Août

Nkunga ke na zonzilá bamambu zole ya mfunu: 1) Bisadi ya Yehova ke kutaná na bamambu ya mpasi. 2) Yehova ke vuukisá beto na bampasi ya beto. Wa’ faso yandi ke salak’ yawu? Mosi ya bafaso yina yandi ke salak’ yawu, ni na kusadisa beto na kuvanda na faso ya kulunga ya kutadila luzingu na yinza yayi. Yehova pesá beto nsilulu ti beto ke kuzwa kilengi na kusadila yandi, kasi yandi ke zonzá ve ti beto ke kutana ve na bamambu ya mpasi. (Iza. 66:14) Yandi ke sadisá beto na kutula mingi makanisi ya beto na bilumbu yina ke kwiza, ntangu beto ke kuzwa luzingu yina yandi kanisá samu na beto, luzingu ya ntangu nyonso. (2 Ko. 4:16-18) Kasi, tekila ntangu yina kuma, yandi ke sadisá beto samu beto bika ve kusadila yandi (Bid. 3:22-24) Wapi bamambu beto lenda longoka na bisadi ya Yehova ya ntangu ya ntama, mpe ya ntangu ya beto? Beto lenda kutana na bamambu ya mpasi. Kasi, kana beto tula ntima na Yehova, yandi ke bika beto ata fioti ve.—Nku. 55:22. w23.04 14-15 §3-4

Beto lenda longoka na kifwani ya Yozefi na Maria. Ba vandá ya kubongama na kutumama na bantu ya luyalu ata ntangu ya vandá mpasi na bawu. (Luke 2:1-6) Ya vandá mpasi na bawu na kutumama na mambu yina luyalu zonzá samu Maria kumá pene-pene na kubuta. Mfumu Auguste, yina vandá yala kimfumu ya Roma zonzá na bantu nyonso na kukwenda sonikisa bankumbu ya bawu na babwala ya bawu. Samu na kukuma na Betelemi, Maria na Yozefi tambulá bakilometele 150. Ya vandá ve pete samu na Maria na kusala yawu. Ya lenda vanda ti ba vandá na boma na yina zolá kumina Maria na mwana. Yinki zolá salama kana yandi buta na nzila? Samu ti yandi zolá buta Masiya, ya zolá nata kwandi yandi na kutumama ve na musiku ya luyalu? Yozefi na Maria biká ata kima kanga bawu nzila ya kutumama na musiku ya luyalu. Yehova sakumuná kutumama ya bawu. Maria kumá na Betelemi mpe butá mwana na mavimpi ya mbote. Ni na nzila ya yandi lunganá mbikululu ya Biblia.—Mika 5:2. w23.10 8 §9; 9 §11-12

Yinki nge lenda sala kana nge ke vandá na boma ya kupesa bamvutu na balukutakanu? Nge lenda bongama mbote. (Bin. 21:5) Kana beto zaba mbote-mbote mambu yina ba ke zonzila, ya ke sala ti beto vanda ve na boma mingi ya kupesa bamvutu. Dyaka, pesa bamvutu ya nkufi. (Bin. 15:23; 17:27) Kana mvutu ya nge ke nkufi, nge ke vanda ve na boma mingi ya kupesa yawu. Ntangu nge ke pesá bamvutu ya nkufi mpe nge ke tangá ve mambu yina nge ke zonzá, ya ke lakisá ti nge me bongama mbote-mbote mpe nge me simba disolo. Ntangu ya nkaka, nge me sadilá malongi yayi. Kasi nge ke suká kaka na kupesa mvutu mosi to zole samu nge ke na mwa boma. Zaba ti Yehova ke sepelá na bangolo yina nge ke salaka. (Luke 21:1-4) Yandi ke lombá ve beto na kusala mambu yina beto lenda sala ve. (Flp. 4:5) Kanisa na yina nge lenda sala, sosa kulungisa dikanisi ya nge, mpe sambila Yehova samu na kuvanda ve na boma. Na kubanda, nge lenda kanisa na kupesa mwa mvutu ya nkufi. w23.04 21 §6-8

Ntumwa Polo ke na fwanisá beto na basoda yina ke vandá ekenge mpe yina ke ya kubongama samu na kunwana. Soda me lunga kuvanda kaka ya kubongama ntangu nyonso samu na mvita. Ya ke mutindu mosi mpe na beto. Samu na beto, kinkuti ya kisengo ni kiminu na luzolo mpe yimpu ya kisengo ni kivuvu. Na kubongama samu na kilumbu ya Yehova, beto me lunga kuvanda na bifu yayi. Mutindu kinkuti ya kisengo ke bumbá ntima ya soda, kiminu na luzolo ke bumbá ntima ya beto. Ya ke sadisá beto na kukangama na Yehova mpe kulanda Yesu. Na kiminu ya ngolo beto ke ndimá ti kana beto sosa Yehova na ntima ya beto nyonso yandi ke sakumuna beto. (Ebr. 11:6) Ya ke sadisá beto na kuvanda ya kukangama na Yesu ata ti beto ke na kutaná na bamambu ya mpasi. Kiminu ya beto ke kumá dyaka ngolo ntangu beto ke longoká bifwani ya bampangi ya beto ya bubu yayi yina ke ya kukangama na Yehova ata na kati ya bankwamusu to mambu ya mbongo. Bifwani ya bampangi ya beto yina biká bima ya nkaka na luzingu ya bawu samu na Kimfumu ya Nzambi lenda sadisa beto na kubwa ve na mutambu ya kuzola mbongo to bima mingi. w23.06 10 §8-9

