Juillet

Nyonso Yesu zonzá to salá, ya vanda bimangu, yandi landá na faso ya kulunga bifu ya Tata ya yandi. (Yoa. 14:9) Yinki beto lenda longoka na bimangu yina Yesu salaka? Yesu na Tata ya yandi ke zolá beto mingi. Ntangu Yesu vandá awa na ntoto, yandi lakisá ti yandi vandá zolá mingi bantu, ntangu yandi sadilá ngolo ya yandi samu na kusadisa ba yina vandá na mpasi. Kilumbu mosi, babakala zole yina vandá na meso ya kufwa bondilak’ yandi samu yandi sadisa bawu. (Mat. 20:30-34) Biblia ke zonzá ti Yesu “talaka bawu kyadi” mpe yandi belusá bawu. Na ndinga ya Greke, nzonzolo “talaka bawu kyadi” ke lakisá kyadi ya kulutila ngolo yina muntu lenda vanda na yawu na kati ya ntima. Yesu lakisá kyadi yayi samu yandi vandá zolá bantu. Ni yawu mpe natak’ yandi na kudikisa bantu yina vandá na nsatu, mpe na kubelusa muntu yina vandá na kimbevo ya lèpre. (Mat. 15:32; Mrk. 1:41) Beto lenda vanda na kundima ti Yehova Nzambi yina “zaba kutala bantu kyadi,” mpe Mwana ya yandi ke zolá beto mingi. Mpe ntangu beto ke na mpasi, ya ke salá bawu mpasi mingi. (Luke 1:78; 1 Pi. 5:7) Ntembe ve, ba ke na nsatu mingi ya kukatula bampasi nyonso yina bantu ke kutanaka na yawu. w23.04 3 §4-5

Ya zola zonza kusala nyonso samu na kutanga to kuwa ve bamambu ya yimbi yina ke na mwanganá na yinza ya Satana. Kana beto tanga Biblia mpe beto longoka yawu, beto ke fulusa makanisi ya beto na bamambu ya kitoko. Kukwenda na balukutakanu mpe kusamuna ke sadisa beto na kubumba makanisi ya beto. Yehova me pesa beto nsilulu ti yandi lenda bika ve ti beto kutana na bantontolo yina beto ke lenda ve kununga. (1 Ko. 10:12, 13) Mosi na mosi na kati ya beto me bonga kusala bangolo samu na kubikana ya kukangama na Yehova na kati ya bantangu ya nsuka yayi. Yehova zola ti na lusambu, beto ‘fungula bantima ya beto na mantwala ya yandi.’ (Nku. 62:8) Kembila yandi na nyonso yina yandi ke salaka. Lomba yandi sadisa nge na kuvanda na bukindi na kisalu ya kusamuna. Bondila yandi samu yandi sadisa nge na kukanga ntima na mantwala ya bampasi mpe na kubwa ve na bantontolo yina nge ke na kutaná na yawu. Kubika ata kima to ata muntu kanga nge nzila ya kusambila Yehova ntangu nyonso. w23.05 7 §17-18

Samu na yinki beto ke kwendá na balukutakanu ya kimvuka? Ya ntete, ya ke samu na kukembila Yehova. (Nku. 26:12; 111:1) Beto ke kwendá mpe na balukutakanu samu na kukindisa bampangi na bantangu ya mpasi yayi. (1 Tes. 5:11) Ntangu beto ke nanguná diboko ya beto mpe ke pesá bamvutu, beto ke lungisá bamambu zole yayi. Kasi ya ke na bamambu yina lenda sala ti beto pesa ve bamvutu na balukutakanu. Beto lenda vanda na boma ya kupesa bamvutu, to beto lenda vanda na nsatu ya kupesa bamvutu, kasi bambala mingi yina beto ke nanguná diboko na kusala yawu, ba ke baká ve beto. Yinki beto lenda sala kana mambu yayi ke kuminá beto? ntumwa Polo zonzá ti beto me bonga kusala nyonso samu “konso muntu na kati ya beto fwana kukindisa bampangi.” Ata mvutu ya nkufi lenda kindisa bampangi. Kuzaba mambu yayi lenda sala ti beto vanda ve na boma mingi ya kuzonzila kiminu ya beto na balukutakanu. Mpe kana ba me baka ve beto bambala mingi, beto lenda vanda na kilengi ya kuzaba ti bampangi ya nkaka me kuzwa bweso ya kupesa bamvutu.—1 Pi. 3:8. w23.04 20 §1-3

Mfumu me pesa nsangu: Bazwife yina ba natá na Babilone bamvula 70 me luta, lenda vutuka na bwala bawu. (Esd. 1:2-4) Kaka ni Yehova lenda lungisa mambu yayi. Samu ti bantu ya Babilone vandá biká ve bantu yina ba vandá simbaka. (Iza. 14:4, 17) Kasi kimfumu ya nkaka nungá kimfumu ya Babilone, mpe mfumu ya malu-malu me zonza na Bazwife ti ba lenda vutuka na bwala ya bawu. Na yawu, Bazwife nyonso, mingi-mingi bamfumu ya makanda, vandá na mukanu ya mfunu ya kubaka: kuvutuka na Izraele to kubikana na Babilone. Kubaka mukanu yayi vandá ve pete samu na bawu. Ntangu ya nkaka, ya zolá vanda mpasi na ba yina vandá ya kununa na kusala nzyetolo yayi. Dyaka, samu Bazwife mingi butuká na Babilone, ba zabá ve bwala ya nkaka. Samu na bawu, Izraele vandá kaka bwala ya bankooko ya bawu. Ntangu ya nkaka, ya vandá na Bazwife yina kumá na bimvwama mingi na Babilone. Na yawu, ya zolá vanda mpasi na bawu na kubika bayinzo ya bawu ya kitoko to bisalu ya bawu, samu na kuvutuka na Izraele, ntoto yina ba zabá ve. w23.05 14 §1-2

