Ñeni ya Mvubu Yotuboila ku Balopwe ba Isalela

1-2. Le Bible witulombola bika pa balopwe bamo ba Isalela?

BIBLE utela bana-balume 40 ne kupita bābikele bu balopwe pa Isalela.a Kadi ulombola pampikwa budimbidimbi bintu byālonge bamo mobadi. Kimfwa, enka ne balopwe bayampe bālongele bintu bimo bibi. Tubandaulei’ko kimfwa kya mulopwe muyampe Davida. Yehova wānenene amba: “Mwingidi wami Davida [wanondele] na mutyima wandi onso, ulonga enka byoloke ku meso ami.” (1 Ba. 14:8) Inoko uno muntu wālongele makoji na mwana-mukaji musongwe ne kukwata nkuku ya kwipaija wandi mulume ku bulwi.—2 Sa. 11:4, 14, 15.

² Shako, ne balopwe bavule bampikwa kikōkeji bālongele’ko ne bintu bimo biyampe. Tubandaulei’ko kimfwa kya Lehaboma. Leza wātelele Lehaboma bu mulopwe “walongele bibi.” (2 Bi. 12:14) Inoko wākōkele Yehova paāmusoñenye kuleka kulwa na bisaka dikumi bya Isalela ne kwibileka bītongele mulopwe mukwabo. Kadi wākomeje bibundi bivule mu bulopwe bwandi, mwanda wa kukinga bantu ba Leza ku balwana nabo.—1 Ba. 12:21-24; 2 Bi. 11:5-12.

3. Le i kipangujo’ka kya mvubu kyotubwanya kwiipangula, ne i bika byotusa kubandaula mu kino kishinte?

³ Kino kibalupula kipangujo kya mvubu. Shi balopwe ba Isalela bālongele bintu biyampe ne bibi, i kika kyālengeje Yehova amone mulopwe kampanda bu wa kikōkeji kwadi? Malondololo a kino kipangujo asa kwitukwasha twivwanije bine bikimbanga Yehova motudi. Tusa kubandaula bintu bisatu byātele’po Yehova mutyima pa kuyuka shi balopwe ba Isalela i bayampe nansha babi: Ngikadilo yabo ya mutyima, kwisāsa kwabo, ne kukwatakanya kwabo kwa butotyi bwa bine.

BĀINGIDILE YEHOVA NA MUTYIMA ONSO MUTUNTULU

4. Le i kwishila’ka kumo kwādi pa bukata bwa balopwe ba kikōkeji na balopwe ba kubulwa kikōkeji?

⁴ Balopwe bāsangeje Yehova i boba bāmutōtele na mutyimab onso mutuntulu. Mulopwe muyampe Yehoshafata “wakimbile Yehova na mutyima wandi onso.” (2 Bi. 22:9) Bible wisambila padi Yoshia amba: “Kekwadipo mulopwe pamo bwa aye, wajokēle kudi Yehova na mutyima wandi onso.” (2 Ba. 23:25) Le tunene namani padi Solomone wālongele mwenda mafuku bintu bibi? “Mutyima wandi kewakidipo mubwane.” (1 Ba. 11:4) Kadi Bible unena pangala pa Abidyama mulopwe mukwabo wa kubulwa kikōkeji amba: “Mutyima wandi kewadipo mubwane kudi Yehova.”—1 Ba. 15:3.

5. Le kwingidila Yehova na mutyima onso mutuntulu kushintulula bika?

⁵ Le penepo, kwingidila Yehova na mutyima onso mutuntulu kushintulula bika? Muntu wa mutyima onso mutuntulu katōtangapo Leza mwanda’po’tu uyukile amba ye byafwaninwe kulonga. Inoko, umwingidilanga mwanda umusenswe bininge ne kumulēmeka. Kadi wendelelanga kumusanswa ne kumulēmeka mu būmi bwandi bonso.

6. Le i muswelo’ka otubwanya kwikala nyeke na mutyima onso mutuntulu kudi Yehova? (Nkindi 4:23; Mateo 5:​29, 30)

⁶ Le i muswelo’ka otubwanya kwiula balopwe ba kikōkeji bene bāsenswe Yehova na mutyima onso mutuntulu? I na kwepuka bintu bibwanya kwikala na lupusa lubi potudi. Kimfwa, kwipwija mukose kubi, balunda babi, ne kusanswa bintu bya ku ngitu, bibwanya kwabanya mutyima wetu. Shi tubajingulula’mba kintu kampanda kibashilula kuzozeja buswe botusenswe Yehova, tulongei’po kintu bukidi mwanda wa kwikitalula.—Tanga Nkindi 4:23; Mateo 5:29, 30.