Sambila samu na kuzaba kukutika nzutu. Kifu yayi ke natá beto na kusala mambu na kusosa kulungisa dikanisi ya beto, mingi-mingi ntangu mambu yina beto ke na sosá kusala ke mpasi to beto ke ve na nsatu ya kusala yawu. Kuzimbana ve ti kuzaba kukutika nzutu ke na kati ya mbuma yina mpeve santu ke pesaka. Na yawu, lomba Yehova pesa nge mpeve santu ya yandi samu ya sadisa nge na kukulisa kifu ya kitoko yayi. (Luke 11:13; Gal. 5:22, 23) Kuvingila ve ti bamambu nyonso vanda ya kulunga. Ntangu ya nkaka na yinza yayi, beto ke kuzwa ata fioti ve ntangu yina me lunga samu na kusala bamambu. Kana beto vingila kaka ntangu yina beto me kanisa ti ya ke mbote, ya lenda vanda mpasi na kulungisa dikanisi ya beto. Ntangu ya nkaka, beto lenda vanda na bubolo ya kulungisa mambu yina beto me kanisa kusala samu mambu yango ke mpasi. Kana ya ke ni yawu samu na nge, nge lenda banda na kusala mwa bima ya fioti-fioti. Kana dikanisi ya nge ke ni kukulisa kifu mosi ya bakristo, nge lenda banda kulakisa yawu na mwa bamambu ya fioti-fioti. Kana dikanisi ya nge ke ni kutanga Biblia nyonso, nge lenda banda na kubongisa mwa ntangu ya fioti samu na kusala yawu. w23.05 29 §11-13

Na kati ya bilumbu ya nsuka yayi, Yehova ke na sadilá dibuundu ya yandi samu na kupesa beto ntangu nyonso madya mingi ya kimpeve. Madya yayi ke sadisá beto nyonso na kutatamana na kutambula na “Nzila ya Busantu.” (Iza. 35:8; 48:17; 60:17) Beto lenda zonza ti ntangu nyonso yina muntu ke ndimá kulongoka Biblia, yandi ke bandá kutambula na “Nzila ya Busantu.” Ya ke na ba yina ke tambulá na nzila yayi kaka samu na mwa ntangu fioti. Ba ya nkaka ke salá nyonso na kubika ve kutambula na nzila yayi tii ba ke kuma na kisika yina ba ke na kwendaka. Wapi yina ke kisika yango? Samu na ba yina ke na kivuvu ya kuzinga na zulu, “Nzila ya Busantu” ke natá na ‘paradiso ya Nzambi’ na mazulu. (Luz. 2:7) Samu na ba yina ke na kivuvu ya kuzinga awa na ntoto, nzila yango ke nata bawu na nsuka ya bamvula 1 000 ya Kimfumu ya Kristo, ntangu ba ke kuma bantu ya kulunga. Kana nge ke na tambulá na nzila yayi bubu yayi, kutala ve na manima. Kubika ve na kutambula na yawu tii nge ke kuma na yinza ya malu-malu. w23.05 17 §15; 19 §16-18

Kukanisa na nyonso yina Yehova me sala samu na nge, ke nata nge na kuvutula yandi matondo mpe na kupesa yandi luzingu ya nge. (Nku. 116:12-14) Biblia ke bokilaka Yehova muntu yina ke pesaka “makabu nyonso ya kulutila mbote.” (Zaki 1:17) Dikabu ya kulutila mfunu yina yandi me pesa nge, ni munkayulu ya mwana ya yandi Yesu. Kanisa ntete! Munkayulu ya Yesu ke na pesaka nge bweso ya kuvanda na kindiku ya ngolo na Yehova, mpe ya kuzwa luzingu ya ntangu nyonso. (1 Yoa. 4:9, 10) Kukipesa ke mosi ya bafaso ya kulakisa na Yehova ti nge ke na vutulaka yandi matondo, samu na luzolo ya kulutila nene yina yandi me lakisa nge mpe samu na bambote ya nkaka yina yandi me pesa nge.—Kul. 16:17; 2 Ko. 5:15. w24.03 5 §8

Ntangu beto ke talá mavanga ya yimbi ya bantu bubu yayi, ya ke salá beto ntima mpasi mutindu Loti. Yandi “vwandaka tala ntima mpasi samu na nkadulu ya busafu ya bantu yina vwandaka zinga ata kutumama na misiku.” Yandi zabá ti Tata ya beto ya mazulu ke yiná ndyatulu ya mutindu yina. (2 Pi. 2:7, 8) Samu Loti vandá na boma ya Nzambi mpe vandá zolak’ yandi, yandi vandá yiná bamambu ya yimbi ya bantu yina vandá pene-pene na yandi. Beto mpe ke na zingá na bantu yina ke zitisá ve faso ya Yehova ya kutadila bamambu. Ata mpila yina, beto lendá kima mavanga ya yimbi kana beto bumba luzolo ya beto samu na Nzambi mpe beto kulisa boma ya kunyongisa yandi. Samu beto lenda kusala yawu, Yehova me pesa beto lubakusu na nzila ya buku ya Bingana. Bakristo nyonso, ya vanda bakento to babakala, bantwenya to bantu ya kukula, beto nyonso lenda kuzwa bambote ya malongi yina ke na kati. Kuvanda na boma ya Yehova, ke nata beto na kusala keba na kuvanda ve na bandiku yina ke salá bamambu yina Yehova ke yinaka. w23.06 20 §1-2; 21 §5