Biblia ke zonzá na beto na kukulisa kifu ya kukanga ntima, na kuvanda na ntima ya kyadi, mpe luzolo. Luke 21:19 ke zonzaka: “Beno tatamana [to kanga ntima]! Ni na mutindu yina beno ke vuukisa luzingu ya beno.” Bakolose 3:12 ke zonzaka: ‘Beno fwana kuvanda ya kufuluka na ntima ya kyadi.’ Mpe 1 Batesalonika 4:9, 10 ke zonzaka: “Yandi mosi Nzambi lakisaka beno wapi mutindu beno fwana kuzolasana. . . . Kasi beto ke na kukindisa beno samu ti beno sala dyaka ya kulutila.” Ba soniká baverse yayi, samu na bakristo yina vandá kangá ntima mpe yina vandá lakisá ntima ya kyadi na luzolo. Kasi, ba zolá kulisa dyaka bifu yayi. Beto mpe zolá sala faso mosi. Tala wa’ faso bakristo ya ntete lakisá bifu yayi. Tala mpe wa’ faso nge lenda landa kifwani ya bawu, yina ke sadisa nge na kubongama samu na mpasi ya nene. Kana beto longoka kukanga ntima bubu yayi, ya ke pesa beto ngolo na kukanga kaka ntima ntangu mpasi ya nene ke banda. w23.07 3 §4, 8

Beto vanda na kati ya ba yina ba soolá samu na kukwenda vanda na zulu to na kati ya “mameme ya nkaka,” beto nyonso ke na nsatu ya kubikana na “Nzila ya Busantu.” Kusala yawu ke sadisa beto na kusadila Yehova bubu yayi mutindu yandi ke zolá, mpe kusala dyaka yawu na mantwala, ntangu Kimfumu ya Nzambi ke bongisa bamambu awa na ntoto. (Yoa. 10:16) Kubanda 1919, ba millions ya babakala, bakento mpe bana basiká na Babilone ya nene, kimvuka ya mabuundu nyonso ya luvunu, mpe bandá kutambula na nzila yayi. Samu na Bazwife yina basiká na Babilone, Yehova salá nyonso samu na kukatula masakuba na nzila ya bawu. (Iza. 57:14) Yinki beto lenda zonza samu na “Nzila ya Busantu” ya ntangu ya beto? Bamvula mingi tekila 1919, Yehova sadilá bantu yina vandá na buzitu mingi na yandi na kusadisa bantu ya nkaka na kubasika na Babilone ya nene. (Fwanisa yawu na Izaya 40:3.) Kisalu yina ba salá zolá bongisa nzila samu bantu ya ntima ya mbote basika na mabuundu ya luvunu mpe sadila Yehova na dikanda ya yandi. w23.05 15-16 §8-9

Yehova zola ti beto sadila yandi na kilengi mpe na ntima ya beto mosi. (2 Ko. 9:7) Na yawu, beto me bonga kwandi kusosa kulungisa bamambu ya kimpeve ata ti beto ke ve na nsatu ya kusala yawu? Beto tala kifwani ya ntumwa polo. Yandi zonzaka: “Mu ke talisaka nzutu ya munu mpasi, mpe mu ke tulaka yawu na bundongo.” (1 Ko. 9:25-27) Bantangu ya nkaka, Polo vandá ve na nsatu ya kusala bamambu yina Yehova vandá vingila yandi sala. Na bantangu yina, yandi vandá natá nzutu ya yandi na ngolo nyonso na kusala mambu ya mbote. Yehova sepelá kwandi na bamambu yina Polo salá samu na yandi? Ee, mpe Yehova pesak’ yandi difuta samu na bangolo ya yandi. (2 Tim. 4:7, 8) Mutindu mosi mpe, ya ke sepelisá Yehova ntangu yandi ke talá beto kusala bangolo na kulungisa dikanisi yina beto ke na yawu ata na ntangu yina beto ke ve na nsatu ya kusala yawu. Ya ke sepelisak’ yandi samu yandi zaba ti ata ti bantangu ya nkaka beto ke zolá ve kusala mambu yina beto ke salá, kasi beto ke salak’ yawu samu beto ke zolak’ yandi. Kaka Mutindu Yehova sakumuná Polo, yandi ke sakumuna mpe bangolo ya beto. (Nku. 126:5) Mpe ntangu beto ke tala balusakumunu ya Yehova, ya lenda pesa beto nsatu ya kulungisa bamambu yina beto me kanisa. w23.05 29 §9-10

Ntumwa Polo ke na lakisá ti ba yina ke vuuka ve na kilumbu ya Yehova ke mutindu ba yina ke lalá pongi. Na kati ya pongi ba lendá tala ve ti ntangu ke na lutaka. Mpe, ba lendá zaba ve bamambu yina ke na salamaka. Ntangu bamambu ya mfunu ke na lutá, ba lendá zaba ve mpe ba lendá sala ata kima. Faso mosi mpe bubu yayi, bantu mingi ke na kati ya pongi ya kimpeve. (Rom. 11:8) Ya ke na talaná pwelele ti beto ke na zingá na “bilumbu ya nsuka” mpe mpasi ya nene me kuma pene-pene. (2 Pi. 3:3, 4) Samu na beto, malongi yayi ya Polo ke sadisa beto na kulala ve mpe na kutala ti kilumbu ya Yehova ke dyaka ve ntama. (1 Tes. 5:6) Na yawu, beto fwana kubumba makanisi ya beto mpe na kuvanda ya kukangama. Samu na yinki? Ya ke mfunu beto bumba makanisi ya beto, samu beto kota ve na bamambu ya politiki, mpe na bamambu nyonso yina ke na lutá na yinza. Nyonso beto ke na kumá pene-pene na kilumbu ya Yehova, bantu ke lutila kusosa kunata beto na kukota na bamambu yayi. Kasi beto me lunga kuvanda ve na boma samu mpeve ya Nzambi ke sadisa beto na kukutika nzutu mpe kubaka mikanu ya mbote.—Luke 12:11, 12. w23.06 10 §6-7

