Ogasiti

Pisimbo ili, pali ifundo zibili inkulu: (1) Abantu abagholosu bakukomana ni ntamyo. (2) U Yehova akutupoka ku ntamyo zyitu. Ka u Yehova akutupoka buli-buli? Akutwavwa ukuti twennyange akiza ivintu muchisu ichi. U Yehova akutulayizya ukuti nanti tukumubombela tungaba bakuhoboka, loli atakung’anamula ukuti akabalilo kano te tukomanaghe ni ntamyo. (Yesa. 66.14) Akutukazya ukuti tubikaghe amahala ghitu pa vintu ivya muntazi mukabalilo ko tukwiza pakuhoboka nu bumi kwa bwila na bwila. (2 Koli. 4.16-18) Pa kabalilo aka, akutwavwa ukuti tubukilile ukumubombela isiku lililyosi. (Ingu. 3.22-24) Nkimba tungamanyilako ichoni ku babombi aba Yehova abasubaliwa, aba kale na bamasiku ghano? Tungamanyilako ukuti napo tungakomana ni ntamyo izyakuchenusya, loli nanti tukumusubila u Yehova, akwiza pakutwavwa.—Sali. 55.22. w23.04 14-15 ¶3-4

Tungamanyilako ukufuma kwa Jozefu nu Maliya bo bakaba bakwisengannya ukwivwila abalaghili napo chikaba chakutamya ukubomba bunubu. (Luka 2.1-6.) Pa kabalilo ko u Maliya akaba nu lwanda ulwa myezi 9, iboma likabalamula ukuti babombe ichintu chimo cho chakutamya. U Kesale Ogasitini akabika ululaghilo ulwakuti, umuntu aliwesi, aye asimbisye kukwabo. U Jozefu nu Maliya bakalondiwanga ukwenda ubulendo ubwakutamya mumaghamba ubwa makilomita 150 ukuti baye bafike kukwabo ku Betelehemu. Ubulendo ubu bubaghiye ukuti bukaba bwakutamya sana nkani-nkani kwa Maliya. Imbumba iyi yibaghiye ukuti yikapasyanga nkani nu bulendo nu mwana yo akaba ukuti achili pakupapiwa. Ka nge vikaba buli-buli nanti u Maliya akapapagha po bakaba pabulendo? Akaba nu lwanda ulwa Mesiya yo abantu bakamulindililagha. Ka bakaghilapo ulusako ulwakuti baleke ukwivwila iboma? U Jozefu nu Maliya batakitikizya mo ivintu vikabela pabumi bwabo ukuti batakivwile ululaghilo. U Yehova akabasaya ichifukwa chakwivwila. U Maliya akafika akiza ku Betelehemu nu kupapa umwana umwiza bulo, sona ubulaghuzi ubwa mu Bayibolo bukakwanilisiwa!—Mika 5.2. w23.10 8 ¶9; 9 ¶11-12

Nkimba mungabomba ichoni nanti mukoghopa ukwamulapo pankomano? Ukuti mwaghe ubutuli, mwisengannye akiza. (Mbupi. 21.5) Nanti mwayimanya akiza inkani chitangaba chipala ukuti muye mwamulepo. Mwamulaghe umwabupimpa. (Mbupi. 15.23; 17.27) Nanti mukwamula amaansala aghafupi vingabapangisya ukuti muchepesye ilyogha. Ukwamula amaansala aghafupi mu mazyu aghinyu na ghinyu, vikulangizya ukuti mwisenganizye akiza sona inkani iyo muyimenye akiza. Nkimba mungabomba ichoni nanti mwalwisya ukubombezya amasakizyo agha, loli mukupotwa ukuchepesya ilyogha ilyakuti mwamulaghepo lyoka pamo kabili? Mumanye ukuti u Yehova akupalizya ukulwisya kwinyu pakubomba vyosi vyo mungakwanisya. (Luka 21.1-4) U Yehova atakutufyenga ukuti tubombaghe vyo tutangakwanisya. (Filipi 4.5) Inong’onela vyo mungabomba, mwibikile ivyakubomba nu kwiputa ukuti umoyo wikale pasi. Nanti tungabomba bunubu vingatwavwa ukuti twamulaghe amaansala aghafupi. w23.04 21 ¶6-8

Umutumiwa u Pabuli akatufwanikizya na basilikali bo bisengannya nu kuvwala ukuti baye balwe inkondo. Abantu bakumanya ukuti nanti kuli inkondo umusilikali akuba wakwisengannya ukulwa akabalilo kosi. Vikuyana bulo nuswe. Tukubukilila ukuba bakwisengannya ukwiza ukwisiku ilya Yehova umwakuvwala ichela icha lwitiko nu lughano sona ichisote icha lusubilo. Ichela ichakuzighila pachifuba chikafighililagha umoyo uwa musilikali. Ulwitiko nu lughano vikufighilila umoyo witu uwakufwanikizya. Vikutwavwa ukuti tubukilile ukumubombela u Chala nu kumukonka u Yesu. Ulwitiko lukutwavwa ukumanya ukuti u Yehova akwiza pakutusaya ichifukwa chakuti twamubombelagha nu moyo witu ghosi. (Hebe. 11.6) Lukutwavwa sona ukuti tubukilile ukuba basubaliwa kwa Mulongozi witu u Yesu napo tungalondiwa ukujimba ku ntamyo izyakupambana-pambana. Tungaghomya ulwitiko lwitu umwakuti lutwavwe ukujimba ku ntamyo zyo tungakomana navyo, umwakumanyilako ku bantu bamo amasiku ghano bo babukilila ukuba basubaliwa napo bakunyoziwa pamo bakukomana ni ntamyo iyakusoba kwa ndalama. Tungacheba ichipingo ichakughana nkani indalama ni vintu ivyakumubili, nanti tungabeghelela abakamu na bayemba bo bakwikala ubumi ubwakusita ukulonda ivintu ivyinji umwakuti babike ivintu ivya Bumwene pabwandilo pa bumi bwabo. w23.06 10 ¶8-9

