “la cho salala waŋnda Ichipi a yeema bɛɛ ma che le”? Waŋnda Ichipi ndaa chua bɔɔ chɔluaa ndaa bɔɔbɔɔ a sɔvɛ. Le hei, mɛɛ Chɛhowa dimul Isɔluɛiya le salalaŋ solioo o ndu lo, mi Muuse dimul Felo maa a nɔ ma faŋaŋ Ichipi ma kuɛ landaŋ le salalaŋ solioo o Chɛhowa lo.

Diomndaŋ Veeloo o Baabuiyo Niŋ

(Ɛsɔdɔɔ 8:​1-19) O koŋ kɔɔli, mi Mɛlɛka Yaawɛɛ dimul vɛlɛ Muuse aa, “Kɔ naa masa bɛndoo Ichipi chua, ma kɔ dimul ndu maa Mɛlɛka Yaawɛɛ dimi aa, ‘Mal wanaa niaa ma kuɛ ma kɔ sooluu ya. 2 Te a mel nda le, I cho lɛŋnde Ichipileŋ nyɛ palaa tusi choo. Sɔlla cho hunɔɔ lɛŋnde Ichipileŋ chua kpou. 3 I cho tosa mi sɔlla pɛ Nail o peelo, ma hel o kɔŋgɔ, ma tui o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ kpou. O chiɛi num lemasaa ni, o numndo chiɛi niŋ ni, o numndo kpele ni, o chiɛila laŋgbaa num a kalla niŋ ni, o chiɛila waŋnda Ichipi niŋ ni, o fondaŋnda nda luam beediiyo laŋ ni, nduyɛ a o nyɛm laanduŋ nda luam beediiyo woŋ niŋ, loŋ kpou sɔlla cho wa a tiuwaa silɔ. 4 Nduyɛ nya pila bɛɛ kɛsɛ kɛsɛ, num ni, waŋnda Ichipi ni, laŋgbaa num a kalla ni, sɔlla cho wa nya helɔɔ choo.’ “ 5 Nduyɛ mi Muuse nda Elɔŋ a kua a yooŋgoo mɛɛ Mɛlɛka dimul nda yɛ. O koŋ kɔɔli, mi Mɛlɛka Yaawɛɛ o dimul Muuse aa, “Dimul Elɔŋ mbo yulu tinda ndɔɔ o peelaŋ choo Ichipi. I cho tosa pee pɔmbɔ ni, pee bɛndu ni, sooŋ kolaa ni, mi sɔlla fula o mɛŋma maŋ niŋ kpou, ma hel o kɔŋgɔ ma tiu o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ silɔ.” 6 O koŋ, mi Elɔŋ yulu tinda ndɔɔ o peelaŋ Ichipi choo. Mɛɛ o yulu, mi sɔlla kandu fulaa o peelaŋ niŋ Ichipi ma tiu o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ kpou. 7 Mɛɛ masa bɛndoo Ichipi wanaa nduaa maŋgalaa a che vɛlɛ nyɛ yɔnuŋndo, nda bɛɛ ma tosa o maŋgala ndaa niŋ mi sɔlla fula o peelaŋ niŋ. 8 Kɛ mɛɛ sɔlla a hiu niŋ waŋnda Ichipi palaa tei, mi masa bɛndoo Ichipi o veelu Muuse nda Elɔŋ, mbo dimul nda aa, “Yandii Muuse, nyɔɔlul naa Mɛlɛka Yaawɛɛ o faŋal naa sɔlla haa. I cho wanaa nyaa malɔɔ ma kɔ soli salalaŋ o Mɛlɛka Yaawɛɛ ndaa lo.” 9 Mi Muuse dimul ndu aa, “Bala tiɔɔŋ, I chɛl. I cho Mɛlɛka piɛi le nya. I cho Mɛlɛka piɛi mbo faŋa sɔlaa cho haa o numndo chiɛi niŋ, a o chiɛila laŋgbaa num a kalla niŋ, a o chiɛila waŋnda Ichipi niŋ ndaŋ. A cho lo wa suee, mɛɛ haa Nail o peelo. Kɛ chɔm ya lɔɔ ŋ yeema ya mi piɛi Mɛlɛka le nya wo.” 10 Mi Masa bɛndoo Ichipi o dimul ndu aa, “Siɔdii ya I yeema ni ma piɛi le naa.” Mi Muuse dimul ndu aa, “Bala tiɔɔŋ, I chɛl. I cho tosa mɛɛ ŋ dimi yɛ. Num pila bɛɛ a cho chɔ maa mɛlɛka o mɛlɛka cho maa Mɛlɛka Yaawɛɛ, o cho Mɛlɛka naa wo le. 11 Siɔdii, o numndo chiɛi niŋ ni, o chiɛila laŋgbaa num a kalla niŋ ni, a o chiɛila waŋnda Ichipi niŋ kpou, sɔlla cho malɔɔ. A cho lo wa suee mɛɛ haa Nail o peelo.” 12 O koŋ, Muuse nda Elɔŋ, ma faŋaŋ masa bɛndoo o hɔl loŋ, ma miiŋgu. Mi Muuse piɛi Mɛlɛka Yaawɛɛ le mbo faŋa masa bɛndoo nyɛ palaa sɔlla haa choo. 13 Nduyɛ, mi Mɛlɛka Yaawɛɛ o muli Muuse diom, mbo tosa sɔlaa wa o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ nda kpou ma wu. A wa chiɛilaŋ niŋ nda ni, a wa chiɛilaŋ la balaa wa, a haa o chiɔɔŋ niŋ, nda kpou, ma wu. 14 Mi waŋnda Ichipi a diu diu sɔlaa vilɛiya haa kundala bɛndulaŋ. Lɛŋnde Ichipileŋ kpou mi le fula chuŋ wɔɔŋndo a sɔlaa vilɛiya. 15 Kɛ, mɛɛ Masaa Ichipi o che maa sɔlaa wa nda palaa wa a chuu wu kpou, mbo hiau lachi a bolle kalaleŋ tosaa, o yeŋ Muuse nda Elɔŋ lani le. Mɛɛ Mɛlɛka Yaawɛɛ o dimi yɛ, lende koni i yɔnuŋ ni. 16 O koŋ kɔɔli, mi Mɛlɛka Yaawɛɛ o dimul Muuse aa, “Dimul Elɔŋ o lɔɔ chundoo lɛŋ a tinda cho ndu o ba wo. Te o lɔɔ pɛ, chundoo o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ o cho chɔnɔŋ o hueiye niŋ, mbo simnuŋ nyaa kisiaa.” 17 O koŋ, mi Muuse dimul Elɔŋ, mi Elɔŋ luaa chundoo lɛŋ a tinda ndɔɔ. Mɛɛ o lɔɔ, chundoo o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ kpou, mbo maŋgaŋ nyaa kisiaa. Mi nyaa kisiaa haa a tiu o lɛŋndeŋ Ichipileŋ niŋ kpou. Waŋnda chieeya ni, chɔluaa ni, mi nyaa kisiaa haa a tiu nda lekɔɔ silɔ. 18 Mɛɛ masa bɛndoo wanaa nduaa maŋgalaa a che vɛlɛ nyɛ Muuse nda Elɔŋ a tosa wo, nda bɛɛ ma kindi kindi o nɛi o nɛi niŋ le ma maŋgala nyaa kisiaa, kɛ a nɔla le. Mi nyaa kisiaa haa a tiu ba o ba fee o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ. 19 Mi wanaa maŋgalaa haa lo o koŋ, ma dimul masaa Ichipi aa, “Hei ndi o cho wana chiee le tosa ndi le. Mɛlɛka kpeekpei tosa ndi ni.” Kɛ a koŋ kpou, mi masaa Ichipi o hiau lachi a bolle kalaleŋ tosaa, mɛɛ Mɛlɛka Yaawɛɛ o dimi yɛ, masa bɛndoo Ichipi o yeŋ Muuse nda Elɔŋ lani le.