Ntangu nge ke kuwá nkumbu ya Samsoni, yinki ke kwizilá nge na yintu? Ya lenda vanda ti nge ke kanisá na ngolo ya mingi yina vandá na yandi. Ya tsyeleka yandi vandá na ngolo mingi. Kasi yandi baká mukanu mosi ya yimbi yina natinak’ yandi mpasi mingi. Ata faso yina, Yehova talá kaka nyonso yina Samsoni salá samu na yandi, mpe Nzambi tulá kifwani ya yandi ya kukwikama na kati ya Biblia samu na bambote ya beto. Yehova sadilá Samsoni samu na kulungisa mambu ya ngitukulu yina zolá sadisa dikanda ya Izraele. Bamvula mingi na manima ya lufwa ya Samsoni, Yehova natá ntumwa Polo na kusonika nkumbu ya yandi na kati ya bantu yina vandá na kiminu ya ngolo. (Ebr. 11:32-34) Kifwani ya Samsoni lenda kindisa beto. Ata na kati ya bampasi, yandi tulá ntima ya yandi na Yehova. Beto lenda longoka na kifwani ya Samsoni mpe ya lenda kindisa beto. w23.09 2 §1-2

Beto lenda kulisa kukanga ntima na kuzonzá na Yehova ntangu nyonso, bamambu yina ke kwamisá beto. (1 Tes. 5:17) Ntangu ya nkaka, nge ke ve na kutaná na bamambu ya ngolo bubu yayi. Kasi, ntangu nge ke vandá na maketi-keti, to nge ke zabá ve yinki ya kusala, mpe ntangu nge ke vandá ya kudasuka, nge ke sambilá kwandi Yehova samu yandi sadisa nge? Kana nge ke sambilá Yehova samu yandi sadisa nge na bamambu ya fioti yina ke na nge bubu yayi, ya ke vanda ve mpasi na nge na kusambila yandi ntangu nge ke kutana na bamambu ya nene na mantwala. Ya ke sala ti nge vanda na kundima ti yandi zaba mbote-mbote, na wapi ntangu, mpe wa’ faso yandi lenda sadisa nge. (Nku. 27:1, 3) Kana beto ke na lendá kukanga ntima na bampasi yina beto ke na kutaná na yawu bubu yayi, ya ke sadisa beto na kukanga ntima na ntangu ya mpasi ya nene. (Rom. 5:3) Samu na yinki beto ke na zonzá faso yina? Bampangi mingi me kwiza tala ti, ntangu ba kangá ntima na kati ya mambu ya mpasi, ya sadisá bawu na kukanga ntima na bampasi ya nkaka. Ntangu ba ke kangá ntima na mantwala ya mambu na lubakusu ya Yehova, ya ke sadisá bawu na kuvanda dyaka na kiminu ya ngolo ti Yehova ke na nsatu ya kusadisa bawu. Ni kiminu yina na Yehova ke salá ti, ba lenda kukanga ntima ntangu bampasi ya kaka ke kumina dyaka bawu.—Zaki 1:2-4. w23.07 3 §7-8

Kukuluka na ntima ya kyadi ya Yehova ke natak’ yandi na kundima kusoba dikanisi ya yandi. Na kifwani, kukuluka ya yandi talaná ntangu yandi vandá sosa kufwa bantu ya yimbi ya bwala ya Sodome. Na nzila ya bambazi ya yandi, Yehova zonzá na Loti muntu ya lunungu na kukima na bamongo. Loti vandá na maketi-keti na kukwenda kuna. Yandi lombá ti yandi na dikanda ya yandi, kwenda vanda na Soare bwala mosi yina Yehova zonzá ti yandi ke mwangisa. Yehova zonzá kwandi na Loti na kusala bamambu kaka faso yandi zonzilak’ yandi yawu? Ve. Yandi biká Loti kukwenda na Soare mpe yandi mwangisá dyaka ve bwala yango. (Kub. 19:18-22) Bamvula mingi na manima, Yehova lakisá ntima ya kyadi na bantu ya Ninive. Yandi fidisá mbikudi Yona na kukwenda samuna ti, yandi ke mwangisa mbanza ya Ninive mpe yandi ke kufwa bantu ya yimbi yina vandá kuna. Kasi ntangu bantu ya Ninive balulá ntima, Yehova talá kyadi ya bawu mpe yandi mwangisá dyaka ve bwala ya bawu.—Yona 3:1, 10; 4:10, 11. w23.07 21 §5

Yinki beto lenda longoka na kifwani ya Yehoashi? Yandi vandá mutindu yinti yina myanzi (racines) ke ve ya kukota mbote-mbote na yinsi ya ntoto. Ya ke na nsatu ya kima samu na kuvanda ya kutelama. Yehoyada vandá mutindu kima yina vandá sala ti Yehoashi vanda ya kutelama. Na manima ya lufwa ya yandi, Yehoashi kubwaka. Yandi landá malongi ya luvunu mpe kangamá dyaka ve na Yehova. Kifwani yayi ke na lakisá beto ti beto zolá tumama ve na Yehova samu, bantu ya dikanda ya beto to bakristo ya nkaka ke na lakisá beto kifwani ya mbote. Samu kimpeve ya beto vanda ngolo ntangu nyonso, mosi na mosi ya beto me bonga kukulisa boma ya Yehova. Beto ke sala yawu na nzila ya kulongoka ya beto ya Biblia, kukanisa na yawu, mpe balusambu. (Yer. 17:7, 8; Kol. 2:6, 7) Yehova lendá lomba ve na beto na kusala bamambu yina beto ke lenda ve kusala. Yandi ke kaka na nsatu beto sala yina Longi 12:13 ke zonzaka: ‘Kuwa Nzambi ya tsyeleka boma mpe zitisa bansiku ya yandi, samu yayi mambu nyonso yina muntu fwana sala.’ Kuvanda na boma ya Nzambi, ke sadisa beto na kukangama. Ata kima ke lenda bebisa kindiku ya beto na Yehova. w23.06 19 §17-19