Ukwilema nkalo yo yikumwavwa umuntu ukuti abe wakwilema pa mo akwiyivwila sona mo akubombela ivintu. Kukutwavwa ukuti tukwanilisye vyo twibikila, nkani-nkani nanti cho twibikila chakutamya ukuchikwanilisya pamo nanti tukwiyivwa ukuti tute ni chinyonywa. Mukumbukilaghe ukuti, ukwilema chigaba chimo icha seke izya buzimu, po mukulondiwa ukuti mumulabaghe u Yehova ukuti abape umuzimu wache umuzelu ukuti ghubavwe ukuba ni nkalo iyakulondiwa iyi. (Luka 11.13; Gala. 5.22, 23) Tutakalindililaghe ukuti ivintu vize vibe tasi akiza muchisu ichi. Nanti tukulindilila, te tukwanilisye vyo tukulonda ukubomba. Tungaleka ukuba ni chinyonywa nanti tukwennya ukuti ichintu cho tukulonda ukubomba chikuboneka ukuti chipala pakuchikwanilisya. Nanti momo vibeleye na kwa umwe, munganda nu kwibikila ivyakubomba ividono-vidono. Nanti ichakwibikila chinyu chikukwafannya ni nkalo, munganda ukuyilangizya mu tuntu tudono-tudono. Nanti ichakwibikila chinyu chakuti mubelenge Ibayibolo lyosi, mungapanga indondomeko iyakuti mwande pakubelenga Ibayibolo ukwakabalilo akanandi bulo. w23.05 29 ¶11-13

Mumasiku aghabumalilo agha, u Yehova akubombezya igulu lyache pakupeleka ichakulya ichabuzimu pa kabalilo kache ukuti chitwavwe ukubukilila ukwenda pa ‘Izila iya Buzelu.’ (Yesa. 35.8; 48.17; 60.17) Tunganena ukuti pa kabalilo kosi nanti umuntu itikizya ukumanyila Ibayibolo, akuba nu lusako ulwakwenda pa ‘Izila iya Buzelu.’ Abantu bamo bakwenda kwa kabalilo kanandi bulo nu kughuleka umusebo ughukulu. Bamo bakubukilila ukwenda pa zila iyi mupaka baye bafike pabumalilo ubwa bulendo. Nkimba ubulendo bwabo bwaya pakumalila kwiyi? Bo basaliwe ukuti baye bikale kumwanya, ‘Izila iya Buzelu ‘ yikubalongozezya ku ‘paladayiso uwa Chala’ kumwanya. (Ubuvu. 2.7) Abantu bo bali nu lusubilo ulwakwikala pachisu ichapasi, umusebo ughukulu ughu ghukubalongozezya kubumalilo ubwa myaka 1,000 mu bulaghili ubwa Kilisitu, mo aliwesi akwiza ukuba wakufikapo. Nanti amasiku ghano mukwenda mumusebo ughukulu ughu, mutakinong’onelaghe ivyakukwafannya ni vintu vyo mukavileka kwisinda umwakuti mubukilile ukwenda pamusebo ughu. Mutakaleke ukwenda pamusebo ughu mupaka mumalizye ubulendo bwinyu ubwakuya muchisu ichipya! w23.05 17 ¶15; 19 ¶16-18

Ukwinong’onelapo ivyakukwafannya ni vintu vyo u Yehova akubombeye, kungakwavwa ukuti ulonde ukumupalizya nu kwiyipa kukwache. (Sali. 116.12-14.) Ibayibolo likunena ukuti u Yehova weyo Mupi uwa “chabupi chosi ichiza sona ni chakufikapo.” (Yako. 1.17) Ichabupi ichikulu nkani ukuchila vyosi, sembe iya Mwana wache u Yesu. Inong’onela mo ichabupi ichi chibeleye chakuswighisya! Isembe iyakutusatula yapangisya ukuti mube pa bumanyani ubwiza nu Yehova. Sona yabapa ulusako ulwakuti mwize mwikale kwa bwila na bwila. (1 Yoha. 4.9, 10) Ukwiyipa kwa Yehova, zila yoka yo mungalangizizya ukuti mukupalizya ulughano lo abalangizizye na malusayo aghanji gho abapiye.—Kumbu. 16.17; 2 Koli. 5.15. w24.03 5 ¶8

Amasiku ghano nanti tukwennya ivintu ivibibi vyo abantu bakubomba, tukwiyivwa ngati mo u Loti akiyivwilagha. U Loti “akatamiwa nkani [nu] bwamalaya ubwa bantu babo batakamunyilagha u Chala,” ichifukwa chakuti akamanyagha ukuti Ubaba witu uwa kumwanya ababengite bo bakubomba ivintu ivibibi. (2 Pita. 2.7, 8) Ukumunyila u Chala sona ukumughana, vikamwavwa u Loti ukuti akane inkalo imbibi zyo abantu bo bakamuzyungulila bakaba nazyo. Nuswe bulo amasiku ghano tuzyunguliliwe na bantu bo batakuzichindika inkalo izya pamwanya izya Yehova. Napo vili bunubu, loli tungabukilila ukuba ni nkalo inyiza nanti tukubukilila ukumughana u Chala nu kumanyila mo tungamuchindikila. U Yehova akutwavwa ukuti tukwanisye ukubomba bunubu ukwendela mu fundo izyakukazya zyo zikwaghiwa mwibuku ilya Isya Mbupingamu. Abakilisitu bosi bangapindula nu bulongozi ubwa mahala bo bukwaghiwa mwibuku ili. Nanti tukumoghopa u Yehova, inti tubikepo umoyo ukuti tutakabe bakwihobokela pa nkalo imbibi yo tungaba nayo. w23.06 20 ¶1-2; 21 ¶5

