MUTWI WAKWIIYA 34
LWIIMBO 107 Citondesho Cakwe Lesa Calusuno
Bamanene Mbobatondesha Lusuno Ankuumbu Kubaabo Bacita Shilubo
‘Lesa ncaabetele shinkumbu nkweelesha kwaamba ayi waane kuswa kushibiibi shako.’—LOMA. 2:4.
CITEENTE CINENE
Bamanene mbobeelesha kucafwa bamakwesu abenankashi abo beenga bacita shilubo shinene.
1. Ino nshiinshi sheenga shacitika na muntu wacita cilubo cinene?
MUMUTWI wamana, twakeeya pashintu Paulo nshaakabalwiita kucita bamu libungano lyaku Kolinto, musankwa umwi ndyaakacita cilubo cinene. Musankwa uyo taakwe kwaana, aboobo wakakushikwa mulibungano. Sombi kweelana alilembo paswa mutwi uyu mbolyaamba, Lesa inga wacafwa muntu kwaana. (Loma. 2:4) Ino bamanene alabasebensesha buyani kwaamba ayi bacafwe muntu wacita cilubo kwaana?
2-3. Ino nshiinshi nshotweelete kucita na twashiiba ayi mukwesu nabi nankashi wacita cilubo cinene, alimwi ino nceebonshi?
2 Na bamanene tabana kushiba ayi muntu umwi wacita cilubo cinene, inga tabamucafwiiwo. Aboobo ino nshiinshi nshotweelete kucita na twashiiba ayi mukwesu nabi nankashi wacita cilubo cinene ceenga capa kwaamba ayi akushikwe mulibungano? Cakutaanguna, tulyeelete kumuyuminisha kulwiita bamanene kwaamba ayi bamucaafwe.—Isa. 1:18; Milimo 20:28; 1 Pit. 5:2.
3 Ano ino mbuyani na wakaka kuya mukulwiita bamanene? Swebo tulyeelete kulwiita bamanene kwaamba ayi muntu uyo apekwe lucafwo ndwatoyandika. Na twacita boobo tulatondesha ayi tulisuni mukwesu nabi nankashi uyo mukwiinga tulicishi ayi bamanene batoomucafwa. Na muntu uyo watolelela kucita shibiibi, inga wanyonyoola bushicibusa bwakwe a Yehova. Alimwi inga wabisha mpuwo ya libungano. Ceebo cakwaamba ayi tulisuni Yehova amuntu uyo, tulaya kubamanene akubalwiita cilubo ncaakacita, nabi kwaamba ayi kucita boobo inga tacibi cuubu.—Kulu. 27:14.
BAMANENE MBOBACAFWA BAABO BEENGA BACITA CILUBO CINENE
4. Ino nduyaando nshi bamanene ndobabaalo na bakala panshi amuntu wakacita cilubo cinene?
4 Na umwi mulibungano wacita cilubo cinene, likoto lya bamanene lilasala bamanene botatwe kwaamba ayi babe mu komiti.a Bamakwesu aba balyeelete kutondesha kulibombya akuliceesha. Balicishi ayi nabi kwaamba ayi inga beelesha kucafwa muntu kwaana, inga tabamukakatishiiwo kwaaluka. (Duto. 30:19) Bamanene balanyumfwishisha ayi teshi boonse beenga baana mbuli Mwaami Defedi mbwaakacita. (2 Samwe. 12:13) Bamwi bacita shilubo balasalawo kukaka kukonkela kululika kwakwe Yehova. (Mata. 4:6-8) Nacibi boobo, luyaando lwa bamanene nkucafwa wooyo wacita cilubo kwaamba ayi aane na kacikonsheka. Ino nshiinshi bamanene nshobeelete kunokwiibaluka na bakala panshi amuntu uyo wakacita cilubo?
5. Ino nshiinshi bamanene nshobacita na bakala panshi amuntu wakacita cilubo cinene? (2 Timoti 2:24-26) (Amubone acikope.)