Kubanda ya verse 5 ke zonzaka: “Muntu yina vwandaka ya kuvwanda na zulu ya kiti ya kintinu tubaka.” (Luz. 21:5a) Mambu yayi ke mfunu mingi. Samu na yinki? Na buku ya Luzabusu, Yehova zonzá yandi mosi bambala tatu kaka. Yayi ke mosi ya bambala yango. Yandi sadilá ve mosi ya bambazi ya yandi, ata mpe Yesu, samu na kundimisa beto. Kasi ni yandi mosi salak’ yawu. Mambu yayi ke na sadisá beto na kutula ntima na mambu yina yandi zonzá na manima. Samu na yinki? Samu ti Yehova “ke vunaka ve.” (Tite 1:2) Na yawu, ntembe kele ve ti mambu yina ke na Luzabusu 21:5, 6 ke lungana ya tsyeleka. Tala mambu yina Yehova zonzá na manima. Na ndinga ya Greke, nzonzolo yina ke landá, ba lenda bangula yawu na “Tala!” mpe ba me sadila yawu bambala mingi na buku ya Luzabusu. Yinki Yehova zonzá na manima? Yandi zonzaka: “Ntangu yayi, mu ke sala ti bima nyonso kuma ya malu-malu.” Awa Yehova ke na zonzilá bamambu yina ke salama na mantwala. Kasi yandi ke na ata ntembe ti ya ke salama. Ni na yawu yandi me zonzila yawu mutindu ya salamá yimeni.—Iza. 46:10. w23.11 3-4 §7-8

Ntumwa Piere talá to kuwá bamambu yina Yesu salá, yandi vandá nwana na bifu ya yandi ya yimbi. Beto tala mwa bifwani. Ntangu Yesu zonzá wa’ faso yandi zolá tala mpasi mpe kufwa, mpe ti ya vandá kulungana ya mbikudulu mosi ya Biblia, Piere bandá kusemba Yesu. (Mrk. 8:31-33) Bambala mingi, Piere na bantumwa ya nkaka vandá swana samu na kuzaba nani me lutila mfunu na kati ya bawu. (Mrk. 9:33, 34) Na nkokila tekila lufwa ya Yesu, na mbangu nyonso, Piere baká mbele ya yandi mpe zengá dikutu ya bakala mosi. (Yoa. 18:10) Kaka na nkokila yina, samu yandi vandá na boma, bambala tatu, Piere mangá ti yandi zabá ve Yesu, ndiku ya yandi. (Mrk. 14:66-72) Ya natak’ yandi na kudila mingi. Ata ti Piere vandá ya kulemba, Yesu biká ve yandi. Na manima ya kuvumbuka na lufwa, Yesu pesá dyaka Piere bweso ya kulakisa ti yandi ke zolá Yesu. Na yawu, yandi bokilak’ yandi na kusala mutindu muvungi samu na mameme ya yandi. (Yoa. 21:15-17) Piere ndimá kisalu yango. Yandi vandá na Yeruzalemi kilumbu ya Pantekote mpe yandi vandá na kati ya bantu ya ntete yina ba tulá mpeve ya santu. w23.09 22 §6-7

Ntumwa Piere pesá malongi yayi na bakuluntu na ‘kukeba mbote nkonga ya mameme yina Nzambi me pesa bawu.’ (1 Pi. 5:1-4) Kana nge ke kuluntu, beto zaba ti nge ke zolá bampangi ya nge mpe nge ke na nsatu ya kukeba bawu mbote. Bantangu ya nkaka nge lenda tala ti nge ke na mingi ya kusala mpe samu ti nge ke ya kulemba, nge lenda kanisa ti nge lenda lungisa ve kisalu ya nge. Na yawu yinki nge lenda sala? Fungula ntima ya nge na Yehova mpe zonzila yandi nsatu ya nge ya kusadisa bampangi. Piere sonikaka: “Muntu yina ke na dikabu ya kusadila bampangi, sadila yawu na ngolo yina Nzambi ke pesaka yandi.” (1 Pi. 4:11) Bampangi ya nge lenda kutana na bamambu mingi ya mpasi yina ba lenda yidika ve na yinza yayi. Kasi kuzimbana ve ti “Muvungi ya nene,” Yesu Kristo, lenda pesa bawu lubakusu yina nge lenda pesa ve bawu. Yandi lenda sala yawu bubu yayi mpe na yinza ya malu-malu. Nzambi zola ti bakuluntu zola bampangi ya bawu, keba bawu mbote mpe ba vanda na “nkadulu [ndyatulu] ya mbote yina nkonga ya mameme fwana kulanda.” w23.09 29-30 §13-14

