Yehova Ukakukwasha mu Bitatyi bya Makambakano

1-2. Le i makambakano’ka abwanya kwikonda na bengidi ba kikōkeji ba Yehova?

MAKAMBAKANO makatampe abwanya kushinta būmi bwetu mu kitulumukila. Kimfwa, tutu wa kikōkeji witwa bu Luis,a wakwetwe misongo ya dyaya dibidibi. Dokitele wamusapwidile amba kubamushadila myeji mityetye afwe. Kaka Monika ne wandi mulume badi bavudilwe bya kulonga ku mushipiditu. Difuku dimo, kaka Monika wayuka’mba wandi mulume wadi wingila bu mukulumpe, wadi ulonga bubi mu bufyafya mu bula bwa myaka mivule. Olivia, kaka nkungakaji, wadi unenwe’nka kutamba mu yandi njibo pa mwanda wa kimpumpu kikatampe kyadi ke kishilule kutetuka. Paajokele watene kino kimpumpu kyonakanye njibo yandi. Mu kitatyi’tu kityetye, būmi bwa bano banabetu bwashintyile bya binebine. Le ubwanya kwivwanija byebatene? Le nobe watenwe na mwanda wa mu kitulumukila mwine washintyile būmi bobe?

² Bengidi ba Yehova ba kikōkeji batanwanga na makambakano ne misongo itanwanga na bantu bonso. Kadi tubwanya kūminina kulwibwa nansha kupangwapagwa na boba bashikilwe bantu ba Leza. Nansha Yehova byakakankajangapo ano makambakano aleke kwitufikila, inoko i mulaye kwitukwasha. (Isa. 41:10) Na bukwashi bwandi, tubwanya kulama nsangaji yetu, kukwata butyibi buyampe, ne kushala ba lulamato mu bino bitatyi bya makambakano. Mu kino kishinte, tusa kubandaula’mo miswelo iná itukwashanga’mo Yehova mu bitatyi bya makambakano. Ne kadi tusa kubandaula byotunenwe kulonga pa kumwena mu bukwashi bwandi.

YEHOVA UKAKULAMA

3. Le i bika byotubwanya kukolelwa kulonga potudi mu makambakano makomo?

³ Makambakano. Potulwa na makambakano makomo, tubwanya kukolelwa kulanga biyampe ne kukwata butyibi. Mwanda waka? Mwanda mutyima wetu ubwanya kwikala na misanshi mivule. Ñeni yetu ibwanya kulēmenenwa na njia. Tubwanya kwimona’nka bwa batwe batunya kya kulonga mu būmi. Tala mweivwanine bakaka botwesambila’po kitatyi kyobadi mu makambakano. Olivia unena’mba, “Kimpumpu pokyapwile konakanya njibo yami, navutakanibwe ne kutyumukwa mutyima.” Monika unena pangala pa wandi mulume ndimbañani amba: “Natyumukilwe mutyima bininge. Neivwene misanshi enka bwa ayo yaunsonsakanya munda mwami. Nkyakidipo nakibwanya kwingila mingilo ya difuku ne difuku. Bintu byonadi nanga’mba kebikantanapo byo byantene.” Le Yehova i mulaye kwitukwasha namani kitatyi kyotutyumukilwe mutyima?

4. Le mungya Bene Fidipai 4:6, 7, Yehova i mulaye kwitulongela bika?

⁴ Bilaile kwitulongela Yehova. I mulaye kwitupa bītwa na Bible bu “ndoe ya Leza.” (Tanga Bene Fidipai 4:6, 7.) Ino ndoe ifunkila pa kutalala kwa mutyima kutamba ku kwikala nandi mu kipwano kya pa bula. Ino ndoe “itabukile ñeni yonso”; i mitabuke pa bintu biyampe byotubwanya kufwatakanya. Le weivwene kutalala kwa mutyima pa kupwa kulombela kudi Yehova? Uno mwiivwanino yo “ndoe ya Leza.”

5. Le ndoe ya Leza ilamanga namani ñeni yetu ne mutyima wetu?

⁵ Kisonekwa kimo kyonka kinena’mba ndoe ya Leza “ikalama,” nansha kukinga “mityima yenu ne mifwatakanyo.” Kishima kibajinjibajinji kisambila pa ‘kulama’ kyadi kifunkila pa basola balama kibundi ne kwikikinga ku kutambwa bulwi. Bekadi ba mu kibundi bādi balāla mu ndoe pa kuyuka’mba kudi balami. Netu kitatyi kilama ndoe ya Leza mityima yetu ne ñeni yetu, tutūkijibwanga mutyima pa kuyuka’mba twi balamwe. (Ñim. 4:8) Pamo bwa Hana, nansha shi ngikadilo yetu keishintyilepo kiponka na ponka, tubwanya kwikala na ndoe mu ludingo kampanda. (1 Sa. 1:16-18) Divule tupēlelwanga kulanga senene ne kukwata butyibi bwa tunangu shi mutyima i mwitutūke.