Lumo mungaba ukuti mukukomana ni ntamyo iyakuti aba mumbumba yinyu bakubasusya pamo mukwiyima ivintu ivyinji ukuti mubike ivintu vya Bumwene pabwandilo. (Mata. 6.33) Nanti vili bububu mungaba bakusimikizya ukuti u Yehova akumanya vyosi vyo mwamubombela. (Hebe. 6.10) Tutakukayikila ukuti mukwitikizya amazyu gho u Yesu akanena aghakuti: “Naloli inkubabuzya ukuti umuntu wesi yuyo akalekite akaya, pamo abawamwabo, pamo abayemba, pamo uwise, pamo unyina, pamo abana, pamo amaghunda, pachifukwa icha nene, pamo icha Mazyu Amiza, pakabalilo aka, akwiza pakupokela ivintu ivyinji ukuchilapo 100 ivya nyumba, na bawamwabo, na bayemba, na banyina, na bana na maghunda poka nukuvwimiwa bulo. Pakabalilo kako akwiza pakupokela ubumi ubwa bwila na bwila.” (Mali. 10.29, 30) Tutakukayikila ukuti amalusayo gho mwaghagha ghinji sana ukuchila ukwiyipa ko mukapanga.—Sali. 37.4. w24.03 9 ¶5

Abakilisitu ababwandilo aba ku Yudeya bakati bakomana ni zala inkulu, abakamu na bayemba mu chipanga icha ku Antiyokiya “bakivwana ukuti umuntu wesi abatumile abitiki abamwabo ubwavwilizi bosi bubo angaba nabo, babo bakikalagha muchigaba icha Yudeya.” (Imbo. 11.27-30) Napo abakamu na bayemba bo izala yikabawila aba bakikalagha kubutali, loli Abakilisitu aba ku Antiyokiya bakabavwa. (1 Yoha. 3.17, 18) Amasiku ghano, nuswe bulo tukulangizya ichisa ku bakamu na bayemba bitu nanti bakomana ni ntamyo izya muchipeliwa ni zyamwabo. Tukubiputila abakamu na bayemba bitu bo bakomana ni ntamyo pamo tukwiyipa ukuti tuye twavwepo pa ntamyo yo bakomana nayo, tukubalaba abasongo ukuti tuye twavwepo, pamo tukupeleka indalama izyakwavwa pa mbombo iya pachisu chosi ichapasi. Abakamu na bayemba bitu bope bakwiza ukulondiwa ubutuli bwitu ukuti baghe ivintu ivyakulondiwa pa bumi. Tukulonda ukuti Umwene witu u Yesu Kilisitu po akwiza pakulonga abantu ize aghe ukuti tukulangizannya ichisa, nu kutwitizya ukuti, “Zagha mupokele Ubumwene.”—Mata. 25.34-40. w23.07 4 ¶9-10; 6 ¶12

U Yesu akayezya ubololo ubwa Yehova. U Yehova akamutuma pachisu ichapasi ukuti ize alumbilile “pakasi pa ng’ozi zizyo zisobelite, abantu bene aba Izilayeli.” Loli u Yesu akalangizya ukuti mololo pa kabalilo ko akalumbililagha ku bantu. Umwakufwanikizya, umukolo yumo yo atakaba Muizilayeli akamulaba u Yesu ukuti amupozye umwana wache umulindu yo akaba “nu muzimu umubibi.” U Yesu ichisa chikamulema, vyo vikapangisya ukuti abombe vyo umukolo yula akalaba, umwakumupozya umwana wache. (Mata. 15.21-28) Ennya ichifwanikizyo ichamwabo. Kubwandilo kwa bulumbilili bwache u Yesu akanena ukuti: “Umuntu wesi yuyo akunkana. . . , nane bulo inkwiza pakumukana.” (Mata. 10.33) Loli ka u Yesu akamukana u Pitala, napo akamukana katatu? Awee. U Yesu akamanya ukuti u Pitala akipelela ichisa pa vyo akabomba sona akalangizya ukuti akaba muntu umusubaliwa. U Yesu akati azyuka, akabonekela kwa Pitala nu kumusimikizya ukuti akamuhobokela sona achili amughanite. (Luka 24.33, 34) U Yehova poka nu Yesu bololo. Buli pakunena izya uswe? U Yehova akulonda ukuti tube bololo. w23.07 21 ¶6-7

Nkimba tungabasimikizya buli-buli abantu bo bakukayikila ukuti ilayizyo ilya Chala ilya Paladayiso likwiza pakukwanilisiwa naloli? Ichabwandilo, u Yehova umwenecho weyo akutulayizya. Ibuku ilya Ubuvumbuli likunena ukuti: “Panapo uwakwikala pa Chitengo icha bumwene yula akati: ‘Losi ulu inkwandula ivintu vyosi pakuba vipya!’” U Yehova wamahala, wamaka sona ali ni chinyonywa ichakuti ize akwanilisye vyosi vyo alayizizye. Ichabubili, u Yehova akumanya ukuti vyosi vyo anena vikwiza pakubombiwa. Cho chifukwa u Yehova akunena ukuti: “Amazyu ghanagha ghanaloli, sona masubiliwa. . . . Kwamala.” Ichabutatu, patalipo cho chingamupangisya u Yehova ukuti aleke pakumalizya ichintu cho anda pakubomba. Cho chobene akunena ukuti: “Ane ne Alefa nu Omega.” (Ubuvu. 21.6) U Yehova akwiza pakulangizya ukuti u Satana mumyasi sona atangapangisya ukuti u Yehova apotwe pakukwanilisya ubwighane bwache. Nanti yumo anganena ukuti, “Ivi vikwivwika akiza sana, loli nkukayikila nanti vingize vibombiwe,” Mumubengele nu kumulongosolela Ubuvumbuli 21.5, 6. Mumulangizye mo u Yehova aneneye umwakusimikizya ukuti akwiza pakukwanilisya vyo alayizizye pakusayina weka isiginecha.—Yesa. 65.16. w23.11 7 ¶18-19

U Yehova akamulayizya u Abulahamu ilayizyo ili pa kabalilo ko atakaba nu mwana po akaba ni myaka 75. Nkimba u Abulahamu akennya ilayizyo ili likukwanilisiwa? Vitakakwanilisiwa vyosi. Akati aloboka Ulusoko ulwa Yefulata, u Abulahamu akalindilila ukwa myaka 25 ukuti umwana wache u Ayizeki apapiwe, sona pakati pendapo imyaka 60 abizukulu bache u Esabu nu Yakobo bakapapiwa. (Hebe. 6.15.) Loli u Abulahamu atakennya ukuti abizukulu bache baba umutundu ughukulu nu kupyana Ichisu Icha Layizyo. Umwanavuli umusubaliwa uyu, akaba pabumanyani ubwiza nu Mupeli wache. (Yako. 2.23) Sona u Abulahamu nanti iza azyuka, akwiza pakuhoboka nkani pakumanya ukuti ulwitiko nu bufisalyoyo bwache bukavwa ukuti amaluko ghosi pachisu ichapasi ghasayiwe! (Ubwa. 22.18) Nkimba tukumanyilako ichoni? Nuswe bulo tutangennya vyosi vyo u Yehova alayizizye ukuti vikukwanilisiwa pa kabalilo aka. Loli nanti tungaba bafisalyoyo ngati we Abulahamu, tungasimikizya ukuti pa kabalilo aka u Yehova akutusaya sona akwiza pakutusaya nkani muchisu ichipya cho alayizizye.—Mali. 10.29, 30. w23.08 24 ¶14

Pa kabalilo ko akaba wachinyamata, Umwene Uziya akaba wakwiyisya. Akamanyila ‘ukumunyila u Chala uwabwanaloli.’ U Yehova akamusaya kwa bumi bwache bosi. (2 Syambu. 26.1-4) Uziya akabapota abalwani abinji pa nkondo nu kwenelezya ukuti u Yelusalemu wakufighililiwa akiza. (2 Syambu. 26.6-15) Uziya akaba wakuhoboka na vyosi vyo u Chala akamwavwa ukukwanisya ukubomba. (Ndumbi. 3.12, 13) Umwene Uziya akabelela ukubabuzya abanji ivyakubomba. Ivi vikamupangisya ukuti inong’onaghe ukuti angabomba chilichosi cho angalonda. Isiku limo akinong’ona ukuti ingile mutempeli ilya Yehova ukuti apeleke isembe pachighemo. Imbombo iyi abamwene batakitikiziwanga ukubomba. (2 Syambu. 26.16-18) Uwasembe Usongo Nkani u Azaliya akayezya ukumwavwa ukuti asinte vyo akalondagha ukubomba, loli u Uziya akakalala sana. Ichachitima chakuti u Uziya atakabukilila ukuba musubaliwa, umwakuti u Yehova akamufunda na mambombo. (2 Syambu. 26.19-21) Ubumi bwache nge bukaba akiza sana nanti akabukililagha ukuba wakwiyisya! w23.09 10 ¶9-10

Napo umutumiwa u Pitala akaba ukuti aba Mukilisitu uwakupakaziwa, loli akabukilila ukulimbana ni vintu vyo akapuvyanga. Mu 36 C.E., u Chala akamutuma u Pitala kwa Kolineliya yo atakaba Muyuda. Kula-kula u Chala akamupakazya u Kolineliya nu muzimu umuzelu cho chikasimikizya ukuti “u Chala atakwennya icheni,” sona ukuti bo batakaba Bayuda bope bangaba muchipanga icha Chikilisitu. (Imbo. 10.34, 44, 45) Ivi vikati vyabombiwa, u Pitala akanda pakulya poka na bantu bo batakaba Bayuda ichintu cho akaba ukuti atachibombitepo lumo. Napo vikaba bunubu, Abakilisitu bamo bo bakaba Bayuda, bakennyanga ukuti Umuyuda na yo te Muyuda, batangalyela poka. Pa kabalilo ko Abayuda bamo bo bakennyanga ivintu muzila yiniyi bakati biza ku Antiyokiya, u Pitala akaleka ukulya na bakamu bo batakaba Bayuda, ukughopa ukuti angabakalalizya Abakilisitu abamwabo Abachiyuda. Umutumiwa u Pabuli akennya ubuzimbuli bo u Pitala akabombagha sona akamubuzya u Pitala pamaso pa bantu bosi. (Gala. 2.13, 14) Napo u Pitala akapuvyanga ivintu, loli akaba nu lweke. w23.09 22 ¶8

Mube mwe babwanaloli nu kwennya po mukulondiwa ukusinta ukuti mubombaghe akiza, loli nanti mwagha ukuti ichigaba chimo mutakubomba akiza, mutakanyokele munyuma. “U Mwene mwiza,” sona angabavwa ukuti musinte nu kwanda ukubomba akiza. (1 Pita. 2.3) Umutumiwa u Pitala akutubuzya ukuti: ‘U Chala . . . akwiza pakumalizya ukubamanyisya, nu kubavwa.” Pabwandilo u Pitala akiyivwanga ukuti muntu wa mbibi yo atangabomba poka nu Mwana uwa Chala. (Luka 5.8) Loli ichifukwa chakuti u Yehova nu Yesu bakamwavwa umwalughano, u Pitala akaba musubaliwa pakumukonka u Yesu. Ivyakukonkapo vyache vyakuti u Yehova akamwitikizya u Pitala ukuti injile “mu Bumwene ubwa bwila na bwila ubwa Mwene witu, sona nu Mupoki witu u Yesu Kilisitu.” (2 Pita. 1.11) Ichi chikaba chakukonkapo ichakuswighisya sana! Nanti mungaba nu lweke ngati mo akabombela u Pitala, nu kwitikizya ukuti u Yehova abamanyisye, numwe bulo mukwiza pakupokela ubumi ubwa bwila na bwila. Mukwiza pakupokela “umuvwalo uwa lwitiko lwinyu ghugho bo bupoki ubwa bumi bwinyu.”—1 Pita. 1.9. w23.09 31 ¶16-17