5 Bamanene balabona wooyo wacita cilubo cinene ayi ni mbelele isowekete, sombi iciyandika kuli Yehova. (Luka 15:4, 6) Aboobo na bamanene bakalaakwe panshi, tababandiki cabukali na kumululika munshila itatondeshi nkuumbu. Alimwi tabayeeyi ayi ncobeelete kucita nkunokwiipushabo miipusho kwaamba ayi bashibe kabotu shakacitika. Muciindi cakucita boobo, balatondesha mibo yaambwa pa 2 Timoti 2:24-26. (Amubelenge.) Alimwi ndyebatokweelesha kucafwa muntu uyo kwaamba ayi aalule mbwayeeya, balatolelela kubandika munshila yankuumbu, yalusuno alimwi akutakalala.
Bweenka beembeshi mbobakalinga kucita kale kale, bamanene balacita nsheenga bacikonsha kwaamba ayi bacafwe mbelele isowekete (Amubone palagilafu 5)
6. Ino bamanene balacita buyani kwaamba ayi bashibe butanjilishi bwakwe Yehova kabatana kukala panshi amuntu wakacita cilubo? (Bene Loma 2:4)
6 Bamanene baleelesha kushiba butanjilishi bwakwe Yehova. Baleelesha kukonkela cakubonenaako cakwe Yehova mushintu shoonse nshobacita, ndyebatobandika amuntu wakacita cilubo cinene. Baleebaluka maswi Paulo ngaakaamba ayi: ‘Lesa ncaabetele shinkumbu nkweelesha kwaamba ayi waane kuswa kushibiibi shako.’ (Amubelenge Bene Loma 2:4.) Bamanene balyeelete kunokwiibaluka ayi mbeembeshi alimwi balyeelete kunokonkela butanjilishi bwakwe Klistu acakubonenaako cakwe ndyebatolama libungano. (Isa. 11:3, 4; Mate. 18:18-20) Bamanene kabatana kukala panshi amuntu wakacita cilubo, balapaila kuli Yehova kwaamba ayi bacafwe muntu uyo kwaana. Balalangoola makani mu Malembo alimwi amumabuku esu akupaila kwaamba ayi Yehova abacaafwe kunyumfwishisha shintu. Balabandika pa nshobeelete kushiba pamuntu uyo mpashi shakapa kwaamba ayi anoyeeya na kucita shintu shitabete kabotu nshaakacita.—Tus. 20:5.
7-8. Ino bamanene inga bacita buyani kwaamba ayi bakonkele cakubonenaako cakwe Yehova cakukalika moyo na bakala panshi amuntu wakacita cilubo?
7 Bamanene balakonkela cakubonenaako cakwe Yehova cakukalika moyo. Baleebaluka Yehova mbwakeelesha kucafwa bamwi bakacita shilubo kale kale. Kucakubonenaako, Yehova wakakalika moyo ndyaakalinga kweelesha kucafwa Kaini. Wakamulwiita shakalinga kusa mukuswaamo na wakaka kwaaluka alimwi ashoolwe nsheenga wacana na wanyumfwila. (Mata. 4:6, 7) Yehova wakatuma mushinshimi Natani kwaamba ayi alulike Defedi. Natani wakasebensesha cikoshanyo ico cakacafwa Defedi kwaana. (2 Samwe. 12:1-7) Alimwi Yehova ‘wakatolelela’ kutuma bashinshimi “mankanda aanji” kubene Isilaeli na bacileka kumunyumfwila. (Jele. 7:24, 25) Yehova taakalinga kulindila ayi na bene Isilaeli baana nkokutalika kubacafwa. Sombi wakalinga kutalika kubacafwa kwaamba ayi baane, kabacicita shintu shibiibi.
8 Bamanene balakonkela cakubonenaako cakwe Yehova ndyebatokweelesha kucafwa muntu uyo wakacita cilubo cinene. Baleelesha kucafwa muntu uyo “camoyonteeka” kweelana a 2 Timoti 4:2 mboyaamba. Aboobo lyoonse bamanene balayandika kukalika moyo akutakalala kwaamba ayi bacafwe muntu wakacita cilubo kusuna kucita shintu shiluleme. Na bamanene bakalala nabi kucimwa, muntu uyo inga taakonkeli kululikwa alimwi mpashi inga wakaka kwaana.