SUƐƐSƆƆ 20-26

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | ƐSƆDƆƆ 10-11

“Kɔl Simulaa Bɛndu Muuse Nda Elɔŋ Chɔmndo”

(Ɛsɔdɔɔ 10:​3-6) O koŋ, Muuse ni, Elɔŋ ni, ma kua naa masa bɛndoo Ichipi chua. Mɛɛ nda kuɛ, ma kɔ dimul ndu aa, “Fallo, Mɛlɛka Yaawɛɛ, Mɛlɛka Hibuluiya, o vem naa naa num chua. O dimi aa, ‘Vɛɛnɛ kpɛ ŋ cho yɛ hiouwɔɔ lachi a bolle kalaleŋ tosaa a tusiŋ ya o ba bɛŋgu le? Mal wanaa niaa ma kɔ sooluu ya. 4 Nduyɛ te a kɛɛ pɛ, I cho soonuaa yɔŋ siɔdii ma kumbu lɛŋndeŋ kpou. 5 Nduyɛ soonuaa a wa niŋ a bɔɔ. Pɛɛŋ bɛɛ wana chi niŋ lɛŋndeŋ te, a soonuaa. Nyɛ o nyɛ puiyaa lo o chiɔɔŋ niŋ mi looŋ ŋkpuŋgbaŋ bɛndoŋ mɛi, soonuaa haa a cho ndu hunɔɔ tɛɛmbuu.Yɔmii puiyɛi lo o chiɔɔŋ niŋ nde bɛɛ, ndi kpou, a cho ndi dio. 6 Soonuaa haa, a wa niŋ haaa o chiɛila nyalaŋ niŋ bɛɛ a cho hunɔɔ luɛiyɔɔ ma tiu silɔ. Chiɛila numndaŋ ni, chiɛila laŋgbaa num aa kalla ni, a chiɛi o chiɛi cho Ichipi, laŋ kpou, soonuaa haa a cho hunɔɔ laŋ hiɔlɔɔ ma tiu silɔ. Hunɔɔ soonuaa haa a huŋ niŋ ndo, chɔŋ a boondii finyaa nyaa mamaa a wa ichali ve, mbo huŋ a finyaa nyaa, i waa lende i yɔnuŋ ndɔ le. Kpundɛ soonuaa haa a tusi niŋ lɛŋnde Ichipileŋ choo wo, chɔŋ bɛɛ a boondii finyaa nyaa mamaa a wa ichali ve, mbo huŋ a finyaa nyaa, kpundɛ waa lende o komal lɔ nda le.’ “ Mɛɛ Muuse chii masa bɛndoo yooŋgoo hoo dimul kpou, mi Muuse muliŋ mbo kuanuŋ.

w09-E 7/15 20 ¶6

Tol Taamasi Chiisu wo Kɔɔli le Yooŋgu Kɛndɔɔ Dimioo a Kɔl Simulaa

6 Yiyaŋndɔ vɛlɛ a kɔl simulaa Muuse chɔm le suɛi o Felo lo wo. Waŋnda ndaa che Felo maa mɛlɛka kɛsɛ kɛsɛ o wa ni. Ndu wa poo le mɛlɛka lepaa wo ni, diolaŋ Ra. Maa Felo waa cheleŋ keeku o masaleŋ choo wa, naapum mi Felo wo hoo bɛɛ ndoo piɛi wundule ndɔleŋ. Nyɛ Felo ndoo dimi wo ndoo tosaŋ ni, nduyɛ a kalaŋ ndoo tosa masaleŋ ni. Ndoo nɔ kpaayaa tau, ndoo heeluŋ, nduyɛ ndoo nɔ bolle kalaleŋ. Felo ndoo chɛl sila le. O Felo wo hoo lo Muuse, ndu wana mandaa lasaa ndoo kua teleŋnda bɔɔbɔɔ ni mi che bɛɛ ndaa veelu ndu le, nduyɛ Felo ndoo niŋ kɔl le ndu chɔɔ le. Nduyɛ sɔɔŋ kuɛɛ Muuse ndoo dimi yɛ? Sɔɔŋ kpundɔŋ. Yɛɛ ndoo nyuna yɛ vɛlɛ Felo? Le mi Felo ndoo mal wanaa wa ndu o ba o miiliɔŋndaŋ niŋ o chɛleŋ niŋnda le ma faŋaŋ Ichipi. Baa Muuse ndoo yeema pa kɔl simulaa le hei tosaa? Ei! —Nɔ 12:​3; Hibu 11:​27.

(Ɛsɔdɔɔ 10:​24-26) O koŋ, mi masa bɛndoo yooŋgu le Muuse mbo dimul ndu aa, “La kɔ mi la kɔ sooluu Mɛlɛka Yaawɛɛ, chuauwaa nyaa bɛɛ, la kɔ a nda. Kɛ chɔluaa nyaa kinɛi, saa ni, chuiŋ ni, a nauwa, nda lo nanuŋ la kua a kaŋ te.” 25 Mi Muuse dimi aa, “Mɛɛ ma mal naa mi ŋ kuɛ a nda, kani fuule, a nda naa ŋ cho lakɔ salalaŋ soli o Mɛlɛka Yaawɛɛ lo ni, Mɛlɛka naa, salala luamaa ni, a salala yɔŋaala cheleŋ. 26 Nduyɛ, ŋ sina wɔ chɔluaa kpeekpeiya naa ŋ nɔ le hɛlioo wa le, mɛɛ mi ŋ fuuluu loŋ. Chɔluaa haa tɛɛŋ naa ŋ cho chɔluaa hɛli ni, le mi ŋ kɔ soli salalaŋ o Mɛlɛka Yaawɛɛ, Mɛlɛka naa lo. Lelaŋ, a nyɛm naŋ kpou naa ŋ nɔ ni mi ŋ kuɛ. Chɔluaa naa, o pilɛ bɛɛ nɔ le lo nanuŋ te.”

(Ɛsɔdɔɔ 10:​28) Mi masa bɛndoo deŋul Muuse aa, “Faŋaŋ ya o hɔl. Mandaŋ a num pila. Fɛɛŋ a fɛɛŋ bɛɛ, I cha lɛ num nanuŋ te. Paale ya cho num hɔlteŋ delɔɔ leŋ, paale leŋ ŋ cho piɔmndo sɔla ni.”