Ntangu ya nkaka, bantu ya dikanda ya nge zolaka ve nge sadila Yehova, to nge me manga kusosa bimvwama samu na kutula Kimfumu ya Nzambi na kisika ya ntete na luzingu ya nge. (Mat. 6:33) Kana ni yawu, Yehova me zimbana ve nyonso nge me sala samu na yandi. (Ebr. 6:10) Ya lenda vanda ti nge me tala matsyeleka ya mambu yina Yesu zonzaka: “Konso muntu yina me bika yinzo, bayaya to baleki ya kento na ya bakala, mama to tata, bana to bilanga, samu na munu mpe samu na nsangu ya mbote, ke kuzwa na ntangu yayi, bambala 100 ya kulutila, bayinzo, bayaya to baleki ya kento to ya bakala, bamama, bana, mpe bilanga, na bankwamusu, mpe na yinza yina ke kwiza, luzingu ya ntangu nyonso.” (Mrk. 10:29, 30) Bambote nyonso yina nge me kuzwa me lutila nyonso yina nge me bika.—Nku. 37:4. w24.03 9 §5

Ntangu nsatu ya nene kuminá bakristo ya Zude, bampangi ya Antyose “bakaka lukanu ti konso muntu na kati ya bawu fwana kupesa kima ni kima yina yandi lenda kuzwa samu na kusadisa bampangi yina [vandaka] na Zude.” (Bis. 11:27-30) Ata ti bampangi ya bawu yina vandá na mambu ya nsatu vandá zinga ntama na bawu, bakristo ya Antyose vandá kaka na nsatu ya kusadisa bawu. (1 Yoa. 3:17, 18) Bubu yayi, beto mpe lenda lakisa ntima ya kyadi ntangu beto ke kuwá ti bampangi ya beto, ke na kutaná na bamambu ya mpasi mutindu mipepe ya ngolo to kuningana ya ntoto. Na mbangu nyonso, beto lenda sosa kupesa lubakusu. Na yawu, beto lenda tala bakuluntu mpe kulomba na bawu yinki ya kusala samu na kusadisa bampangi. Beto lenda pesa makabu mpe kusambila, samu na bampangi yina ke vandá bisika yina mpasi ya mutindu yayi me salama. Ya lenda vanda mpe ti bampangi ya beto ya kento na ya bakala ke vanda na nsatu ti beto lakisa bawu ntima ya kyadi. Ntangu Mfumu ya beto Yesu Kristo ke kwiza samu na kusemba bantu, kana beto ke na lakisá ntima ya kyadi, yandi ke bokila beto na Kimfumu.—Mat. 25:34-40. w23.07 4 §9-10; 6 §12

Yesu landá kifwani ya Yehova. Ba fidisak’ yandi na ntoto samu na kusamuna ‘bantu ya Izraele yina kele mutindu mameme ya kuzimbana.’ Kasi bantangu ya nkaka, ntangu Yesu vandá samuna, yandi vandá kangamá ve kaka na dikanisi yayi. Kilumbu mosi, kento mosi yina vandá ve muntu ya Izraele, kwizá lomba lubakusu na Yesu samu na mavimpi ya mwana ya yandi ya kento, yina vandá na “mpeve ya yimbi.” Na ntima ya kyadi, Yesu kuwak’ yandi mpe belusá mwana ya kento yango. (Mat. 15:21-28) Beto zonzila kifwani ya nkaka. Na kubanda ya kisalu ya yandi ya kusamuna, Yesu zonzaka: “Muntu yina ke manga munu . . . , munu mpe ke manga yandi.” (Mat. 10:33) Kasi ntangu Piere mangak’ yandi bambala tatu, Yesu mpe mangá kwandi yandi? Ve. Yesu zabá ti Piere vandá na manyongi mingi na mambu yina yandi salá, mpe ti yandi vandá muntu ya kiminu. Na manima, ntangu ba vumbulak’ yandi na lufwa, Yesu lakisá na Piere ti yandi lemvokilak’ yandi mpe ti yandi vandá zolak’ yandi. (Luke 24:33, 34) Yehova na Yesu ke kangamá ve kaka na dikanisi mosi. Kasi yinki beto lenda zonza samu na beto? Yehova ke na vingilá ti, beto mpe, beto vanda na lembami to beto kangama ve kaka na dikanisi mosi. w23.07 21 §6-7

Wapi mutindu beto lenda sadisa bantu ya nkaka na kundima ti ya tsyeleka ya ke salama? Ya ntete, ni Yehova yandi mosi pesá nsilulu. Buku ya Luzabusu ke zonzaka: “Muntu yina vwandaka ya kuvwanda na zulu ya kiti ya kintinu tubaka: ‘Ntangu yayi, mu ke sala ti bima nyonso kuma ya malu-malu.’” Yandi ke na ndwenga, ngolo mpe nsatu ya kulungisa nsilulu ya yandi. Ya zole, Yehova ke na ata ntembe ti nsilulu ya yandi ke lungana. Ni na yawu yandi zonzilak’ yawu mutindu ya salamá yimeni. Yandi zonzaka: “Mambu ya munu kele ya tsyeleka mpe ya kudedama. . . . Nyonso me salama!” Ya tatu, ntangu Yehova ke bandá kusala mambu, yandi ke natak’ yawu tii na nsuka ya yawu. Ni yawu zola zonza: “Mu kele Alafa mpe Omega.” (Luz. 21:6) Na nsuka, Yehova ke lakisa ti ni Satana ke muntu ya luvunu mpe ti yandi me lembana. Na yawu, kana muntu zonza na nge: “Mambu yayi ke kitoko, kasi mu kanisa ve ti ya ke salama,” Nge lenda tangila yandi Luzabusu 21:5, 6 mpe kusadisa yandi na kuzaba yinki ya zola zonza. Lakisa yandi wa’ faso Yehova tulá kinyemo na nsilulu yina samu na kundimisa beto ti ya ke salama.—Iza. 65:16. w23.11 7 §18-19

