Ubwanya Kutamija Luté Lobe
YEHOVA LEZA wāpangile bongolo bwa muntu na bwino butulumukwa bwa kuvuluka. Wēbukadila ñeni amba bwikale kibīko kya kutapula’mo’nka kutapula pampikwa kujimija bintu bya bulēme bibikilwe’mo. Mupungilo wa bongolo ukwatañene na mpango ya Leza ya kusaka muntu ekale’ko nyeke.—Mit. 139:14; Yoa. 17:3.
Ino ukokeja padi kumona amba bintu bivule byolamanga mu ñeni yobe kebyo kujimina. Kitatyi kyodi nabyo mvubu, nabyo kyo kitatyi kyobikunyema. Penepo i bika byokokeja kulonga mwa kutamijija luté lobe?
Sangela Byowifunda
Kusangela bintu i kintu kya mvubu mpata pa kusaka kutamija luté. Shi twikale na kibidiji kya kubandila bintu, kya kusangela nansha kuta mutyima ku bantu ne bintu bilongeka koku ne koku, ñeni yetu ikashidimuka. Papo kiketupēlela kusangela muswelo umo onka bintu bya mvubu ya endaenda byotutanga ne kwivwana.
Ke kyenipo kumona muntu wikonda pa kuvuluka majina a bantu bakwabo. Ino batwe bene Kidishitu tuyukile amba bantu badi na mvubu—bakwetu bene Kidishitu, bantu botusapwila, ne bakwetu botuloñanga nabo bintu bya mvubu umbūmi bene. I bika biketukwasha tuvuluke majina oketufwaninwepo kwilwa? Mutumibwa Polo wātelele pa dijina pa dijina bantu 26 ba mu kipwilo kimo kyaātumīne mukanda. Kintu kilombola amba wādi wibatele mutyima i kino: kātelelepo enka majina abo kete, ino wālombwele ne tumyanda tupotoloke twa bavule umbukata mwabo. (Loma 16:3-16) Ne dyalelo nadyo mo monka, bamo mu batadi bendakana ba Batumoni ba Yehova kebabulwangapo kuvuluka majina a bantu, nansha byobatundulukanga bipwilo yenga ne yenga. I bika bibakwashanga? Padi i kupituluka kobapitulukanga mu dijina misunsa mivule kyaba kyobesamba na muntu kampanda musunsa umbajinji. Baloñanga bukomo bwa kutentekela dijina dya muntu ne mpala yandi mine. Kikwabo i kino, bapityijanga kitatyi kivule na banabetu beshileshile mu mwingilo ne pa kudya nabo bidibwa pamo. Shi nobe ubetana na muntu kampanda, lelo usa kuvuluka dijina dyandi? Dibajinji, ikala na buluji bukatampe bwa kuvulukila dijina; kupwa tompa kulonda madingi amoamo aletelwe kūlu’ku.
Kuvuluka byotanga nako kudi na mvubu mpata. Le i bika bikokeja kukukwasha utamije luté lobe lwa kuvuluka’byo? I kusangela byotanga ne kwivwanija’byo. Ufwaninwe kusepelela biyampe myanda yotanga mwa kutela’ko mutyima bya binebine. Kukokejapo kukwata myanda shi wela milafwe ku bintu bikwabo kitatyi kyotanga. Kwivwanija kobe kutamanga shi ukwatañanya myanda yotanga na bintu byoibidile nansha byoyukile kala. Wiipangule amba: ‘Le nkokeja kwingidija namani ino myanda mu būmi bwami ne kitatyi’ka? Nkokeja namani kukwasha mukwetu na ino myanda?’ Kadi kwivwanija kutamanga shi utanga milongo mituntulu kupita’ko kutanga kishima ne kishima pa bula. Namino kukejepo kutentekela milangwe ne kunañuna myanda mikatampe, bine keikakukolelapo kuvuluka.