Beto fwana kukeba na kusadila faso ya bantu ya kutala bamambu. Kana beto ke kanisá mutindu bantu yina ke zitisá ve misiku ya Yehova, ya ke nata beto malembe-malembe na kubanda kuwa dyaka ve Yehova mpe kuzitisa ve misiku ya yandi. (1 Ko. 3:19) “Ndwenga yina kele na bantu ya yinza,” ke natá bantu na kutumama dyaka ve na Nzambi. Ndambu ya bakristo ya Pengame na ya Tyatile bandá kundima bamambu ya yimbi ya bantu yina vandá kisika mosi na bawu mutindu kuvukisa nzutu na faso ya yimbi mpe kusambila biteki. Yesu kebisá bimvuka yayi samu ba vandá ndima bamambu ya kuvukisa nzutu na faso yina Yehova ke niminaka. (Luz. 2:14, 20) Bubu yayi, bantu yina ke vandá kisika mosi na beto ke sosá kunata beto na kundima faso ya bawu ya kutadila bamambu ya yimbi. Bantu ya dikanda ya beto, bandiku mpe bantu ya nkaka yina beto me zabasana, lenda sosa kunata beto na kuzitisa ve misiku ya Yehova. Na kifwani, ba lenda zonza na nge ti kana nge landa bansatu ya nge, ya ke ve yimbi. Ba lenda zonza mpe ti mambu ya Biblia na yina me tadila kuvukisa nzutu ke mambu ya ntama. Bantangu ya nkaka, beto lenda vanda na dikanisi ti misiku yina Yehova ke pesá beto ke ve ya kulunga. Beto lenda kubwa na mutambu ya kuzinga ve “na kati ya bandilu mutindu yawu kele ya kusonama.”—1 Ko. 4:6. w23.07 16 §10-11

Maria, mama ya yesu, vandaka na nsatu ba kindisa yandi. Yandi vandá ve ya kukwela, kasi yandi zolá kuma na kivumu. Yandi zabá ve mutindu ba ke kulisaka mwana. Kasi wa’ faso yandi zolá kulisa Masiya? Mpe samu nabunu yandi vukisa nzutu na bakala, wa’ faso yandi zolá zonzila mambu nyonso yayi na bakala yina zolá kwela yandi? (Luke 1:26-33) Wa’ faso Maria kuzwá ngolo? Yandi sosá lubakusu. Na kifwani, yandi yufulá na Gabriele kyuvu na yina me tadila mambu yina ba zonzá na yandi na kusala. (Luke 1:34) Yandi salá nzyetolo ya yinda na “mbanza mosi ya kizunga ya myongo” ya Zude samu na kutala Elizabeti. Elizabeti kindisá Maria ntangu yandi zonzá mbikudulu na yina me tadila mwana yina Maria ke buta. (Luke 1:39-45) Maria zonzá ti Yehova vandá “me sala bisalu ya nene na lulendo ya yandi.” (Luke 1:46-51) Na nzila ya Gabriele mpe Elizabeti, Yehova pesá Maria ngolo. w23.10 14-15 §10-12

Lutangu ya bakristo yina ba tulá mafuta na mpeve ya santu samu na kukwenda na zulu, ke kaka ndambu. Ya ke kaka na bantu 144 000 ke sala mutindu banganga-nzambi kintwadi na Yesu na mazulu. (Luz. 1:6; 14:1) Kisika ya Santu kele ntangu Nzambi ke ndima bawu mutindu bana ya yandi ata ti ba ke ntete na ntoto. Ni mpeve ya santu ke tuba na bawu ti ba ke bana ya Nzambi mpe ba ke kwenda zinga na mazulu. (Rom. 8:15-17) Kisika ya Kulutila Santu ke ni mazulu, kisika yina Yehova ke vandaka. “Lele” yina vandá kabulá Kisika ya Santu na Kisika ya Kulutila Santu ke ni nzutu ya musuni ya Yesu. Na nzutu ya musuni, yandi lendá kota ve mutindu Nganga-Nzambi ya nene na tempelo ya kimpeve. Ntangu Yesu pesá nzutu ya yandi mutindu munkayulu, yandi fungulá nzila na bakristo yina ba tulá mafuta na kukwenda yala na yandi na mazulu. Samu na kukwenda na mazulu, ba ke bika nzutu ya bawu ya musuni.—Ebr. 10:19, 20; 1 Ko. 15:50. w23.10 28 §13

Ngedeyoni dasuká ve ntangu bantu ya Efrayimi dasukilak’ yandi. (Baz. 8:1-3) Yandi pesá bawu mvutu na lembami nyonso. Yandi lakisá ti yandi vandá ya kukuluka ntangu yandi kuwá bamambu yina ba vandá na yawu na ntima mpe yandi zonzá na bawu na ntima ya mbote nyonso. Ya salá ti ba zuna. Bakuluntu yina ke na ndwenga ke landá kifwani ya Ngedeyoni, ntangu bampangi ke zonzilá yimbi ya bamambu yina ba ke salaka. Ba ke kuwá bawu mbote-mbote mpe ba ke pesá mvutu na lembami nyonso. (Zaki 3:13) Samu ba ke salá mutindu yina, ya ke salá ti kizunu vanda na kati ya kimvuka. Ntangu bantu kembilá Ngedeyoni samu yandi nungá bantu ya Madiani, yandi vutulá nkembo na Yehova. (Baz. 8:22, 23) Wa’ faso bakuluntu lenda landa kifwani ya Ngedeyoni? Ba me bonga kupesa nkembo na Yehova samu na bamambu nyonso yina ba ke lungisaka. (1 Ko. 4:6, 7) Na kifwani, kana ba budila kuluntu maboko samu yandi zaba kulonga, yandi lenda pesa nkembo na Yehova samu ti bamambu yina yandi me longa me katuka na Biblia to na kimvuka ya yandi yina ke longá beto. Ntangu bakuluntu ke longá, ba lenda kanisa: ba ke sosá kwandi kupesa nkembo na Yehova to ba ke sosá kutalana? w23.06 4 §7-8