Abrahami vandá na bamvula 75. Yandi talá kwandi kulungana ya nsilulu yayi? Nyonso ve. Bamvula 25 na manima ya kuluta maza ya nene ya Efrate, Abrahami talá kimangu, ntangu yandi butá mwana ya yandi Izaki. Mpe bamvula 60 na manima, yandi kwizá tala dyaka mitekolo ya yandi Ezau na Yakobi. (Ebr. 6:15) Kasi, Abrahami vandá ve ntangu mitekolo ya yandi kumá dikanda ya nene, mpe kotá na ntoto ya nsilulu. Ata yandi talá ve kulungana nyonso ya nsilulu, muntu ya kiminu yayi vandá kaka na kindiku ya ngolo na muntu yina yidikak’ yandi, Yehova. (Zaki 2:23) Mpe ntangu Abrahami ke vumbuka na lufwa, yandi ke tala ti ni kiminu mpe ntima ya yinda ya yandi salá ti makanda nyonso kuzwa bambote. (Kub. 22:18) Wapi kileso samu na beto? Ya lenda vanda ti beto ke tala ve na meso ya beto mosi, mutindu Yehova ke lungisa bansilulu ya yandi nyonso. Kasi, kana beto ke na ntima ya yinda mutindu Abrahami, beto lenda vanda na kundima ti Yehova ke sakumuna beto bubu yayi, mpe ke lutila dyaka kusakumuna beto ntangu yandi ke lungisa nsilulu ya yandi na yina me tadila yinza ya malu-malu.—Mrk. 10:29, 30. w23.08 24 §14

Ntangu yandi vandá ntwenya, mfumu Uziya vandá ya kukuluka. Yandi longoká ‘kuwa Nzambi ya tsyeleka boma.’ Na kati ya bamvula 68 ya luzingu ya yandi, Yehova sakumunak’ yandi mingi. (2 Ns. 26:1-4) Yandi kufwá bambeni ya Izraele mingi mpe yidiká bamambu samu na kubumba bantu ya Yeruzalemi. (2 Ns. 26:6-15) Ntembe ve, Uziya vandá na kilengi na nyonso yina Yehova salá samu na kusadisa yandi. (Lon. 3:12, 13) Mfumu Uziya vandá na kifu ya kuzonza na bantu bamambu yina ba zolá sala. Na yawu, ya lenda vanda ti, ya natak’ yandi na kukanisa ti yandi vandá ve na nsatu ya kutumama na misiku ya Yehova. Kilumbu mosi, Uziya kotá na tempelo ya Yehova mpe na lulendo nyonso, yandi sosá kuyoka mananasi. Kasi yandi zabá ti ya vandá ve kisalu ya bamfumu. (2 Ns. 26:16-18) Ntangu nganga-nzambi ya nene Azaria sosá kusungika yandi, yandi dasukaka. Mambu ya kyadi ke ti yandi vandá dyaka ve ya kukangama na Yehova. Yehova sembá Uziya mpe salá ti yandi beela kimbevo ya bwazi (lèpre). (2 Ns. 26:19-21) Kana yandi bikaná ya kukuluka, luzingu ya yandi zolá baluka ve. w23.09 10 §9-10

Ata ti na manima, ntumwa Piere kumá mosi ya bantu yina ke yala na Yesu, yandi vandá nwana kaka na bifu ya yimbi. Na mvula 36 N.B., yandi vandá ntangu Korneye yina vandá ve zwife kuzwá mpeve ya santu. Ya vandá lakisa pwelele ti “Nzambi ke talaka bantu nyonso mutindu mosi” mpe ba yina vandá ve bazwife vandá na bweso ya kuvanda na kimvuka ya bakristo. (Bis. 10:34, 44, 45) Na manima, Piere bandá kudya na ba yina vandá ve bazwife. Na ntama yandi zolá sala ve yawu. Kasi, bakristo ya nkaka yina vandá bazwife vandá kanisa ti bazwife na ba yina vandá ve bazwife me lunga ve kudya kintwadi. Mpe ntangu ba yina vandá kanisa mutindu yina kwizá na Antioshe, Piere talá bawu, mpe samu yandi vandá na boma ya bawu, yandi biká kudya na bampangi yina vandá ve bazwife. Ntumwa Polo talá yina Piere salá, mpe sembak’ yandi na mantwala ya bantu nyonso. (Gal. 2:13, 14) Ata ti yandi salá foti yayi, Piere biká ve kusala bangolo. Kasi, yinki sadisak’ yandi? w23.09 22 §8