Ichihema ichakale chikaba nu musolo ghoka ughukulu gho ghukazyunguliliwa nu mupanda ko abasembe bakabombelaghako imbombo zyabo. Mumusolo ughu mukaba ichighemo ichikulu cho chikapakiwa nu mukuba. Palubazu pa chighemo pakaba ibeseni lyo likaba na mizi gho abasembe bakasukusulagha po bachili ukwanda ukubomba imbombo zyabo. (Kuso. 30.17-20; 40.6-8) Amasiku ghano Abakilisitu abapakaziwa bakubomba umwabusubaliwa mumusolo uwamukasi mutempeli ilyabuzimu. Ichibeseni ichikulu ichamizi cho chikaba pachihema na pamatempeli, chikubakumbuska abapakaziwa na Bakilisitu bosi ukuti babaghiye ukubukilila ukuba bazelu. Ka “ichilundilo ichikulu” chikumubombela u Yehova kwiyi? Umutumiwa u Yohani akachennya ukuti chimiliye “pantazi pa chitengo icha bumwene,” ukung’anamula pachisu ichapasi gho musolo uwakuzi ko ‘chikumubombela u Chala umusanya nu busiku mutempeli lyache.’ (Ubuvu. 7.9, 13-15) Swe bakupalizya sana ukuti u Yehova atupiye ulusako ulwakuti tumwiputaghe mutempeli lyache ilikulu ilyabuzimu! w23.10 28 ¶15-16

U Yehova akubombezya abasongo ukuti atupe amaka. (Yesa. 32.1, 2) Nanti mukutamiwa inyinong’ono, mutakakabe ukubabuzya mo mukwiyivwila. Nanti batupa ubutuli, tukulondiwa ukubwivwila mwalubilo ichifukwa u Yehova angabapa amaka ukwendela mu basongo banaba. Ulusubilo lwitu ulwa mu Bayibolo ulwa bumi ubwa bwila na bwila, kali mo mu Paladayiso pachisu ichapasi pamo ulwakwiza ukwikala mu Bumwene ubwa kumwanya lukutupaa sona amaka. (Loma 4.3, 18, 19) Ulusubilo ulu lukutughomya ukuti tujimbe kuntamyo, tulumbilile amazyu amiza sona nukubomba imbombo izyakupambana-pambana mu chipanga. (1 Tesa. 1.3) Ulusubilo ngati lunulu lo lukamughomyanga umutumiwa u Pabuli. Akabalilo kamo akakomanagha na “mayimba aghakulekana-lekana,” akabalilo kamo ‘amahala ghakamulila,’ ‘akavwimiwa’ nu ‘kuwisiwa pasi.’ Utubalilo tumo ubumi bwache bukabanga pangozi. (2 Koli. 4.8-10) U Pabuli akagha amaka gho ghakamwavwa ukuti ajimbe umwakwinong’onelapo pa luasubilo lwache. (2 Koli. 4.16-18) U Pabuli akabikapo umoyo pa lusubilo lwache ulwakuti akwiza pakwikala nu bumi bwa bwila na bwila kumwanya. Ukwinong’onelapo ivya lusubilo ulu kukamwavwa ukuti apokele “amaka amapya isiku ni siku.” w23.10 15-16 ¶14-17

Nanti mukwiputa, mwinong’onele nanti akabalilo aka kiza akakuti u Yehova amulile inyiputo zyinyu. Akabalilo kamo tungiyivwa ukuti tukulondiwa ukwamuliwa mwalubilo inyiputo zyitu. Loli chakuhobosya sana ukumanya ukuti u Yehova akumanya akabalilo akiza ko angatutulila. (Hebe. 4.16.) Nanti tutakupokela pa kabalilo kanako vyo tukulaba, tunganda ukwinong’ona ukuti uansala wa Yehova wakuti ‘Awe.’ Loli ubwanaloli bwache bwakuti uansala wache angaba wakuti ‘Intakwamula pa kabalilo aka.’ Umwakufwanikizya, umukamu uwachinyamata angaba ukuti akumulaba u Yehova ukuti amupozye ku mbina yo akubina. Akabalilo kakwendapo loli akwennya ukuti atakupola. Nanti u Yehova angamupozya umukamu uyu umwakuswighisya, u Satana anganena ukuti umukamu uyu akubukilila ukumubombela u Yehova ichifukwa chakuti amupozya umwakuswighisya. (Jobu 1.9-11; 2.4) Umwakongelezyapo, u Yehova asalite kale akabalilo akiza ko akwiza pakwefyapo imbina zyosi. (Yesa. 33.24; Ubuvu. 21.3, 4) Pa kabalilo aka tutakalindililaghe ukuti u Yehova angatupozya umwakuswighisya mupaka pa kabalilo ko akwiza pakwefyezyapo imbina zyosi. Ichakulondiwa chakuti umukamu akulondiwa ukumulaba u Yehova ukuti amupe amaka nu mutende uwa mu moyo ukuti ajimbe ku mbina yo akubina nu kubukilila ukumubombela u Chala umwabusubaliwa. w23.11 24 ¶13