Ntangu beto ke talá ve mvutu na lusambu ya beto, beto lenda kukiyufula ‘Mambu yina mu ke na lombá ke kwandi ya kulunga?’ Bambala mingi, beto ke kanisá ti beto zaba bamambu yina beto ke na yawu nsatu. Kasi ya lenda vanda ti, bamambu yina beto ke na lombá na lusambu, ni yawu ve ke mbote samu na beto. Ntangu ya nkaka, samu na kuyidika mambu yina ke na beto, ya ke na kima yina me lutila mbote na yina beto ke na lombaka. Dyaka, bamambu ya nkaka yina beto ke na lombá ke kwelaná ve na luzolo ya Yehova. (1 Yoa. 5:14) Na kifwani, kanisa na bibuti yina sambilá Yehova samu yandi sala ti mwana ya bawu vanda kaka na matsyeleka. Ya ke ve lusambu ya yimbi. Kasi Yehova lenda nata ata muntu na ngolo na kusadila yandi. Yandi zola ti beto nyonso, na bana ya beto mpe na kati, beto soola kusadila yandi. (Kul. 10:12, 13; 30:19, 20) Na yawu, na kisika ya kulomba na Yehova yandi sala ti mwana ya bawu vanda kaka na matsyeleka, bibuti me bonga kusambila samu Yehova sadisa bawu na kulonga mwana ya bawu na mutindu yina ke nata yandi na kuzola Yehova mpe kukuma ndiku ya yandi.—Bin. 22:6; Ef. 6:4. w23.11 21 §5; 23 §12

Samu na yinki kukindisa bampangi ke faso ya mfunu ya kulakisa bawu luzolo? Buku mosi yina ke zonzilá Biblia, ke lakisá ti nzonzolo yina Polo sadilá samu na kuzonzila “kukindisa,” zola zonza “kuvanda pene-pene na muntu samu na kupesa yandi ngolo ntangu yandi ke na kutaná na bamambu ya mpasi.” Na yawu, ntangu beto ke kindisá bampangi ya beto yina kele na mpasi, beto ke sadisaka bawu na kutelama mpe na kutatamana kutambula na nzila yina ke natá na luzingu. Konso ntangu yina beto ke kindisá bawu, beto ke lakisá ti beto ke zolaka bawu. (2 Ko. 7:6, 7, 13) Kutala kyadi ya bampangi mpe kukindisa bawu ke kwendá nzila mosi. Samu na yinki? Muntu yina ke talá kyadi ya bampangi ke sosá kukindisa bawu mpe kusala kima samu na kusadisa bawu. Na yawu, beto ke talá ntete kyadi ya bampangi. Na manima, kyadi yango ke natá beto na kukindisa bawu. Polo lakisá mutindu ntima ya kyadi ya Yehova ke natak’ yandi na kukindisa bantu. Yandi zonzá ti Yehova kele “Tata yina ke talaka bantu kyadi, mpe Nzambi yina ke katulaka kyadi ya bantu nyonso.”—2 Ko. 1:3. w23.11 9-10 §8-10

Bisadi nyonso ya Yesu lenda kutana na bampasi. Ntumwa Polo zonzá na Bakristo ya Tesalonika: “Ntangu beto vwandaka na sika ya beno, beto zabisaka beno ti bantu ke talisa beto mpasi. Ni mambu yina me salama.” (1 Tes. 3:4) Mpe yandi soniká na Bakristo ya Bakorinto: “Bampangi, beno fwana kuzaba wapi mutindu kele bampasi yina beto talaka . . . Beto vwandaka banza ti beto ke kufwa.” (2 Ko. 1:8; 11:23-27) Bubu yayi mpe Bakristo lenda kutana na bampasi ya mutindu na mutindu. (2 Tim. 3:12) Ya me kuminá nge na kukutana na bampasi samu ti nge ke na kiminu na Yesu mpe nge ke na landak’ yandi? Bandiku to bantu ya dikanda ya nge lenda seka nge, mpe ba lenda nyokola nge. Samu ti nge ke na nsatu ya kusala bamambu nyonso na faso ya mbote, ya me natiná nge mindondo na kisalu? (Ebr. 13:18) Bantu ya luyalu me nimina nge na kuzonzila kivuvu ya nge na bantu ya nkaka? Ata faso yina, Polo me zonza na beto na kuyangalala. w23.12 10-11 §9-10

Yakobi kutaná na bampasi mingi. Simeoni na Levi, bana zole ya Yakobi fwisá dikanda ya bawu nsoni mpe losá mvindu na nkumbu ya Yehova. Dyaka Rashele kento yina Yakobi vandá zolá mingi kufwaka na zulu ya kubuta mwana ya bawu ya zole. Mpe ntangu nsatu ya ngolo kumaka, ya natá Yakobi na kukwenda na Ezipte ata ti yandi kumá kiboba. (Kub. 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28) Ata bamambu ya mpasi nyonso yayi, kiminu ya Yakobi na Yehova mpe na bansilulu ya yandi manisá ve, mpe Yehova lakisá Yakobi ti yandi ndimak’ yandi. Na kifwani, Yehova pesak’ yandi bimvwama mingi. Kanisa mpe na matondo yina Yakobi vutulá na Yehova, ntangu yandi kutaná dyaka na mwana ya yandi Yozefi, yina yandi vandá kanisa ti yandi kufwaka. Kindiku ya ngolo yina Yakobi vandá na yawu na Yehova sadisak’ yandi na kununga bampasi yina yandi kutaná na yawu. (Kub. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Beto mpe ke lenda kununga bampasi yina ke kuminá beto kana beto ke na kindiku ya ngolo na Yehova. w23.04 15 §6-7

