TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w93 1/12 dib. 2-4
  • Bipupu bia ku bintu bifuka—Ntshimanyinu tshia bikondo anyi?

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Bipupu bia ku bintu bifuka—Ntshimanyinu tshia bikondo anyi?
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1993
  • Bintu bia muomumue
  • Ntshinyi tshidi Bible wamba bua bipupu?
    Mandamuna a nkonko ya mu Bible
  • Bipupu bia ku bintu bifuka—Mbifumine kudi Nzambi anyi?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1993
  • Padi bipupu bia ku bintu bifuka bituta
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1996
  • Bipupu bidi bienzeka mmanyoka a kudi Nzambi anyi?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2008
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1993
w93 1/12 dib. 2-4

Bipupu bia ku bintu bifuka​—Ntshimanyinu tshia bikondo anyi?

“DITUNGA dimue nediluishe dikuabo ne bukalenge bumue nebuluishe bukuabo, ne dikepela dia biakudia ne bikumina nebikaleku mu muaba umue kunyima kua mukuabu. Bintu bionso ebi nntuadijilu wa tunyinganyinga tukole.” Ne miaku eyi, Yezu Kristo wakumvuija balongi bende siekele 19 kumpala ne: bipupu bia nanku, pamue ne divula dia kubunda kua bibawu, ne dimanyisha dia lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi pa buloba bujima, nebikale anu mbangilu wa dikumbana dia tshimanyinu tshienza ne malu a bungi tshidi tshisunguluja “nkomenu wa bulongolodi bua malu.”​—Matayi 24:3-14.

Bua nanku, tudi ne bua kudiela lukonko elu: Lelu’eu tudiku tumona bikumina, mpepele mikole, disapalala dia mâyi, minanga, ne biyole bia nzala kupita biakamona ndelanganyi ya kale anyi? Ne nansha mudiku malubuluka mu bushikuluji ne mu malu a matanda, bu tshipeta, bantu bavule badi anu bakenga bua bipupu ebi anyi?

Bua bavule, diandamuna didi eyowa. Tshilejilu, tshikandakanda tshia New Scientist tshidi tshidimuija ne: “buloba budi ne bua kupetangana ne bipupu bia bungi mu bidimu bia 1990 kupita bia makumi a bidimu bimane kupita.” Bia muomumue, mu tshikandakanda tshia Chronique O.N.U tshia mu Juin 1991, direktere wa Bulongolodi bua Meteoroloji pa buloba bujima wakamba ne: “Malu a pa tshibidilu adi amueneka patoke. Kumbukila ku bidimu bia 1960 too ne ku bia 1980 . . . , dienzeka dia bipupu bia ku bintu bifuka ndivule misangu itanu, ne kubutuka kua bubanji nkuvule misangu isatu.” Ku luatshi luseke, tshikandakanda tshia World Health, tshia Bulongolodi bua makanda a mubidi tshia O.N.U, tshiakamba ne: “Bilejilu bia bipupu bia ku bintu bifuka ne dibutula diabi bidi mua kumueneka ku bimanyinu biakashiyabi ku kale. Kadi, bu mudi siekele wa 21 usemena pabuipi, netutantamene ntatu yalua bua divulangana dia bantu, ku nsombelu ikalaku bua kapepa ne mâyi, pashishe ne eyi yafumina ku nsombelu wa malu a matanda biajuwula bantu bavule ku bipupu bia ku bintu bifuka ne bikuabo bidi bantu bakebesha.”

Ewu yonso utu uteya ntema ku malu adi enzeka matuku aa kêna mua kukema bua biambilu bia nanku to. Ku tudiomba kakutu kupangika ngumu idi ilenga ku muoyo, bidi mua kuikala diluka-kapia dia mikuna mu Philippines, tshikumina mu Californie, disapalala dia mâyi mu Bangladesh, tshiyole tshia nzala mu Somalie, tshipepele tshikole mu Hawaii, anyi ditomboka dia mavuala a mâyi mu Nicaragua. Mbikole bua ngondo kupita kakuyi luapolo lua bipupu muaba kampanda anyi kansanga pa buloba.

Bantu bakuabo batu balengulula bionso abi babimona kabiyi ne mushinga. Buabu buobo, divula dia bipupu ndia tshimuenekelu ne didi dimueneka bu dikaleku anu bua difila dimpe dia ngumu ne bua dikuata dimpe dia malu adi enzeka. Kupita apu, badi bamba ne: tshidi bantu bavule bakengela bua bipupu mbua padibu ba bungi lelu’eu. Mabingila awu ki wonso anyi?

Tangila bidi biambibue mu tshikandakanda tshia New Scientist tshimana kutedibua kuulu eku: “Kuvua bipupu 523 bimanyike mu bidimu bia 1960 ne 767 mu bidimu bia 1970. Mu bidimu bia 1980, biakalua 1 387.” Tshidi tshitungunuka, tshiumvuija ne: “divula dia tshimuenekelu dia bipupu bienzeke mu bidimu dikumi bishale didiku amu bua dipanga kusokoka bipupu mu ngumu ya ku Chine ne Union soviétique.” Apu, tshidi tshisakidila ne: “Nansha nanku, bungi buabi budi anu buvula.” Divula dia bipupu kadiena mua kubingishibua anu ku ngumu mimpe ne ku dikuata dimpe dia malu to.

Kabidi, tshibejibeji tshia Chronique O.N.U. tshia ngondo wa Mars 1992 tshidi tshiamba ne: “Mu bidimu 20 bishale, bantu miliyo isatu mbafue ne bantu miliyo 800 mbapetangane ne ‘njiwu, ne ntatu pashishe makenga’ bidi bifuma ku bipupu bia ku bintu bifuka.” Ebi bidi biumvuija ne: pabuipi ne umue pa bantu 7 udi ne muoyo pa buloba mmumane kupetangana ne tshipupu kampanda anyi bualu bubi kansanga. Bionso abi bidi bushuwa bibungamija ne kakuena mpata bua se: tshikondo tshietu ntshia mashintuluka manene a tshimpitshimpi ne a tshimvundu.

Bu mudi Bible ulaya tshikondo tshia dikenga dinene, bidi bisua kuamba ne: Nzambi ke udi mpokolo wa bipupu ne makenga atu aluilaku anyi? Bavule batu bela meji nanku. Kadi, mianda idi ileja tshinyi? Ne nangananga, ntshinyi tshidi Bible wamba?

[Mêyi a dianyisha bua tshimfuanyi mu dibeji 2]

Tshizubu: W. Faidley/​Weatherstock

[Mêyi a dianyisha bua bimfuanyi mu dibeji 3]

Foto wa pankatshi: Mark Peters/​Sipa Press

OMS/​Ligue de la Croix-Rouge

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu