Bulongolodi budi kabuyi ne biivi

BIDI bilonda ebi mbienzeke ne lukasa luonso. Antonioa uvua kumpala kua nzubu wende, ku São Paulo, ku Brezile, pavua muntu kampanda muvuale bimpe bitambe ulomba nsapi ne mikanda ya mashinyi ende, umufunkuna tshingoma ku mutu, pashishe e kunyemaye mu kadiendelandela kunyemaye.

Ku Rio de Janeiro, bantu banayi ne bingoma biabu bakangatangana ne Paulo, mu mêsu mua muanende wa bakaji wa mvula dikumi. Pashishe, kunyima kua kuya nende too ne kuende, bivi abu bakabuela ne bakangata bionsu bivuabu nabi dijinga, kuwujabu tente mashinyi abidi a Paulo. Bakasua kushipa mukajende ne bakaya nabu, mukajende ne muena mudimu wabu too ne ku magazin a biju ne kuibabu kabidi bintu bionso bia mushinga mukole bivuamu. Bualu bua dikema, bivi abu bakela nshinga e kubambilabu muaba uvuabu bashiye mashinyi wonso abidi.

Tshintshikilayi dikenga kayi didi muntu mua kumvua padibu biiba bintu biende bidiye mupete ku tshisululu tshiende. Antonio ne Paulo bakabenga kudikosela malu, kadi bakuabu, batu bapingaja bubi ku bubi. Badi mua kushipa peshi batapa mputa anyi batshibula muivi, peshi badi mua kupetangana ne lufu buobo bine. Tshilejilu, pakiba nsonga kampanda diba diende, mukaji kampanda muena Brezile wakapatula tshingoma e kumushipaye. Ntshinyi tshiakalonda? Tudi mua kubala mu tshikandakanda tshia O Estado de S. Paulo ne: “Bantemu bakamona bualu ebu bakatumbisha mukaji eu ne bakabenga kuambuluisha bampuluishi bua kumukuatabu.” Nansha mudibu batekemene bulongolodi budi kabuyi ne biivi, bena nkristo kabena bidikija bienzedi bia buena bia mukaji eu to. Bu mudi disombuela dikale dia Nzambi, badi balonda mêyi a mu Nsumuinu 24:19, 20: “Kudileji ne kapia kudi muenji wa malu mabi. Kuikadi ne lukuka lua bintu bidibo nabi kudi bantu babi. Bualu nebimueneke ne: kakuena matuku atshilualua bua muntu mubi nansha umue.”

Bikalabu mua kukubunda, udi mua kuenza tshinyi? Bualu buakenzeka ku Rio de Janeiro budi buleja mushinga wa kushala talalaa. Muena nkristo utuikala ne bua kubikila ne dîna dia Heloisa uvua mu katuba uya bua kuendesha dilonga dia Bible. Bana ba balume babidi bakatuadija kukala bantu bavua mu katuba. Pakafikaye muaba wa kutuluka, Heloisa wakabambila ne: uvua Ntemu wa Yehowa ne uvua uya kuendesha dilonga dia Bible. Wakabaleja Bible wende ne mukanda wa kulonga nawu. Kabakamunyenga tshintu, ne bivi bakamupa dianyisha dia kutuluka. Kadi,bakabenga kupatula muntu mukuabu uvua mu katuba aku. Kanyemesha wakamba kunyima ne: kavua muanji kumona bualu bua mushindu’eu nansha.

Regina pende wakashala talalaa pakamuambila bantu babidi bavua ne bingoma bua kubuelaye mu mashinyi ende. Pakabalejaye kopi wende wa tshibejibeji tshia Réveillez-vous!, Regina wakabamanyisha lumu luimpe. Bu muvua biivi bikale ne kupampakana, wakabambila bua kunzulula bwate wa gant muvuaye mulamine bonbon. Kadi, pakamonabo tusete tua Mélodies du Royaume, bakatuadija kuteleja mijiki ayi. Biivi bakatuukija, ne bakangata dipangadika dia kulekela Regina kupanga kumuenza bualu mu njila ne pa kumujadikila ne: neapete muntu wa muoyo muimpe bua kumuambuluisha. Kunyima kua luendu lua minute dikumi, wakamona nzubu, kadi muena nzubu awu kakitaba muyuki wende to, wakamba ne: “Mmuenekelu webe kêna wa muntu mupetangane ne bualu; udi mulame ditalala diebe.”