U Samusoni akapuvya hee pakusala ivintu, loli akabukilila ukumubombela u Yehova. Akalondelezyanga ulusako ulwakuti akwanilisye imbombo yo u Chala akamupa iyakumalana na Bafilisiti. (Balo. 16.28-30) U Samusoni akamulaba u Yehova ukuti: ‘Leka imbanyosezye abafilisiti.’ U Chala uwabwanaloli akamula ulwiputo ulwa Samusoni umwakumunyosezya amaka umwakuswighisya. Ivi vikapangisya ukuti u Samusoni aghoghe Abafilisiti abinji pachakubombiwa chimo ukuchila mo akabombelapo kunyuma. Napo u Samusoni akakomana ni ntamyo ichifukwa cha vintu vyo atakasala akiza, loli atakaleka ukuyezya-yezya pakubomba ubwighane bwa Yehova. Nuswe bulo napo tungapuvya pakusala ivintu, bangatupa ubulongozi pamo tungaluza ulusako lo twanguba nalo, loli tutakanyokele kwisinda nu kuleka ukumubombela u Yehova. Tukumbukilaghe ukuti u Yehova wakwisengannya ukutuhobokela. (Sali. 103.8, 9) Napo tungapuvya ivintu, loli u Yehova angabukilila ukutubombezya imbombo ngati mo akabombela nu Samusoni. w23.09 6 ¶15-16

Nanti mukujimba mungapangisya ukuti u Yehova ahoboke. Loli ivi vitakung’anamula ukuti u Yehova akuhoboka nanti mukukomana ni njelo pamo intamyo. U Chala akubohoka sana ichifukwa chakuti mukubukilila ukuba basubaliwa po mukujimba. Chakukazya sana pakumanya kuti nanti tukujimba ku ntamyo zyo tukukomana nazyo, vikupangisya ukuti u Yehova ahoboke! (Sali. 5.12) Mukumbukilaghe ukuti u Abulahamu akakomana ni njelo inyinji sona akajimba nu kubukilila ukuba musubaliwa, ivi vikapangisya ukuti u Yehova ahobokaghe nawe nkani. U Yehova akamwennya u Abulahamu ukuti mumanyani wache sona mugholosu. (Ubwa. 15.6; Loma 4.13, 22) Nuswe bulo u Yehova angatwennya umwakuyana bulo. U Yehova atakuhoboka nuswe ichifukwa cha vyo tukubomba pakumubombela pamo ko tukumubombela. Loli u Yehova akuhoboka nuswe nanti tukubukilila ukuba basubaliwa napo tukukomana ni njelo. Vite ni mbombo ukuti kwali tuli ni myaka yilinga, ivintu vili buli-buli pa bumi bwitu pamo tuli nu budindo buli, swebosi tungajimba ku ntamyo zyo tukukomana nazyo. Ka pa kabalilo aka mukujimba ku ntamyo yimo sona mukubukilila ukuba basubaliwa kwa Yehova? Nanti vili bunubu, mukumbukilaghe ukuti u Yehova akuhoboka numwe. Nanti twamanya ukuti u Chala akuhoboka nuswe, ulusubilo lwitu ulwa vintu ivyamuntazi lukuba lwabwanaloli kwa uswe. w23.12 11 ¶13-14

Umwanavuli uwa Chikilisitu abaghiye ukumanyila ukunenezannya akiza na bantu. Umwanavuli yo akunenezannya akiza na bantu, akwivwisya inyinong’ono na mo abanji bakuyivwila. (Mbupi. 20.5) Angamanyila mo umuntu uyunji akwiyivwila pakwivwa amazyu, mo akunenela sona mo umubili wache ghubonekela. Mutangamanyila ukubomba bunubu nanti mutakwangala na bantu akabalilo akinji. Nanti akabalilo akinji mukubombezya ivintu ivya tekinoloje pakunenezannya na bantu, ngati amaimelo na mameseji, vingapangisya ukuti manye mube na maluso agha kunenezannya na bantu pamaso na pamaso. Cho chifukwa mubaghiye ukulondelezya izila izya mo munganenezannya na bantu pamaso na pamaso. (2 Yoha. 12) Umwanavuli uwa kughoma mwabuzimu abaghiye ukwiyavwa nu kwavwa imbumba yache. (1 Timo. 5.8) Chiza ukumanyila amaluso gho ghangize ghabavwe ukwagha imbombo. (Imbo. 18.2, 3; 20.34; Efe. 4.28) Mube ni mbili iyakuti mwe bantu bakulimbikila imbombo sona nanti mwayagha imbombo mukubikapo umoyo ukuti muyimalizye. Nanti mungabomba bunubu vikwiza ukubavwa ukuti mwaghe imbombo nu kubukilila ukuyibomba. w23.12 27 ¶12-13

Nanti Ibayibolo likunena ivya “isiku ilya Mwene [Yehova]” likunena ivya kabalilo ko u Yehova akwiza pakubapyuta abalwani bache nu kubapoka abantu bache. Kwisinda uku u Yehova akapelekapo ichilango ku bantu bamo bo bakaba balwani bache. (Yesa. 13.1, 6; Eze. 13.5; Zefa. 1.8) Mukabalilo kitu aka, “isiku ilya Mwene [Yehova]” likwiza ukwanda pa kabalilo ko abalongozi abandale bakwiza pakumongola u Babeloni Umukulu vyo vikwiza ukupangisya ukuti inkondo iya Alamagedoni yibombiwe. Ukuti twize tupone “isiku” ili, pakabalilo aka tukulondiwa ukuti twisengannye. U Yesu akanena ukuti tutakulondiwa ukwisengannya bulo ‘intamyo inkulu’ loli tukulondiwa sona “pakuba bakwiyannya.” (Mata. 24.21; Luka 12.40) Mukalata yache yo akabasimbila Aba Tesalonika, umutumiwa u Pabuli akabombezya ivifwanikizyo ivyinji ukuti abavwe Abakilisitu ukuti babukilile ukwisengannya isiku lyo u Yehova akwiza pakupelekela ubulongi. U Pabuli akamanya ukuti isiku ilya Yehova te lyize pa kabalilo kala-kala. (2 Tesa. 2.1-3) Napo vikaba bunubu, loli akabakazya abakamu na bayemba ukuti babe bakwisengannya ngati ukuti isiku ili inti lyize indabi sona nuswe bulo ubulongozi ubu tungabubombezya imbombo. w23.06 8 ¶1-2

