Kuvungulula Mutwe wa Mwanda

BANENI ba bwino bayukile mvubu ya kwikala na mutwe wa mwanda. Pobateakanya mwisambo, mutwe wa mwanda o wibapa muswelo wa kuta mutyima mpata ku milangwe kampanda mipotoloke ne kulangulukila’po na mushike mukatampe. Kipa kilupuka’ko i kino: kebanenangapo myanda mivulevule mu muswelo muyayate, ino bavungululanga myanda yabo mu muswelo udi na kamweno mpata ku bemvwaniki babo. Shi myanda mikatampe yonso umo ne umo i mikwatañane na mutwe wa mwanda ne kukwasha ku kuvungululwa kwao, bemvwaniki nabo bakapēlelwa kuvuluka ino myanda ne kuyuka buluji bwayo.

Eyo, tukokeja kunena amba mutwe wa mwanda obe o mwanda mwine owisambila’po, ino usa kumona amba buya bwa mwisambo obe buketuntwila’ko shi wikale kumona mutwe wa mwanda obe bu mulangwe wa kuvungulula nao mwanda obe. Bulopwe, Bible, ne lusangukilo i myanda iselele bintu bivule. Kudi mitwe ya myanda mivule ikokeja kuvungululwa ku ino myanda. Tala bidi bino bimfwa: “Bulopwe, Umbikalo Udi’ko Binebine,” “Bulopwe bwa Leza Bukālamuna Ntanda Ke Paladisa,” “Bible I Mulembwe ku Bukomo bwa Mushipiditu wa Leza,” “Bible I Kalombwe Kafwaninwe mu Ano Etu Mafuku,” “Lusangukilo Lupanga Boba Badila Lukulupilo,” ne “Lukulupilo lwa Lusangukilo Lwitwikadijanga Nyeke Bemanije mu Bitatyi bya Kupangwapangwa.” Ino mitwe ya myanda yonso ilomba kuvungululwa mu miswelo mishile kulampe.

Busapudi bwādi busapula Yesu mu mwingilo waādi wingila pano panshi bwādi bukwatañane na mutwe wa mwanda mukatampe wa Bible, o mwanda bwādi bwimanine pa mutwe wa mwanda unena’mba: “Bulopwe bwa mu madiulu bubafwena.” (Mat. 4:17, MB) Lelo uno mutwe wa mwanda wāvungulwilwe namani? Buno Bulopwe i butelwe misunsa 110 ne musubu mu Maevanjile onso aná. Ino Yesu kāimaninepo enka pa kutela divule kishima “bulopwe.” Ino, myanda yaādi ufundija ne bingelengele byaādi ulonga byālombwele patōka amba aye, mwine wādi penepa, ye Mwanā Leza kadi Meshiasa, mwine ukapebwa Bulopwe na Yehova. Kadi Yesu wālombwele amba kupityila kudi aye bantu bakwabo i bashitwilwe dishinda dya kukabikala nandi mu bwine Bulopwe’bwa. Wālombola ne ngikadilo ifwaninwe kumwekeja boba bakapebwa ano madyese. Kadi kupityila ku bufundiji bwandi ne ku mingilo ya bukomo yaādi ulonga, wālombwele patōka bintu bikalonga Bulopwe bwa Leza mu būmi bwa bantu, wānena pampikwa kafinda amba kupanga kwapanga bademona na mushipiditu wa Leza kulombola amba ‘binebine bulopwe bwa Leza i bufikile’ boba bamwivwana. (Luka 11:20) Kadi Yesu wāpele balondi bandi mwingilo wa kusapula bukamoni bwa buno Bulopwe.​—Mat. 10:7; 24:14.

Kutonga Mutwe wa Mwanda Mufwaninwe. Eyo, kunenenwepo kuvungulula mutwe wa mwanda pamo na mwiuvungulwidile Bible, nansha nankyo, kwikala na mutwe wa mwanda mufwaninwe kudi na mvubu mikatampe.

Shi abakunena kutonga mutwe wa mwanda abe mwine, tala bidi kitungo kya mwisambo obe. Kupwa potonga myanda mikatampe ya kubunda mwadijo obe wa mwisambo, tadija’yo shi bine ikabingija mutwe wa mwanda otongele.

Shi i bakupe kala mutwe wa mwanda, bandaula na katentekeji byounena ne muswelo ofwaninwe kuvungulula myanda yobe. Padi kikalomba kwielela’ko pa kwivwanija mvubu ne bine bisaka kunena mwine mutwe wa mwanda’wa. Shi i abe wa kutonga myanda ya kuvungulula nayo mutwe wa mwanda uletelwe, nabya sañuna’yo na katentekeji mwanda wa yonso ikale kulupwila’o patōka. Ku mutamba mukwabo, nansha shi myanda i miletwe kala, kikulomba enka kubandaula mwa kukwatañenya’yo na mutwe wa mwanda. Kadi ufwaninwe kutala mwanda waka myanda’ya idi na mvubu ku bemvwaniki bobe ne i kitungo’ka kyosaka kufikila’po pa kunena’yo. Kino kikakukwasha uyuke milangwe ya kukoma mu buneni bobe.

Mwa Kutyityijija Mutwe wa Mwanda. Shi usaka kutyityija biyampe mutwe wa mwanda, ufwaninwe kwala kyalwilo kitatyi kyotonga ne kulongolola myanda yobe. Shi wingidije’nka myanda ibingija mutwe obe wa mwanda ne shi ulonde misoñanya ya mwa kuteakenya mwadijo muyampe, bine ukapēlelwa lubilo lonka kutyityija mutwe wa mwanda.

Kupituluka nako kukokeja kukwasha mu kutyityija mutwe wa mwanda. Mu minjiki ya byombanwa, mutwe wa mwanda i mombelo upitulukwa’mo divule, uyukilwa’po lwimbo lonso lutuntulu. Inoko uno mombelo keupitulukwanga’mopo muswelo umo ponso. Pakwabo i kapindi kamo nansha tubidi kete tumweka, wibevwana bashinta kyaba ne kyaba mulupukilo wa mutwe wa mwanda’wa, inoko shi utale biyampe, mwine ubundile lwimbo uleululanga na bwino mombelo wandi enka ne byousambakana mu lwimbo lonso. Ne mutwe wa mwanda wa mwisambo nao mo monka. Kupituluka kwa bishima bikatampe bya mu mutwe wa mwanda kudi pamo bwa mombelo ujokelwajokelwa’mo mu lwimbo. Bishima bya buluji bumo nansha kunena mutwe wa mwanda mu muneneno mukwabo nako kudi pamo bwa kuleulula mutwe wa mwanda. Kwingidija bino bintu ko kulengeja mutwe wa mwanda wikale ke mulangwe mukatampe ulamwa na bemvwaniki bobe.

Ino misoñanya keidipo na mvubu enka pa kunena bipindi ku lukala, ino i ne mu mīsambo yotwisamba mu busapudi. Mīsambo mīpi ivulukwanga divule shi mutwe wa mwanda umweka patōka. Bulombodi boleta mu kifundwa kya Bible bukavulukwa bukidi shi mutwe wa mwanda i mutyityijibwe. Bine, bukomo bolonga pa kusañuna ne kuvungulula mitwe ya myanda mifwaninwe bukalumbulwila’ko bwino bobe bwa bu muneni ne bu mufundiji wa Kinenwa kya Leza.