Nansha padibu kabayi balenge mubidi wa muntu, bualu bua mushindu’eu budi mua kuikala ne bipeta bibi pashishe. ‘Muntu uvua mupetangane ne bualu bua mushindu’eu udi mua kudiumvua bu udi kayi mukubibue, anyi udi mua kukina bena dîku diabu peshi aba badi bateta bua kumuambuluisha, anyi kayi weyemena bakuabu, udi mua kuikala ukonkonona bualu bukese buonso, wela meji ne: bulongolodi ebu kabuena buakane,’ ke mutudi tubala mu tshikandakanda tshia O Estado de S. Paulo. Bishilangane, padi muntu udi ne ditabuja kudi Yehowa Nzambi upetangana ne diakabi dia mushindu’eu udi mua kuditantamena kakuyi njiwu ya ku mubidi nansha ya mu lungenyi. Ambayiku, kanuena mua kusanka nuamba ne: ndiakalenga bu kuoku kakuyi buntomboji nansha tshintu tshienza bantu buowa anyi?

“Muivi kiibi kabidi”

Nansha mudi ba bungi bajinga nsombelu wa lukuka, Dîyi dia Nzambi ndiambuluishe bamue biivi bua kulekela majinga abu ne bumuntu buabu. (Efeso 4:23) Bu mukadibu ne tshipatshila tshiashila pa Bible mu nsombelu wabu, badi balama ku muoyo miaku eyi: “Mbipite buimpe kuikala ne bikese mu buakane pamutu pa kuikala ne bia bungi kakuyi kakuyi dilonda dia mikenji.” (Nsumuinu 16:8) Claúdio udi ulonda ne: “Pabuipi ne buonso mu dîku dietu bavua Bantemu, kadi tshiakateleja bivuabu bangambila bua Yehowa ne malongolola ende. Mu dipingana dianyi ku luendu lua mutantshi wa kilometre 2 000, mvua ne bua kupitshila miaba ivua bampuluishi bimanyika bantu. Meme kumona se: mvua ne bua kushintulula nsombelu wanyi. Mgakateta muanyi muonso kadi kakuyi tshipeta tshia nsongo. Dîba adi ngakatuadija kuela meji muvua bana betu bakuabu badi Bantemu ba Yehowa ne mudibu bashilangane, ne musangelu, ne ditalala.” Ku nshikidilu wa bionso, Claúdio wakatuadija dilonga dia Dîyi dia Nzambi, wakalekela bintu bia lulengu ne balunda bende ba kale, pashishe wakalua Ntemu wa mitalu.

Bakuabu badi batumikila mêyi aa: “Kanueyemenyi kuibila, ne kanulu bantu ba tshianana bua buivi.” (Musambu wa 62:10) Kunyima kua kukuatshibua mu buloko bua buivi ne kuteta mua kushipangana, José, munu wa diamba ne mudisumbishi, wakababidila dilonga dia Bible ne bayende wa muanabu. Wakalekela kunua ne kupanyisha kua diamba ne mpindieu, udi Ntemu wa mitalu.

Kadi, bumuntu bupiabupia kabuena bulua anu ku musangu umue to. Oscar uvua mudibueje ne kasuki mu dinua dia diamba ne buivi udi wamba ne: “Mvua nsambila bikole Yehowa ne binsonji bivua bienza anu bu dijiba dikese dia mâyi panshi.” Eyowa, kumbusha kulonga Dîyi dia Nzambi ne disuminyina, bidi bikengela kabidi kusambila ne dinanukila ne muoyo mujima. Monayi meji adi mu disambila didi dilonda edi: “Kumpeshi bupele anyi bubanji. Undekele ndia bia kudia bimfundila, bua tshiukutshi ne tshikupendi ngamba ne: Yehowa nnganyi? ne tshilu mupele bua tshiibi ne tshinyangi dîna dia Nzambi wanyi.”​—Nsumuinu 30:8, 9.

Budinangi budi ne bua kushila dinanga dilelela muaba: “Muivi kiibi kabidi, kadi aditatshisha bua kukuata mudimu bimpe ne bianza biende, bua kupetaye tshia kuambuluisha natshi eu udi utshikengela.” (Efeso 4:28) Anu bu muvuabi bua bena nkristo ba mu bidimu lukama bia kumpala bavua ku kale ‘biivi anyi bena lukuka.’ (1 Kolinto 6:9-11) Bidi bikolesha ku muoyo pa kumanya se: nansha mibi yetu ya kale mikale ya mushindu kayi, tudi mua kushintulula nsombelu wetu ne kuanyishibua kudi Nzambi!​—Yone 3:16.