(Ɛsɔdɔɔ 11:​4-8) O koŋ, mi Muuse dimul masaa Ichipi aa, “Nyɛ Mɛlɛka Yaawɛɛ o dimi wo ndu cho hoo ni. O dimi aa, ‘Chuɛllɛŋ a ditɛɛŋndo kinɛi, I cho balɔɔ o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ silɔ. 5 Te I balu pɛ, po tase o po tase cho o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ, o cho wu. Chɔŋ a num masa bɛndoo po num tasoo, o nɔ mbo huŋ miiŋgu o foofo num ndo wo, mbo kuɛ a chɛ wana lanɔ chui tɔlɔɔ kullo wo, po ndɔ tasoo, nda kpou a cho wu. Nduyɛ, nauwa bɛɛ, tooyiaa tasiaa nda kom nda kinɛi, a cho wu. 6 Chaŋnda bɛndulaŋ la cho hunɔɔ tiu o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ kpou. Chaŋnda wa niŋ Ichipi laŋ, kani bɛɛ chaŋnda waa lende la yɔnuŋ ndɔ loŋ te. Nduyɛ, fɛɛŋ a fɛɛŋ bɛɛ chaŋnda waa lende la yɔnuŋ ndɛ niŋ loŋ te. 7 Kɛ, Isɔluɛiya tɛɛŋ kinɛi, wana chiee ni, visi ni, kpɛkɛlɛ bɛɛ wana tuii niŋ nyɛ loŋ te, kɛlɛŋgaa niŋ te, mi tuŋndo o busu loŋ. O koŋ, mi la sina maa, Mɛlɛka Yaawɛɛ pila kpeekpei chɔm yɛ yiɔɔ waŋnda Ichipi tɛɛŋ nda Isɔluɛiya ni.’ 8 Mi dimul num fallo, a teleŋ koŋ, laŋgbaa num a kalla Ichipi kpou, a cho hunɔɔ a kiltaŋ ma huŋ del la o labɛŋgu niŋ ma nyɔɔlu ya aa, ‘Yandii, la keleŋa malɔɔ mi la kuɛ. Chua wanaa numnda kpou mi la fula o lɛŋnde naaleŋ niŋ mi la kuɛ.’ O koŋ mi chua wanaa niaa kpou, mi ŋ kuɛnuŋ.” A kɔl tuu koŋ, mi Muuse faŋaŋ masaa Ichipi o hɔl mbo kuanuŋ.

it-2-E 436 ¶4

Muuse

Kɔl simulaa a tiindaŋndo ndoo yeemaŋ ni le simndaŋ Felo lachi. Yoomuma Chɛhowa luei Muuse nda Elɔŋ ndaŋ, vɛlɛ a nyina ndɔ diandaa o ke nda wo mala nda ni ma tiuba le wali o ke nda wo tosaa. Yiyaŋndɔ a chiɛi lemasa Felo wo, masa ndoo hiou kpaayaa kpou o chieeŋndo choo a teleŋ koŋ ndo. O chiɛi lemasa tɔɔmaa niŋ Felo wa ni, nduyɛ ndoo chua ndupila maa mɛlɛka. Ndoo nɔ wanaa silaa, wanaa wa puaa chɔuwa chilaŋnda, wanaa ndaa manda ndu wa, a chiaa ndu a balaa silɔ. O faŋaŋndɔ okoŋ kɔɔli, ndoo nɔ vɛlɛ sim lachiaa lepiɛiya, wanaa maŋgalaa, a masaa cheleŋnda le Muuse simullo. Wanaa ndaa nɔ haa kpaaya bɛndoo wa kpou wa o chiɛi lemasaa hoo niŋ, o faŋaŋ o Felo pila kɔɔli. Waŋnda haa kpou wa Felo kɔɔli le ndu tooloo mbo dɔu tiindaŋndo o mɛlɛkaa wa o lɛŋnde Ichipileŋ niŋnda. Kɛ a hei kpou, mi Muuse nda Elɔŋ ndaa kuɛ Felo lachi teleŋnda bɔɔbɔɔ. Kɛ mɛɛ ndaa kua fau, lende koni Felo ndoo hiau lachi a bolle kalaleŋ tosaa ni. Kanifuule, ndoo yeema mi chiaa Hibuluiya ndaa fula ndu o ba bɛŋgu le. Nduyɛ pɛŋ, mɛɛ nda kɔ dimul Felo a kpundɛ ŋɔmaa ndɔɔ okɔɔ, ma tuau nda. Okoŋ kɔɔli, mɛɛ nda kɔ dimul vɛlɛ Felo a kpundɛ ŋɔmahiɔɔloo okɔɔ, mbo kɔŋgɔlaŋ nda maa o yeema lɛ mbo che nda o chiɛi ndɔ lemasaa le, yɔŋi nda sɔla piɔmndo.—Ɛs 10:​11, 28.

Yaasiaa le Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

(Ɛsɔdɔɔ 10:​1, 2) O koŋ kɔɔli, mi Mɛlɛka Yaawɛɛ dimul Muuse aa, “Kɔ naa masa bɛndoo chua.Ya kindi ndu bolleŋ ni nda laŋgbaa nduaa kalla, le mi tosa sɔɔŋ kaamaŋ bɛndoŋ muŋ nda tɛɛŋ, nda kpou ma che. 2 Nduyɛ, vɛlɛ le mi la huŋ dimul fɛlɛŋ chuauwaa nyaa, a chuauwaa nyaa mamaa, a mɛɛ ya I sui waŋnda Ichipi diɔmnde a sɔɔŋ kaamaŋ bɛndoŋ tosaa nda tɛɛŋ yɛ. Nduyɛ nya kpou la cho sina maa ya cho Mɛlɛka Yaawɛɛ ni.”

w95-E 9/1 11 ¶11

Wanaa Simul Mɛlɛka Lachoowaa Wa

11 Isɔluɛiya wa wɔ Ichipi mi Chɛhowa dimul Muuse aa: “Kɔ naa masa bɛndoo chua.Ya kindi ndu bolleŋ ni nda laŋgbaa nduaa kalla, le mi tosa sɔɔŋ kaamaŋ bɛndoŋ muŋ nda tɛɛŋ, nda kpou ma che. Nduyɛ, vɛlɛ le mi la huŋ dimul fɛlɛŋ chuauwaa nyaa, a chuauwaa nyaa mamaa, a mɛɛ ya I sui waŋnda Ichipi diɔmnde a sɔɔŋ kaamaŋ bɛndoŋ tosaa nda tɛɛŋ yɛ. Nduyɛ nya kpou la cho sina maa ya cho Mɛlɛka Yaawɛɛ ni.” (Ɛsɔdɔɔ 10:​1, 2) Isɔluɛiyaa wa Chɛhowa diikɔŋ nda wa chuauwaa ndaa dimul a sɔɔŋ kaamaŋ ndoo tosa woŋ okɔɔ. Nduyɛ chuauwaa ndaa kaŋ bɛɛ wa chuauwaa nda wa violɔɔ wa dimul a sɔɔŋ muŋ okɔɔ, okoŋ mi ndaa hiou lachi a dimulaŋndo a muŋ okɔɔ. Mɛɛ o hei niŋ, waŋnda ve puɛɛnɔŋ a sɔɔŋ kpaayaŋ bɛnduŋ Chɛhowa tosa muŋ ndoŋ okɔɔ le. Hau bɛɛ, kalaŋ chuauwa nɔ kalaŋndo ni le chuauwaa ndaa pɛɛkoo a Chɛhowa okɔɔ.—Ditɔnɔmii 6:​4-7; Pulɔwaa 22:​6.

(Ɛsɔdɔɔ 11:​7) Kɛ, Isɔluɛiya tɛɛŋ kinɛi, wana chiee ni, visi ni, kpɛkɛlɛ bɛɛ wana tuii niŋ nyɛ loŋ te, kɛlɛŋgaa niŋ te, mi tuŋndo o busu loŋ. O koŋ, mi la sina maa, Mɛlɛka Yaawɛɛ pila kpeekpei chɔm yɛ yiɔɔ waŋnda Ichipi tɛɛŋ nda Isɔluɛiya ni.’

it-1-E 783 ¶5

Teleŋ Isɔluɛiya Fula o Chɛleŋ Niŋndo

Mi Chɛhowa soli Isɔluɛiya o chɛleŋ niŋ a kpaaya ndɔ bɛndoo, nduyɛ mi hei tosa mi wanaa bɔɔbɔɔ sina a diola ndɔlaŋ okɔɔ. Mɛɛ Chɛhowa mala Isɔluɛiya ma taŋ Pee Siaŋa Mɛŋma Ihɛllo, mi Muuse sim puaa Isɔluɛiya lachi le ndu chondei solullo. Nduyɛ mi Meeliam yema ndɔ bɛɛ, wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo chua dundu ndɔ pɔmbɔɔ mbo sim waŋlaanduaa lachi. Mi waŋlaanduaa haa bɛɛ chua dundula ndala pɔmbɔlaŋ o laba, ma tual Meeliam kɔɔli a yolaŋ, okoŋ ma chɛl chondii puaa wa solioo ve. (Ɛs 15:​1, 20, 21) Mi Isɔluɛiya piɔuwaŋ nda yaamɔɔwaa ndaa. Mɛɛ nda wa faŋaŋndo Ichipi, Chɛhowa chɛl mi wana o wana ɔɔ chɔlu kɛ kɛ paaliaŋnda le, kɛlɛŋgaa niŋ te mi tuŋndo busu nda kɔɔli. (Ɛs 11:​7) Yau Ɛsɔdɔɔ wo chɔm naa maa mi Felo pila tual Isɔluɛiya kɔɔli o Pee Siaŋa Mɛŋma Ihɛllo niŋ nda puaa nduaa chɔuwa nduyɛ mbo sɔla tambei le. Kɛ, Sam 136:​15 dimi maa, mi Chɛhowa tosa mi “masa bɛndoo Ichipi nda sovɛiyaa nduaa . . . lo o Pee Siaŋa Mɛŋma Ihɛllo niŋ.”

