Didikuba dilelela didi mua kuikalaku anyi?
MUFUNDI wa mikanda Ralph Waldo Emerson wakamba musangu kampanda ne: “Bantu ba lungenyi lukese badi bitabuja dikasa dimpe . . . Bantu ba lungenyi lutue badi bitabuja mu mabingila ne bipeta.” Eyowa, muntu udi uteka ditabuja diende mu bukole bua bijimba bia majimbu ne manga a dikasa dimpe udi ulekela bukokeshi bua malu a mu nsombelu wende mu bianza bia makole adi kaayi amueneka ne mêsu. Udi ulekela lungenyi ne meji ne utumikila buowa kabuyi lungenyi ne bitabataba.
Kadi, Bible, udi mua kupikula muntu ku ditshina dia mushindu’eu. Udi uleja se: bijimba ne manga kabiena ne bukole to. Mmushindu kayi? Bilondeshile tshibungu tshia The New Encyclopædia Britannica, “bantu badi bela meji se: bukole bua bijimba budi bufuma ku dituangajangana ne [bintu bu mudi] makole a bufuki.” Makole aa adi mua kuikala ‘spiritu ya bafue’ peshi ‘bukole bua dikasa dimpe.’ Kadi, Bible udi uleja patoke se: bafue “kabena bamanye bualu nansha bumue.” (Muambi 9:5) Nenku, kakuena spiritu ya bafue idi mua kuambuluisha badi ne muoyo anyi kubenzela bibi; kakuena nansha makole adi kaayi amueneka ne mêsu bu mudi dikasa dimpe adi mua kutumika bua diakalenga diebe.
Mu tshikondo tshitshivuabo bafunda Bible, Nzambi wakanyoka aba bavua bamushiya, bapua muoyo mukuna wende munsantu, “aba badi balongoluela nzambi wa Dikasa Dimpe mesa ne badi buwuja maluvu bua nzambi wa Tshishikidilu.” Pamutu pa kupeta dikubibua, aba bavua ku luseke lua dikasa dimpe bavua ne bua kubutudibua. Yehowa Nzambi wakamba ne: “Nennufile ku muele wa mvita.”—Yeshayi 65:11, 12.
Pa kuenza majimbu, bena Babilone wa kale bavua pabo bateke ditabuja diabo mu didikuba ne makole adi kaayi mamanyike. Kadi, nansha nanku, bena Babilone bakabutudibua. Muprofeta Yeshayi wakababunda ne mêyi aa: “Tungunuka mu kulowa kuebe, ne bungi bua malu ebe a buloji.” “Bumue nebikuambuluishe . . . Kadi, nanshabi kuenzeka! Nansha wewe ne milawu mivule, kuena ne bukole.” (Yeshayi 47:12, 13, The New English Bible) Pashishe, tshisamba etshi tshiakajimina. Ditabuja dia makole masokome divua dia patupu. Bia muomumue, kakuena tshijimba, buanga, peshi talizman bidi mua kukuambuluisha anyi kukukuba.
Mmushindu wa ditendelela dia mpingu
Kadi, bamue kabena bamona njiwu nansha mikese pa kuambula kabulunge ka lumuenu, tshikono tshia kalulu, peshi mundadi wa kutendelela. Ebi kabienapu anu bintu bipange njiwu anyi? Bilondeshile Bible, kabiena nanku to. Udi wamba ne: bijimba bionso bidi bisuikakaja ku ditumikila makole masokome mbintu bia njiwu.
Disadila dia bijimba ngumue mushindu wa ditendelela dia mpingu—mukandika patoke mu Dîyi dia Nzambi. (Ekesode 20:4, 5) Bushuwa, muntu udi mua kuela meji se: kena utendelela tshijimba anyi talizman. Kadi kuikala patupu ne tshintu etshi kakuena kuleja dikukuila makole adi kaayi amueneka ne mêsu anyi? Kabiena bulelela bua se: ditabalela ne kanemu bu mudi (ditua mishiku) didi difidibua kudi manga wowo mine anyi? Kadi, Bible, mu 1 Yone 5:21 udi ubela bena nkristo bua se: “Nudilame ku mpingu.” Ebi kabiena bisangisha ne bintu bidibo batangila bu manga peshi bijimba anyi?
Buteyi bua makole masokome
Ku diambuluisha dia bijimba, bantu bavule badi bakuatshibua mu buteyi bua makole masokome. Bushuwa, bamue badi mua kuangata kabulunge ka lumuenu peshi manyi a majimbu bilondeshile tshibidilu tshia musoko wabo, kabiyi bua ditabuja to. Kadi, anu mudi muntu udi wenda ne ndumba mua kupia disama dia SIDA, bia muomumue, kuenda ne makole masokome kudi paku mua kupatula bipeta bia njiwu. Ne kabingila kimpe, Nzambi wakakandika bena Izalele bua kabenji majimbu, lubuku, didianjila kumanya bitshilualua. “Muntu yonso udi wenza malu aa udi tshintu tshia kukinyibua kudi Yehowa,” ke didimuija didi mu Bible.—Dutelonome 18:10-14.
Bua tshinyi kuvua dikandika edi dikole? Bualu makole masokome adi mu nyima mua bienzedi bia mushindu’eu kaena spiritu ya bafue nansha makole a dikasa dimpe, kadi n’Satana Diabolo ne bademon bende.a Kabidi, disadila dia bijimba didi disuikakaja ku ntendelelu wa bademon. Tshibungu tshia Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words tshidi tshiamba ne: “Mu buloji, ditumika dikese anyi dinene ne diamba divua nangananga disangisha ne misambu ne mabikila a kuvuija nawu makole masokome, ne diambuluisha dia manga ne bijimba bia mishindu mishilangane.”
Nenku, muntu udi ne buanga udi unaya ne baspiritu. Udi mua kukuatshibua mu bukokeshi bubi bua “nzambi wa bulongolodi ebu bua malu”—Satana Diabolo. (2 Kolinto 4:4) Ne kabingila kimpe, Bible udi utuelela mukenji wa kuepuka mishindu yonso ya malu a baspiritu babi.—Galatia 5:19-21.
Mushindu wa kukosa nkanu ya bitabataba
Tshibungu tshia The World Book Encyclopedia tshidi tshimanyisha se: “Bitabataba nebikale ne muaba munene mu nsombelu pikala bantu batshinangana ne kabayi ne dishindika pa bidi bitangila malu atshilualua.” Kadi, Bantemu ba Yehowa badi bambuluisha bantu bavule bua kupikudibua ku bitabataba. Mukaji kampanda wa ku Afrique du Sud udi uvuluka se: “Baspiritu babi bavua bankengesha, ne nzubu wanyi uvua muwule tente ne muti bua kunkuba kudibo.” Bantemu ba Yehowa bakamuambuluisha bua kumanya njiwu ya kunaya ne makole masokome. Diandamuna diende divua munyi? Wakamba ne: “Ngakatuadija kuimansha tshintu tshionso tshimvua natshi tshivua mu diumvuangana ne ntendelelu wa bademon.” “Ngakadiumvua bimpe. Meme kulambula muoyo wanyi bua kusadila Yehowa ne ngakatambushibua.” Udi mpindieu mupikudibua ku buenzeji bua bitabataba ne bua baspiritu.
Tangilayi kabidi muena Nigéria uvua usambakaja bumpaka-manga ne bunganga-buka. Misangu mivule uvua ufunyinangana ne welangana milawu, uvua pa tshibidilu wipata Bantemu ba Yehowa ku nzubu kuende pavuabo bakokola. Musangu mukuabo wakalamba buanga bua pa buabo, kuimbilapu misambu ya buloji, ne kubuimanshila Ntemu kampanda mu mpala! Wakela dîyi ne: “Mu matuku muanda-mutekete udi ufua!” Matuku muanda-mutekete pashishe, Ntemu wakapingana, mpaka-manga wakapatuka ne lubilu mu nzubu muende, wela meji se: tshivuaye umona nspiritu mubi! Majimbu ende akamueneka mpindieu a tshianana, kuitabaye bua kulonga Bible ne pashishe, wakalua Ntemu yeye muine.
Wewe pebe udi mua kupikudibua ku bupika bua ditshina ne bitabataba. Bushuwa, ebi kabiena mua kuikala bipepele to. Imue misangu, uvua mukolele mu musoko mudi disadila dia bijimba dimuangalake. Bena nkristo ba ku Efeso wa kale bavua mu lutatu lukole lua mushindu’eu. Bavua mu bantu bavua ku buenzeji bukole bua bumpaka-manga. Tshiakenzabo ntshinyi pakumvuabo bulelela bua mu Dîyi dia Nzambi? Bible udi wamba ne: “Bavule ba ku aba bavua benza majimbu bakalua ne mikanda yabo popamue ne bakayosha kumpala kua buonso. Ne bakabadika mushinga wayi ne kusangana se: uvua wa mpalata ya argent mitue ku binunu makumi atanu.”—Bienzedi 19:19.
Mushindu wa kupeta bukubi bua Nzambi
Bu wewe mua kulekela bijimba biebe bionso bia malu masokome, kuakushala kuyi ne bukubi anyi? Kabiena nanku, “Nzambi udi tshisokomenu tshietu ne bukole buetu, diambuluisha ditudi mua kupeta mu makenga.” (Musambu wa 46:1) Diambuluisha dia kudi Nzambi nedimueneke menemene pabutulaye bulongolodi ebu bua malu bubi. “Yehowa mmumanye mua kupikula bantu ba ditshina dia Nzambi mu diteta, kadi mmumanye mua kulama bantu babi bua dituku dia dilumbuluisha bua kubutudibua.”—2 Petelo 2:9; fuanyikija ne Musambu wa 37:40.
Mu dindila, “bikondo ne malu kabiyi bitekemena bitu bitutulukila buonso.” (Muambi 9:11) Nzambi kêna ulaya bamusadidi bende bua se: nebikale ne muoyo “kawuyi makenga” peshi bua se: neabakube ku ntatu ya muntu ne muntu. Kadi, udi ulaya bua kukuba nsombelu wetu wa mu nyuma ne malanda etu nende. (Musambu wa 91:1-9) Mmunyi? Tshia kumpala, udi utupesha mikenji ne mêyi-maludiki bidi mua kutukuba ku buenzeji bubi bua Satana. (Yeshayi 48:17) Patudi tuenda tupeta dimanya dia njila ya Yehowa, ‘bukole bua tshieledi tshia lungenyi nebututabalele, busunguluji nebutukube’—tshilejilu ku midimu idi kayiyi ituambuluisha anyi idi ituenzela bibi.—Nsumuinu 2:11.
Mukuabo mushindu udi Nzambi utukuba udi wa kutupesha “bukole bupite bua bantu” mu tshikondo tshia diteta. (2 Kolinto 4:7) Ne padi nsombelu mubi wamba kutshimuna muena nkristo, Udi umupesha “ditalala dia Nzambi didi dipite ngenyi yonso” bua kulama mutshima wetu ne makole a mu lungenyi. (Filipoi 4:7) Eyowa, muena nkristo udi ne bintu bidi bikengedibua bua “kutantamena mateyi a Diabolo.”—Efeso 6:11-13.
Mmunyi muudi mua kupeta bukubi bua mushindu’eu? Tuadija ne kupeta dimanya dia Yehowa ne dia Muanende, Yezu Kristo. (Yone 17:3) Bantemu ba Yehowa badi mua kuenza bia bungi bua kukuambuluisha bua kukumbaja malu aa. Paudi wenda udiundisha malanda a disanka ne Yehowa, neutuadije kupeta bukubi buende bua dinanga. Patudi tubala Musambu wa 91:14, Nzambi udi wamba ne: “Bu mudiye muteke dinanga diende kundi, nemmupeteshe disungidila. Nemmukube bualu wamanyi dîna dianyi.”
Bushuwa, biwikala ne lulamatu kudiye, Nzambi neakubeneshe ne muoyo wa tshiendelele mu bulongolodi bupiabupia butshilualua. Yehowa udi ujadika pa bidi bitangila aba bikala ne muoyo mu tshikondo atshi se: “Kakuakuikala muntu wabazakeja; bualu mukana mua Yehowa wa biluilu mmuambe bualu ebu.” (Mika 4:4) Masama ne lufu kabiakuikalaku kabidi. (Buakabuluibua 21:4) Kadi, nansha lelu’eu, udi mua kupeta dikubibua dia bungi—biwikala udima malanda makole ne Yehowa. Anu bu mufundi wa Misambu, udi mua kuamba ne: “Diambuluisha dianyi didi difuma kudi Yehowa, Mufuki wa diulu ne buloba.”—Musambu wa 121:2.
[Mêyi adi kuinshi]
a Bua kupeta makuabo mamanyisha, tangila broshire wa Spiritu ya bafue—Idi mua kukuambuluisha anyi kukuenzela bibi? Ituku menemene anyi? mupatula kudi Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
[Tshimfuanyi mu dibeji 6]
Bena nkristo ba ku Efeso bakalekela bintu bionso bia malu masokome
[Tshimfuanyi mu dibeji 7]
Muinshi mua Bukalenge bua Nzambi, kamuakuikala buowa