Ketudipo Bunka Nansha Dimo

1-2. (a) Mwanda waka tubwanya kunena’mba ketukalupo na makambakano bunka bwetu? (b) Le i bika byotusa kwisambila’po mu kino kishinte?

KITATYI kyotwikonda na makambakano makatampe, tubwanya kwimona bu tudi bunka pamo’nka bwa muntu udi pa dijiba mu kabotyi katyetye mu kitatyi kya kimpumpu kikatampe. Inoko, ketulungapo na makambakano bunka bwetu. Tata wetu wa buswe wa mūlu kamonengapo’tu makambakano otwikonda nao, ino i mulaye ne kwitukwasha. Yehova i mulaye bengidi bandi ba lulamato amba: ‘Nkemukwasha.’—Isa. 41:10.

² Mu kino kishinte, tusa kwisambila’mo pa muswelo witukwashanga Yehova (1) na kwitwendeja, (2) na kuvuija bisakibwa byetu, (3) na kwitukinga, ne (4) na kwitusenga. Yehova i mwitukulupije amba nansha shi twikonde na makambakano’ka mu būmi, aye kaketwilwapo nansha dimo. Kaketwelapo nansha dimo. Nanshi ketudipo bunka nansha dimo.

YEHOVA WITWENDEJANGA

3-4. Le Yehova witwendejanga namani? (Ñimbo ya Mitōto 48:14)

³ Tanga Ñimbo ya Mitōto 48:14. Yehova katengelangapo twiendeje batwe bene. Le wendejanga namani batōtyi bandi ba lulamato dyalelo? Muswelo umo bidi waloñanga namino i kupityila ku Bible. (Ñim. 119:105) Yehova witwendejanga kupityila ku Kinenwa kyandi kya bukomo, amba tukwate butyibi buyampe ne kwikala na ngikadila miyampe iketukwasha twikale na nsangaji mikatampe tamba pano, ne na būmi bwa nyeke mu mafuku a kumeso.a Kimfwa, witufundijanga tuleke kulama kīji, twikale bampikwa budimbidimbi mu byonso byotulonga, ne kusanswa bakwetu kisanso kikatampe kitamba ku mutyima. (Ñim. 37:8; Bah. 13:18; 1 Pe. 1:22) Shi tumwekeja ino ngikadila ya bwine Leza, tukekala bambutwile bayampe, mukaji nansha mulume muyampe, ne balunda bayampe.

⁴ Kadi Yehova i mulembeje mu Kinenwa kyandi nsekununi ya bantu bādi’ko bine, bene bēkondele na makambakano ne kwikala na mwiivwanino na wetu. (1 Ko. 10:13; Yak. 5:17) Shi tutanga ino nsekununi ya bine ne kwingidija ñeni yotuboila’ko, tumwenanga’mo mu miswelo ibidi. Mubajinji, tujingululanga’mba ketudipo bunka—bantu bakwabo bēkondele na makambakano na etu kadi bēominine. (1 Pe. 5:9) Wa bubidi, twifundanga muswelo wa kūminina makambakano etu.—Loma 15:4.

5. Le Yehova wingidijanga bāni mwanda wa kwitwendeja mu dishinda dya būmi?

⁵ Kadi Yehova wingidijanga batutu ne bakaka mwanda wa kwitwendeja.b Kimfwa, batadi ba bipindi bapempulanga bipwilo kitatyi ne kitatyi mwanda wa kwitukankamika. Mīsambo yabo iningijanga lwitabijo lwetu ne kwitukwasha tulame bumo bwetu buyampe. (Bil. 15:40–16:5) Kadi mu kipwilo mudi bakulumpe batele mutyima musapudi ne musapudi mwanda wa apwane nyeke na Yehova. (1 Pe. 5:​2, 3) Bambutwile bakwashanga babo bana basanswe Yehova, bakwate butyibi bwa tunangu, ne kwikala na bibidiji biyampe bya ku mushipiditu. (Nki. 22:6) Ne kadi bana-bakaji batame ku mushipiditu bakwashanga bakaka bankasampe na kwibashila kimfwa kiyampe, kwibapa madingi a kamweno, ne kwibakankamika.—Tet. 2:​3-5.

6. Le i bika byotufwaninwe kulonga pa kumwena mu bwendeji bwa Yehova?

⁶ Yehova i mupwe kala kwitupa bwendeji botusakilwa. Le i muswelo’ka otubwanya kulombola’mba tufwijanga’ko pa bintu byaetulongēle? Nkindi 3:​5, 6 inena’mba: “Kulupila mudi Yehova na mutyima obe onso, kadi kokesumbidila ñeni ya abe mwine.” Shi tulonge namino, Yehova “ukōlolanga tushinda [twetu],” ko kunena’mba uketukwasha twepuke makambakano mavule ne kwikala na nsangaji mu būmi. Bine, tufwija’ko Yehova bininge pa kuyuka’mba uvuijanga bisakibwa byetu na buswe, kadi upanga umo ne umo motudi madingi asakilwa!—Ñim. 32:8.

YEHOVA UVUIJANGA BISAKIBWA BYETU

7. Le i miswelo’ka imoimo ivuijanga’mo Yehova bisakibwa byetu? (Bene Fidipai 4:19)

⁷ Tanga Bene Fidipai 4:19. Kutentekela pa kwitwendeja ku mushipiditu, Yehova witukwashanga tusokole byakudya, bivwala, ne mwa kushikata. (Mat. 6:33; 2 Ts. 3:12) Nansha shi i byendele’mo kuzumbija mutyima pa mwanda wa bisakibwa byetu bya ku ngitu, Yehova witukankamikanga tuleke kulēmenenwa na kuzumbija mutyima pangala pa bino bintu. (Tala bilembwa bya kwifunda bya mu Falanse mu Mateo 6:25.) Mwanda waka? Mwanda Tata wetu kakelapo nansha dimo batōtyi bandi ba kikōkeji kitatyi kyobasakilwa bukwashi. (Mat. 6:8; Bah. 13:5) O mwanda tubwanya kumukulupila bya binebine kitatyi kyanena’mba ukavuija bisakibwa byetu.

8. Le Yehova wālongēle Davida bika?

⁸ Tubandaulei’ko muswelo obākweshe Davida kudi Yehova. Mu bula bwa myaka ya makambakano yāpityije Davida mu kunyemakana, Yehova wāvuije bisakibwa bya Davida ne bya bana-balume baādi nabo pa kusaka’mba bapande. Davida paādi ulangulukila pa muswelo wāmukwatakenye Yehova mu bula bwa ino myaka yonso’i, wānenene amba: “Nadi mwanuke pano natama, ino nkyamwene moloke mwelwe, nansha bandi bana bakimba byakudya.” (Ñim. 37:25) Pamo bwa Davida, nobe ye uno kodi mumone muswelo uvuijanga Yehova na buswe bisakibwa bya bengidi bandi.

9. Le i muswelo’ka uvuijanga Yehova bisakibwa bya bantu bandi dyalelo mu kitatyi kya kimpengele? (Tala ne bifwatulo.)

⁹ Kadi Yehova uvuijanga bisakibwa bya bantu bandi mu kitatyi kya kimpengele. Kimfwa, pokwāikele kipupo kya nzala mu myaka katwa kabajinji, bene Kidishitu ba mu bifuko bishileshile bātumine bintu bya kukwasha nabyo batutu ne bakaka bādi basakilwa bukwashi. (Bil. 11:​27-30; Loma 15:​25, 26) Ne bantu ba Leza dyalelo balombolanga uno mushipiditu wa buntu. Shi kubalongeka kimpengele, Yehova utononanga na buswe bantu bandi mwanda wa batume bintu bya kukwasha nabyo, pamo bwa byakudya, mema, bivwalwa, ne malawa, ku boba badi mu bifuko bitengelwe na kimpengele. Bisumpi bya bobaki bilongololanga mobo a banabetu onekele ne Mobo a Bulopwe. Kadi bengidi ba Yehova bapelakananga mwanda wa kusenga ne kukankamika boba bajimije baswe babo ne mobo abo.c

10-11. Le i ñeni’ka yowaboila ku kimfwa kya Borys?

¹⁰ Kadi Yehova ukwatakanyanga ne boba kebamutōtangapo. Netu tukimbanga mikenga ya kwikala biyampe na boba boketutōtangapo nabo. (Ngt. 6:10) Divule kulonga namino kuletanga bukamoni buyampe. Tubandaulei’ko kimfwa kya Borys, mwimaniji mukatampe wa masomo ushikatanga mu Ikrene. Nansha Borys byakadipo Kamoni wa Yehova, ino baeleve Batumoni ba ku andi masomo wadi wibalongela nyeke bintu na kanye ne kulēmeka nkulupilo yabo. Borys paakwete butyibi bwa kunyema divita mu kyabo kifuko ne kwenda ku kifuko kikwabo kya yabo ntanda, batutu ne bakaka bamukweshe. Mwenda mafuku, wakatenwe ku Kivulukilo kya lufu lwa Kidishitu. Pālangulukila pa bintu byonso byamulongēle batutu ne bakaka, Borys unena’mba: “Batumoni ba Yehova bantele mutyima bininge ne kunkwatakanya. Mfwija’ko Batumoni ba Yehova.”