Kuvunama ve nge mosi, kanisa na yinki nge lenda sala samu na kubongisa mwa bifu ya yimbi yina ke na nge mpe kulemba ve. “Mfumu kele mbote,” mpe yandi ke sadisa nge na kubongisa yawu. (1 Pi. 2:3) Ntumwa Piere me pesa beto malongi yayi: “Yandi mosi [Nzambi] ke sala ti beno vwanda ya kusikama.”) Piere talá ti yandi lungá ve kuvanda na Mwana ya Nzambi. (Luke 5:8) Kasi, luzolo ya Yehova na ya Yesu salá ti yandi bika ve kulanda Yesu mpe bikana ya kukangama na yandi. Ya salá ti Yehova pesa yandi bweso ya kukota “na Kimfumu ya seko, ya Mfumu mpe Kivuukisi ya beto, Yesu-Klisto.” (2 Pi. 1:11) Ya vandá bweso ya nene. Kana nge bika ve mutindu Piere salak’ yawu mpe nge bika Yehova manisa kulonga nge, nge mpe ke kuzwa luzingu ya ntangu nyonso. Beno ke kuzwa “musendo [difuta] ya beno na kuvwanda na kiminu na Yesu-Klisto, ni yawu kele mpulusu [luvulusu] ya beno.”—1 Pi. 1:9. w23.09 31 §16-17

Na ngaanda ya ntete ya tenta ya lukutakanu vandá na mesa, kisika banganga-nzambi vandá yoká minkayulu. Ya vandá mpe na ndonga ya nene ya kufuluka na maza yina banganga-nzambi vandá sadila samu na kusukula maboko na makulu tekila ba sala bisalu ya bawu. Kisika yango vandá ya kukangama na clôture ya balele. (Bas. 30:17-20; 40:6-8) Bubu yayi, bakristo yina kuzwá mafuta ke na salá na ngaanda ya ntete awa na ntoto tekila ba kwenda sala mutindu banganga-Nzambi na Yesu na mazulu. Ndonga ya nene ya maza ke na bambulá bawu mpe bakristo nyonso ti, ba me lunga kuvanda kaka na bunkete na luzingu ya bawu nyonso mpe na faso ya bawu ya kusambila Yehova. Wapi kisika “nkonga [kimvuka] ya nene” ke sambilá Yehova? Ntumwa Yoane talá bawu ya “kutelama na ntwala ya kiti ya kintinu,” yina ke ngaanda ya nkaka awa na ntoto kisika yina ba ke na “kusadila Nzambi mpimpa na ntangu na kati ya yinzo ya yandi.” (Luz. 7:9, 13-15) Ya ke bweso mpe kilengi mingi na kusadila Yehova na kati ya tempelo ya yandi ya kimpeve. w23.10 28 §15-16

Bakuluntu ke makabu yina Yehova ke sadilá samu na kukindisa beto. (Iza. 32:1, 2) Kasi ntangu nge ke vandá na manyongi, kuvanda ve na nsoni na kuzonzila bawu yawu. Ntangu ba ke sosá kupesa nge lubakusu, ndima yawu. Na manima ya bawu, Yehova lenda pesa nge ngolo. Kivuvu ya Biblia lenda pesa beto ngolo. (Rom. 4:3, 18, 19) Kivuvu yayi ke pesá beto ngolo na kukanga ntima na kati ya mpasi, na kusamuna nsangu ya mbote mpe na kulungisa bisalu na kati ya kimvuka. (1 Tes. 1:3) Kivuvu yayi pesá mpe ngolo na ntumwa Polo. Ba vandá ‘kukwamisa yandi,’ ‘kutalisa yandi boma,’ ‘kutalisa yandi mpasi,’ mpe ‘kulosa yandi na ntoto.’ Luzingu ya yandi mpe vandá na mpasi. (2 Ko. 4:8-10) Polo kuzwaka ngolo samu yandi tulaka makanisi ya yandi na kivuvu. (2 Ko. 4:16-18) Makanisi ya Polo vanda na kivuvu ya yandi ya kuzinga ntangu nyonso na mazulu. Polo vanda yindulaka na kivuvu yayi, mpe ya sadisaka yandi na “kukuma ya malu-malu konso kilumbu.” w23.10 15-16 §14-17

Ntangu nge ke sambilaka, kanisa, samu na Yehova, yayi ke kwandi ntangu ya mbote na kupesa munu mambu yina mu ke na lombaka? Beto lenda kanisa ti Yehova me bonga kupesa beto kima yina beto me lomba yandi, kaka na ntangu yina beto me lomba yawu. Kasi, Yehova zaba ntangu ya mbote ya kusadisa beto. (Ebr. 4:16) Ntangu beto ke kuzwá ve na mbala mosi kima yina beto me lomba, beto lenda kanisa ti mvutu ya Yehova kele ‘Ve.’ Kasi, ya lenda vanda ti mvutu ya yandi kele ‘malu-malu yayi ve.’ Na kifwani, mpangi ya ntwenya sambilá Yehova samu yandi belusa yandi. Kasi kimbevo ya yandi ke na manisá ve. Kana Yehova salá kimangu samu na kubelusa yandi, Satana lenda zonza ti mpangi yayi me bikana ya kukangama na Yehova kaka samu Yehova me belusa yandi. (Yobi 1:9-11; 2:4) Beto zaba mpe ti Yehova tulá ntangu yina yandi ke belusa bimbevo nyonso. (Iza. 33:24; Luz. 21:3, 4) Tekila ntangu yango kuma, beto lenda vingila ve ti yandi sala bimangu samu na kubelusa beto. Na yawu, mpangi ya beto me bonga kulomba na Yehova na kupesa yandi ngolo mpe kizunu na ntima, samu yandi lemba ve na mantwala ya kimbevo ya yandi, mpe yandi bika ve kusadila Yehova. w23.11 24 §13