Ikala na Kitatyi kya Kupituluka’mo
Bantu bapotolwele myanda ya bufundiji banenanga bakoma amba kupituluka’mo kudi na mvubu. Mu bifundwa bimo, polofesele wa ku inivelesite walombwele amba munite umo wa kupituluka mu myanda ponka na ponka ukokeja kuvudija pabidi myanda yokwete ku mutwe. O mwanda shi ubapu’tu kutanga—nansha shi ubatange kipindi kikatampe—pitulukididila ku mutwe mu myanda mikatampe mwa kulamina’yo mu ñeni. Langa muswelo okokeja kushintulula mu bishima bya abe mwine myanda mipya yonso yowayuka. Bine, kushinsakanya luté lobe kinondanonda na popwa kutanga mulangwe kampanda kukalundila’ko kitatyi kyokeukwatyila ku mutwe.
Ebiya shi pabapite mafuku abala-anga, kimba’ko mukenga wa kupituluka dikwabo mu myanda yowatangile na kusapwila’yo muntu mukwabo. Ukokeja kusapwila’yo muntu wa mu kyenu kisaka, wa mu kipwilo, mwingidi nobe, mukwenu wa ku masomo, mulondakani, nansha muntu kampanda otana mu mwingilo wa budimi. Kokapituluka enka mu myanda mikatampe kete, ino pituluka ne mu milangwe ya Bisonekwa ikwatañene na mine myanda’ya. Kulonga namino kukakulupwila byabuyabuya, kukakukwasha ulame na luté lobe bintu bya mvubu; kadi bakwenu nabo bakamwena’mo.
Languluka pa Bintu bya Mvubu
Shi ubapu kupituluka mu myanda yowatanga, ubasapwila’yo ne bakwenu, langulukila ne pa bintu bikatampe byowayuka, bine ukamona amba kudi na kamweno. Balembi ba Bible, ba Asafa ne Davida, nabo bādi balanguluka. Asafa wānene amba: “Nkatelanga bilongwa bya Yehova; ke-ne-muntu ami nkavulukanga bingelengele byobe bya pa kala. Nkafwatakanyanga ne pa mīngilo yobe yonsololo, ne kulanga pa bilongwa byobe.” (Mit. 77:11, 12) Davida nandi wāsoneka’mba: ‘Mu bilo bya bufuku nangulukanga padi abe.’ Ne amba “mvulukanga mafuku a pa kala; mfwatakanyanga bilongwa byobe byonso.” (Mit. 63:6; 143:5) Lelo nobe ye molongelanga?
Uno mulangilo wa mushike, wa kukunkamana pa bilongwa bya Yehova, ngikadilo yandi ne bilomboji bya kiswa-mutyima kyandi, ukakuyukija bivule kupita’ko kukwatyila myanda bitupu. Shi wiibidije uno mulangilo, bine keukabulwepo kulamika bintu bya mvubu mikatampe mu mutyima obe. Ukasendulula bumuntu bobe bwa munda. Ne byolamine mu luté lobe bikalombola milangwe idi munda mobe.—Mit. 119:16.
Mwingilo wa Mushipiditu wa Leza
Ponso potusaka kuvuluka bubinebine butala pa mingilo ya Yehova ne pa bintu byādi binena Yesu Kidishitu, ketwikalangapo kasuku ketu. Yesu, mu bufuku bukya ke lufu lwandi, wāsapwidile balondi bandi amba: “Napu kwimusapwila bino’bi ponka po nkikidi nenu. Ino aye Nsenga-mukwashi, [mushipiditu sandu], ukatuma Tata mu dijina dyami, aye ukemulombolanga byonsololo, ne kwimuvulula byonso byo nemusapwila bino.” (Yoa. 14:25, 26) Ba Mateo ne Yoano nabo bātenwe’po. Le bine mushipiditu sandu wāikele bu mukwashi kobadi? Eyo, wāikele’bo! Pāpityile kintu kya myaka mwanda, Mateo wāpwa kulemba nsekununi imbajinji isāsabula myanda mivule ya mu būmi bwa Kidishitu, wāvuluka ne myanda mikatampe mpata, kimfwa Busapudi bwa ku Lūlu ne kiyukeno kya myanda mivule kya kwikala’po kwa Kidishitu ne kya kuvuika kwa ngikadilo ya bintu. Kadi myaka makumi asamba ne itano kupwa kwa lufu lwa Yesu, mutumibwa Yoano nandi wālemba Evanjile yandi, mudi ne myanda pala pala ya byānene Yesu mu bufuku bwandi bwa mfulo na batumibwa, kumeso’tu kwa kupāna būmi bwandi. Eyo, ba Mateo ne Yoano bālamine shabo na luté myanda mikatampe ya bintu byādi binena Yesu ne byaādi ulonga paādi nabo pamo, ino mushipiditu sandu o wāingile mwingilo mukatampe kutyina amba bakelwa myanda mityemitye ayo’ko ya mvubu yādi isaka Yehova kutweja mu Kinenwa kyandi kisonekwe.