¹¹ Batwe netu tubwanya kwiula lusa lwa Tata wetu wa mūlu na kulombola buswe ku boba basakilwa bukwashi, ekale tutōtanga nabo nansha ketutōtangapo nabo. (Luka 6:​31, 36) Tukulupile amba bukomo botulonga mwanda wa kusanswa bantu, bukebalengeja bekale bana ba bwanga ba Kidishitu. (1 Pe. 2:12) Inoko batonge kwingidila Yehova nansha kuleka kumwingidila, batwe tukekala na nsangaji mikatampe itamba mu kupāna.—Bil. 20:35.

YEHOVA WITUKIÑANGA

12. Le Yehova i mulaye kukinga bantu bandi ku bika? (Ñimbo ya Mitōto 91:​1, 2, 14)

¹² Tanga Ñimbo ya Mitōto 91:​1, 2, 14. Dyalelo, Yehova i mulaye kukinga bantu bandi ku kintu kyo-kyonso kibwanya kona kipwano kyobapwene nandi. Kakalekapo Satana akankaje bantu baleke kumutōta mu muswelo waitabije. (Yoa. 17:15) Kadi shi “kyamalwa kikatampe” kibashilula, tukulupilei amba Yehova ukafikidija mulao wandi wa kukinga bantu bandi ku mushipiditu ne ku ngitu.—Kus. 7:​9, 14.

13. Le i mu miswelo’ka mukiñanga Yehova umo ne umo motudi?

¹³ Le Yehova ukiñanga namani umo ne umo motudi? Yehova witukwashanga tusansanye kiyampe ne kibi kupityila ku Bisonekwa. (Bah. 5:14) Kitatyi kyotwiendeja mungya misoñanya idi mu Kinenwa kya Leza, twikiñanga batwe bene ku bintu bibwanya kona kipwano kyotupwene nandi ne ku byobya bibwanya kwitusanshija ku ngitu. (Ñim. 91:4) Kadi Yehova witukiñanga kupityila ku kipwilo. (Isa. 32:​1, 2) Shi twikale pamo na boba basenswe Yehova ne beendeja mungya misoñanya yandi, tukakankamikwa ne kwikala na bukomo bwa kukomena lupusa lubi.—Nki. 13:20.

14. (a) Mwanda waka Yehova ketukiñengapo ku makambakano onso? (b) Le Ñimbo ya Mitōto 9:10 itukulupija bika? (Tala ne kunshi kwa dyani.)

¹⁴ Kitatyi kimo pa kala Yehova wādi ukinga batōtyi bandi ku bintu byādi bibwanya kwibasanshija ku ngitu. Inoko kādipo wibakinga mu myanda yonso. Kitatyi kimo tutanwanga na “myanda yampikwa kulaa.” (Mus. 9:11) Kadi Yehova wālekele bengidi bandi balwe na kupangwapangwa enka ne kwipaibwa mwanda wa kulombola’mba Satana i mbepai. (Yoba 2:​4-6; Mat. 23:34) Bino byo bitanwanga ne na bengidi ba Yehova dyalelo. Nansha Yehova byakatalulangapo makambakano etu, tukulupilei amba kakelapo nansha dimo boba bamusenswe.d—Ñim. 9:10.

YEHOVA WITUSEÑANGA

15. Le i muswelo’ka otusengibwanga kupityila ku milombelo, ku Kinenwa kya Leza, ne na banabetu bene Kidishitu? (2 Bene Kodinda 1:​3, 4)

¹⁵ Tanga 2 Bene Kodinda 1:​3, 4. Kitatyi kimo, twikondanga na njia, kuzumbija mutyima, nansha kutyumukwa mutyima. Padi pano wikondanga na ngikadilo ityumuna mutyima mine ikulengeja wimone bu udi bunka. Le kudi muntu wivwanije mowiivwanina? Yehova wivwanije. Kamonengapo enka misanshi yetu kete, ino kadi “wituseñanga mu matompo etu onso.” Muswelo’ka? Kitatyi kyotuzenza Yehova mu milombelo, witupanga “ndoe [yandi] itabukile ñeni yonso.” (Fid. 4:​6, 7) Kadi tusengibwanga kitatyi kyotutanga binenwa bya Yehova bidi mu Bible. Kupityila ku Bible, Yehova witulombolanga mwaetusanshilwe, mwa kwikadila na tunangu, ne kwitupa lukulupilo lwitutūkija mutyima. Kadi kutanwa ku kupwila kwituseñanga mwanda tukankamikwanga’ko na myanda ya mu Bible ne na batutu ne bakaka.

