Mpokolo wa dikima dikena dishiikila
“KASHIBA kampanda kakatuimanyisha bu bafue mu luponda luetu lutuvua tuendela. Pashishe, kumbukila ku tshipuka ku dia bakaji dietu, nyunyu ibidi ivua miasa lubilu mitangile kutudi ne mapuapua mavungulula. Kumpala kuetu, kuvua makela abidi mateka mu tshina tshikese mu buloba. Nyunyu eyi yakatuepula ku diendela dia mpukapuka pa disua diayi. Musangu wonso utuvua tuidikija kusemena pabuipi bua kukuata foto ya makela ayo malengele makunzuluke a makejimakeji, nyunyu eyi ivua yambulula tshienzedi tshiayi tshia ditshinyisha. ‘Ndikima kayipu!’ ke mutuakela meji.”
Ebu buvua bualu bumona kudi bakulumpe banayi bavua basemena pabuipi ne disua dia nyunyu wa makejimakeji wa Burhinus capensis. Nyunyu mutambe bukese udi wa Vanellus armatus. Mu mukanda wa Everyone’s Guide to South African Birds, bashikuluji ba malu a nyunyu Sinclair ne Mendelsohn badi bumvuija ne: “Nyunyu miena dibaka ibidi itu ikuba disua ne tuana biayi ne dikanda dionso ne idi ivua ya luonji lukole padi tshintu kayi tshionso tshiena mukodi tshisemena pabuipi. Kayitu itshina bule anyi bunene bua tshintu kayi tshionso tshiena mukodi ne idi ibuuka yenda yasa muadi mukole, kakuyi ditshina idi ubunda nansha bantu pa kupueka tende mu madikolela a kubadimuija bua kumbukabu.”
Bamue bakabandila tupumbu tunene pa nkayatu tuya tutangile kabiyi ku dijinga diatu ku disua dia nyunyu eu wa Vanellus amartus, kadi tutuadijijija nyunyu tshienzedi tshiende tshia ditshinyisha. Tupumbu tuvua misangu ya bungi tushintulula njila bua kumusankisha.
Nkuepi kudi nyunyu eyi ipetela dikima dia mushindu’eu? Didi difumina kudi Eu wakayifuka. Yehowa Nzambi wakadianjila kufunda mu bifukibua bikese ebi meji a mu tshingenyingenyi bua kuepula nyama minenanenayi ku dienzela masua anyi tuana tuâyi bibi.
Dilongesha bua bena nkristo
Bena nkristo badi mua kulonga dilesona ku bualu ebu, nansha mudibu buobo ne bua kupitshisha ne kule dikima dia mu tshingenyingenyi. Badi balombibue bua kuidikija Mulongeshi wabo, Yezu Kristo, uvua mutumikile mêyi-matuma a Nzambi kakuyi ditshina. (Ebelu 12:1-3) Bible udi udiwula bena buôwa badi bapingana tshianyima pamutu pa kusadila Nzambi. (Ebelu 10:39; Buakabuluibua 21:8) Ku lukuabo luseke, Yehowa udi umvua dipanga bupuangane dietu ne mmumanye ne: tudi imue misangu mua kuenza mpekatu anyi kupangila dikima didi dikengela bua kuenza disua diende nkong. (Musambu wa 103:12-14) Ntshinyi tshidi muntu mua kuenza bikala buôwa bumufikisha ku didikanda bua kuenza tshidi tshiakane?
Muena nkristo udi ne bua kukudimuka kudi Nzambi mu masambila bua kupeta bukole budi bukengela bua kuakamangana ne mateta ne kutungunuka ne kuenza disua dia Nzambi. Bible udi ne dilaya dikankamiji edi dia diambuluisha dia Yehowa: “Yeye udi ukolesha badi bahanga, udi ukumbasha bukole bua muntu udi kayi ne ngulu. Nansha biahanga bitende ne biahungilabo, nansha bikala bansongalume bimpe badishinde hanshi mene, badi bindila Yehowa nebasangashe bukole buabo; nebabande mulu ne mahuahua bu nyunyu ya mukanku, nebanyeme lubilu ne kabena bahungila, nebende ne kabena bateketa.” (Yeshaya 40:29-31) Bantu bapange bupuangane bavule mbamane kudimuena bulelela bua mêyi aa ne ‘mu butekete bakandamuka bakole.’ (Ebelu 11:34) Bu tshilejilu tshimpe, mupostolo Paulo wakafunda ne: “Mfumu yeye uvua mungambuluishe. Uvua munkoleshe bua meme kumanyisha mukenji, kuwumvuabo kudi bampangano bonso.”—2 Timote 4:17, Mukenji Mulenga.