9-10. Ino bamanene inga bacita buyani kwaamba ayi bacafwe muntu wakacita cilubo kuyeeya pashintu nshaakacita shakapa kwaamba ayi abishe?
9 Bamanene baleelesha kushiba shakapa kwaamba ayi muntu acite cilubo. Kucakubonenaako, sa Mwineklistu uyo wakaboolela pesule lwakumushimu ceebo cakwaamba ayi wakacileka kunoocita ciiyo ca Baibo capalwaakwe lyoonse akunokwaabanamo lubasu muncito yakushimikila? Sa wakacileka kupaila lyoonse kuli Yehova? Sa wakacileka kweelesha kukaka lunkumbwa lutabete kabotu? Ino alicite beshicibusa bali buyani? Ino wakasala shakulikondelesha sha buyani? Ino kusala kucita shintu ishi kwakakuma buyani mbwayeeya anshaasuna kucita? Sa alicishi Yehova mbwaatolinyumfwa pacilubo ncaakacita?
10 Bamanene inga beepusha muntu miipusho yeenga yamucafwa kuyeeya pashintu shakapa kwaamba ayi aboolele pesule lwakumushimu akupa kwaamba ayi acite cilubo. Balacita boobo munshila yalusuno alimwi tabamwiipushi miipusho pamakani ngobatayandiki kushiba. (Tus. 20:5) Alimwi bweenka Natani mbwaakasebensesha cikoshanyo kwaamba ayi acafwe Defedi, bamanene inga basebensesha cikoshanyo kwaamba ayi bacafwe muntu kuyeeya pashintu nshaakacita kwaamba ayi ashibe ayi tashakalinga kabotu. Mpashi ciindi cakutaanguna bamanene ndyebakala panshi amuntu uyo, inga watalika kulinyumfwa cibiibi pashintu nshaakacita. Alimwi mpashi inga waana.
11. Ino nshiinshi Yesu nshaakacita kubamucita shibiibi bamwi?
11 Bamanene baleelesha kukonkela cakubonenaako cakwe Yesu. Yesu wakacafwa Paulo ndyakamwiipusha ayi: “Saulo, Saulo! Ino utoompensheshanshi?” Yesu ndyaakeepusha Paulo mwiipusho uyu, wakamucafwa kushiba ayi nshaakalinga kucita tashakalinga kabotu. (Milimo 9:3-6) Alimwi Yesu wakaamba pa mwanakashi waliina lya Jesebelo ayi: ‘Ndakamupa ciindi cakwaamba ayi aane kuswa kushibiibi shakwe.’—Ciyu. 2:20, 21.b
12-13. Ino bamanene inga basalawo kucita nshi kwaamba ayi muntu wakacita cilubo bamupe ciindi cakwaana? (Amubone acikope.)
12 Bamanene balakonkela cakubonenaako cakwe Yesu alimwi tabengani kusalawo ayi muntu taasuni kwaana. Bantu bamwi inga baana ciindi cakutaanguna bamanene ndyebakala panshi ambabo. Sombi bamwi mpashi inga peendako ciindi. Aboobo bamanene inga basalawo kukala panshi amuntu wakacita cilubo kuteshibo linkanda lyomwi. Mpashi ciindi cakutaanguna ndyebakala panshi a Mwineklistu wakacita cilubo, inga watalika kuyeeyawo abuumbi pasheesho nshobamulwiita. Inga watondesha kuliceesha akupaila kuli Yehova kwaamba ayi amulekelele pacilubo ncaakacita. (Kulu. 32:5; 38:18) Aboobo linkanda lyabili ndyeenga bakala panshi anguwe, mpashi inga watalika kulinyumfwa cibiibi panshaakacita akusuna kwaana.
13 Kwaamba ayi bamanene bacafwe muntu wakacita cilubo kwaana, balatondesha nkuumbu amubo wakuyeeyelako bamwi. Balapaila kuli Yehova kwaamba ayi abacaafwe pa kweelesha cankusu kwabo alimwi balalangila ayi Mwineklistu uyo wakacita cilubo maano inga esaamo lyalo akwaana.—2 Timo. 2:25, 26.
Bamanene inga bakala panshi amuntu wakacita cilubo kuteshibo linkanda lyomwi kwaamba ayi bamupe ciindi cakwaana (Amubone palagilafu 12)
14. Ino ngani mwiine ulengesha ayi muntu aane, alimwi ino nceebonshi nceenga twaambila boobo?
14 Tulasangalala abuumbi na muntu wakacita cilubo waana! (Luka 15:7, 10) Nabi kwaamba ayi bamanene balacita nsheenga bacikonsha kwaamba ayi bacafwe muntu kwaana, ino ngani mwiine ulengesha ayi muntu aane? Na mutokwiibaluka, Paulo wakaamba pa bamucita shibiibi ayi: ‘Mpashi Lesa inga wabapa ciindi cakwaana kuswa kushibiibi shabo.’ (2 Timo. 2:25) Aboobo Yehova ngwaacafwa Mwineklistu kwaalula mbwayeeya anshaacita, kuteshi muntu uli woonse. Paulo wakaamba shintu shibotu shiswaamo na muntu waana. Muntu uyo alashiba kabotu shalushinisho, maano alesaamo alimwi inga wasupuka mutoose twakwe Satana.—2 Timo. 2:26.
15. Ino bamanene balacita buyani kwaamba ayi batolelele kucafwa muntu wakacita cilubo uyo wakaana?
15 Na muntu waana, bamanene balaakutolelela kumufwakashila kwaamba ayi bamucaafwe kuyumya lushomo lwakwe, akumucafwa kutolelela kucita shintu shiluleme akukaka meelesho akwe Satana. (Ebu. 12:12, 13) Kwalo, bamanene tabalwiitiko bamwi cilubo muntu uyo ncaakacita. Sombi ino nshiinshi bamu libungano nshobeelete kushiba?
“BALYEELETE KUKALALILWA PAMEENSO A BANTU BOONSE”
16. Kweelana 1 Timoti 5:20, ino mbaani Paulo mbaakalinga kwaambawo ndyakaamba ayi “pameenso abantu boonse”?
16 Amubelenge 1 Timoti 5:20. Paulo wakalemba maswi aya kuli Timoti munenenyina, kwaamba ayi anoolulika bamucita shibiibi “pameenso abantu boonse.” Ino Paulo wakalinga kusansulula nshi ndyakaamba maswi aya? Taakalinga kusansulula ayi bamulibungano boonse bakalinga kweelete kucanikawo ndyaatolulika muntu wakacita cilubo. Sombi wakalinga kwaamba pa bamwi baniini mpashi bakalinga kucishi kale cilubo muntu uyo ncaakacita. Mpashi bakabonaako muntu uyo ndyaakacita cilubo, na mpashi mwiine wakabalwiita ayi wacita cilubo. Aboobo na bamanene bamululika muntu uyo, bakalinga kulwiitabo baabo bakalinga kucishi cilubo ncaakacita ayi walulikwa.
17. Ino ndilili ndyeenga munene wayandika koolobesha kulibungano ayi mukwesu nabi nankashi wakalulikwa, alimwi ino nceebonshi?
17 Cimwi ciindi, bamu libungano inga kabacishi kale ayi muntu umwi wakacita cilubo cinene na mpashi inga bashiba kunembo. Na caba boobo, maswi akwaamba ayi “pameenso abantu boonse” inga eelikaawo bamakwesu abenankashi boonse mulibungano. Aboobo munene inga woolobesha kulibungano ayi mukwesu nabi nankashi wakalulikwa. Ino nceebonshi? Paulo wakaamba ayi: “Kwaamba ayi bamwi bacenjeleleewo” akuleya kucita cilubo ico.
18. Ino nshiinshi bamanene nshobacita na shikushimikila wacanike wakabombekwa utana kukwanisha myaaka 18 wacita cilubo cinene? (Amubone acikope.)
18 Ano ino mbuyani na shikushimikila wacanike wakabombekwa utana kukwanisha myaaka 18 wacita cilubo cinene? Likoto lya bamanene lilaakusala bamanene bobilo kwaamba ayi bakalaakwe panshi pomwi abashali bakwe Bakamboni.c Bamanene balaakweelesha kushiba bashali nshobakacitawo kwaamba ayi bacafwe mwanaabo kwaana. Na wacanike watondesha mushimu uli kabotu pacilubo ncaakacita alimwi atokonkela kululika kwa bashali, bamanene inga basalawo ayi wacanike abashali bakwe Bakamboni inga tabayandiki kukala panshi a komiti ya bamanene. Bamanene balicishi ayi Yehova wakapa bashali mukuli wa kunoolulika bana babo munshila yalusuno. (Duto. 6:6, 7; Tus. 6:20; 22:6; Efe. 6:2-4) Na bamanene basalawo ayi wacanike tatoyandika kukala panshi a komiti ya bamanene pomwi abashali bakwe Bakamboni, balaakunobandika abashali ciindi aciindi kwaamba ayi bashinishe ayi wacanike uyo atoopekwa lucafwo luyandika lwakumushimu. Sombi ino nshiinshi bamanene nshobacita na wacanike wakabombekwa watolelela kucita shintu shibiibi? Na caba boobo, komiti ya bamanene ilaakukalaakwe panshi pomwi abashali bakwe Bakamboni.
Na wacanike wakabombekwa wacita cilubo cinene, bamanene bobilo balaakukalaakwe panshi pomwi abashali bakwe Bakamboni (Amubone palagilafu 18)
‘YEHOVA NGUSHINKUUMBU ABUUMBI’
19. Ino bamanene balacita buyani kwaamba ayi bakonkele cakubonenaako cakwe Yehova ndyebatocafwa muntu wakacita cilubo cinene?
19 Yehova alalangila bamanene kushitilisha libungano kubaabo bakaka kukonkela milawo yakwe. (1 Koli. 5:7) Kwiilikaawo, bamanene balacita nsheenga bacikonsha kwaamba ayi bacafwe muntu kwaana na kacikonsheka. Alimwi ndyebatocafwa muntu uyo, balatolelela kulangila ayi alaakwaaluka. Ino nceebonshi? Nceebo cakwaamba ayi baleelesha kukonkela cakubonenaako cakwe Yehova uyo utondesha ‘nkuumbu abuumbi.’ (Jemu. 5:11) Mutumwi Joni wakalinga kutondesha lusuno ku bashominyina. Wakalemba ayi: “Nobana bangu, ndamulembela makani aya kwaamba ayi mutakabishi. Sombi na umwi wabisha, tulicite shikutucafwa utwaambililaako kuli Ishiwesu, uyo ngu Yesu Klistu ululeme.”—1 Joni 2:1.
20. Ino tulaakwiiya nshi mumutwi wakweelaako mu magazini iyi?
20 Cibicaako ncakwaamba ayi, cimwi ciindi Beneklistu bamwi balakaka kwaana. Na bacita boobo, balakushikwa mulibungano. Ino nshiinshi bamanene nshobacita na camushobo uyu cacitika? Tulaakwiiya pamakani aya mumutwi wakweelaako mu magazini iyi.
LWIIMBO 103 Beembeshi—Nshipo Mubantu
a Kale kale, makoto aya akalinga kwiitwa ayi komiti ya boomboloshi. Sombi tutoocileka kusebensesha maswi aya ceebo cakwaamba ayi koombolosha ndubasu lomwibo lwancito ya bamanene na bakala panshi amuntu wakacita cilubo. Aboobo tunanokwiita makoto aya ayi komiti ya bamanene.
b Jesebelo waambwa mulilembo ili inga wasansulula mwanakashi na likoto lya banakashi bayunga bamwi mulibungano kwaamba ayi banoocita shibiibi.
c Na bashali bakwe wacanike uyo na abo bamulama teshi Bakamboni, inga waya a shikamukowa Kamboni munene, mukwesu na nankashi umwiisha Baibo nabi Kamboni umwi munene ngweenga waanguluka kuyaakwe.