Diomndaŋ Veeloo o Baabuiyo Niŋ

(Ɛsɔdɔɔ 10:​1-15) O koŋ kɔɔli, mi Mɛlɛka Yaawɛɛ dimul Muuse aa, “Kɔ naa masa bɛndoo chua.Ya kindi ndu bolleŋ ni nda laŋgbaa nduaa kalla, le mi tosa sɔɔŋ kaamaŋ bɛndoŋ muŋ nda tɛɛŋ, nda kpou ma che. 2 Nduyɛ, vɛlɛ le mi la huŋ dimul fɛlɛŋ chuauwaa nyaa, a chuauwaa nyaa mamaa, a mɛɛ ya I sui waŋnda Ichipi diɔmnde a sɔɔŋ kaamaŋ bɛndoŋ tosaa nda tɛɛŋ yɛ. Nduyɛ nya kpou la cho sina maa ya cho Mɛlɛka Yaawɛɛ ni.” 3 O koŋ, Muuse ni, Elɔŋ ni, ma kua naa masa bɛndoo Ichipi chua. Mɛɛ nda kuɛ, ma kɔ dimul ndu aa, “Fallo, Mɛlɛka Yaawɛɛ, Mɛlɛka Hibuluiya, o vem naa naa num chua. O dimi aa, ‘Vɛɛnɛ kpɛ ŋ cho yɛ hiouwɔɔ lachi a bolle kalaleŋ tosaa a tusiŋ ya o ba bɛŋgu le? Mal wanaa niaa ma kɔ sooluu ya. 4 Nduyɛ te a kɛɛ pɛ, I cho soonuaa yɔŋ siɔdii ma kumbu lɛŋndeŋ kpou. 5 Nduyɛ soonuaa a wa niŋ a bɔɔ. Pɛɛŋ bɛɛ wana chi niŋ lɛŋndeŋ te, a soonuaa. Nyɛ o nyɛ puiyaa lo o chiɔɔŋ niŋ mi looŋ ŋkpuŋgbaŋ bɛndoŋ mɛi, soonuaa haa a cho ndu hunɔɔ tɛɛmbuu. Yɔmii puiyɛi lo o chiɔɔŋ niŋ nde bɛɛ, ndi kpou, a cho ndi dio. 6 Soonuaa haa, a wa niŋ haaa o chiɛila nyalaŋ niŋ bɛɛ a cho hunɔɔ luɛiyɔɔ ma tiu silɔ. Chiɛila numndaŋ ni, chiɛila laŋgbaa num aa kalla ni, a chiɛi o chiɛi cho Ichipi, laŋ kpou, soonuaa haa a cho hunɔɔ laŋ hiɔlɔɔ ma tiu silɔ. Hunɔɔ soonuaa haa a huŋ niŋ ndo, chɔŋ a boondii finyaa nyaa mamaa a wa ichali ve, mbo huŋ a finyaa nyaa, i waa lende i yɔnuŋ ndɔ le. Kpundɛ soonuaa haa a tusi niŋ lɛŋnde Ichipileŋ choo wo, chɔŋ bɛɛ a boondii finyaa nyaa mamaa a wa ichali ve, mbo huŋ a finyaa nyaa, kpundɛ waa lende o komal lɔ nda le.’ “Mɛɛ Muuse chii masa bɛndoo yooŋgoo hoo dimul kpou, mi Muuse muliŋ mbo kuanuŋ. 7 Mɛɛ Muuse kuɛŋnuŋ, mi masa bɛndoo laŋgbaa nduaa kalla a nyuna ndu aa, “Fallo, finyaa hoo, cho wɔ hiouwɔɔ lachi a naa nyɛ palaa tusioo choo? Mal niŋ waŋnda haa ma kuɛ ma kɔ sooluu Mɛlɛka Yaawɛɛ, Mɛlɛka ndaa hoo. Ŋ yeema lɛ dɛnɛ palaa o dɛnɛ palaa cheleŋ te. A sina nuaa maa lɛŋnde Ichipileŋ kpou le chuu tambu le?” 8 O koŋ, ma miiŋgu a Muuse nda Elɔŋ, naa masa bɛndoo Ichipi chua. Mɛɛ nda hiŋ, mi masa bɛndoo dimul nda aa, “I chɛl mi mal nya mi la kuɛ mi la kɔ sooluu Mɛlɛka Yaawɛɛ, Mɛlɛka nyaa. Kɛ, la chɔm ndɔ ya wanaa nɔ le kɔlaŋ nda.” 9 Mi Muuse muli aa, “Feleŋgunɔ ni, bɛndu yuvɛi ni, chuauwaa naa bɛɛ, o laandu ni, o piaandu ni, naa kpou ŋ nɔ ni mi ŋ kuɛ. Kani fondole, ŋ nɔ mi ŋ bii bɔŋaŋndo le Mɛlɛka Yaawɛɛ bɛɛleŋ kioo. Nduyɛ, chɔluaa naa bɛɛ, saa ni, chuiŋ ni, nau ni, nda kpou, o pilɛ bɛɛ nɔ le lo nanuŋ te.” 10 O koŋ, mi masa bɛndoo Ichipi dimul Muuse aa, “I sina niŋ kɛsɛ kɛsɛ maa la nɔ yiyaŋ wɔɔŋndo o kɔl le ya kpundɔɔ malɔɔ choo, nyɛ koŋ ŋ dimi ni maa la yeema mi la kuɛ a laandaa nyaa, a chuauwaa nyaa kpou. Kɛ, I mɛnaŋ o Mɛlɛka Yaawɛɛ nya koŋ ndo po, I chɛl mi la kuɛ a laandaa nyaa, a chuauwaa le. 11 I chɛl te! Kɛ le mɛɛ nya nyuna ya yɛ, I cho chɛlɔɔ mi waŋ piaanduaa kinɛi, mi nda kuɛ, mi la kɔ sooluu Mɛlɛka Yaawɛɛ. Kani keŋ nya yeema ni.” O koŋ, Muuse ni, Elɔŋ ni, ma tuau nda o fondaŋ masa bɛndoo. 12 O koŋ kɔɔli, mi Mɛlɛka Yaawɛɛ dimul Muuse aa, “Siɛndi ba numndo o lɛŋnde Ichipileŋ choo, le mi soonuaa hiŋ ma huŋ hiɔlu lɛŋnde Ichipileŋ kpou, ma de tɔlɔɔlaŋ a nyɛ o nyɛ puiyaa looŋ kpuŋgbaŋ bɛndoŋ ŋ mɛi.” 13 O koŋ, mi Muuse siɛndi tinda ndɔɔ o lɛŋnde Ichipileŋ choo. Mɛɛ o siɛndi, mi Mɛlɛka Yaawɛɛ tosa mi hueiyii bɛnduei chaŋ ba paaleŋ le chaŋ ndo, mi i niilu hɔŋndo paaleleŋ kpɛŋ, mi i lɔɔlu vɛlɛ hɔŋndo ichɔl koŋ pii pii. Mɛɛ paaleŋ le sɛ idiiyo, mi hueiyii keŋ i huŋ a soonuaa. 14 Mi soonuaa haa huluŋ o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ hɔ. Ma tiu o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ kpou. Kani bɛɛ wana chi wɔ soonuaa kunda bɛndu waa lende le. Nduyɛ, fɛɛŋ a fɛɛŋ bɛɛ soonuaa kunda bɛndu waa lende a hiŋ ndɛ le. 15 Lɛŋndeŋ kpou, mi soonuaa hialu leŋ. Mi lɛŋndeŋ le piimiaa kpilo kpilo a soonuaa. Nyɛ o nyɛ puiyaa looŋ kpuŋgbaŋ kpundɛ bɛndoŋ muŋ ŋ mɛi, latɔlɔɔ ni, iyɔm ni, yɔmii kuamaa ni, kpou, mi soonuaa haa tɛɛmbuu paku. Bilte puiyaaleŋ bɛɛ wana aa chi lɛ leŋ o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ te. Yɔmndo bɛɛ, kɛlɛŋgaa tɔlɔɔ.

SUƐƐSƆƆ 27–NAANDƆƆ 2

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ | ƐSƆDƆƆ 12

“Yɛɛ Bɔŋaŋ Hiouwɔɔ Choo Wo Sim yɛ le Kilisiɔŋnda?”

(Ɛsɔdɔɔ 12:​5-7) Kɛ saa fɔŋndɔɔ, ɔɔ chuiŋ fɔŋndɔ nya cho koŋ biyɔɔ wo, o nɔ sɔŋ o sɔŋ te, o nɔ mbo wa o piaandoo. Nduyɛ, mɛɛ mbo chiŋa wɔsioo o pilɛ. 6 Nduyɛ, te la bii chɔluaa haa pɛ, la kɛsi nda haaa, mɛɛ mi malɔ tɔ a le hiɔɔluaŋ o paŋgei hei niŋ ma fuuluu. Te ma fuuluu pɛ, paale leŋ a paale delaaleŋ, waŋnda Isɔluɛi kpou a diu diu chɔluaa kaŋ. 7 Nduyɛ, chiɛi o chiɛi nda de visiŋ chɔluaa kaŋ leniŋ pɛ, a suu kooma chɔluaa kaŋ o keedoŋ, a o dakpendaŋ vellaa velle.

w07-E 1/1 20 ¶4

“La Nɔ Mi La Wa a Kɔl Kɛndɛ”

4 A Nisaŋ 14, 33 Chiisu vi ni. Nisaŋ 14 wa bɔɔ paale kɔl kɛndɛ le Isɔluɛiya kanifuule, paaleleŋ ndaa bii Bɔŋaŋ Hiouwɔɔ Choo Wo ni. Wɔsi o wɔsi o paaleŋ ndeŋ choo, mi yuŋgu kɛ kɛ ndoo dii saa fɔŋndɔ ndoo nɔ sɔŋ o sɔŋ te wo, ma yau nyɛdiaa okoŋ ma de naapilɛ. Mi hei ndii loonuŋ nda a nyɛ kooma saa fɔŋndɔɔ tosa le mi puaa ndaa tasiaa sɔla pioŋɔɔ a teleŋ Maalikɛinɔɔ huŋ diu puaa tasiaa Ichipiaŋnda wo. Hei yɔŋnuŋ a Nisaŋ 14, 1513 tuupa mi Chiisu huŋ. (Ɛsɔdɔɔ 12:​1-14) Saa fɔŋndɔ ndaa soli salaa o Bɔŋaŋ Hiouwɔɔ Choo Wo wo sim lewundu le Chiisu. Mi Pɔɔl dimi a ndu okɔɔ aa: “Naa bɛɛ a chii niŋ saa cho le bɔŋaŋ naa loonaŋndo a hiouwɔɔ choo okɔɔ wo salaa soli, ndu yɔnuŋ ni maa Kiliti.” (Kɔliŋtiaŋ Tasoo 5:​7) Mɛɛ kooma saa fɔŋnduaa ma piŋi chuauwaa tasiaa Isɔluɛiya yɛ, lende koni kooma Chiisu tala waŋ ma tosa ni mi wanaa bɔɔbɔɔ wa pioŋɔɔ sɔlaa.—Chɔŋ 3:​16, 36.

(Ɛsɔdɔɔ 12:​12, 13) “Ichɔl koŋ ya I cho balɔɔ o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ ni, mi tosa mi po tase o po tase wana lanɔɔ velu, chɔlu o chɔlu piaandu tase chɔluaa kom ma wa Ichipi, ma vi kpou. Nduyɛ, mi tusi mɛlɛkaa ndaa nyɛ palaa choo. Ya cho Mɛlɛka Yaawɛɛ ni. 13 Kooma cho maŋ wa ma suuwaa o keedoŋ choo waŋ, maŋ ma cho wa taamasioo le ya chɔmndo chiɛila nya cho wa leniŋ ndaŋ ni. Te I che dɔɔ kooma maŋ pɛ, I hiou nya choo. O koŋ, kpundɛ piɔm ya cho waŋnda Ichipi tusi choo wo, o komal lɛ nya le.

it-2-E 583 ¶6

Bɔŋaŋ Hiouwɔɔ Choo Wo

Mi Chiisu peelu sɔɔŋ waŋnda ndaa tosa o Bɔŋaŋ Hiouwɔɔ Choo Wo woŋ ŋpum. Le taamaseliiyo, kooma Isɔluɛiya ndaa sui o chiɛila ndalaŋ Ichipi waŋ ma tosa ni Maalikɛinɔɔ dii chuauwaa ndaa tasiaa le. Nduyɛ mi Pɔɔl bɛɛ dimi a Kilisiɔŋaa pɔyaŋnda okɔɔ maa nda cho chuauwaa tasiaa Mɛlɛkaa ni. (Hibu 12:​23) Okoŋ mbo dimi vɛlɛ maa kooma Chiisu waŋ ma cho nda baŋa ni. (1Tɛs 1:​10; Ɛfi 1:​7) Ndaa nɔ ma yem paa kɛ kɛ saa fɔŋndɔ ndaa soli salaa le Bɔŋaŋ Hiouwɔɔ Choo Wo wo o ŋdial te. Mi Baabuiyo ndoo dimi vɛlɛ a Chiisu okɔɔ maa, paala ndɔlaŋ opilɛ bɛɛ yom niŋ te. Nduyɛ mi suɛi hei peeluŋ. (Sam 34:​20; Chɔŋ 19:​36) Bɔŋaŋ Hiouwɔɔ Choo Chuuwa ndaa bii le wɔsila bɔɔbɔɔ wo wa nyɔɔ opilɛ o Sawala Mɛlɛka Ndoo ke Muuse laŋ tɛɛŋ. Nduyɛ sɔɔŋ ndaa tosa o bɔŋaŋndo hoo choo woŋ wa mawaa tiŋ velaŋ sɔɔŋ kɛndɛŋ wa hunɔɔ yɔŋnɔŋ a Chiisu Kiliti woŋ, “Saa Mɛlɛkaa.”—Hibu 10:​1; Chɔŋ 1:​29.

(Ɛsɔdɔɔ 12:​24-27) Hei, i wa maa kaa nya. Nya ni, chuauwaa nyaa ni, la wa ndi tosaa le fɛɛŋ a fɛɛŋ. 25 Te la huŋ kɔ o lɛŋnde Mɛlɛka Yaawɛɛ chuel nya buŋgɛi leŋ niŋ pɛ, la hiou lachi a kaa hoo tosaa. 26 Te chuauwaa nyaa a huŋ nyuna nya pɛ, aa, ‘Le sabu yɛɛnɛ nya tosa yɛ kaa hoo.’ 27 La mulul nda aa, ‘Le sabu naa ŋ cho Mɛlɛka Yaawɛɛ bɛɛleŋ kioo wo cho ni, boondii Mɛlɛka balu Ichipi mbo diu waŋnda Ichipi ve, chiɛila waŋnda Isɔluɛi kinɛi mbo keeku laŋ choo mbo hiau. Mbo baŋa yoomula waŋnda Isɔluɛi. Isɔluɛinɔɔ o pilɛ bɛɛ o yɔnuŋ nyɛ le.’” Mɛɛ waŋnda tuei nyɛ Muuse dimul nda wo, ma tunduŋ ma sooluu Mɛlɛka.

w13-E 12/15 20 ¶13-14

‘La Nɔ Mi La wa Loonɔŋndo a Hei Okɔɔ’

13 Te Isɔluɛiya ndaa velu pɛ chuauwa, mi ndaa pɛɛku nda sɔɔŋ sɔvɛ sɔviɔŋ a Chɛhowa okɔɔ. Nyɔɔ opilɛ o ndaa pɛɛku nda wo cho ni maa mi Chɛhowa manda wanaa cho ndu piɛiyo wa. Mi ndaa pɛɛku chuauwaa ndaa maa o cho Mɛlɛka nda nɔ ma kiisaŋ te Chɛhowa cho le, kɛ Mɛlɛka cho yoomu kpeekpei, mbo buulaŋ a wanaa nduaa, nduyɛ mbo manda nda wo o cho ni. Mbo chɔm hei kpendekele a teleŋ o piŋi yoomula chuauwaa tasiaa Isɔluɛiya kɛ mbo “diu waŋnda Ichipi” wo.

14 Hau, kalaŋ chuauwaa Kilisiɔŋnda cho o sawa bɛŋgu le chuauwaa ndaa pɛɛkoo i wɔsi o wɔsi a Bɔŋaŋ Hiouwɔɔ Choo Wo okɔɔ le. Kɛ baa ma pɛɛku pa chuauwaa numnda maa mi Mɛlɛka manda wanaa nduaa a mɛɛ Bɔŋaŋ Hiouwɔɔ Choo Wo hoo chɔm naa yɛ? Baa ma chɔm pa chuauwaa numnda maa a laalaŋ kɛsɛ maa Chɛhowa cho wɔ hiouwɔɔ lachi a wanaa nduaa mandaa? (Sam 27:​11; Ai 12:​2) Nduyɛ te a wa pɛ chuauwaa numnda suɛi hei tɛɛsiallo, baa ma tosa ndi pa o nɛi labali niŋ okoŋ ma tuei suukaŋ koŋ yeela? Kindiŋ ma pɛɛku yuŋgu numndo suɛi hei le ma chɔɔlu yeemɛi nɔ le sɔɔŋ cho a Mɛlɛka okɔɔ woŋ.