Mu 1978, ku Tokyo, Japan, kukazengiwa inyumba intali sana. Abantu bakanda ukupasya nanti inyumba iyi inti yibukilile ukwimilila, ichifukwa chakuti mutawuni yila mukabombiwanga utusenyenta pipi-pipi. Nkimba abakuzenga bakabomba ichoni? Abakuzenga bakazenga inyumba iyi ukuti yibe yakughoma sona bakayizenga ukuti yipetaghe umwakuti nanti akasenyenta kakubombiwa yitakawe. Abakilisitu bakuyana bulo ni nyumba iyi. Muzila buli? Umukilisitu akulondiwa ukubukilila ukuti imaye nkani sona abe wakwisengannya ukwivwila. Akulondiwa ukuti abanje wakughoma sona atakayinganaye akabalilo kosi po akwivwila indaghilo izya Yehova ni fundo zyache. Umukilisitu abanje ‘wakwisengannya ukwivwila mwalubilo’ ukusita ukudandaghula. Mumazyu aghanji tunganena ukuti akulondiwa ukuti abanje “mololo” pamo wakwisengannya ukwivwila nanti angakwanisya pamo akulondiwa ukubomba bunubu. (Yako. 3.17) Umukilisitu yo ali ni nkalo ngati izi, vikumwavwa ukuti atakabe muntu wakukakamila nkani ivintu. w23.07 14 ¶1-2

U Yesu akati akula, akalondiwanga ukujimba ku njelo zyo u Satana akamughelagha nazyo, ukongelezyapo ukumubuzya pabuzelu ukuti aleke ukuba musubaliwa kwa Chala. (Mata. 4.1-11) U Satana akalondagha ukuti u Yesu anange umwakuti apotwe ukupeleka isembe. Pa kabalilo ko u Yesu akalumbililagha pachisu ichapasi akajimba sona ku njelo izyamwabo. Abalwani bache bakamunyozagha sona bakalondagha ukumughogha. (Luka 4.28, 29; 13.31) Akalondiwanga sona ukujimba ku vintu vyo abamanyili bache bakapuvyanga. (Mali. 9.33, 34) U Yesu bakamunyozagha muzila izyakupambana-pambana sona bakamusekagha umwakukozya isoni. Pisinda pache bakamunyoza ngati chigebenga sona muzila iya kukozya isoni. (Hebe. 12.1-3) Pabumalilo akajimba ku njelo yache iyabumalilo ukusita ubutuli ubwa Yehova. (Mata. 27.46.) U Yesu akatamiwa sana ukuti apeleke isembe. Nanti tukwinong’onelapo pa vintu vyosi vyo u Yesu akiyipa ukuti atusatule’ vikutwavwa ukuti tumughanaghe nkani w24.01 10-11 ¶7-9

Tukulondiwa ukuba bafisalyoyo ukuti tube pabumanyani ubwiza na banji. Bukutwavwa ukuti twivwisyange nkani nanti abanji bakunena. (Yako. 1.19) Ubufisalyoyo bukwavwa sona ukuti pabe umutende. Nanti swe bafisalyoyo, pa kabalilo ko ivintu vyatufyennya tutakukalala lubilo nu kunena vimo ukusita ukulangizya ichisa. Sona tutakukalala lubilo nanti umuntu yumo atukalalizya. Mumalo mwakunyosezya ichintu chibibi pa chibibi, “mwivwanaye mwebene-bene nu kuhobokelana.” (Kolo. 3.12, 13) Ubufisalyoyo bungatwavwa sona ukuti tusale akiza ivintu. Mumalo mwakubomba ivintu umwakuchimbilila pamo ukusita ukwinong’onelapo, tukwiza pakupaghula akabalilo nu kufufuza ivyakukwafannya ni chintu cho tukulonda ukusala, pisinda pache po tungasala ichintu cho chiza. Umwakufwanikizya, nanti te swe bafisalyoyo pa kabalilo ko tukulonda imbombo, vingapangisya ukuti twitikizye imbombo yiliyosi yo tungayagha. Loli nanti swe bafisalyoyo, vingatwavwa ukuti twinong’onelepo pa mo yikwiza pakukwafizya imbumba yitu nu bumanyani bwitu nu Yehova. Nanti swe bafisalyoyo, tutangasala akabibi ivintu. w23.08 22 ¶8-9

Nanti mwawa amaka ichifukwa chakuti mukulimbana ni vinyonywa ivibibi,ukwinong’onelapo ilayizyo lyo mukamulayizya u Yehova pa kabalilo ko mukiyipagha, kungabavwa ukuti mubukilile ni njelo zyo mukukomana nazyo. Ka muzila buli? Pa kabalilo ko mukwiyipa kwa Yehova mukulangizya ukuti mukwikana mwebene. Ivi vikung’anamula ukuti mwasala ukukana ivinyonywa ivibibi ivya buntu ni vintu vyo vitangamuhobosya u Yehova. (Mata. 16.24) Polelo nanti mukuyeliwa mutakapasyange na vyo mungabomba. Ichifukwa chakuti musalite kale ichakubomba ichakuti inti mubukilile ukuba basubaliwa kwa Yehova. Mungaba bakusimikizya ukuti inti mubukilile ukubomba ivintu ivyakumuhobosya u Yehova. Nanti mungabomba bunubu, mungaba ngati we Yobu. Napo akakomana ni ntamyo izyakutamya sana, loli umwakusimikizya akanena ukuti: ‘Te ndekepo lumo ukuba musubaliwa!’—Jobu 27.5. w24.03 9 ¶6-7