6. Le i bika byotubwanya kulonga pa kumwena mu ndoe ya Leza? (Tala ne kifwatulo.)

⁶ Byotunenwe kulonga. Shi ubavutakanibwa ñeni, ita mulami. Muswelo’ka? I na kulombela kufikija enka ne byoivwana ndoe ya Leza. (Luka 11:9; 1 Ts. 5:17) Luis, otwesambilanga’po ku ngalwilo, ushintulula mobabwaninye kulwa na makambakano na wandi mukaji Ana, pobayukile amba kubamushadila myeji mityetye afwe. Unena’mba: “Mu bitatyi pamo bwa bino, i bikomo bininge kukwata butyibi buyampe pa muswelo wa kwiundapija ne mu myanda mikwabo. Inoko milombelo yetukweshe twikale na ndoe ya mutyima mu bino bitatyi.” Luis ne wandi mukaji banena’mba balombēle Yehova bininge ebape ndoe ya mutyima, mutyima mutūke, ne tunangu pa kukwata butyibi buyampe. Kadi bemwenine bukwashi bwa Yehova. Shi wikondanga na makambakano, takamana mu milombelo, nabya ukamona ndoe ya Yehova ilama mutyima ne ñeni yobe.—Loma 12:12.

YEHOVA UKAKUKWASHA WIMANIJE

7. Le tubwanya kwiivwana namani potwikonda na makambakano makomo?

⁷ Makambakano. Potudi mu makambakano makomo, mwiivwanino wetu, milangwe yetu, ne bilongwa byetu kebibwanyapo kwikala mobikadilanga nyeke. Tubwanya kwiivwana pamo bwa batwe basunkanibwa na kivula koku ne koku. Ana otwesambilanga’po ku ngalwilo walombwele amba weivwene bibi pafwile Luis. Wanenene amba: “Kitatyi kyonadi ntyumukwa mutyima nadi nemona’byo bule. Kufwa kwandi kwadi kundobeja bininge.” Ne kadi, Ana wadi wimona bu udi bunka, kadi wadi uloba nakampata kitatyi kyaadi ukwata butyibi bwadi bukwata Luis. Mu kine kitatyi’ka, weivwene’nka bwa aye wadi usunkanibwa na kivula pa dijiba. Le Yehova witukwashanga namani kitatyi kishilula kwitutādila ino milangwe?

8. Mungya Isaya 33:6, le Yehova witukulupija bika?

⁸ Bilaile kwitulongela Yehova. Witukulupija’mba uketukwasha twimanije. (Tanga Isaya 33:6.) Shi kivula kibatana kyombo, kibwanya kushilula kusunkanibwa koku ne koku. Byombo bya ku mitamba imo bikalanga na bintu byobelanga pa mema akyo kyenda, mwanda wa kwikikwasha kileke kusunkanibwa. Bino bintu bikwashanga kyombo kileke kusunkanibwa, kwikilama, ne kukinga bantu badi’mo. Inoko, bino bintu bingilanga biyampe enka shi kyombo kyenda kumeso. Netu Yehova witukwashanga twimanije shi twendelela kūminina makambakano na kikōkeji.

9. Le bingidilwa bya kulonga nabyo bukimbi bitukwashanga namani tulame bujalale bwetu? (Tala ne kifwatulo.)

⁹ Byotunenwe kulonga. Shi ubatanwa na makambakano makomo, longa bukomo bwa kulama bibidiji byobe bya ku mushipiditu. Na bubine, bibwanika padi kubwanyapo kulonga bintu na mowadi ulongela mafuku ku nyuma, ino vuluka’mba Yehova kakatengelapo ulonge bintu byokubwanyapo. (Dingakanya na Luka 21:1-4.) Mu bibidiji byobe bya ku mushipiditu, witūdile’ko kitatyi kya kulonga kifundwa kya pa kasuku ne kulangukulukila pa byowifunda. Mwanda waka? Kupityila ku bulongolodi bwandi, Yehova i mwitupe bishinte ne mavideo bibwanya kwitukwasha twimanije. Pa kusokola bintu byosakilwa, ubwanya kwingidija bingidilwa bya kulonga nabyo bukimbi bidi mu lwenu ludimi, pamo bwa JW Library^®, Index des publications, ne Dibuku dya Bukimbi dya Batumoni ba Yehova. Kaka Monika, otwesambilanga’po ku ngalwilo unena’mba, wadi wingidija bingidilwa bya kulonga nabyo bukimbi pa kusokola madingi adi amukwasha kitatyi kyadi kimujokela milangwe mibi. Kimfwa, walongēle bukimbi pa kishima “bulobo.” Kitatyi kikwabo, walongēle bukimbi pa kishima “ndimbañani” nansha “lulamato.” Kupwa wadi utanga kufikija enka ne byawadi wiivwana biyampe. Unena’mba: “Ponadi nakishilula kulonga bukimbi nadi na malangatyima mavule. Ino ponadi ñendelela kutanga, nadi neivwana pamo bwa Yehova umpamba bīpa na kyanga. Kitatyi kyonadi ntanga najingulwile amba Yehova wivwanije monso moneivwanina, kadi wankweshe.” Yehova ubwanya kukukwasha wikale na bujalale kufika ne byoivwana ndoe.—Ñim. 119:143, 144.

YEHOVA UKAKUKWATAKANYA

10. Le i muswelo’ka padi otubwanya kwiivwana pa kupwa kwa makambakano makomo?

¹⁰ Makambakano. Pa kupwa kwa makambakano makomo, kubwanya kwikala mafuku otubwanya kubulwa bukomo mu ngitu ne mu malango. Tubwanya kwiivwana pamo bwa munyemi wadi unyema bininge ino wesanshija kaenda usunkuta. Tubwanya kukolelwa kwingila mingilo yotwadi twingilanga, nansha kujimija bityebitye mutyima wa kwingila mingilo yotwadi tusangela. Pamo bwa Ediya, tubwanya kukomenwa kubūka, ketusake’nka kulāla. (1 Ba. 19:5-7) Le Yehova i mulaye kwitulongela bika kitatyi kyotubulwa bukomo?

11. Le i muswelo’ka mukwabo witukwashanga’mo Yehova? (Ñimbo ya Mitōto 94:18)

¹¹ Bilaile kwitulongela Yehova. I mulaye kwitukwatakanya. (Tanga Ñimbo ya Mitōto 94:18.) Monka musakilanga munyemi wesanshija muntu wa kumukwatakanya pa kwenda, netu tubwanya kusakilwa bukwashi bwa Yehova pa kwingila mwingilo wandi. Mu bitatyi bya uno muswelo, Yehova witukulupija’mba: “Ami, Yehova Leza obe, nkwete kuboko kobe kwa lundyo, Mwine ukunena’mba, ‘Kokakwatwa moyo. Nkakukwasha.’” (Isa. 41:13) Mulopwe Davida wēmwenine buno bukwashi. Paādi ulwa na makambakano ne na balwana, wāsapwidile Yehova amba: “Kuboko kobe kwa lundyo kunkwashanga.” (Ñim. 18:35) Ino i muswelo’ka witukwatakanyanga Yehova?

12. Le Yehova ubwanya kwingidija bāni mwanda wa kwitukwasha kitatyi kyotuzoza?

¹² Divule Yehova utononanga bantu bakwabo betukwashe. Kimfwa, Davida paābudilwe bukomo, mulunda nandi Yonafane wāmukomeje mu malango ne kumukankamika. (1 Sa. 23:16, 17) Kadi Yehova wāingidije Edisha mwanda wa kukwasha Ediya. (1 Ba. 19:16, 21; 2 Ba. 2:2) Dyalelo, Yehova ubwanya kwingidija kyetu kisaka nansha bakulumpe mwanda wa kwitukwatakanya. Inoko, shi twi batyumukwe mutyima tubwanya kukimba kwitolwela. Ketukimbe’tu kwikala kwa bunka. I byendele’mo kwiivwana namino. Le i bika byotubwanya kulonga pa kutambula bukwashi bwa Yehova?