Na Nkunga 23, Davidi kwizaka lakisa mutindu Yehova vanda zola yandi, mpe mutindu yandi vanda kipe yandi. Yandi vanda lakisa bundiku ya yandi na Yehova yina yandi vandaka bokila, munvungi ya yandi. Ntangu Davidi vanda bikaka Yehova twadisa yandi, yandi vandaka na boma ve, mpe yandi vanda sikidilaka kaka na Yehova. Davidi zabaka ti luzolo ya Yehova ke landa yandi bilumbu nyonso ya luzingu ya yandi. Yinki salaka ti Davidi tula ntima na Yehova? Samu ti Yehova vanda lungisaka bansatu ya yandi nyonso, Davidi vandaka talaka ti Yehova vanda kipe yandi. Davidi zabaka mpe ti Yehova vandaka ndiku ya yandi mpe ti yandi vandaka ya kundimama na Yehova. Ni na yawu, ata mambu ni mambu yina lenda kumina yandi na mantwala, Davidi vandaka na kundima ti Yehova lenda bika ve na kukipe yandi, mpe na kusadisa yandi na bansatu ya yandi nyonso. Samu ti Davidi vandaka na kundima ti Yehova vanda zola yandi, mpe vanda kipe yandi, ya bakisaka yandi na kuvanda ve na maketi-keti, kasi na kuvanda na kilengi mpe kyese ya mingi.—Nku. 16:11. w24.01 29 §12-13

Kubanda mvita ya nene ya zole, dikanda ya Yehova na babwala mingi ke na kuzwaka kizunu mpe kimpwanza. Ya ke na salaka ti kisalu ya kusamuna kwenda na mantwala, mpe bantu mingi me longoka kuzaba Yehova. Bubu yayi, Kimvuka ya Bantwadisi ke na salaka bangolo na kubika Yesu twadisa bawu. Ba ke na zolaka ti malongi yina ba ke na pesaka na bampangi kwelasana na mutindu ya Yehova na Yesu ya kutala bamambu. Na manima, bantwadisi ya circonscription mpe bakuluntu ke landaka malongi yango samu na kutwadisa bimvuka. Bakuluntu yina ba tulaka mafuta, mpe bakuluntu nyonso ke na “diboko ya [Kristo] ya bakala.” (Luz. 2:1) Ya tsyeleka, bakuluntu yango ke salaka bafoti, samu ti ba ke bantu ya masumu kaka mutindu Moyize, Yozue na bantumwa. (Kut. 20:12; Yos. 9:14, 15; Rom. 3:23) Kasi, ya ke na talanaka pwelele ti Kristo ke na kutwadisaka kisadi ya kukwikama mpe bakuluntu ya bimvuka. Mpe yandi ke tatamana na kusala yawu. Nyonso yayi ke nataka beto na kutula ntima na malongi yina Yesu ke pesaka na manima ya ba yina yandi ke sadilaka samu na kutwadisa beto. w24.02 23-24 §13-14

Bubu yayi, beto lenda sepelisa Yehova ntangu beto ke samunaka na tiya mpe luzolo nyonso. Ntangu beto ke samunaka, beto ke sosaka kusadisa bantu na kuzaba Yehova mpe na kutala nani kele Tata ya beto ya luzolo. (Zaki 4:8) Beto ke sepelaka na kulakisa na bantu, faso Biblia ke zonzilaka mbote-mbote nani Yehova kele, mpe bifu yina ke na yandi mutindu luzolo, lunungu, ndwenga, ngolo, mpe bifu ya nkaka. Beto ke kembilaka mpe Yehova, ntangu beto ke salaka bangolo samu na kulanda kifwani ya yandi. Ya ke sepelisaka yandi. Ntangu beto ke salaka yawu, bantu ya nkaka lenda tala ti, beto ke ve faso mosi na bantu ya yimbi ya yinza yayi. Ya lenda nata bawu na kusosa kuzaba samu na yinki. (Mat. 5:14-16) Ntangu beto ke vandaka na bawu bilumbu nyonso, beto lenda kuzwa ntangu ya kusadisa bawu na kuzaba samu na yinki. Ya lenda benda bantu ya ntima ya mbote na Yehova. Ntangu beto ke kembilaka Yehova na bafaso yayi, beto ke pesaka yandi kilengi na ntima.—1 Tim. 2:3, 4. w24.02 10 §7

Nge ke na nsatu ya kulongoka bamambu yina ke sadisa nge na luzingu ya nge samu na kukuma mukristo ya kuyela na kimpeve. Ya ke sadisa nge na kundima bisalu na kati ya kimvuka, kubumba kisalu ya nge, kukipe bansatu ya nge mosi to ya dikanda ya nge, mpe na kuvanda na kindiku ya mbote na bampangi. Na kifwani, longoka kusonika mpe kutanga mbote-mbote. Biblia ke zonzá ti muntu yina ke na kilengi mpe yina ke lendá kulungisa bamambu ke baká ntangu ya kutanga Biblia bilumbu nyonso mpe ke yindulá na yawu. (Nku. 1:1-3) Kana yandi kutangá Biblia bilumbu nyonso, yandi ke zaba faso Yehova ke kanisaka. Ya ke sadisa yandi na kukanisa mbote-mbote mpe na kulongoka wapi mutindu yandi lenda sadila bamambu ya Biblia. (Bin. 1:3, 4) Bampangi ya kento na ya bakala ke na nsatu ya bantu yina ke na makoki ya kulonga bawu, mpe kupesa bawu malongi yina ke katuká na Biblia. Kana nge zaba kutanga mpe kusonika, ya ke sala ti nge bongisa masolo to bamvutu ya nge samu ya kindisa kiminu ya bampangi. Ya ke sadisa mpe nge na kubaka banoti ntangu nge ke longoká nge mosi, mpe ntangu nge ke kuwá masolo, ya vanda na balukutakanu ya kimvuka, ya circonscription, mpe na balukutakanu ya nene. Banoti yina, lenda sadisa nge na kutunga kiminu ya nge mpe kukindisa bampangi. w23.12 26-27 §9-11