Ata ti Samsoni salá foti ya nene, yandi biká ve kusadila Yehova. Na yawu, yandi vandá sosa kulungisa kisalu ya kufwa bantu ya Filistia yina Yehova vandá sosa yandi sala. (Baz. 16:28-30) Samsoni bondilá Yehova: ʻBika ti munu vutula yimbi na bantu ya Filistia.’ Yehova pesá mvutu na lusambu ya yandi mpe yandi pesá Samsoni ngolo yina yandi lombaka. Yinki salamaka? Na mbala mosi, yandi kufwá bantu mingi ya Filistia na ntangu ya lufwa ya yandi kuluta bantu yina yandi kufwá na ntangu yandi vandá na luzingu. Ata ti foti ya Samsoni natinak’ yandi bampasi mingi, ya kangá ve yandi nzila ya kusala luzolo ya Yehova. Kana beto me sala foti mpe ba me semba beto to beto ke na sadilá dyaka ve kisalu yina beto vandá salá na kimvuka ya Yehova, beto me lunga ve kubika kusadila Yehova. Beto zimbana ve ti Yehova ke na nsatu ya kulemvokila beto. (Nku. 103:8, 9) Ata ti beto me sala bafoti, Yehova lenda pesa beto ngolo ya kusala luzolo ya yandi kaka mutindu yandi salak’ yawu na Samsoni. w23.09 6 §15-16

Mvibudulu ya beto ke salá ti Yehova ndima beto. Ya zola zonza ve ti Yehova ke sepelá ntangu beto ke kutaná na bampasi. Kasi ya ke ti ni nge ke sepelisá Yehova. Beto ke kuzwá bambote mingi ntangu beto ke kangá ntima, mpe ni yina ke salá ti beto vanda ya kundimama na Nzambi! (Nku. 5:12) Beto ke na zabá dyaka ti Abrahami kangá ntima na kati ya bankwamusu mpe vandá na kilengi ti Nzambi ke ndima yandi. Yehova talak’ yandi mutindu ndiku ya yandi mpe bokilak’ yandi muntu ya lunungu. (Kub. 15:6; Rom. 4:13, 22) Yehova lenda bokila beto mpe faso yina. Ya kele ve ni bisalu mingi yina beto ke salá to kisika yina beto ke sadilak’ yandi ke sepelisá Yehova. Yandi ke sepelá na beto ntangu beto ke vandá ya kukangama na yandi ata ti beto ke na lutisá bantangu ya mpasi. Ata bamvula yina ke na beto, bamambu beto ke na yawu, to mayela yina ke na beto, beto nyonso lenda kanga ntima. Bilumbu yayi, ya ke kwandi na mambu yina ke na kwamisá nge? Kana ni yawu, zaba ti nge ke sepelisá ntima ya Yehova. Kuzaba ti Nzambi me ndima beto lenda natina beto bambote mpe ya lenda kumisa ngolo kivuvu ya beto. w23.12 11 §13-14

Mukristo ya bakala me lunga kusolola mbote-mbote na bampangi. Ya zola zonza ti yandi me lunga kuzaba kuwa, kubakula makanisi mpe yinki ya ke na salá mpangi na ntima. (Bin. 20:5) Ntangu nge ke vandá na bampangi, tula dikebi na ndinga mpe ba gestes ya bizizi ya bawu. Kubaka ntangu ya kuvanda na muntu ke sadisa nge na kuzaba yandi mbote-mbote. Kana nge ke na kifu ya kusololá kaka na ba messages, ya ke sala ti nge zaba ve kusolola mbote-mbote na bampangi. Na yawu, sala bangolo na kusololá na bampangi mbombo na mbombo. (2 Yoa. 12) Mukristo ya bakala yina ke ya kuyela na kimpeve me lunga kuvanda na makoki ya kukipe bansatu ya yandi mosi mpe ya dikanda ya yandi. (1 Tim. 5:8) Ntembe ve, ya ke mbote na kulongoka bamambu yina lenda sadisa nge na kuzwa kisalu. (Bis. 18:2, 3; 20:34; Ef. 4:28) Vanda ya kuzabana mutindu muntu yina ke salá bisalu nyonso yina ba ke pesak’ yandi. Kana nge sala yawu, ya ke sadisa nge na kuzwa kisalu mpe na kubumba yawu. w23.12 27 §12-13

Na Biblia, “kilumbu ya Yehova” zola zonza ntangu yina Yehova ke kufwa bambeni ya yandi mpe ke vuukisa dikanda ya yandi. Yehova salak’ yawu na ntama. (Iza. 13:1, 6; Ezk. 13:5; Sof. 1:8) Na ntangu ya beto, “kilumbu ya Yehova” ke banda ntangu bamfumu ya yinza ke kufwa Babiloni ya nene mpe ya ke manisa na mvita ya Armagedoni. Yesu zonzá na beto na kuvanda ya “kukubama” samu na mpasi ya nene to ‘bilumbu yina bantu ke lutila na kutala mpasi.’ Mambu yayi zola zonza ti beto me lunga kuvanda ya kukubama ntangu nyonso. Na yawu, samu na kuvuuka, beto zolá banda kubongama bubu yayi. (Mat. 24:21; Luke 12:40) Na kati ya mukanda ya 1 Batesalonika, ntumwa Polo sadilá bifwani mingi samu na kusadisa bakristo na kuvanda kaka ya kukubama samu na kilumbu ya Yehova. Ntangu yandi soniká mukanda yango, yandi zabá ti kilumbu yango zolá kwiza ve na ntangu yina. (2 Tes. 2:1-3) Kasi yandi vandá sosa kunata bampangi ya yandi na kuvanda ya kukubama mutindu kilumbu yango ke kwiza mbasi. Malongi ya yandi lenda sadisa mpe beto. w23.06 8 §1-2