13. Le i bika byotunenwe kulonga pa kutambula bukwashi bwa Yehova? (Tala ne kifwatulo.)

¹³ Byotunenwe kulonga. Lwa na milangwe ya kwitolwela. Shi twitolwela, ketukekalapo na mumweno muyampe, kadi tukashilula kulangulukila’nka potudi ne pa makambakano otulwa nao. Uno mulangilo ubwanya kwitulengeja tukwate butyibi bubi. (Nki. 18:1) Na bubine, kudi bitatyi bimo byotukimbanga kwikala kwa bunka, kutabukidila kitatyi kyotwikonda na makambakano makomo. Inoko, shi twitolwela mu bula bwa kitatyi kilampe, tubwanya kupalwila kulampe miswelo ingidijanga Yehova mwanda wa kwitukwatakanya. Nanshi kitatyi kyodi mu makambakano makomo, itabija bukwashi bwa ba mu kyobe kisaka, bwa balunda, ne bwa bakulumpe. Wibamone amba i bantu bengidijibwa na Yehova mwanda wa kukukwatakanya.—Nki. 17:17; Isa. 32:1, 2.

YEHOVA UKAKUSENGA

14. Le i makambakano’ka etukwatyija moyo otubwanya kutanwa nao?

¹⁴ Makambakano. Tubwanya kutanwa na makambakano etukwatyija moyo. Bengidi ba Yehova ba kikōkeji ba mu Bible, besambila pa bitatyi byobātenwe na makambakano ne kuzakajibwa na balwana nabo nansha kuningilwa kukwabo. (Ñim. 18:4; 55:1, 5) Netu tubwanya kuningilwa ku masomo, ku kaji, na ba mu kisaka, nansha na ba lupusa. Kitatyi kyotwikonda na misongo, tubwanya kuzakala’mba tusa kufwa. Mu bino bitatyi, tubwanya kwiivwana pamo bwa mwana mutyetye kadipo na bukomo. Le Yehova witukwashanga namani mu bitatyi bya uno muswelo?

15. Le Ñimbo ya Mitōto 94:19 itukulupija bika?

¹⁵ Bilaile kwitulongela Yehova. Wituseñanga ne kwitutalaja. (Tanga Ñimbo ya Mitōto 94:19.) Uno mutōto ubwanya kwituvuluja nkasampe mwana-mukaji wazakajibwa ne kukomenwa kulāla pa mwanda wa kimpumpu kikomo. Mona’po mu ñeni shandi unyemena kwadi lubilo wamukwata ne kumusela mu maboko kufikija enka ne byalāla. Nansha kimpumpu byokikidi’ko, kumusenga kwamusenga shandi kubamukwasha eivwane bu mukingwe. Kitatyi kyotwikonda na makambakano alenga moyo, tusakilwanga Tata wetu wa mūlu etusele mu muswelo wa kyelekejo kufikija’nka ne byotwiivwana biyampe. Le i muswelo’ka otubwanya kutambula buno busengi bwa Yehova?

16. Le i bika byotubwanya kulonga pa kumwena mu busengi bwa Yehova? (Tala ne kifwatulo.)

¹⁶ Byotunenwe kulonga. Pityija kitatyi kivule na Yehova—ko kunena’mba kulombela kwadi ne kutanga Kinenwa kyandi. (Ñim. 77:1, 12-14) Ebiya shi ubatanwa na makambakano, milangwe yobe mibajinji ikekala ya kunyemena kudi Tata obe wa mūlu. Mulombole mowiivwanina ne byolwa nabyo. Muleke esambe nobe ne kukusenga kupityila ku Bisonekwa. (Ñim. 119:28) Ubwanya kusokola bisonekwa bibwanya kukusenga kitatyi kyokwetwe moyo. Kimfwa, ubwanya kusokola myanda ikankamika mu mukanda wa Yoba, mu Ñimbo ya Mitōto, ne mu binenwa bya Yesu bidi mu Mateo shapita 6. Bine, kulombela kudi Yehova ne kutanga Kinenwa kyandi, kukakusenga.

17. Le i bika byotubwanya kukulupila?

¹⁷ Tukulupilei amba Yehova uketukwasha mu bitatyi bya makambakano. Ketukekalapo bunka. (Ñim. 23:4; 94:14) Yehova i mulaye kwitulama, kwitukwasha twimanije, kwitukwatakanya, ne kwitusenga. Isaya 26:3 unena padi Yehova amba: “Abe ukalama boba bakwisumbidile bya binebine; ukebapa ndoe ya endaenda, mwanda i abe obakulupile.” Nanshi tukulupilei mudi Yehova, ne kumwena mu miswelo yaingidija mwanda wa kwitukwasha. Shi tulonge namino, tukekala na bukomo enka ne mu bitatyi bya makambakano.