Bananga bebe bakafua: Neubamone tshiakabidi anyi?

JOHN utshivu’anu ne bidimu tshitema pakafua mamuende. Ku shòò, wakavuluka tshiakenzeka mu nzubu wa bitalu: “Ngakamuzolela tshimfuanyi ne kufundapu miaku mikese ya dimulomba bua kutuindilaye buonso mu diulu. Ngakatshipesha tatu bua kutshielaye mu mushete wa bafue wa mamu, ne nansha mumvua mumanye se: mmufue, mvua anu ngela meji se: wakapeta mukenji wanyi eu wa ndekelu.”​—How It Feels When a Parent Dies, kudi Jill Krementz.

Bushuwa, John uvua munange mamuende bikole. Kunyima kua ditela ngikadilu milenga ya mamuende, wakamba ne: “Pamu’apa, bidi anu bualu tshiena musue kuvuluka malu mabi, kadi tshiena mua kuela meji pa bualu nansha bumue bubi budi bumutangila to. Uvua inabanza wa malu malenga matambe umvua tshiyi muanji kumona mu nsomblu wanyi.”

Anu bu John, bantu bavule badi banange bikole kuvuluka bananga babu bakafua ne badi baleja dijinga didibo nadi dia kubamona tshiakabidi. Edith, mukaji wakafuisha muanende wa balume wa bidimu 26 ku disama dia kansere, wakamba ne: “Ndi ne dijinga dia kuitabuja se: muananyi wa balume udi ne muoyo muaba kampanda, kadi tshiena mumanye muaba udiye to. Nemmumone tshiakabidi anyi? Tshiena mumanye to, kadi ndi mutekemene se: nemmumone tshiakabidi.”

Bushuwa, Mufuki munangi wa muntu ki mmupange makokeshi adi akengela bua kukumbajila bantu dijinga edi dia katshia ku tshilelelu nansha. Ke bua tshinyi wakalaya ne: tshikondo netshilue tshikala bantu miliyo ne miliyo ne bua kudisanga tshiakabidi ne bananga babu bakafua. Dîyi dia Nzambi didi diakula mu mvese mivule bua dilaya edi dia dibiishibua dia bafue dialua.​—Yeshayi 26:19; Danyele 12:2, 13; Hoshea 13:14; Yone 5:28, 29; Buakabuluibua 20:12, 13.

Mbanganyi badi babiishibua bua kuya mu diulu?

Tuanjibi kukonkonona ditekemena dia John dia se: mamuende munanga mmumuindile mu diulu. Bena bitendelelu bavule badi ne ditekemena anyi ditabuja edi. Mu madikolela a kutua mmuenenu wa mushindu’eu nyama ku mikolo, bamfumu ba bitendelelu ne bamue bashikuluji ba nsombelu nabu ba mudimu badi batumika bibi ne mvese ya mu Bible.

Tshilejilu, mumanyi mupiluke mu mianda ya diambuluisha bena mu lufuila, Dr. Elisabeth Kübler-Ross, wakamba mu mukanda wende wa On Children and Death ne: “Kufua kudi kumvuija kuvuula mubidi wetu anu bu mututu tuvuula tshivualu tshia pamutu tshikulukulu, anyi kumbuka mu tshibambalu kampanda bua kuya mu tshikuabo. Mu Muambi 12:7, tudi tubala ne: ‘Nunku, mubidi newandamuke dinfuenkenya dia buloba kabidi ne muhuya wa muoyo neuhingane kudi Nzambi wakawufila.’ Yezu wakamba ne: ‘Ndi nya kunulongoluela muaba, bualu muaba undi ngikala ke unudi ne bua kuikala penu.’ Ne wakambila muivi pa nkuruse ne: ‘Lelu’eu newikale nanyi mu mparadizu.’”

Mvese mitela kuulu idi menemene yumvuija se: bananga betu bakafua badi mpindieu ne muoyo ne mbashala batuindile mu diulu anyi? Tuanjibi kukonkonona mvese eyi ne ntema yonso, pakutuadija ne Muambi 12:7. Bangabanga, muena meji wakafunda mêyi aa kavua ujinga kumvuija lungenyi lubengangane ne luvuaye mudianjile kumanyisha mu muine mukanda wa mu Bible nansha: “Badi ne muoyo mbamanye ne: nebafue; kadi, bafue kabena bamanye bualu nansha bumue.” (Muambi 9:5, NW) Uvua wakula bua lufu lua bukua-bantu buonso. Bidiku bia meji bua kuitabuja se: buonso badi badiamba patoke mudibu kabayi bitaba dikalaku dia Nzambi ne babundi ba bibawu bena mitshima mipape badi bapingana kudi Nzambi kunyima kua lufu luabu anyi? Kabiena nanku to. Bushuwa, nansha umue wa kutudi kêna mua kuamba ne: tudi tupingana kudi Nzambi, nansha bituadiangata tuetu bine bu bantu bimpe peshi babi. Bu mudi muntu nansha umue wa kutudi katu muanji kuikala ne Nzambi mu diulu, mmunyi mudibi mua kuambibua se: tudi tupingana kudiye?

