TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w93 1/6 dib. 19-22
  • Ntshinyi tshidi tshikengedibua bua tuetu kupeta disanka?

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Ntshinyi tshidi tshikengedibua bua tuetu kupeta disanka?
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1993
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Banangi ba mfranga bakena basankishibua
  • Disanka didi mua kupeteka, kadi, mmushindu kayi?
  • Dijingulula dia bitudi tukengela mu nyuma
  • Kueyemena Yehowa
  • Tuanyishayi dikanyina dia kudi Nzambi
  • Bakezuke ne banangi ba ditalala
  • Tunanukilayi
  • Kupeta disanka mpindieu ne bua kashidi
  • Disanka didi kudi bantu badi benzela “Nzambi wa disanka” mudimu
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa (Tshia kulonga)—2018
  • Bubanji budi mua kukuvuija muena disanka anyi?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1998
  • Nkuepi kudi diakalenga dilelela mua kupetshibua?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1997
  • Mushindu wa kupeta disanka dia bushuwa
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2001
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1993
w93 1/6 dib. 19-22

Ntshinyi tshidi tshikengedibua bua tuetu kupeta disanka?

BENA politike badibo basungule kudi bantu badi badienzeja bua kubavuija bena disanka. Pa kuamba bulelela, mudimu wabo mmusuikakajaku. Apo mu ditunga dia Pologne, tshikandakanda kampanda tshia ngumu mipiamipia tshidi tshiakula bua “basungudianganyi bafuishibue bundu babenge basungula babo.” Kamona-kamba kampanda udi umvuija ne: bena Amerike “mbuwule tente ne meji mabi bua bena mianda ya politike.” Mufundi mukuabo udi utuambila bua “didiunda dia dilengulula mu mianda ya politike ku ditunga dia France.” Dilengulula edi ne dipanga disankidila bidi bimueneka kuonso (kabiyi amu mu matunga aa asatu) bidi bisua kuleja se: bena politike kabena balubuluka mu madikolela abo a kuvuija bantu bena disanka nansha.

Bamfumu ba bitendelelu badi pabo balaya disanka, pikalabi kabiyi mu nsombelu udiku mpindieu, nanku, nebikale mu nsombelu wa matuku atshivuavua. Badi biibakila dilaya edi pa muanda wa se: muntu udi ne anyima ukena-ufua ne udi umbuka mu mubidi kampanda usambuluka mu mubidi kansanga​—mmuenenu udi bantu bavule babenga, bua mabingila mavule, ne ntshidi kabidi Bible mubenge patoke. Dishiya ekleziya munda mutupu ne dikepela dia bungi bua bantu pa liste ya [ekleziya eyi] bidi bileja se: miliyo ya bantu kabatshiena bangata kabidi bitendelelu bu tshintu tshidi tshikengedibua bua kupeta disanka nansha​—Fuanyikija ne Genese 2:7, 17; Yehezekele 18:4, 20.

Banangi ba mfranga bakena basankishibua

Pikalabi kabiyi mu mianda ya politike peshi ya bitendelelu, disanka didi mua kufumina kuepi? Pamu’apa, mmu mianda ya bungenda-mushinga anyi? Badi bamba mudiyi payi mua kufikisha ku disanka. Kampanye ka disuisha kadi kamba kanekesha ne: biwikala ne bintu bionso ne midimu yonso bidi mua kusumbibua ku mfranga, apo newikale ne disanka.

Mbimueneke se: bungi bua bantu badi bakeba disanka mu njila eu budi buenda buvula. Kukadi bidimu bikese, bavua balonda ne: mu Allemagne, mêku 50 pa 100 avua madibueje mu mabanza mavule. Nenku, kabiena bikemesha to padi tshikandakanda tshiende lumu tshia bena Allemagne, Die Zeit, tshimanyishe ne: “mavule [a kudiwu] kaena nansha ne mushindu mukese wa kujikija mabanza awu.” Tshikandakanda etshi tshidi tshiumvuija ne: “Ku diambuluisha dia banke, mbipepele bitambe bua kutula makuta kupita ne pa dimona dia muntu, kadi, mbikole bua kuepula buteyi bua kudiina mu mabanza ne kasuki.”