Lelo mushipiditu sandu wingilanga bu mukwashi ne ku bengidi ba Leza dyalelo? Eyo, wingilanga’bo! Kunena na bubine, mushipiditu sandu keutwejangapo mu ñeni yetu bintu byoketwafundile kashā, ino wingilanga bu mukwashi pa kuvuluja ñeni yetu bintu bya mvubu byotufundile kala. (Luka 11:13; 1 Yoa. 5:14) Kupwa, shi ketusake kwibingidija, nangu yetu ya kulanga yatununwa, penepo ‘twavuluka binenwa byanenwe pa kala na bapolofeto bapandulwemo, ne mbila ya Mfumwetu Umpandiji.’—2 Pet. 3:1, 2.
‘Kufwaninwepo Kwilwa’
Yehova wādi udyumuna Isalela misunsa ne misunsa amba: ‘Kufwaninwepo kwilwa.’ Eyo, ke kunenapo amba wādi usaka bavuluke kantu konso’nka ne katye. Ino kebādipo bafwaninwe kukuja mutwe mu kulondalonda bintu bya abo bene’nka ne byobafula ku kwilwa bilongwa bya Yehova ne kwibitūla kunyuma. Bādi bafwaninwe kulama nyeke mu luté myanda ya bunyongolodi bwa Yehova bwaēbanyongolwele pāile mwikeulu wandi kutukija bana babedi bonso ba bene Edipito ne pāikele Yehova kushitula Kalunga Katyila, kupwa wēkashita monka kālobeja Felo ne bashidika bandi. Kadi bene Isalela bādi bafwaninwe kuvuluka amba Leza wēbapele Bijila byandi ku Lūlu lwa Shinai, wēbakunkuja mu ntanda mutuputupu enka ne byobātwelele mu Ntanda ya Mulao. Kebādipo bafwaninwe kwilwa bino bintu mwanda byobyādi bya kuludika nyeke būmi bwabo bwa difuku ne difuku.—Kup. 4:9, 10; 8:10-18; Div. 12:24-27; Mit. 136:15.
Netu tufwaninwe kutadija kutyina amba twakelwa. Tufwaninwe kuvuluka Yehova ponso potwikonda na mitabakano ya umbūmi, ketwakilwai’ko amba i Leza mwishile na bakwabo, ne buswe bwaētuswele pa kwitupa kyabuntu kya wandi Mwana wāpene kikūlwa kya kwitukūla ku bubi amba netu tumone būmi bubwaninine nyeke ne nyekeke. (Mit. 103:2, 8; 106:7, 13; Yoa. 3:16; Loma 6:23) Kutanga Bible kitatyi ne kitatyi, kunena na kyanga ku kupwila kwa pa kipwilo ne mu mwingilo wa budimi biketulamina buno bubinebine bulēme mu mityima yetu.
Shi kosake kutyiba butyibi, bukatampe nansha butyetye, vuluka buno bubinebine bwa mvubu mpata, wibuleke buludike mulangilo obe. Kokelwa. Abija Yehova wa kukuludika. Kokamona myanda na milangwe ya bungitu nansha kulonda kusoloka kwa mutyima obe wakubulwa kubwaninina, ino wiipangule amba, ‘I madingi’ka ne i misoñanya’ka ya mu Kinenwa kya Leza ifwaninwe kwimanina’po butyibi bwami?’ (Nk. 3:5-7; 28:26) Eyo, kukokejapo kuvuluka bintu byokwatangile ne byokwaivwene kashā. Ino mu kwenda kutama mu buyuki bwa binebine ne mu buswe bwa kuswa Yehova, kibīko kyobe kya buyuki bobakokeja kukuvuluja kudi mushipiditu wa Leza nakyo kikenda kibaila’ko, ebiya buswe bukatampe boswele Yehova bukakutonona kulonga bintu bikwatañene na buno buyuki.