Yaasiaa le Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

(Ɛsɔdɔɔ 12:​12) “Ichɔl koŋ ya I cho balɔɔ o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ ni, mi tosa mi po tase o po tase wana lanɔɔ velu, chɔlu o chɔlu piaandu tase chɔluaa kom ma wa Ichipi, ma vi kpou. Nduyɛ, mi tusi mɛlɛkaa ndaa nyɛ palaa choo. Ya cho Mɛlɛka Yaawɛɛ ni.

it-2-E 582 ¶2

Bɔŋaŋ Hiouwɔɔ Choo Wo

Mi kpundɛla tɔ la keeku Ichipiaŋnda choo laŋ kpou la tusi mɛlɛkaa ndaa nyɛ palaa choo, o bii fau kpundɛ tɔ ndɔɔ, o diu chuauwaa ndaa tasiaa wo. (Ɛs 12:​12) Saa fɔŋndɔ piaandoo wa bɔɔ o sɔvɛ le mɛlɛka Ra, lelaŋ mɛɛ isɔlɛiya sui kooma saa fɔŋndɔɔ o diola ndalaŋ, hei wa ko le Ichipiaŋnda maa bɛɛlaŋ nda wa mɛlɛka ndaa hoo tɛɛmbuuwo ni. Nduyɛ o faŋaŋ okoŋ kɔɔli, nauwaa tooyiaa bɛɛ wa a sɔvɛ le mɛlɛka Osiris. Lelaŋ mɛɛ nauwaa tooyiaa tasiaa sɔla piɔmndo, mi hei tɛɛmbuu mɛlɛka ndaa hoo bɛɛlaŋ. Ndaa chua vɛlɛ Felo maa po mɛlɛka Ra wo o cho ni. Lelaŋ mɛɛ po tase Felo wo o sɔla piɔmndo, mi hei chɔm kpendekele maa Ra nda Felo nɔ kpaaya le.

(Ɛsɔdɔɔ 12:​14-16) Lelaŋ, chɔŋ niŋ haaa mbo kuɛ a pulale nyaleŋ kɛ, la wa loonɔŋndo a paaleŋ ndeŋ le fɛɛŋ a fɛɛŋ. Iwɔsi o iwɔsi, la bii paaleŋ ndeŋ maa paale nya ke ya Mɛlɛka Yaawɛɛ bɛɛleŋ, le nyɛ ya tosal nya wo. Nduyɛ, hei cho niŋ wa maa sawa le nya, le fɛɛŋ a fɛɛŋ.” 15 Mi Mɛlɛka hiau lachi a suɛi mbo dimi aa, “Te la wa bɔŋaŋndo hoo biyɔɔ pɛ, le palɛi i ŋɔmmɛu la dia beedii nda toosiaa a yiisiiyo wo le. Paale taseleŋ o palɛi ŋɔmmɛu keŋ niŋ, la sooluu yiisiiyo o chiɛila nyalaŋ niŋ paku, a nyɛ o nyɛ nɔ yiisiiyo leniŋ. Kani fondole, wana o wana nɔ mbo de nyɛ o nyɛ nɔ yiisiiyo leniŋ te. Te wana o wana de pɛ, wana koŋ o nɔ mbo wa o soliaa wanaa niaa tɛɛŋ, la chua ndu maa wana ni le. 16 Nduyɛ, paale tasele bɔŋaŋndo hoo ni, paale ŋɔmmɛuleŋ ni, la tosa wali o wali lechoo le. Mɛɛ bɔɔŋiaŋndo le ya Mɛlɛka sooluu wo, nyɛ nya nɔ mi la tosa wo suee, mɛɛ nyɛ diaa nyaa toosiaa. La nɔ mi la ke bɔŋaŋ diaa beedii nɔ hoo yiisii leniŋ te wo bɛɛleŋ. Kani, o paaleŋ ndeŋ choo kpeekpei ya I soli nya a yuŋgula nyalaŋ Ichipi ni.

it-1-E 504 ¶1

Bɔŋaŋ Bɛndoo

Isɔluɛiya ndaa nɔ ma tosa wali kala kala o bɔŋaŋnda bɛnda kɛkɛ ndaa biilaŋ choo le. Le taamaseliiyo, mi Chɛhowa dimul Isɔluɛiya a Bɔŋaŋ Diaa Beedii Nɔ Yiisii Leniŋ te Wo okɔɔ aa: “Paale tasele bɔŋaŋndo hoo ni, paale ŋɔmmɛuleŋ ni, la tosa wali o wali lechoo le. Mɛɛ bɔɔŋiaŋndo le ya Mɛlɛka sooluu wo, nyɛ nya nɔ mi la tosa wo suee, mɛɛ nyɛ diaa nyaa toosiaa.” (Ɛs 12:​15, 16) Mi wanaa soliaa lasalaa ndaa soli salalaŋ o Chɛhowa lo a teleŋ bɔŋaŋndaŋ ndaŋ (Lɛvi 23:​37, 38), kɛ hei ndii chɔm naa maa sawa Mɛlɛkaa le nda wa koŋ tɛɛmbuuwo le. O cho teleŋ isiɛlɛi le bɔŋaŋndaŋ ndaŋ la wa le Isɔluɛiya le, kɛ mi ndaa sɔla tɔnɔɔ tau o Mɛlɛka piɛiyo niŋ a teleŋ koŋ. O paale ŋɔmmɛuleŋ choo, mi waŋnda kpou ndaa chuuŋgiaŋ diompilɛ le Mɛlɛka piɛiyo. Mi ndaa veelu diomndaŋ o Diom Mɛlɛkaa niŋ nduyɛ ma tɛɛsiaa ndu nyɛkɛndɛi, mɛɛ ndii yɔŋnuŋ o chiɛila Chuuwa ndaa piɛi Mɛlɛka laŋ niŋ yɛ. (Walta 15:​21) Le mɛɛ Isɔluɛiya ndaa tosa wali kala kala o paale pɛŋgiaaleŋ a o bɔŋaŋndaŋ ndaŋ choo le yɛ, mi ndaa sɔla teleŋndo le piɛileŋ a yiyaŋndo tau a Wana Toosiaa okɔɔ vɛlɛ a o sɔɔŋ o tuu le tosaa woŋ choo.—Tofa ASSEMBLY.

Diomndaŋ Veeloo o Baabuiyo Niŋ

(Ɛsɔdɔɔ 12:​1-20) O koŋ kɔɔli, mi Mɛlɛka Yaawɛɛ suaa vɛlɛ naa Muuse nda Elɔŋ chua, o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ. 2 Mbo dimi aa, “Chɔŋ niŋ haaa, mbo kuɛ a lachi kɛ, paŋgei hei, i cho machuaa paŋgii tase o wɔsioo niŋ le nya. 3 La dimul waŋnda Isɔluɛi kpou, maa o malɔ tɔ waŋ choo o paŋgei hei niŋ, maa wana o wana pɔnɔ cho yuŋgoo bolleŋ, o dii saa fɔŋndɔɔ ɔɔ chuiŋ fɔŋndɔɔ nda yuŋgu ndɔɔ ma de. 4 Kɛ, te yuŋgu waŋndo o ve o bɔɔ le chɔlu pilɛ chii dio le, mɛɛ wana koŋ o sɔɔŋguu yuŋgu wana nda chiɛɛliaŋ chiɛilaŋ ndo choo, ma bii chɔloo o pilɛ ma dii. Ma diu ndu kundalaŋ ma piɔu ndu mɛɛ wana o wana o nɔ waŋnda kpɛ o yuŋgu ndɔɔ choo yɛ. Nduyɛ, a mɛɛ kpɛ wana o wana o nɔla mbo de yɛ. 5 Kɛ saa fɔŋndɔɔ, ɔɔ chuiŋ fɔŋndɔ nya cho koŋ biyɔɔ wo, o nɔ sɔŋ o sɔŋ te, o nɔ mbo wa o piaandoo. Nduyɛ, mɛɛ mbo chiŋa wɔsioo o pilɛ. 6 Nduyɛ, te la bii chɔluaa haa pɛ, la kɛsi nda haaa, mɛɛ mi malɔ tɔ a le hiɔɔluaŋ o paŋgei hei niŋ ma fuuluu. Te ma fuuluu pɛ, paale leŋ a paale delaaleŋ, waŋnda Isɔluɛi kpou a diu diu chɔluaa kaŋ. 7 Nduyɛ, chiɛi o chiɛi nda de visiŋ chɔluaa kaŋ leniŋ pɛ, a suu kooma chɔluaa kaŋ o keedoŋ, a o dakpendaŋ vellaa velle. 8 Nduyɛ, ichɔl koŋ, wana o wana nɔ mbo tuɛi visiŋ muŋ ma de muŋ, a lamnda pee lolɛiyo, latulu a beedii nda dou yiisii le wo. 9 Nduyɛ, wana o wana dia visiŋ muŋ ŋkiyɛi, ɔɔ ŋyauwaa le, mɛɛ ŋ tuɛiyaŋ. Bolleŋ ni, lɔlulaŋ ni, a nyɛ o nyɛ cho chɔlu koŋ niŋ mi wana de, la tuɛi pɛ, la de. 10 Nduyɛ visiŋ muŋ kinɛi, ipilɛ bɛɛ la nɔ mi la lɔli muŋ kuya le. Kɛ te ŋ lo nya o ba pɛ mi paaleŋ le sɛ, mɛɛ la lom muŋ. 11 Nduyɛ te la wa muŋ dio pɛ, la woonuŋ nyɛla nyalaŋ kpou. La wounuŋ kɔvɛila nyalaŋ, mi la chua tindala nyalaŋ, mi la keleŋa muŋ dio chɔ chɔ. Teleŋndo hoo, ndu cho wa bɔŋaŋ loonaŋndo a hiouwɔɔ choo wo okɔɔ, le ya Mɛlɛka Yaawɛɛ bɛɛleŋ kioo ni. 12 “Ichɔl koŋ ya I cho balɔɔ o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ ni, mi tosa mi po tase o po tase wana lanɔɔ velu, chɔlu o chɔlu piaandu tase chɔluaa kom ma wa Ichipi, ma vi kpou. Nduyɛ, mi tusi mɛlɛkaa ndaa nyɛ palaa choo. Ya cho Mɛlɛka Yaawɛɛ ni. 13 Kooma cho maŋ wa ma suuwaa o keedoŋ choo waŋ, maŋ ma cho wa taamasioo le ya chɔmndo chiɛila nya cho wa leniŋ ndaŋ ni. Te I che dɔɔ kooma maŋ pɛ, I hiou nya choo. O koŋ, kpundɛ piɔm ya cho waŋnda Ichipi tusi choo wo, o komal lɛ nya le. 14 Lelaŋ, chɔŋ niŋ haaa mbo kuɛ a pulale nyaleŋ kɛ, la wa loonɔŋndo a paaleŋ ndeŋ le fɛɛŋ a fɛɛŋ. Iwɔsi o iwɔsi, la bii paaleŋ ndeŋ maa paale nya ke ya Mɛlɛka Yaawɛɛ bɛɛleŋ, le nyɛ ya tosal nya wo. Nduyɛ, hei cho niŋ wa maa sawa le nya, le fɛɛŋ a fɛɛŋ.” 15 Mi Mɛlɛka hiau lachi a suɛi mbo dimi aa, “Te la wa bɔŋaŋndo hoo biyɔɔ pɛ, le palɛi i ŋɔmmɛu la dia beedii nda toosiaa a yiisiiyo wo le. Paale taseleŋ o palɛi ŋɔmmɛu keŋ niŋ, la sooluu yiisiiyo o chiɛila nyalaŋ niŋ paku, a nyɛ o nyɛ nɔ yiisiiyo leniŋ. Kani fondole, wana o wana nɔ mbo de nyɛ o nyɛ nɔ yiisiiyo leniŋ te. Te wana o wana de pɛ, wana koŋ o nɔ mbo wa o soliaa wanaa niaa tɛɛŋ, la chua ndu maa wana ni le. 16 Nduyɛ, paale tasele bɔŋaŋndo hoo ni, paale ŋɔmmɛuleŋ ni, la tosa wali o wali lechoo le. Mɛɛ bɔɔŋiaŋndo le ya Mɛlɛka sooluu wo, nyɛ nya nɔ mi la tosa wo suee, mɛɛ nyɛ diaa nyaa toosiaa. La nɔ mi la ke bɔŋaŋ diaa beedii nɔ hoo yiisii leniŋ te wo bɛɛleŋ. Kani, o paaleŋ ndeŋ choo kpeekpei ya I soli nya a yuŋgula nyalaŋ Ichipi ni. 17 Nduyɛ, chɔŋ niŋ haaa, mbo kuɛ a lachi kɛ, la wa bɔŋaŋ diaa beediiyo hoo biyɔɔ o paaleŋ leŋ choo le teleŋ o teleŋ. Kani fondole, o paaleŋ ndeŋ choo ya I soli nya Isɔluɛiya kpou o lɛŋnde Ichipileŋ niŋ ni. 18 Nduyɛ, iwɔsi o iwɔsi te paŋgii tasei i chɔm pɛ, chɔnɔŋndo o malɔ tɔ a le hiɔɔluaŋ a fitilioo, mbo kuɛ o malɔ bidiiŋ a le piliaŋ a fitilioo, la dia beedii nda toosiaa a yiisiiyo wo le, mɛɛ o nɔ yiisii le wo. 19 Le palɛi i ŋɔmmɛu, la kɛsi yiisii o yiisii o chiɛila nyalaŋ niŋ te. O palɛi ŋɔmmɛuve hei bɛŋgu kinɛi, wana o wana de yiisii o yiisii pɛ, wana koŋ o wa pila chiee, o wa mialaa cho nya tɛɛŋ nda, wana koŋ, I chue lɛ ndu maa wana ni le. 20 Mi dimul nya vɛlɛ, o palɛi hei bɛŋgu kinɛi, ba o ba nya wa, la dia nyɛ o nyɛ diaa nda toosiaa a yiisiiyo wo le.”

    WOL le Sɔɔŋ Yaasiaa—Kisi (2010-2026)
    Chukku Ma Kinda
    Chuku Ma Kumbi
    • Kisiei
    • Share
    • Mɛɛ ŋ Yeema Yɛ
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Sawalaŋ Le Tɛɛŋgei Soliŋndo Kpeku
    • Mɛɛ Naŋ Bii Yooŋgula Numndaŋ Yɛ
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Chuku Ma Kumbi
    Share