Na 1978, ba bandá kutunga yinzo ya yinda mingi na Tokyo, mbanza mosi ya Japon. Bantu vandá kanisa: ‘Na ba kuningana ya ntoto nyonso yina ke salamá na Tokyo, yinzo ya yinda mingi yayi ke kubwa ve?’ Yinki zolá sala ti ya kubwa ve? Ni mutindu ba tungak’ yawu. Ba tungak’ yawu na makoki ya kutengama mwa fioti, mpe kuvutuka ya kutelama ntangu ntoto ke ninganaka. Yinzo ya yinda yayi ke ngolo mpe ya ke bikaná ya kutelama ntangu kuningana ya ntoto ke salamá, samu ti ya ke na makoki ya kuningana mwa fioti, mpe kubwa ve. Mukristo ke mutindu yinzo ya yinda mingi yayi. Na wa’ faso? Mutindu yinzo yayi, mukristo me lunga kuvanda ngolo, kasi bantangu ya nkaka, yandi me bonga kuningana mwa fioti. Mukristo me lunga kukangama ngolo na misiku ya Yehova mpe na faso ya yandi ya kutadila bamambu. Na bamambu nyonso mpe na ntima mosi, yandi me “fwana kutumama na Nzambi.” (Bis. 5:29) Kasi bantangu ya nkaka, yandi me bonga kuvanda na “lembami” to me bonga kuningana mwa fioti. (Zaki 3:17) Mukristo yina ke sadilá bamambu zole yayi ke lutisá ve kunata bamambu na ngolo mpe yandi ke biká ve bantu sala mambu ni mambu yina ba zola. w23.07 14 §1-2

Ntangu Yesu kulaka, yandi kubwaka ve na bantotolo ya Satana yina vandaka na nsatu ti yandi vanda dyaka ve ya kukwikama na Nzambi. (Mat. 4:1-11) Satana salaka nyonso samu Yesu sala masumu mpe vanda ve na makoki ya kufuta munkayulu ya yandi. Yesu kangaka mpe ntima na mantwala ya bankwamusu ya nkaka ntangu yandi vandaka samuna awa na ntoto. Bambeni ya yandi vanda kwamisa yandi mpe ba vanda sosa kufwa yandi. (Luke 4:28, 29; 13:31) Dyaka, yandi zola kanga ntima samu na bafoti ya bilandi ya yandi. (Mrk. 9:33, 34) Ntangu ba nataka yandi na mantwala ya bazuzi, ba vanda nyokola mpe kuseka yandi. Ba kufwaka yandi mutindu ba ke kufwaka bantu yina ke salaka mambu ya yimbi mpe yandi talaka mpasi mingi. (Ebr. 12:1-3) Yehova sadisaka ve Yesu na mpasi ya nsuka yina Yesu kutanaka awa na ntoto. (Mat. 27:46) Yesu talaka mpasi mingi samu na kufuta munkayulu. Ntangu beto ke kanisaka na munkayulu yina Yesu pesaka samu na beto, ya ke kumisaka ngolo luzolo ya beto samu na yandi. w24.01 10-11 §7-9

Ntima ya yinda ke sadisa beto na kuvanda na kindiku ya mbote na bampangi. Ya ke sadisa beto na kuwa bawu mbote-mbote ntangu ba ke zonzilá beto mambu. (Zaki 1:19) Mpe kana beto ke na mambu mingi, ntima ya yinda ke sadisa beto na kusala ve mambu na mbangu-mbangu mpe na kuzonza ve kidi-kidi. Ntima ya yinda ke sadisa dyaka beto na kudasuka ve na mbangu ntangu bampangi ke salá beto yimbi. Na kisika ya kuvutula yimbi yina ba me sala beto, beto “fwana kuvibidila bankadulu ya bampangi.” (Kol. 3:12, 13) Ntima ya yinda lenda sadisa mpe beto na kubaka mikanu ya mbote. Na yawu, beto me bonga ve kusala mambu na mbangu-mbangu. Kasi, beto me bonga kukanisa mbote-mbote tekila beto sala mambu. Na kifwani, kana beto ke na sosá kisalu, beto lenda kubwa na mutambu ya kundima kisalu ya ntete yina ke talana, ata ti ya lenda bebisa kindiku ya beto na Yehova. Kasi, kana beto ke na ntima ya yinda, beto ke baka ntangu ya kukanisa na kisika beto ke vanda, na ntangu yina kisalu ke baka beto, mpe na yina ya ke sala na dikanda ya beto mpe na kindiku ya beto na Yehova. Kuvanda na ntima ya yinda lenda sadisa beto na kubaka ve mikanu ya yimbi. w23.08 22 §8-9

Kana nge vanda ya kulemba samu ti nge ke na kunwanaka na bansatu ya nge ya yimbi, kukanisa na nsilulu yina nge salaka na Yehova ntangu nge kukipesaka na yandi, ke kumisa ngolo nsatu ya nge ya kunwana na bantontolo. Wa’ faso? Ntangu nge kukipesaka na Yehova, nge kukimangaka. Ya zola zonza ti nge salaka nsilulu ya kulanda dyaka ve bansatu ya nge yina ke na kwelanaka ve na luzolo ya Yehova. (Mat. 16:24) Mpe ntangu nge ke kutana na bamambu yina ke meka kiminu ya nge to bantontolo, nge zaba yinki ya kusala, samu ti nge salaka nsilulu ya kubikana ya kukangama na Yehova. Mpe kana nge sosa kusala nyonso samu na kusepelisa Yehova, nge ke vanda mutindu Yobi. Ata ti yandi kutanaka na bamambu mingi ya mpasi, yandi zonzaka: ‘Mu ke bika ve kukwikama ya munu.’—Yobi 27:5. w24.03 9 §6-7