Pashishe, ntshinyi tshivua mufundi wa Bible usua kumvuija pa kuamba ne: ku lufu, ‘nyuma udi upingana kudi Nzambi mulelela’? Pa kutumika ne muaku wa tshiena-Ebelu udibu bakudimune “nyuma,” kavua usua kuakula bua tshintu kampanda tshia sungasunga tshidi tshisunguluja muntu kudi mukuabo nansha. Kadi, mu Muambi 3:19, muine mufundi wa Bible eu muenzeja kudi spiritu wa Nzambi udi umvuija ne: muntu ne nyama, “buonso badi ne nyuma wa muomumue.” Mbimueneke patoke se: “nyuma” udi bukole budi bukuba muoyo budi mu selile anyi tutupa tukese tudi tuenza mubidi wa muntu peshi wa nyama. Katuena bapete nyuma eu buludiludi kudi Nzambi to. Tudi bamupete ku butuangaji bua baledi betu bantu pakatuimitabu ne pashishe ku diledibua. Kupita apu, nyuma eu kêna mu ngumvuilu wa pa muaku usambuka tshibuashibuashi ne upingana kudi Nzambi ku lufu lua muntu nansha. Tshiambilu ‘nyuma udi upingana kudi Nzambi mulelela,’ nngakuilu kampanda wa mu tshimfuanyi udi umvuija se: ditekemena dia kuikala ne muoyo mu matuku atshilualua dia mufue didi mpindieu mu bianza bia Nzambi. Amu yeye ke udi mua kupangadija muntu wavulukaye ne ndekelu wa bionso kumubiisha ku lufu. Anjibi kudimuena mudi Bible ubileja patoke mu Musambu wa 104:29, 30.

Yehowa Nzambi wakalongolola bua bungi bujadika bua balondi ba Yezu bena lulamatu, anu 144 000 patupu, babiishibua ku lufu bua kuikala ne muoyo mu diulu bu ba-spiritu bana ba Nzambi. (Buakabuluibua 14:1, 3) Bantu aba badi benza bukalenge bua mu diulu pamue ne Kristo bua dibenesha dia bukua-bantu pa buloba.

Ba kumpala bakafika ku dimanya malu aa, mbapostolo ba Yezu ba lulamatu bakambilaye ne: “Mu nzubu mua Tatu wanyi mudi bisombelu bia bungi. Kabiyi nanku, tshivua kunuambilabu, bualu, ndi nya kunulongoluela muaba. Kabidi, bingaya ne kunulongoluela muaba, nemvue ne nennuakidile meme muine mu nzubu, bualu muaba undi ke unudi penu mua kuikala.” (Yone 14:2, 3, NW) Bapostolo aba ne bakuabu bena nkristo ba mu siekele wa kumpala bakafua, bakindila kabayi bamanye bualu nansha bumue mu lufu too ne pavua Yezu ne bua kulua kubafuta pa kubabiisha ku lufu bua kuikala ne muoyo mu diulu. Bua kabingila aka, tudi tubala se: Etienne, muena nkristo wa kumpala mufuile ditabuja “wakalala tulu mu lufu [NW].”​—Bienzedi 7:60; 1 Tesalonike 4:13.

Dibiishibua ku lufu bua kuikala ne muoyo pa buloba

Kadi, netuambe tshinyi bua dilaya dia Yezu kudi mubundi wa bibawu wakafua ku luseke luende? Anu bu bena Yuda bavule ba mu tshikondo atshi, muntu eu uvua witabuja se: Nzambi uvua ne bua kutuma Masiya uvua ne bua kuteka bukalenge ne kupingaja ditalala ne dikubibua bua ditunga dia bena Yuda pa buloba. (Fuanyikija 1 Bakalenge 4:20-25 ne Luka 19:11; 24:21 ne Bienzedi 1:6.) Kupita apu, muntu eu muenji wa malu mabi wakatonda patoke ditabuja diende pa kumanyisha muvua Yezu muikale eu uvua Nzambi musungule bua kuikala Mukalenge. Pabi, pa dîba adi, lufu lua Yezu bu muena tshibawu lukavua lusemene pabuipi luakamueneka bu luvua mua kupumbisha dikumbana dia muanda eu. Ke bua tshinyi, Yezu wakakolesha mubundi wa bibawu eu ku muoyo pa kutuadija dilaya diende ne mêyi aa: “Bulelela ndi nkuambila lelu’eu ne: newikale nanyi mu Mparadizu.”​—Luka 23:42, 43, NW.