Nsombelu udi wa muomumue mu makuabo matunga a bena kantu ku bianza. Kukadi bidimu bikese, David Caplovitz, mushikuluji wa nsombelu wa bantu ne bisa biabo, wa ku université wa ku New York, udi utshinka ne: ku Etas-Unis, mêku miliyo mitue ku 20 too ne ku 25 avua madiine menemene mu mabanza. Udi wamba ne: “Bantu mbadiine ne kasuki [mu mabanza], ne abi ke bidi binyanga nsombelu wabo.”

Abi ki mbifuanangane ne disanka nansha kakese! Kadi, tuvuaku mua kutekemena bua mianda ya bungenda-mushinga ikumbaje malu avua mianda ya tshididi ne ya bitendelelu mipangile mua kukumbaja patoke anyi? Mukalenge Solomo, uvua muntu mubanji, mmufunde ne: “Eu udi munange mfranga kêna uukuta mfranga, ne eu udi munange biûma kêna uukuta lupetu. Abi pabi bidi patupu.”​—Muambi 5:10.

Kukebela disanka mu bintu bia ku mubidi nkudifila ku bidingishilu bidi kabiyi mua kukumbajibua. Bushuwa, bidi mua kuikala bilenga bua kupangadija bualu kampanda, kadi, kubukumbaja ntshilumbu tshikole!

Disanka didi mua kupeteka, kadi, mmushindu kayi?

Mupostolo Paulo udi ubikila Yehowa ne: “Nzambi wa disanka.” (1 Timote 1:11) Pakafukaye muntu ne tshimfuanyi tshiende, Nzambi wa disanka uvua kabidi mumupeshe mushindu wa kuikala ne disanka. (Genese 1:26) Kadi, bua kupeta disanka, uvua ne bua kusadila Nzambi; ke tshidi mufundi wa misambu muleje: “Tshisamba tshia disanka ntshidi ne Yehowa muikale Nzambi watshi!” (Musambu wa 144:15b) Tudi mua kujingulula biakane tshidi mudimu eu umvuija ne bua tshinyi udi utufikisha ku disanka dilelela bituakonkonona imue ya ku miaba 110 idi miaku eyi “muena disanka” ne “disanka” isanganyibua mu Bible wa Traduction du monde nouveau.

Dijingulula dia bitudi tukengela mu nyuma

Mu Muyuki wende muende lumu wa pa mukuna, Yezu Kristo, Muana wa Nzambi, wakamba ne: “Ba disanka ng’aba badi bamanye bidibo bakengela mu nyuma.” (Matayi 5:3) Bena midimu ya bungenda-mushinga badi bakeba mua kutudinga pa kutufikisha ku diela meji se: bua kuikala ne disanka, bidi bikengela kuikala ne bintu bia ku mubidi bia mushinga mukole. Badi batuambila ne: kuikala ne disanka nkuikala ku nzubu ne ordinatere, televizion, telefone, vwatire, miodele mipiamipia ya bivualu bia manaya, ne bilamba bia buena-lelu. Tshidibo kabayi batuambila ntshia se: mu bulongolodi ebu, kudi miliyo mipite pa dikumi ya bantu badi kabayi ne bintu ebi bia ku mubidi, kadi, bikale ne disanka. Nansha mudibi mua kulengeja nsombelu wetu ne kutuvuija bena kantu ku bianza, bintu ebi kabiena bikengedibua bua kupeta disanka nansha.

Amu bu musombele Paulo, aba badi bamanye bidibo bakengela mu nyuma badi ne bua kuamba ne: “Nenku, bituikala ne biakudia ne biakuvuala, netusanke ne bintu ebi.” (1 Timote 6:8) Mbua tshinyi nanku? Bualu, disankishibua ne bintu bia mu nyuma ke didi difikisha ku muoyo wa kashidi.​—Yone 17:3.