7. Mwanda waka i kya mvubu kwepuka bintu bibwanya kwikala na lupusa lubi potudi?

⁷ Ketufwaninwepo kuleka mutyima wetu wikale mwabanibwe. Shi ketutādijepo, tubwanya kwiongola na kulanga’mba byotuvudilwe bya kulonga mu mwingilo wa Yehova, bintu bibi kebibwanyapo kwikala na lupusa potudi. Kimfwa, fwatakanya’po udi panja mu difuku didi’ko mashika makomo ne kimpumpu. Abe pa kufika ku njibo, ubaakija mashini a kuleta kyanga mu njibo. Le bikekala namani shi ubashiye kibelo pululu? Bukidi bonka luvula lwa mashika lukayula mu njibo. Le kino kitufundija bika? Kitufundija’mba, ketufwaninwepo’tu enka kudya byakudya bya ku mushipiditu bine bikabija kipwano kyetu na Yehova. Ino tufwaninwe ne kushita kibelo ku lupusa lubi, amba “luvula” lwa mashika lwa ino ntanda nansha mwikadila wampikwa bwine Leza, luleke kutwela mu mutyima wetu ne kwiwabanya.—Ef. 2:2.

BĒSĀSHILE BUBI BWABO

8-9. Le Mulopwe Davida ne Mulopwe Hezekia bālongele’po namani pobēbalemunwine? (Tala kibalu.)

⁸ Monka motwekimwenanga ku ngalwilo, Mulopwe Davida wālongele bubi bukatampe. Inoko mupolofeto Natana paāmulombwele mwēivwanine Yehova pa bubi bwandi, Davida wēsāshile na kwityepeja. (2 Sa. 12:13) Tumona kwisāsa kwandi kwampikwa budimbidimbi mu binenwa byandi bidi mu Lwimbo lwa Mitōto lwa 51. Davida kēengelepo’tu kwivwana bulanda mwanda wa kongola Natana nansha mwanda wa kwepuka mfuto.—Ñim. 51:3, 4, 17, bilembwa bya kūlu.

⁹ Mulopwe Hezekia nandi wālongele bubi ku meso a Yehova. Bible unena’mba: “Mutyima wandi wezunzwile, bamufītyilwa mutyima aye ne Yuda ne Yelusalema mwine.” (2 Bi. 32:25) Mwanda waka Hezekia wāikele na mitatulo? Padi wēmwene bu mukata pa mwanda wa bupeta bwandi, kunekenya kwaānekenye bene Ashidia, nansha pa mwanda wa kubelulwa kwaābelwilwe ku misongo mu kingelengele. Bimweka bu mitatulo yo yālengeje alombole bupeta bwandi ku bene Babiloni, kine kyālengeje alemununwe na mupolofeto Isaya. (2 Ba. 20:12-18) Inoko pamo bwa Davida, Hezekia wēsāshile na kwityepeja. (2 Bi. 32:26) Ku mfulo, Yehova wāmumwene bu mulopwe wa kikōkeji mwine “wadi ulonga nyeke byoloke.”—2 Ba. 18:3.

10. Le Mulopwe Amazia wālongele namani pobāmulemunwine?

¹⁰ Inoko Mulopwe Amazia wa Yuda wādi mwishile nabo mwanda wālongele byoloke “ino ke na mutyimapo onso mutuntulu.” (2 Bi. 25:2) Le i bubi’ka bwaālongele? Yehova paāpwile kumukwasha anekenye bene Edoma, Amazia wāshilwile kutōta baleza babo ba bubela.c Mupolofeto wa Yehova paāmulombwele mumwena Yehova mwanda’wa, mulopwe wāumishe mutyima ne kumupanga.—2 Bi. 25:14-16.

11. Le kukwatañana na 2 Bene Kodinda 7:​9, 11, i bika byotufwaninwe kulonga pa kulekelwa? (Tala ne bifwatulo.)

¹¹ Le i ñeni’ka yotuboila ku bino bimfwa? I ya amba tunenwe kwisāsa bubi bwetu ne kulonga bukomo bwa kuleka kujokela’mo. Le tunene namani shi bakulumpe pa kipwilo abetudingila mu mwanda umweka na mutyetye? Ketufwaninwepo kumona’mba Yehova nansha bakulumpe kebakitusenswepo. Enka ne balopwe bayampe ba Isalela bāpelwe madingi ne kulemununwa. (Bah. 12:6) Kitatyi kyobetulemununa, tufwaninwe (1) kwitabija na kwityepeja, (2) kushinta popa pafwaninwe kushinta, ne (3) kwendelela kwingidila Yehova na mutyima wetu onso. Shi twisāse bubi bwetu, Yehova uketulekela.—Tanga 2 Bene Kodinda 7:9, 11.

BĀKWATAKENYE BUTŌTYI BWA BINE

12. Le i kika kyāshiyañenye bininge balopwe ba kikōkeji na balopwe ba kubulwa kikōkeji?

¹² Balopwe bāmwenwe na Yehova bu ba kikōkeji bākwatakenye butōtyi bwa bine. Kadi bākankamikile ne babikalwa babo bebukwatakanye. Shako monka motwamwenanga, nabo bālongele ne bilubo. Inoko bādi bepāne bininge kudi Yehova enka ne kulwa na bukankamane mwanda wa kutalula bilezaleza mu ntanda.d

13. Mwanda waka Yehova wāmwene Ahaba bu mulopwe wa kubulwa kikōkeji?

¹³ Mwanda waka Yehova wāmwene balopwe bamo bu ba kubulwa kikōkeji? Na bubine kebālongelepo’tu enka bintu bibi. Enka ne Ahaba mulopwe mubi wālombwele kwityepeja kampanda ne kwialakanya pa kwipaibwa kwa Nabote. (1 Ba. 21:27-29) Kadi wāubakile bibundi ne kunekenya malwi a Isalela. (1 Ba. 20:21, 29; 22:39) Inoko Ahaba wākankamikile butōtyi bwa bubela pa mwanda wa lupusa lubi lwa wandi mukaji. O mwanda kēsāshilepo.—1 Ba. 21:25, 26.

14. (a) Mwanda waka Yehova wāmwene Mulopwe Lehaboma bu wa kubulwa kikōkeji? (b) Le i kintu’ka kibi kyālongele balopwe bavule ba kubulwa kikōkeji?

¹⁴ Twisambilei’ko pa kimfwa kya Lehaboma mulopwe mukwabo wa kubulwa kikōkeji. Monka motwekimwenanga ku ngalwilo, wālongele bintu biyampe bivule mu buludiki bwandi. Inoko pākomejibwe bulopwe bwandi, wālekele kulonda Bijila bya Yehova katōta bilezaleza. (2 Bi. 12:1) Kupwa, wāshilula kutōta Yehova ne bilezaleza. (1 Ba. 14:21-24) Ke enkapo Mulopwe Lehaboma ne Mulopwe Ahaba bāsāsukile ku butōtyi bwa bine. Na bubine, balopwe bavule ba kubulwa kikōkeji bākwatakenye butōtyi bwa bubela mu muswelo kampanda. Ku meso a Yehova, kukwatakanya butōtyi butōka kyo kintu kikatampe kyādi kimulengeja amone mulopwe bu muyampe nansha mubi.

15. Mwanda waka kukwatakanya butōtyi bwa bine i kwa mvubu kudi Yehova?

¹⁵ Mwanda waka mwanda utala butōtyi i wa mvubu mpata kudi Yehova? Bubinga bumo bidi i amba, balopwe bādi na kiselwa kya kukwasha bantu batōte Yehova mu muswelo wasaka. Kadi butōtyi bwa bubela bwādi butwala bantu ku kulonga bubi bukwabo bukatampe, ne kulongela bantu bakwabo bukondame. (Hos. 4:1, 2) Ne kadi balopwe ne babikalwa babo bādi bepāne kudi Yehova. O mwanda Bible udingakanya kwipāna kwabo mu butōtyi bwa bubela na kulonga makoji. (Yel. 3:8, 9) Muntu ulonga makoji ulubilanga bininge mwinē pandi. Ne bengidi bepāne ba Yehova beela mu butōtyi bwa bubela, bamulubilanga ne kumusanshija mutyima bininge.e—Kup. 4:23, 24.

16. Le i kika kishiyañanyanga muntu moloke ne mubi ku meso a Yehova?

¹⁶ Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila’ko? Na bubine tufwaninwe kusumininwa kupela butōtyi bwa bubela. Ino tufwaninwe ne kukwatakanya butōtyi bwa bine ne kuvudilwa’mo bya kulonga. Mupolofeto Malaki ulombola patōka kwishila kudi pa muntu muyampe ne muntu mubi ku meso a Yehova. Wālembele amba: “Mukamona monka kwishila kudi pa bukata bwa muntu moloke ne muntu mubi, pa bukata bwa yewa wingidila Leza ne yewa kamwingidilapo.” (Mal. 3:18) O mwanda ketufwaninwepo kuleka kintu nansha kimo—enka ne kubulwa kubwaninina kwetu ne bilubo byetu bituzozeje tuleke kwingidila Leza. Kuleka’tu kwingidila Yehova i bubi bukatampe.

17. Mwanda waka tufwaninwe kutadija potutonga muntu wa kwisonga nandi?

¹⁷ Shi wi nkungulume nansha nkungakaji kadi ulañanga ya kusonga nansha kusongwa, le ubamone binenwa bya Malaki bitala kwingidila Leza mobibwaninya kukukwasha potonga wa kwisonga nandi? Shi muntu udi na ngikadila kampanda miyampe, inoko kengidilapo Leza wa bine, le mu kine kitatyi’kya i moloke ku meso a Yehova? (2 Ko. 6:14) Shi mubesonge nandi, le ukakukwasha ushale wa kikōkeji kudi Yehova? Tala uno mwanda: Bakaji ba mizo ba Mulopwe Solomone ye bano bādi’ko na ngikadila kampanda miyampe. Inoko kebādipo batōta Yehova, kadi bāshilwile kukokela bityebitye mutyima wa Solomone ku butōtyi bwa bubela.—1 Ba. 11:1, 4.

18. Le bambutwile bafwaninwe kufundija babo bana bika?

¹⁸ A bambutwile, mubwanya kwingidija nsekununi ya mu Bible ya balopwe mwanda wa kukwasha benu bana batōte Yehova na bupyasakane. Mwibakwashei bevwanije amba balopwe bādi betabijibwa na Yehova i boba bādi bamutōta ne kukankamika bantu bakwabo bamutōte. Fundijai benu bana kupityila ku binenwa ne kimfwa kyenu amba bintu bya ku mushipiditu—pamo bwa kwifunda Bible, kupwila, kusapula—byo bya mvubu kupita bintu byonso. (Mat. 6:33) Shi bitupu, benu bana babwanya kufula ku mulangwe wa amba kwikala Kamoni wa Yehova i kubadilwa’tu mu “mutōtelo wa kisaka.” Kino kibwanya kulengeja batūle butōtyi pa kifuko kya bubidi nansha kwibulekelēla.

19. Shi muntu waleka kwingidila Yehova, le ko kunena’mba kakibwanyapo kumujokela? (Tala ne kapango “Ubwanya Kujokela Kudi Yehova!”)

¹⁹ Shi muntu waleka kwingidila Yehova, le ko kunena’mba kakibwanyapo kumujokela? Aa, mwanda ubwanya kwisāsa ne kushilula kumutōta monka mu muswelo wasaka. Pa kulonga namino bibwanya kumulomba kutalula mitatulo ne kwitabija bukwashi bwa bakulumpe pa kipwilo. (Yak. 5:14) Kekudipo bukomo nansha bumo bwalonga butabukile dyese dya kwitabijibwa na Yehova!

20. Le Yehova uketumona namani shi twiule balopwe ba kikōkeji?

²⁰ Le penepo, i ñeni’ka yotwaboila ku balopwe ba Isalela? Tubwanya kwikala pamo bwa balopwe ba kikōkeji shi tulame mutyima wetu mwine otupēne onso mutuntulu kudi Yehova. Tuboilei ñeni ku bilubo byetu, twisāsei, ne kushinta popa ponso potusakilwa kushinta. Kadi tuvulukei amba i kya mvubu kukwatakanya butōtyi bwa Leza umo kete wa bine. Shi ushale wa kikōkeji kudi Yehova, ukakumona bu muntu ulonga byoloke ku meso andi.