‘Dibeji dimuepele didi mua kudipandila njila mu miidima anu bu mutoto’
LELU’EU, nkudimuinu ya Mifundu Minsantu idi pabuipi ne kupetshibua pa buloba bujima. Kadi, mvita ivuaku bua Bible, ivua bualu bua muoyo anyi lufu.
Mu mukanda wa Fifteenth Century Bibles (Bible ya mu siekele wa 15), Wendell Prime wakafunda ne: “Bidimu makumi asatu kunyima kua dienjibua dia tshiamu tshia dituta mikanda, kabadi ka dikeba batombokedi ba Ekleziya katolike kakatumika bikole ku Espagne. Ku bantu 342 000 bakanyokibua kudiku mu ditunga edi, 32 000 bakuoshibua ne muoyo. Bible ke wakabafikisha ku dioshibua mu kapia ka difuila ditabuja dishilangane ne dia Ekleziya katolike. Bia muomumue, mu Italie, kabadi aka kavua kenza malu mmakuate buôwa, ku nord ne ku sud. Bepiskopo, ku diambuluisha dia kabadi aka, bavua kapia kashidishi bua Bible ne bamubadi. Néron wakavuija bena nkristo bakuabo bikenkeshi bu butoke bua bukua-bantu pa kubateka pa kapia, basuika mu bibombi, balaba kamonya, utumika nabo bu bimunyi bua kutokesha miaba ya manaya ende a bundu. Kadi, mu misesu ya bimenga bia ku Mputu muvua mutêma kapia ka dioshiibua dia Bible. Bible kayivua bu bayibadi bavua mua kuvuijibua bapele, kulekedibua butaka, kukengeshibua, kutshibudibua ne kuangatshibua bu bantu bipata mu nsangilu wa bantu. Nansha dibeji dimuepele dipanduka divua mua kudipandila njila mu bufike ebu bua miidima anu bu mutoto.” (tuetu ke badi basendamije miaku.)
Bidi mufundi Prime umvuija, biafumi ku dienzeka mpindieu bua dibeji dia Bible ditentula apapa. Ndibeji dia ndekelu dia mukanda difunda miaku idi isunguluja mukudimunyi. Milongo ibidi idi ku mutu mmvese ya nkomenu wa Apokalipse, anyi mukanda wa Buakabuluibua.
Pa bidi bitangila mukanda eu, mukanda wa The Cambridge History of the Bible udi wamba ne: “Nkudimuinu wa Bible muenza kudi Bonifacio Ferrer mu muakulu wa Catalan wakapatuka ku Valencia, mu 1478; eyi ivua mua kupetshibua yakabutudibua kudi kabadi ka Eklezia katolike kumpala kua 1500, kadi dibeji dimuepele diakapanduka didi mu tshilaminu tshia mikanda tshia ba-hispanike ku Amerike.” (tuetu ke badi basendamije miaku.)
Wendell Prime wakafunda kabidi ne: “Bua bamfumu ba bitendelelu aba bena buôwa, tshintu tshiakane tshia kuenzela Bible nkumuosha. Tupia etu tunsantu tuvua mua kuikala tuvule bu buobo mua kupeta Bible mivule ya kuosha. Mu miaba mivule kabavua batemesha kapia ka diosha Bible anu bualu bamfumu bavua ne dîsu dikole mu dikeba bua kupeta Bible yonso ya kuosha.” Nansha muakenzabo madikolela mavule bua kujimija Bible kudi Bantu ba tshianana, mivule yakepuka dibutudibua. Prime udi usakidila ne: “Bible yakalamibua kudi aba bakaya nayi ku bupika, anyi pa kuyisokoka bu mabue ne bu biamu bia mushinga mukole, mu bikondo bia buluishi ne njiwu.”
Muprofete wa Nzambi Yeshaya wakafunda ne: “Bantu bonso badi bu mashinde . . . Mashinde adi afubidila, tshilongo tshidi tshitutuka; kadi dî dia Nzambi wetu nedijalame tshiendelele.” (Yeshaya 40:6, 8) Mu kupita kua siekele, misumba ya banangi ba Bible ne bakudimunyi bavule ba dikima bavua mu njiwu minene ne bakakenga bikole bualu bua Dîyi dia Nzambi. Kadi, madikolela a bantu patupu kaavua mua kukumbana bua dilamibua diadi nansha. Bua dilamibua edi, tudi tuela Mufundishi wa Bible, Yehowa, tuasakidila wa manza tente.
[Mêyi a dianyisha bua tshimfuanyi mu dibeji 7]
Ku dianyisha dia Société wa ba-Hispanike ku Amerike, New York