Nansha basankididi bapiabapia ba bulelela badi bajinga kuvua balondi ba Yezu Kristo badi mua kupeta diambuluisha dikoleshanganyi dia mushindu’eu. Anjibi kuangata tshilejilu tshia muena ditunga dia Afrike wa ku Sud udi ne dîna dia Henry, uvua mulami wa mfranga wa ekleziya wende ne uvua musombele ku mushiku wa nzubu uvua ulondangana ne wa pastere wende. Henry uvua ukeba bulelela. Nansha muvuaye mulamate ku ekleziya wende, dimue edi wakanyisha dilonga dia Bible dia ku nzubu dia ofelé ne Bantemu ba Yehowa. Katupa kîpi kunyima, wakaleja dijinga dia kuvua Ntemu ne wakebeja biidia bivuaye ne bua kuela bua kukumbaja tshipatshila etshi. Biakumvuijibua ne: uvua bangabanga ne bua kumbuka mu ekleziya wende. (Buakabuluibua 18:4) Bu muvua pastere muikale muena mutumba nende ne mulunda wende, Henry wakumvua ne: kabivua mua kuikala biakane bua yeye kufunda patupu mukanda wa diumbuka kadi bivua bikengela bua kumvuijaye bualu ebu mpala ne mpala. Ke tshiakenzaye ne dikima dionso.
Pastere wakatapika ku muoyo ne kunyima wakangata mulombodi wa tshifufu tshia batangidi ba ekleziya ne bena eklezia bakuabo bua kukumbula Henry. Bavua basua kumanya bua tshinyi uvua mumbuke mu ekleziya wabo bua kuvua muena ekleziya uvua, buabo buobo, kayi ne spiritu munsantu wa Nzambi. “Bangabanga, mvua ntshina bua kubandamuna,” ke muakumvuija Henry, “bualu bavua misangu yonso ne buenzeji bunene kundi. Kadi ngakasambila Yehowa bua diambuluisha, ne wakampetesha bukole bua kudibingisha nunku: ‘Ku ekleziya yonso ya pa buloba bujima, nguepi udi yeye nkayende utumika ne dîna dia Nzambi, Yehowa? Ki mBantemu ba Yehowa anyi? Nudi nuela meji ne: Nzambi udi mua kubalekelela babikidibua ku dîna diende ne kayi ubapesha kabidi spiritu wende munsantu anyi?’” Bamfumu ba ekleziya aba kabavua ne mushindu wa kubenga ngeledi wa meji wa mushindu’eu to. Tuasakidila wa manza tente bua dimanya ne bukole bidi Nzambi upetesha, Henry udi mpindieu mudifile ne dikima dionso mu mudimu wa ku nzubu ne ku nzubu.
Eyowa, kuikala muena nkristo mulelela kudi kukengela dikima. Bu mudi bulongolodi ebu buenda busemena ku nkomenu wabu, mateta a ditabuja neavule. Satana mmusue kuiiba basadidi ba Nzambi ku ditekemena diabo dia mpatshi dia muoyo wa kashidi pa kutêta bua se: bavile lulamatu luabo kudi Yehowa. (Fuanyikija ne Buakabuluibua 2:10.) Kadi katuena ne bua kudilekelela to. Nansha bitualukila pamu’apa tshianyima katupa kîpi bualu bua buôwa, Yehowa udi mua kutuambuluisha bua kuimanununa. Tungunuka ne kutangila kudiye bua bukole bua kutungunuka ne kuenza disua diende. Vuluka, eu wakafuka nyunyu ikena buôwa ke udi Mpokolo wa dikima dikena dishiikila. Eyowa, bena nkristo balelela badi ne bua “[kuamba] ne dikima ne, [Yehowa, NW] udi mukuatshishi wanyi; tshiena ntshina; Muntu neangenzele tshinyi?’”—Ebelu 13:6.