Yehova “Nzambi ya luzolo” ke na beto. (2 Ko. 13:11) Yandi ke kipeke mosi na mosi ya beto. Beto ke na kundima ti ‘luzolo ya yandi ya kukwikama ke zungaka beto’ (Nku. 32:10) Kana beto me baka ntangu ya kuyindula na faso Yehova ke lakisaka beto luzolo, beto ke tala na faso ya kulutila faso Yehova ke kipe beto, mpe beto ke kuma pene-pene na yandi. Beto lenda sambila yandi na ntima nyonso, mpe kuzonzila yandi ti beto ke na nsatu ya luzolo ya yandi. Beto lenda zonzila yandi bamambu ya beto nyonso, samu ti beto ke na kundima ti yandi ke bakulaka yawu mpe yandi ke na nsatu ya kusadisa beto. (Nku. 145:19) Kaka mutindu beto ke vandaka pene-pene na tiya na ntangu ya madidi, beto ke pene-pene na tiya ya luzolo ya Yehova. Kaka mutindu luzolo ya Yehova ke ngolo, ya ke mpe na lembami. Vanda na kilengi samu ti Yehova zola nge. Bika ti beto nyonso beto pesa mvutu na luzolo ya yandi na kuzonza: “Munu ke zolaka Yehova”!—Nku. 116:1. w24.01 31 §19-20

Yesu sukaka ve kaka na kuzonza na bantu ti nkumbu ya Nzambi ke Yehova. Bazwife yina yandi vanda longa, zabaka nkumbu ya Nzambi, kasi Yesu yandi mosi “lakisaka beto mutindu Nzambi kele.” (Yoa. 1:17, 18) Na kifwani, masonoko ya Biblia na ndinga ya Ebre ke zonzaka ti Yehova ke talaka bantu mawa mpe kyadi. (Bas. 34:5-7) Yesu lakisaka pwelele yinki matsyeleka yayi zola kuzonza, ntangu yandi zonzilaka disolo ya mwana yina zimbanaka. Na disolo yayi, tata talaka mwana ya yandi yina balulaka ntima “ntangu yandi vwandaka ntete mwa ntama.” Yandi kwendaka bwabana yandi, yambaka yandi, mpe lemvokilaka yandi na ntima nyonso. Na kifwani yayi, beto ke talaka mutindu Yehova ke lakisaka ntima ya kyadi mpe mawa. (Luke 15:11-32) Yesu lakisaka pwelele nani Tata ya yandi kele. w24.02 10 §8-9

Kaka mutindu maza ya mbote ke zunisá bantima ya ba yina ke na nsatu ya kunwa maza, Yehova mpe ke kindisá mpe ke zunisá bantima ya ba yina ke na nyokwamaka. Wapi mutindu beto lenda landa kifwani ya Yehova na yina me tadila kutala bampangi kyadi mpe kukindisa bawu? Mosi ya bafaso yina beto lenda sala yawu, ni na kukulisa na kati ya bantima ya beto bifu yina ke sadisa beto na kukindisa bampangi. Wapi yina ke ndambu ya bifu yango? Samu na kutatamana na kuzola mpe “kukindisa bampangi” bilumbu nyonso, (1 Tes. 4:18) beto lenda kulisa bifu mutindu ntima ya kyadi, luzolo ya bantu ya dikanda mosi mpe ntima ya mbote. (Kol. 3:12; 1 Pi. 3:8) Wapi mutindu bifu yayi ke sadisa beto? Ntangu ntima ya kyadi mpe bifu ya nkaka ya mutindu mosi ke kumaka kimuntu ya beto, beto ke vanda na nsatu mingi ya kukindisa bampangi na ntangu ya mpasi. Faso Yesu zonzá, “yinwa ya muntu ke basisaka mambu yina kele ya kufuluka na kati ya ntima ya yandi. Muntu ya mbote ke basisaka mambu ya mbote yina kele na ntima ya yandi ya mbote.” (Mat. 12:34, 35) Kukindisa bampangi yina ke na kati ya mpasi ke faso ya mfunu ya kulakisa bawu luzolo ya beto. w23.11 10 §10-11

Kana beto ke na nsatu ya kubakula bambikudulu ya Biblia, beto me bonga kulomba lubakusu. Kanisa ntete: Nge ke na kwendá kisika yina nge zaba ve. Kasi, nge ke na ndiku yina zaba kuna mbote-mbote. Yandi zaba mbote-mbote kisika yina beno kele, mpe kisika yina beno ke na kwendaka. Ya ke sala nge kilengi kana yandi ndima kukwenda nzila mosi na nge. Yehova, ke mutindu ndiku yina zola kusadisa beto. Yandi zaba mbote-mbote mantwala ya beto. Na yawu, na kuzaba mbote-mbote bambikudulu ya Biblia, beto me bonga kulomba yandi lubakusu. (Dan. 2:28; 2 Pi. 1:19, 20) Yehova ke mutindu bibuti ya mbote yina ke zolá ti bana ya bawu vanda na luzingu ya mbote na mantwala. (Yer. 29:11) Kasi Yehova me lutila bibuti, samu ti yandi lenda zonza mbote-mbote mambu yina ke kwiza na mantwala tekila ya salama. Samu na kusadisa beto na kuzaba mambu ya mfunu tekila ya salama, yandi soolá bantu na kusonika bambikudulu na Biblia.—Iza. 46:10. w23.08 8 §3-4