U Yehova u Chala “umwenecho uwa lughano”ali nuswe! (2 Koli. 13.11) U Yehova akwennya ukuti aliwesi pamwene wakulondiwa. Tuli nu lusibilo ukuti tuzyunguliliwe nu ‘lughano lwache ulusubaliwa.’ (Sali. 32.10) Nanti tukwinong’onelapo nkani mo akutulangizizya ulughano lwache, vikutwavwa ukuti twande pakumwennya ukuti wanaloli nu kupalamile kukwache. Tungamulaba mu lwiputo umwambula ukoghopa nu kumubuzya mo tukulondela ukuti atulangizizye ulughano lwache. Tungamubuzya intamyo zyitu zyosi nu kuba nu lusubilo ulwakuti akutwivwisya sona wakwisengannya ukutwavwa. (Sali. 145.19) Ngati mo tukupalamilila ku moto isiku lyo kukataye, umwakuyana bulo tungapalamila ku lughano ulwa Yehova. Ulughano ulwa Yehova lwamaka nkani sona lwalupasikizyo. Po akabalilo kosi muhobokaghe sana ichifukwa chakuti u Yehova abaghanite. Nge twebosi twabomba ivintu ukuyana nu lughano lo akutulangizya umwakunena ukuti: ‘Imughanite u Yehova’!—Sali. 116.1. w24.01 31 ¶19-20

U Yesu akabomba ivyinji ukuchila bulo ukubabuzya abantu ukuti u Chala izina lyache we Yehova. Abayuda bo u Yesu akabamanyisyanga bakaba ukuti balimenye kale izina lya Chala. Loli u Yesu akatangilila pakuba “yuyo . . . akatuvumbulila u Chala.” (Yoha. 1.17, 18) Umwakufwanikizya, Amasimbo agha Chihebeli ghakuvumbula ukuti u Yehova wachisa sona wachililizi. (Kuso. 34.5-7) U Yesu akalangizya ubwanaloli ubu umwakunena ichili icha mwana uwakupankuka nu wise. U baba uyu akati amwennya umwana wache uwakupinduka “bo achili ali pabutali ni nyumba” akachimbila nu kumukukutila sona akamuhobokela nu moyo wache ghosi. Ichili ichi chikulangizya ichituzi ichiza icha chisa nu lupasikizyo lo u Yehova ali nalo. (Luka 15.11-32) U Yesu akabavwa abanji ukwivwisya akiza ichisa cho u Yehova ali nacho. w24.02 10 ¶8-9

U Yehova wepe akubasangalusya nu kubakazya abantu waghe bakukomana ni ntamyo izyakupambana-pambana. Ka tungamuyezya buli-buli u Yehova pa nkani iyakubapasikizya nu kubasangalusya abanji? Izila yoka iya mo tungabombela bunubu yakuti, tubanje ni nkalo zyo zingatwavwa ukuti tubapelelaghe ichisa abanji nu kubakazya. Ka nkalo buli zimo zyo tukulondiwa ukuba nazyo? Choni cho chingatwavwa ukuti tubukilile ‘ukukazannya nu kughanana’ isiku ni siku? (1 Tesa. 4.18) Tukulondiwa ukuti akabalilo kosi tubanje swe balupasikizyo, abachisa, abakwiyisya, abololo sona abafisalyoyo. (Kolo. 3.12; 1 Pita. 3.8.) Ka inkalo izi zingatwavwa buli-buli? Nanti tukubapelela ichisa nu kubinong’onela Abakilisitu abamwitu, vingatwavwa ukuti tube ni chinyonywa ichakulonda ukubakazya pa ntamyo zyo bangakomana nazyo. Cho chifukwa u Yesu akanena ukuti, “pakuti umulomo ghukunena vivyo umoyo wizuye navyo. Umuntu umwiza akunena ivintu ivyiza vivyo asungite mumoyo wache.” (Mata. 12.34, 35) Nanti tukubakazya abakamu na bayemba bitu pa kabalilo ko bakomana ni ntamyo, tukulangizya ukuti tubaghanite sana. w23.11 10 ¶10-11

Tukulondiwa ukulaba ubutuli nanti tukulonda ukwivwisya amabulaghuzi agha mu Bayibolo. Ennya ichifwanikizyo ichi. Inong’onela ukuti muli kumalo aghachilendo gho mutaghamenye akiza loli muli nu mumanyani winyu yo mwenda nawe uwakuti aghamenye akiza amalo agho. Amenye akiza pa malo gho mwafika sona ko umusebo ghukubuka. Tutakukayikila kuti mungahoboka sana ichifukwa chakuti umumanyani winyu uyu itikizizye ukuti mwendele poka! Umwakuyana bulo, u Yehova amenye akiza akabalilo ko tukwikalamo sona vyosi vyo vili mumusebo gho tukwendamo. Umwakwiyisya, tukulondiwa ukumulaba u Yehova ukuti atwavwe ukwivwisya amabulaghuzi agha mu Bayibolo. (Dani. 2.28; 2 Pita. 1.19, 20.) U Yehova akulonda ukuti abana bache babe na muntazi umwiza ngati mo umupapi aliwesi umwiza akulondela. (Yere. 29.11.) Loli umwakupambana nu mupapi aliwesi, u Yehova angatubuzya ivintu vyo inti vyize vibombiwe muntazi vyo akabalilo kosi vikuba vyabwanaloli. U Yehova akasala abanavuli ukuti basimbe amabulaghuzi mu Mazyu ghache umwakuti tumanye ivyakukwafannya ni vintu ivyakulondiwa po vichili pakubombiwa.—Yesa. 46.10. w23.08 8 ¶3-4