Ntangu nge ke vandaka na boma, yindula na yina Yehova ke sala na mantwala ntangu Satana ke vanda dyaka ve. Disolo mosi ya lukutakanu ya nene ya 2014 lakisaka wa’ faso tata mosi ke na sololaka na dikanda ya yandi na mutindu ba zola tanga verse ya 2 Timote 3:1-5 kana ya vanda zonzila paradiso: “Na yinza ya malu-malu bampasi ke vanda dyaka ve. Bantu ke vanda ve na munimi, ke zola ve mbongo, ke sala ve matalana, ke vanda ve na lunangu, ke vanda ve bantu ya bifingu, ke ndima na kutumama na bibuti ya bawu, ke zimbana ve mambu ya mbote yina bampangi salaka bawu, ke zitisa bima ya mpeve, ke vanda ve na ntima ya ngolo, ke tala bantu kyadi, ke zonza mambu ya mbote na nzutu ya bampangi, ke lenda na kukutika banzutu ya bawu, ke vanda ve na myangu, ke vanda ve bambeni ya mambu ya mbote, ke funda ve bampangi, ke sala ve mambu ya kulutila yimbi, lunangu ke kumisa ve bawu bampofo, bawu ke zola ve mikembo ya yinza, kasi Nzambi, ke lakisa ti ba kele ya kukwikama na Nzambi, mpe ba ke ndima lulendo ya yandi. Vanda kintwadi na bantu ya mutindu yina.” Nge ke sololaka na dikanda ya nge to bampangi ya nge na faso luzingu ke vanda na yinza ya malu-malu? w24.01 6 §13-14

Ya tsyeleka ya ke kilengi na kuzaba ti Yehova ke zolaka mpe ke sepelaka na bisadi ya yandi nyonso. Biblia ke zonzaka: ‘Yehova ke zolaka bantu ya yandi.’ (Nku. 149:4) Kasi bantangu ya nkaka, samu ti beto ke ya kulemba beto lenda yufula: ‘Yehova ke sepelaka kwandi na munu?’ Na ntangu ya ntama, bantu mingi yina vanda sambilaka Yehova nwanaka na makanisi ya mutindu yayi. (1 Sa. 1:6-10; Yobi 29:2, 4; Nku. 51:11) Biblia ke zonzaka pwelele ti bantu ya masumu lenda sepelisa ntima ya Yehova. Ba lenda sala yawu kana ba lakisa kiminu na Yesu mpe ba kuzwa mbotokolo. (Yoa. 3:16) Kusala yawu ke lakisa ti beto me balula ntima mpe beto me sala Yehova nsilulu ti beto ke sala luzolo ya yandi. (Bis. 2:38; 3:19) Yehova ke sepelaka na beto ntangu beto ke salaka bamambu yango samu na kukuma ndiku ya yandi. Kana beto sala bangolo na kuzitisa nsilulu ya beto ya kusadila Yehova, yandi ke sepela na beto mpe yandi ke bakila beto mutindu bandiku ya yandi ya ntima.—Nku. 25:14. w24.03 26 §1-2

Beto lenda landa kifwani ya bilandi ya Yesu na kubika ve kusamuna ata na ntangu bamfumu ya bwala ke niminá beto na kusala yawu. Beto mpe lenda vanda na kundima ti Yehova ke sadisa beto na kulungisa kisalu ya beto ya kusamuna. Na yawu, beto lenda sambila samu na kuzwa bukindi, mayela mpe samu Yehova sadisa nge na kukanga ntima na mantwala ya bampasi. Mingi na kati ya beto ke nwaná na bimbevo, me fwidila muntu yina ba vandá zolá, ke na bamambu na makanda, bankwamusu mpe bamambu ya nkaka. Bamambu mutindu bimbevo yina ke mwanganá na yinza mpe bamvita lenda sala ti bampasi ya beto kuma dyaka mingi. Zonzila Yehova nyonso yina ke na ntima ya nge. Zonzila yawu mutindu nge ke salak’ yawu na ndiku ya nge ya ntima. Vanda na kundima ti ‘yandi ke sadila nge mambu ya mbote.’ (Nku. 37:3, 5) Kutatamana na kusambila ke sadisa beto na ‘kukanga ntima na ntangu ya bampasi.’ (Rom. 12:12) Yehova zaba bamambu ya mpasi yina bisadi ya yandi ke na kutaná na yawu, mpe ‘yandi ke waka kudila ya bawu samu na kulomba lusalusu.’—Nku. 145:18, 19. w23.05 5-6 §12-15

Ntangu beto ke sosaka malongi ya Biblia na mambu yina ke na beto, beto ke lakisaka ti beto ke na sosaka dikanisi ya Yehova na mambu yango. (Ef. 5:17) Kusadila malongi yayi ke sadisa beto na kubaka mikanu ya mbote. “Mfumu ya yimbi,” mbeni ya beto Satana ke na nsatu beto vanda na bamambu mingi ya kusala na yinza yayi, samu beto kuzwa dyaka ve ntangu ya kusala bamambu ya Nzambi. (1 Yoa. 5:19) Malembe-malembe, mukristo lenda banda kutula na mantwala mambu ya mbongo, ya lukolo to ya kisalu na kisika ya kusosa kusala dyaka mingi na kisalu ya Yehova. Kana mukristo me sala yawu, ya ke lakisa ti, yandi me banda kukanisa mutindu bantu yina ke sadilaka ve Yehova. Ya tsyeleka, bamambu yayi kele ya yawu ve yimbi. Kasi, ya me bonga ve kubaka kisika ya ntete na luzingu ya beto. w24.03 24 §16-17