Kusanka ne bintu bimpe nkubi anyi, bituikala ne mushindu wa kubisumba? Pamu’apa ki mbibi to. Nansha bikale nanku, nsombelu wetu wa mu nyuma neakoleshibue bitualonga mua kubenga kutumikila ku dionso dia ku majinga etu peshi bua kusumba tshintu kampanda amu bua se: tudi ne mushindu wa kutshisumba. Ke mushindu utudi tupeta disankishibua ne tushala ne disanka, amu bu muvuabi bua Yezu, nansha muvua nsombelu wa dipeta mfranga kayi mutambe buimpe, bituasua kutangila mmuenenu wa bena mu bulongolodi ebu. (Matayi 8:20) Kabidi, Paulo kavua umueneka muikale muena diakabi padiye mufunde ne: “Ndi mulonge mua kudikolela mu nsombelu kayi yonso mundi. Eyowa, ndi mumanye mua kusomba mu bupele; eyowa, ndi mumanye mua kusomba mu bubanji. Mu malu wonso ne mu nsombelu yonso, ndi mulonge bualu busokoka bua diukuta ne bua dikala ne nzala kabidi, bualu busokoka bua kuikala ne bivule ne bua kuikala mu dikengedibua.”​—Filipoi 4:11, 12.

Kueyemena Yehowa

Eu udi mumanye bidiye ukengela mu nyuma udi uleja ne: udi ujinga kueyemena Nzambi. Abi bidi bimuvuija muena disanka, amu bu mudi mukalenge Solomo mubiumvuije: “Disanka didi kudi eu udi weyemena Yehowa.”​—Nsumuinu 16:20.

Apo, ki mbia bushuwa bua se: bantu bavule badi batamba kueyemena makuta ne bintu bia ku mubidi pamutu pa kueyemena Nzambi anyi? Kabidi, kabiena biumvuika nansha kakese bua kufunda pa makuta a biamu peshi a mabeji, miaku bu eyi: “Dietu ditekemena didi’amu kudi Nzambi,” bu mudibi bienzeka ku Etats-Unis.

Mukalenge Solomo, uvua kayi mupange tshintu kayi tshionso tshimpe tshivua mua kusumbibua ku makuta, udi ujadika ne: kuteka ditekemena mu bintu bia ku mubidi kakuena kufikisha ku disanka dia musangu mule nansha. (Muambi 5:12-15) Dipanga kulubuluka dia mfranga ku banke peshi dikepela dia mushinga wayi bidi mua kutujimijila makuta etu. Nzubu ya etage nansha bintu bikuabo bidi mua kubutudibua ne tshipepele tshikole. Nansha biasua bena midimu ya dipingajilangana bintu kunyima kua njiwu, [bu mudi bena SONAS], kupingaja bimue bintu bia ku mubidi bivua bijimine, kabena bakumbane bua kujimija bisama bidi bifuma ku dijimija edi to. Tukanda tua kupatula natu biûma peshi bia kupanda bidi mua kujika mushinga lelu peshi makelela amu bua dikuluka kadiyi dielela meji dia mishinga ya bintu. Nansha mudimu udi upetesha mfranga mivule, bua mabingila kampanda, udi mua kuikala amu wa matuku makese.

Ke bua tshinyi, eu udi ne ditekemena diende kudi Yehowa udi ujingulula se: mbia meji bua kutumikila mubelu eu wa Yezu: “Lekelayi kudiunguijila biuma pa buloba, padi musuasua ne dimoma binyanga, ne padi biivi batubula ne biiba. Pamutu pa nanku, diunguijilayi biuma mu diulu, mudi musuasua nansha dimoma kabiyi mua kunyanga, ne mudi biivi kabayi mua kutubula peshi mua kuiba.”​—Matayi 6:19, 20.

Kuteka ditekemena kudi Nzambi Wa-Bukole-Buonso, mukumbaji wa bitudi tukengela misangu yonso, kudi mua kupetesha disanka dinene ne dikubibua anyi?​—Musambu wa 94:14; Ebelu 13:5, 6.