16. Le i ñeni’ka yotuboila ku kimfwa kya ba Nathan ne Priscilla?

¹⁶ Tubandaulei’ko kimfwa kya ba Nathan ne Priscilla ba mu États-Unis, pa kumona muswelo wituseñanga Yehova ne kwitukankamika kupityila ku Kinenwa kyandi. Pano kepadi myaka kampanda, bakwete butyibi bwa kuvilukila kokwa kusakilwa basapudi ba Bulopwe. Nathan unena’mba, “Twadi tukulupile amba Yehova uketwesela pangala pa bukomo botulonga.” Inoko abo pa kupwa’tu kufika mu mwingilo wabo mupya, bashilula kwikonda na misongo ya mu kitulumukila ne na makambakano a misokwe. Bano ba mulume ne mukaji bakajokela kwabo, kwine kobadi bakyendelela kwikonda na makambakano a misokwe. Nathan uvuluka’mba, “Neipangwile mwanda waka Yehova ketweselepo mu muswelo otwadi tulangila. Nashilwile enka ne kwiipangula shi kudi kintu kibi kyonongele.” Inoko mu kine kitatyi’kya, ba Nathan ne Priscilla bashilula kujingulula’mba Yehova kebelelepo. Nathan usekununa’mba, “Mu bino bitatyi bya makambakano, Bible waikele pamo bwa mulunda witukankamika ne kwitwendeja. Kuta mutyima pa muswelo wetukweshe Yehova tūminine makambakano pa kyaba kya kuta’o pa makambakano mene, kwetuteakenye mwa kulwila na makambakano a mu mafuku a kumeso.”

17. Le kaka witwa bu Helga wasengelwe namani? (Tala ne kifwatulo.)

¹⁷ Kadi batutu ne bakaka babwanya kwitusenga. Muswelo’ka? Tubandaulei’ko kimfwa kya Helga, ushikatanga mu Hongri. Pano kepadi myaka mivule, walwile na makambakano meshileshile mene amulengeje emone bu udi bunka kadi wa bule. Inoko kulangulukila pa byamutene, kwamukweshe amone muswelo wamusengele Yehova kupityila ku batutu ne bakaka mu kipwilo. Unena’mba: “Yehova wadi unkwasha nyeke kitatyi kyaadi umona’mba bukomo bwami bubashilula kutyepa pa mwanda wa kaji, kukwatakanya wami mwana wadi ubela, ne pa mwanda wa makambakano makwabo. I kuputu difuku nansha dimo mu bula bwa myaka 30 ipityile’i dya kafikidijepo mulao wandi wa kunsenga. Wadi unkomeja divule kupityila ku bilongwa bya kanye kadi bisenga, milangwe miyampe, ne na binenwa bikankamika bya bantu bakwabo. Divule nadi ntambula misapu, mikanda, ne kufwijibwa’ko pa kitatyi kifwaninwe.”

18. Le i muswelo’ka otubwanya kusenga bakwetu?

¹⁸ Tudi na dyese dya kwiula Leza wetu na kusenga bakwetu. I muswelo’ka otubwanya kulonga namino? Tubwanya kwibateja na kitūkijetyima, kwisamba nabo mu muswelo usenga, ne kwibakwasha mu miswelo mipotoloke. (Nki. 3:27) Twielelanga’ko kusenga bantu bonso basusuka, kubadila’mo ne boba kebengidilangapo Leza. Shi balondakani netu bekonda na njia, misongo, nansha na kutyumukwa mutyima, twibapempulanga, twibatejanga, ne kwibatangila bisonekwa bikankamika bya mu Bible. Kitatyi kyotwiula Yehova “Leza wa kusenga konso,” ketukakwashapo enka banabetu mu lwitabijo bōminine makambakano ino tukakoka ne boba boketutōtangapo nabo bafwene ku butōtyi butōka.—Mat. 5:16.

YEHOVA UDI’KO NYEKE MWANDA WA KWITUKWASHA

19. Le i bika bitulongelanga Yehova, ne i muswelo’ka otubwanya kumwiula?

¹⁹ Yehova utele mutyima bininge boba bonso bamusenswe. Ketwelangapo kitatyi kyotwikonda na makambakano. Pamo’nka na mukwatakenyanga mbutwile wa buswe wandi mwana, Yehova nandi ukwatakanyanga batōtyi bandi ba kikōkeji. Witwendejanga, uvuijanga bisakibwa byetu, witukiñanga, ne kwitusenga. Twiulanga Tata wetu wa buswe wa mūlu kitatyi kyotukwatakanya ne kukankamika bakwetu mu bitatyi bya makambakano. Mu ino ntanda, tubwanya kutanwa na makambakano ne kutyumukwa mutyima, inoko tukulupilei nyeke amba Yehova udi netu. Kadi i mulaye amba: “Kokakwatwa moyo, mwanda ngidi nobe.” (Isa. 41:10) Bine, uno mulao witukulupija’mba Yehova udi netu! Ketudipo bunka nansha dimo.