Dikubibua mu bulongolodi bupiabupia bua Nzambi

Elayi meji pikala buloba kabitshiyi ne biivi. Kakuena kabidi dijinga dia bibambalu bia mbulamatadi bia ditabalela mikenji bidi ne banzuji, bampulushi, ne bia maloko! Nebuikale bulongolodi bulubuluke mudi muntu yonso unemeka bakuabu ne bintu biabu! Ebi mbimueneke kabiyi mua kuenzeka anyi? Nzambi neajikije dipanga dia bululame anyi? Anyishayi bua kukonkonona bijadiki bia se: Bible udi Dîyi dia Nzambi menemene ne milayi idimu idi ya kueyemenyibua. Neupete dijadika dia se: dishintuluka nedienzeke kumpala eku. Muntu nansha umue kêna mua kupumbisha malu mempe akalaya Nzambi kudi banangi ba bululame: “Lekela kulundukila bantu babi, nansha kubaba benji ba malu mabi. Bualu anu bu bisosa bibishi bipiabipia, nebajimine.” (Musambu wa 37:1, 2) Mêyi aa mafunda ku kale akadi pa kukumbana mu kabujima kawu.

Bukalenge bua Nzambi nebujikije dikenga ne dipanga dia buakane, bidi biledi bia dipanga dia ditekemena ne dipanda dia ditalala. Muntu kakukengela tshintu, nansha kudiumvua muenzejibua bua kuiba. Mulayi eu udi utushindikila nenku: “Mateta neavulangane pa buloba; pa nsongo ya mikuna nepikale divulangana. Dimuma diende nedikale bu mu Liban [wa kale], ne bena mu tshimenga nebele nzeba bu mitshi ya pa buloba.” (Musambu wa 72:16) Bushuwa, mu Mparadizu muasulula, kakuakuikala tshintu nansha tshimue tshialua kunyanga ditalala dia bantu badi bamanye ne batendelela Nzambi mulelela.​—Yeshayi 32:18.

Ndifutu kayipu bua aba bikale batantamene njila ya mu bulongolodi ebu bua bena lukuka! Nsumuinu 11:19 udi wamba ne: “Muntu udi mushindame mu buakane neapete muoyo, kadi muntu udi wipatshila tshintu tshibi udi uya ku lufu luende.” Bushuwa, kunyima kua diumushibua dia bantu babi, muntu nansha umue kakuikala ne ditshina bua muoyo wende ne bua bintu biende. Musambu wa 37:11 udi utupesha dilaya adi: “Kadi, bena bupuekele nebapiane buloba, Ne bushuwa, nebasanke mu ditalala divulavulayi.”

[Mêyi adi kuinshi]

[Kazubu mu dibeji 5]

Mushindu wa kupita ne biivi

KU MBELU​—Bu mudi biivi mua kubuela kuebe nansha weweku nansha kuyiku, ulame biibi bikanga ne nsapi. Bashikuluji badi bafila mubelu wa kuikala ne ngonga anyi mbua-nsentedi. Kuzakadi to​—biivi batu ne lukasa, ne mu tshimpitshimpi, ne badi mua kushintulula bipatshila biabu ne lukasa luonso pikala tshintu tshibatshinyisha. Wewe muikale umue wa ku Bantemu ba Yehowa, udimanyishe kudibu ne ubamanyishe mitabuja ebe. Udi mua kupatuisha bulunda ne diditeka diabu pa muaba webe. Ubalekele benze mudibu basue pa kumbusha anu padibu basue kukutapa peshi kukushipa.

PATOKE​—Dimuka bua kujingulula né kudi muntu udi ukulonda mu nyima. Uyile munkatshi mua njila. Wepuke miaba ya mîdima ne idi bantu kabayi bapitshila. Lama kabuta ka mfranga anyi bintu biebe bia mushinga muaba musokoka. Wikale ne luendu lua lukasa bu muntu udi uya muaba kampanda. Kuvuadi bilamba anyi bikanu bia mushinga mukole. Usumbe bintu anu wewe muikale ne mukushindikiji bu biobi bikale bikengedibua. Angata anu mfranga iudi nayi dijinga, uyabanye mu bibombi anyi miaba mishilangane.

MU MASHINYI​—Pikala buivi bua mashinyi ne muenawu munda bua bungi mu kartié kenu, kushadi musomba mu mashinyi mimanyika to. Ushintulule njila wa kuya ne kualukila ku mudimu. Uyile mu njila udi ne njiwu mikese, nansha yeye muikale mule. Kumpala kua kuimanyika, ukenzakane ku nseke yonso bua kumanya né kudi tshintu tshidi mua kuikala tshimanyinu tshia njiwu. Epuka bua kunzulula tshitekedi tshia bintu muaba udi kawuyi bantu. Kuteki bintu bia mushinga mukole muaba udibi bimueneka mu mashinyi. Kukanga ne lukanu ludi lumueneka patoke kudi mua kutekesha biivi mu maboko.

[Kazubu mu dibeji 6]

“Lekelayi kudibutshila bintu bia mushinga pa buloba, padi biishi ne dimoma mua kutubula, ne padi biivi babumbula ne biiba. Kadi, dibutshilayi bintu bienu mu diulu, mudi biishi nansha dimoma kabiyi mua kutubula, ne mudi biivi kabayi mua kubumbula ne kuiba.”​—Matayi 6:19, 20