Tuanyishayi dikanyina dia kudi Nzambi

Mubelu, nansha dikanyina diine, bitu bianyishibua patubi bifidibua ne dinanga kudi mulunda mulelela. Umue wa ku bavua badiamba mudibo balunda ba Yobo, musadidi wa Nzambi, wakamuambila ne disankishibua dionso ne: “Wa disanka mmuntu udi Nzambi ukanyina.” Nansha mudi miaku eyi milelela, bivua Elifaze usua kuamba​—bua ne: Yobo uvua muenze malu mabi matambe—​kabivua bilelela to. ‘Mmusambi mubi kayipu’! Kadi, pakalua Yehowa kukanyina Yobo ne dinanga, muine eu wakanyisha dikanyina edi ne budipuekeshi, ke tshiakamuambuluisha bua kupeta disanka dinene.​—Yobo 5:17; 16:2; 42:6, 10-17.

Lelu’eu, Nzambi katu wakula ne basadidi bende buludiludi bu muvuabi bua Yobo nansha. Udi ubakanyina ku diambuluisha dia Dîyi diende ne dia bulongolodi buende bulombola ku spiritu wende. Kadi, misangu mivule, bena nkristo bipatshidi ba malu a ku mubidi kabatu ne dîba, peshi bukole, nansha dijinga diine dia kulonga Bible pa tshibidilu ne dia kubuela mu bisangilu bionso bilongolola kudi bulongolodi bua Yehowa.

Muntu udi Nzambi ubela, bilondeshile Nsumuinu 3:11-18, udi ujingulula se: bidi bia meji bua kuanyisha dikanyina: “Disanka ndia muntu udi mupete meji, ne muntu udi mupete busunguluji, bualu kuapeta bu difutu nkuimpe kupite kuikala ne argent bu lupetu, ne kuapeta bu makasa a mushinga nkuimpe kupite ngolo. Wowo adi ne mushinga mukole kupita mabue malengele ne bintu biebe bia kudisankisha nabi kabiena mua kuakanangana nawu. Dilepa dia matuku didi ku dia balume diawu, ku dia bakaji diawu kudi bubanji ne butumbi. Njila yawu nnjila idi miuule tente ne musangelu, ne njila yawu yonso idi’anu ditalala. Wowo adi mutshi wa muoyo bua aba badi baakuata, ne aba badi baalama bikole badi ne bua kubikidibua se: mbena disanka.”

Bakezuke ne banangi ba ditalala

Yezu wakakula bua bantu bena disanka bu “banangi ba ditalala” badi ne “mutshima mukezuke.” (Matayi 5:8, 9) Kadi, mu bulongolodi budi bukankamija nsombelu wa [kukebakeba] anu bintu bia ku mubidi, bidi bipepele bua majinga a buiminyi, adi pamu’apa mua kuikala mapange bukezuke, adi mua kuela miji mu mutshima wetu! Bituikala katuyi balombodibue kudi meji a Nzambi, nebikale bipepele bua tuetu kusesuishibua mu dikebakeba dia bubanji mu njila mibuelakane idi mifuane kunyanga malanda etu a ditalala madia ne bantu netu! Bible mmubinge padiye ufila didimuija edi: “Bualu dinanga dia mfranga didi muji wa malu mabi a mishindu yonso, anu bua dilumbila mu dinanga edi, bamue bakapambuka kule ne njila wa ditabuja, bakadisunsula mubidi wonso ne tunyinganyinga tuvule.”​—1 Timote 6:10.

