‘Ta Mutyima ku Muswelo Oivwana’

KWIVWANA i kintu kidi na mvubu mpata mu kwifunda. Kadi kubwanya kupa muntu byepelo bya lupandilo. Pāshilwile Yehova kuteakanya bunyongolodi bwa kukūla bantu bandi mu bupika bwa bene Edipito, wāpele Mosesa bulombodi, nandi wāsapwila bakulumpe ba Isalela bintu byobādi bafwaninwe kulonga mwa kupandijija babo bana babedi ku makasa a mwikeulu wādi wiya kwipayañana. (Div. 12:21-23) Bakulumpe nabo bāsambulwila’bo kisaka ne kisaka. Buno bulombodi bwādi bwisapwilwa ku kanwa. Bantu bādi banenwe kwivwana na katentekeji. Lelo bālongele’po namani? Bible unena’mba: “Bāna ba Isalela baenda balongela monka mwebasoñaninye Yehova ba Mosesa ne Alone, balongela monka.” (Div. 12:28, 50, 51) Ku mfulo, Isalela wānyongololwa bunyongolodi bulenga nzuba.

Dyalelo nadyo Yehova wituteakanyanga mwa kwitunyongolwela bunyongolodi bukatampe kutabuka. O mwanda tufwaninwe kuta mutyima mpata ku bufundiji bwaitufundija. Buno bufundiji buletwanga ku kupwila kwa pa kipwilo. Lelo nobe umwenanga bya binebine mu kuno kubungakana? Kino kimanine pa muswelo oivwana.

Lelo ukwatyilanga myanda mikatampe ya mu bufundiji bufundijibwa ku kupwila? Le udi na kibidiji kya kukimba, yenga ne yenga, miswelo ya kwingidija mu būmi bobe bufundiji botambula nansha ya kusapwila’bo bakwenu?

Teakanya Mutyima Obe

Pa kumwena bya binebine mu bufundiji bufundijibwa ku kupwila kwa bwine Kidishitu, tufwaninwe kuteakanya mityima yetu. Mvubu ya kuteakanya mityima i milombolwe patōka mu mwanda wālongekele mu umbikalo wa Yehoshafata Mulopwe wa Yuda. Yehoshafata wālwidile mutōtelo wa bine pampikilwa moyo. “Wafundula mitenta ne ba-Ashele [“bipanda bikola,” NW] mu Yuda,” wāpa ne bamfumu, bene Levi, ne babitobo mwingilo wa kufundija bantu ba mu bibundi byonso bya Yuda Bijila bya Yehova. Inoko “mitenta keyafundwilwepo.” (2 Bil. 17:6-9; 20:33) Butōtyi bwa bilezaleza ne butōtyi bujidikwe bwa kutōtela Yehova pa mitenta ya bajentaila bwādi ke bwale miji bininge bikoma ne mwa kwibutukijija lonsololo.

Mwanda waka bufundiji bwāteakenye Yehoshafata kebwākweshepo bantu kitatyi kilampe? Nsekununi yendelela’mba: “Bantu kebātelepo mityima yabo kudi Leza wa bashabo, ehe.” Kuteja shabo bātejeje, ino kebālongelepo munenena myanda yobātejeje. Kekubulwe padi bādi balanga amba kwenda ku tempelo ya Yelusalema mwanda’tu wa kukela bitapwa i kwipuñanya. Kunena na bubine, mityima yabo yo keyādipo itononwa na lwitabijo.

Ne batwe netu mo monka, shi tusaka kwepuka kujokela ku mashinda a ino ntanda ya Satana, tufwaninwe kuteakanya mityima yetu mwa kutambwila bufundiji bwitupa Yehova dyalelo. Kwiiteakanya namani? Muswelo umbajinji wa mvubu i na milombelo. Tufwaninwe kulombela mwa kutambwila bufundiji bwa Leza na mutyima wa kufwija’ko. (Mit. 27:4; 95:2) Kino kiketupa muswelo wa kutendela banabetu pangala pa bukomo bobalonga bwa kwitabija kwingidijibwa na Yehova mu kufundija bantu bandi, nansha nabo byobadi bakubulwa kubwaninina. Kadi kiketupa mutyima wa kufwija’ko Yehova, pa mwanda wa bintu bipya byotufunda ne pa mwanda wa mukenga otupelwe wa kutamija mutyika otukwete nao myanda yotupwile kala kufunda. Bine, tudi na mutyima wa kulonga kiswa-mutyima kya Leza ne pa mfulo, o mwanda tulombela’mba: “Mfundije dishinda dyobe, abe Yehova; . . . mutyima wami usepelele pa kutyina dijina dyobe.”​—Mit. 86:11.

Ta Mutyima Pamo

Kudi bintu bivule bikokeja kwitulabika ketukivwanapo na katentekeji. Mityima yetu ikokeja kuvudilwa bintu bya kulangalanga. Lunwa ne kupitakana kwa bantu badi mu kupwila nansha badi panja nabyo bikokeja kwitulabika. Shi mu ngitu namo kemudipo biyampe, tukokeja kukomenwa kwimika milangwe pamo. Boba badi na bana bayukile amba milangwe yabo ikalanga divule kubidi. Ino i bika bikokeja kwitukwasha tute mutyima wetu onso ku mpangiko?

Meso adi na mwingilo mukatampe wa kulombola kokwa kotutele mutyima. O mwanda bambila meso obe padi muneni mwa kwimikila milangwe pamo. Shi watela kisonekwa​—nansha shi wikiyukile biyampe​—tala’kyo, kadi londa mu Bible obe patanga’kyo. Komena mutyima wa kukupwila mutwe konso koivwana lunwa nansha musalakato. Shi meso obe avule kutalatala bintu bya kilabi, yuka amba ukabulwa myanda mivule inenwa ku lukala.

Shi kudi “mifwatakanyo” ya munda ikukoleja pa kujadika milangwe yobe pa mpangiko inenwa, nabya lombela kudi Yehova akutūkije ñeni ne mutyima amba ute mutyima obe ku bisambwa. (Mit. 94:19; Fid. 4:6, 7) Shi i kyendele’mo, mulombe misunsa mivule. (Mat. 7:7, 8) Kupwila kwa pa kipwilo i mpangiko itūdile’ko Yehova. O mwanda kulupila amba aye usakanga abe umwene’mo biyampe.​—1 Yoa. 5:14, 15.

Mwa Kwivwanina Mashikulu

Kekubulwe kudi myanda miyampe kampanda yovulukanga mu mashikulu okodi mwivwane. Ino kwivwana dishikulu ke kuboyapo myanda mikatampe kete, mhm. Dishikulu didi pamo bwa lwendo. Mu dishinda mwikalanga bintu bivule bisangaja kubandila, ino kintu kikatampe i kifuko koenda, kyo kitungo kine. Muneni ubwanya kutompa kukunkwija bemvwaniki ku milangwe kampanda ya mvuyo nansha kwibakunka ku mityima balonge kintu kankenge.

Tala kishinte kyānene Yoshua ku meso a muzo wa Isalela, kisonekelwe mu Yoshua 24:1-15. Kitungo kyandi kyādi kya kukunka bantu mityima bemanije nshinkidingi mu mutōtelo wa bine na kwisansanya mu bintu byonso na mutōtelo wa bilezaleza bya mizo yādi ibelele umbukata. Mwanda waka kyādi kipite buya kulonga namino? Mwanda kutāla kwādi kwenda kutāla butōtyi bwa bubela kwātūdile mu kyaka kikatampe mwimanino muyampe wa muzo onso ku meso a Yehova. O mwanda bantu bāitabile ku kuzenza kwēbazenzele Yoshua, amba: “Leka! leka! leka! ketukazobololapo Yehova kwingidila baleza bangi. . . . Tukengidilanga Yehova.” I bine bāmwingidile.​—Yos. 24:16, 18, 31.

Kitatyi kyoivwana dishikulu, kimba bidi kuyuka kitungo kyadyo. Bandaula myanda inena muneni moifikila pa kitungo. Wiipangule amba, ino myanda inomba nonge’po kika?

Mwa Kwivwanina Papityijibwa Mīsambo

Kifundwa kya Kiteba kya Mulami, Kifundwa kya Kitabo kya pa Kipwilo, ne bipindi pala pala bya mu Kupwila kwa Mingilo byendejibwanga bu mīsambo ya bipangujo ne malondololo imanine pa myanda mitampwe isambila pa Bible.

Mu bintu bivule, kwivwana papityijibwa mīsambo kudi pamo bwa banwe bebangila myanda na mukwenu. Shi usaka kumwena’mo bininge, teja na katentekeji. Londa biyampe kwenda myanda. Teja mwendeji mwanenena ukoma mutwe wa mwanda ne milangwe mikatampe. Londolola bipangujo byandi mu mutyima obe. Teja pashintulula bakwenu ne pobalombola mvubu ya myanda. Kumona myanda na mwiimwena bakwenu kukokeja kukupa bujinguludi bupya pa mwanda oyukile kala. Nobe wishinte nabo milangwe mwa kulombwela lwitabijo ludi munda mobe.​—Loma 1:12.

Kuteakanya myanda iletelwe kumeso kwa kitatyi kukakupa muswelo wa kuta mutyima bininge ku mīsambo ne kulonda bushintuludi buleta’po bakwenu. Shi ngikadilo yobe ikukoleja kwifunda myanda na mushike, nabya witūdile’ko minite ibala-inga ya kwela diso pa myanda yonso mikatampe kumeso kwa kupwila. Shi ulonge namino, ukamwena bininge mu mīsambo.

Mwa Kwivwanina ku Kubungakana ne ku Bitango

Ku kubungakana ne ku bitango ko kwine kuvudile bintu bileta kilabi kupita ne ku kupwila kwa pa kipwilo. O mwanda kwivwana’ko kwikalanga kukomo. Ino i bika bikokeja kwitukwasha?

Kintu kikatampe i kwitūkija bya binebine bufuku. Kadi kumeso kwa mpangiko kushilula, tentekela mutwe wa mwanda wa mu dine difuku’dya. Tala mutwe wa mwanda wa dishikulu ne dishikulu, ebiya tompa kufwatakanya myanda yobakanena’mo. Ingidija Bible obe senene. Bantu bavule bamonanga amba kulemba mu kīpi myanda mikatampe kujadikanga milangwe yabo pa myanda inenwa. Lemba bufundiji bolanga kukengidija mu būmi bobe ne mu mwingilo. Wisambile pa myanda imoimo na bakwenu, pomwenda ne pomujoka difuku ne difuku ku kifuko kya kubungakana. Kulonga namino kukakupa muswelo wa kulama myanda.

Kufundija Bana Mwa Kwivwanina

Bambutwile bene Kidishitu bakokeja kukwasha babo bana​—ne banuke batyetye bene​—nabo bekale na “tunangu tutwala ku lupandilo” na kwenda nabo ku kupwila kwa pa kipwilo, ku kubungakana, ne ku bitango. (2 Tem. 3:15, MB) Inoko mwana ne mwana udi na ludingo lwa kuta mutyima ne lūku bishile na bya bakwabo, o mwanda i biyampe kuyuka kusansanya kitatyi kyowibafundija kwivwana na katentekeji. Padi madingi adi kunshi ano akokeja kukukwasha.

Ku njibo, tūdila’ko bana kitatyi kya kushikata talala nyā, batanga nansha kutala bifwatulo mu mabuku etu a bwine Kidishitu. Ku kupwila nako, kokapa bana bya kukaya nabyo amba ye kwibapwa mukose. Enka mobyādi bikadile mu Isalela wa kala ne dyalelo nadyo mo monka, bana batanwanga ku kupwila mwanda wa “bevwane, kadi amba balombolwe.” (Kup. 31:12) Ponso pobifwaninwe, bambutwile bamo bapanga nansha ke babo bana batyetye mabuku mene abandaulwa. Shi bana abatamunuka’ko, wibakwashe nabo bayuke kwiteakanya mwa kulondolwela ku bipindi bya mīsambo na bemvwaniki.

Bisonekwa bilombolanga kukwatañana kukatampe kudi pa bukata bwa kwivwana Yehova ne kumukōkela. Mo mwikilombwela binenwa byānene Mosesa ku meso a muzo wa Isalela, amba: “Nakubikila ku meso obe bumi ne lufu, dyese ne mafingo, ino tonga bidi bumi . . . mu kusanswa Yehova Leza obe, mu kukōkela [“kwivwana,” NW] diwi dyandi, ne mu kumūminina.” (Kup. 30:19, 20) Ne dyalelo nadyo mo monka, kwivwana bufundiji bwitupa Yehova ne kwibulonda na kikōkeji mu būmi bwetu ko kulengeja Leza etwitabije ne kwitwesela madyese a būmi bwa nyeke. O mwanda i kipite buya kulonda kidyumu kitudyumuna Yesu amba: “Tai mutyima ku muswelo omumvwana”!​—Luka 8:18, NW.