Nkudimuinu ya Bible idi iteka kakoselu kumpala kua muaku “lelu’eu” idi ikondakaja ngumvuilu kudi bantu badi bajinga kujingulula diumvuija dia mêyi a Yezu. Yezu kakaya mu mparadizu kampanda dine dituku adi to. Kadi, wakashala mulale mu lufu kayi mumanye bualu nansha bumue munkatshi mua matuku asatu too ne pakamubiishabu ku lufu kudi Nzambi. Nansha kunyima kua dibiishibua dia Yezu ku lufu ne dibanda diende mu diulu, wakanji kuindila ku dia balume dia Tatuende too ne pakakumbana tshikondo bua kukokeshaye bu Mukalenge pa bukua-bantu. (Ebelu 10:12, 13) Mu katupa kîpi emu, dikokesha dia Yezu bu Mukalenge nedituadile bukua-bantu disulakana ne kukudimuna buloba bujima bua kubuvuija mparadizu. (Luka 21:10, 11, 25-31) Apu, neakumbaje dilaya diende kudi mubundi wa bibawu awu pa kumubiisha ku lufu bua kuikalaye ne muoyo pa buloba. Ne Yezu neikale ne muntu eu mu ngumvuilu wa se: neamutuadile diambuluisha bua kupetaye bionso bidiye ukengela, kabidi ne bidiye ukengela bua nsombelu wende kuikalaye mu diumvuangana ne mikenji miakane ya Nzambi.

Dibiishibua ku lufu dia bavule

Anu bu mubundi wa bibawu eu wakanyingalala, dibiishibua dia bantu bavule nedienzeke pa buloba apa. Muanda eu udi mu diumvuangana ne dilongolola dia Nzambi pakafukaye muntu. Mulume ne mukaji ba kumpala bakatekibua mu budimi bua mparadizu ne kubatuminabo dîyi bua kukokesha buloba. Bu buobo bashale bena butumike kudi Nzambi, kabavua mua kukulakaja ne pashishe kufua to. Mu tshikondo tshijadika kudi Nzambi, buloba bujima buvua mua kukokeshibua ne kuvuijibua mparadizu wa kashidi kudi Adame ne ndelanganyi yende mipuangane.​—Genese 1:28; 2:8, 9.

Kadi, bu muakenza Adame ne Eva mpekatu ku budisuile, bakadikebela buobo bine lufu ne ndelanganyi ivua ne bua kuledibua matuku avua ne bua kulua. (Genese 2:16, 17; 3:17-19) Ke bua tshianyi Bible udi wamba ne: “Ku butuangaji bua muntu umuepele [Adame], mpekatu wakabuela mu bantu, ku mpekatu lufu, nunku lufu luakatampakana kudi bantu buonso bualu buonso bavua benze mpekatu.”​—Lomo 5:12, NW.

Kuvua muntu anu umuepele wakaledibua kayi mupiane mpekatu wa ntuadijilu. Muntu au uvua Yezu Kristo, Muana mupuangane wa Nzambi, uvua muoyo wende musambuluja kumbukila mu diulu munda mua Mariya, nsongakaji muena Yuda utshivua kamama. Yezu wakashala kayi mpekatu ne kavua mukumbanyine kushipibua to. Nunku, lufu luende ludi ne mushinga wa tshia-bupikudi bua “mpekatu wa bukua-bantu.” (Yone 1:29; Matayi 20:28) Ke bua tshinyi Yezu wakamba ne: “Ndi dibiishibua ku lufu ne muoyo. Muntu udi wenza midimu ya dingitabuja, nansha biafuaye, neapingane ku muoyo.”​—Yone 11:25, NW.

Nenku, eyowa, udi mua kukolesha ditekemena dia kusangishibua kudi bananga bebe bakafua; kadi, ebi bidi bikulomba dienza midimu ya ditabuja kudi Yezu bu Mukupikudi webe ne kumutumikila bu Mukalenge muteka kudi Nzambi. Mu katupa kîpi emu, Bukalenge bua Nzambi nebumbushe bubi buonso pa buloba. Bantu buonso badi babenga kukokela bukokeshi buende nebabutudibue. Kadi, bakokeshibue ba Bukalenge bua Nzambi nebapanduke ne nebikale ne bivule bia kuenza mu mudimu wa dikudimuna buloba bua kubuvuija mparadizu.​—Musambu wa 37:10, 11; Buakabuluibua 21:3-5.

Pashishe, tshikondo tshia mpatshi netshilue bua dibiishibua ku lufu kutuadijadi. Newikaleku bua kuakidila bafue babiishibua anyi? Nebienzeke nunku bilondeshile biwudi wenza mpindieu. Mabenesha a tuyayi tukamona mmindile buonso badi, bituadijile ku mpindieu, bakokela bukokeshi bua Bukalenge bua Yehowa budi mu bianza bia Muanende, Yezu Kristo.