Dinanga dia mfranga didi difikisha ku buiminyi budi bulombola ku dipanga kusankishibua, ku dipanga dianyisha ne ku lukuka. Bua kupumbisha mmuenenu wa mushindu’eu bua kakodi, bamue bena nkristo, kumpala kua kuangata mapangadika manene adi atangila mianda ya mfranga, badi badiela nkonko bu mudi eyi: Ke tshindi nkengela menemene anyi? Ndi ntamba kukengela kuikala ne tshintu etshi tshia mushinga mukole peshi kuikala ku mudimu udi upetesha mfranga mivule wikala ne bua kungiba dîba dionso, tshidi miliyo mivule ya bantu bakuabo kabayi natshi anyi? Nebikale bikumbane anyi bua meme kutula mfranga yanyi biakane ne kupitshisha dianyi dîba pa kudiundisha ditumika dianyi mu [midimu ya] ntendelelu mulelela, pa kutua mudimu wa buambi wa pa buloba bujima nyama ku mikolo peshi pa kuambuluisha aba badi bapele kumpita meme?

Tunanukilayi

Ku amue a ku mateta ende, Yobo wakatantamena bupele. (Yobo 1:14-17) Amu bu muvuabi bilejibue ku tshilejilu tshiende, bualu buonso bua mu nsombelu budi bukengela dinanukila. Bamue bena nkristo badi ne bua kutantamena dikengeshibua; bakuabo, ditetshibua; bakuabo kabidi, nsombelu mikole mitambe ya kupeta mfranga. Kadi, amu bu mufundile mulongi Yakobo pavuaye wakula bua Yobo, Yehowa neatufute nansha bituikala tunanukila bua kabingila kayi kuonso; Yakobo udi wamba ne: “Tudi tuamba aba bakananukila ne: mba diakalenga.”​—Yakobo 5:11.

Bitualengulula bipatshila bietu bia mu nyuma bua kuakaja nsombelu wetu wa dipeta mfranga, pamu’apa, netupete disulakana dia tshitupa tshîpi; kadi, abi nebituambuluishe bua kushala ne mmuenenu mutokesha wa disulakana dia kashidi mu mianda ya bintu bia ku mubidi watutuadila Bukalenge bua Nzambi anyi? Mbia mushinga bua kudibueja mu njiwu ya mushindu’eu anyi?​—2 Kolinto 4:18.

Kupeta disanka mpindieu ne bua kashidi

Bamue bantu badi bela mmuenenu wa Yehowa mpata patoke pa tshidi tshikengedibua bua kuvuija bantu bena disanka. Padibo bapua muoyo masanka a musangu mule, tshidi ne mushinga mukole, kabena bajingulula bulenga budiku mpindieu bua kulonda mibelu ya Nzambi. Kabena bajingulule bua se: kuteka ditekemena mu bintu bia ku mubidi kudi patupu ne kudi kufikisha ku difuishibua bundu. Ne kabingila kuondoke, mufundi wa Bible udi webeja ne: “Padi bintu bilenga bivulangana, kabiyi mpata, aba badi babidia badi bavulangana. Nenku, mbulenga kayi budibi nabi bua muenabi munene, ki ng’amu bua kubitangila ne mesu anyi?” (Muambi 5:11; tangila kabidi Muambi 2:4-11; 7:12.) Nditeketa mu mikolo dia lukasa kayipu! Ne bintu bine bielela meji bua kusanka nabi kabiyi bitutuadila disanka, bitu bifika amu ku diunguila mu ditumba bikuata ne lupuishi!

Mu malu a ku mubidi, muena nkristo mulelela kêna mua kudilekelela nansha kakese bua “kuenza malu amu bu mudi muena mutumba wenza.” Mmumanye se: bua kuikala ne mushinga, kabatu batangila bintu bidi nabi muntu, kadi, tshidi muntu yeye muine. Kêna ne mpata nansha mikese mu tshieledi tshiende tshia lungenyi pa bidi bikengedibua bua kuikala ne disanka, disanka dilelela: kuikala mu malanda masheme ne Yehowa ne kutumika bivule mu mudimu Wende.

[Tshimfuanyi mu dibeji 20]

Bintu bia ku mubidi nkayabi, kabiena pabi mua kutuala disanka dia tshikondo tshile nansha

[Tshimfuanyi mu dibeji 22]

Bible udi wamba ne: “Disanka ndia aba badi bamanye bidibo bakengela mu nyuma”

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu