Utuku ulongela kudi Mulongeshi wetu Munene anyi?
“NGAKALONGA bu-nzuji munkatshi mua bidimu bitanu mu umue wa ku université miakane ya mu Espagne,” ke muakumvuija Julio. “Kadi bimvua mulonge pangakatuadija kulonga Bible bivua bipite kule. Université mmundongeshe mushindu wa kulonga; Bible mmundongeshe mushindu wa kuikala.”
Ku butuangaji bua Bible tudi tufika ku dimanya ngelelu wa meji wa Nzambi, mêyi-maludiki ende, ne mêyi-matuma ende. Mifundu idi ileja Yehowa bu “Mulongeshi Munene” bualu udi mulongeshi mutambe buimpe mu bukua-bifukibua. (Yeshaya 30:20) Ku muaku ku muaku, mvese wa mu tshiena-Ebelu udi umubikila “balongeshi”—ku bungi bua kanemu. Ebi bidi ne bua kutuvuluija ne: kuikala balongesha kudi Yehowa kudi kupite kule kulongeshibua kudi mulongeshi mukuabo kayi yonso.
Meji makuatshishi a kudi Yehowa
Bua tshinyi dilongesha dia Nzambi ditu dipatula bipeta bimpe nunku? Diambedi, mbua malu adimu akena kufuanyikija mushinga. Dilongesha dia Yehowa didi ditupetesha “meji adi ne dikuatshisha.” Kupita apu, meji mafila kudi Nzambi “adi alama ne muoyo” aba badi batumika nawu.—Nsumuinu 3:21, 22; Muambi 7:12, NW.
Mufundi wa Musambu wa 119 wakajingulula ne: meji a Yehowa akamukuba mu muoyo wende. Tshilejilu, wakimba ne: “Mikenji ya mukana muebe idi ihita bituha binunu bia biamu bia or ne argent kundi. Bu mikenji yebe kayiyi mikale disanka dianyi, nakadi kujimina mu makenga anyi. Mikenji yebe idi invuisha muhitshi wa bena lukuna banyi meji; bualu bua yoyo itu yikala munda muanyi matuku onso. Ndi ntamba bayishi banyi bonso kujingulula malu, bualu bua mikenji yebe idi mu meji andi ngela.”—Musambu wa 119:72, 92, 98, 99.
Kangimba kêna nkayende uvua mua ‘kufua mu makenga ende,’ bikala mikenji ya Nzambi kayiyiku. Rosa, nsongakaji wa ku Espagne, mmutuishibue ne: muoyo wende wakapandishibua bualu wakatumikila mêyi-maludiki a Nzambi. “Pamvua ne bidimu 26, mvua mumane kuidikija misangu ibidi bua kudishipa,” ke mudiye uvuluka.
Rosa wakadiina mu bundumba, bia muomumue ne mu bunuavi bua mala ne bintu bia lulengu. “Dituku kampanda, pakanshikiila muoyo menemene,” ke mudiye wamba, “bena dibaka babidi Bantemu bakakula nanyi pa bidi bitangila mushindu udi Bible mua kuambuluisha bua kujikija ntatu yetu. Ngakatuadija kulonga Dîyi dia Nzambi, dingakamona ne: divua dindobesha. Kunyima kua ngondo umue ngakapeta bukole bua kutuadija muoyo mukezuke, ne mupiamupia. Bu munkavua ne tshipatshila mu muoyo, tshivua kabidi nkengela dikuatshisha dia mala ne bintu bia lulengu to. Ne katshia ngadima dijinga dikole dia kuikala mulunda wa Yehowa, mvua mupangadije bua kuikala ne muoyo udi mu diumvuangana ne mêyi-maludiki ende. Bu kabiyi bua meji adi ne dikuatshisha a Dîyi dia Nzambi, ndi mujadike ne: lelu’eu mvua mua kuikala mumane kudishipa.”
Bulelela, meji a kudi Yehowa adi mapandishi a muoyo. Nunku, tudi mua kubabidila ki ng’anu malu akena kufuanyikija mushinga a dilongesha dia Nzambi kadi kabidi ne mishindu idi Yehowa utumika nayi bua kulongesha basadidi bende. Bu mudi Muana wa Nzambi, Yezu Kristo, mututumine dîyi bua kuikala balongeshi ne bavuiji ba balongi, bidi bitukengela kulonga ntumikilu idi itamba kupatula bipeta biakane mu mudimu wa difila malongesha.—Matayo 28:19, 20.
Ditumika ne bimfuanyi dia Yehowa
Evangeliyo wa Mâko udi wamba ne: “[Yezu] wakadi wakula nabo anu mu bimfuanyi.” (Mâko 4:34, Muanda Mulenga Lelu) Ngikadilu musunguluji wa dilongesha dia Yezu kêna mua kukemesha to. Mu bupepele buonso, wakidikija umue wa ku mishindu ivua mêyi a tshiprofete a Yehowa atuadibua kudi tshisamba tshia Izalele. Avua ne bimfuanyi bilengele.—Yeshaya 5:1-7; Yelemiya 18:1-11; Yehezekele 15:2-7; Hoshea 11:1-4.
Tshilejilu, mona mushindu udi Yehowa utumika ne tshimfuanyi tshikole bua kutulongesha ne: mpingu kayena ne dikuatshisha. Yeshaya 44:14-17 udi wamba ne: “[Kudi kampanda] udi uditahila mitshi ya cèdre, udi usungula mutshi wa rouvre anyi telebinta, . . . Udi utentula mutshi wa cèdre, ne . . . Hashishe mutshi eu newikaleku bua muntu kuwosha mu kahia. Udi wangata tshituha tshiau bu nkunyi, udi wota kahia; e, udi utemesha n’atshi kahia, udi ulamba bidia. Bulelela, udi wenza natshi nzambi, udi umutendelela; udi usonga n’atshi luhingu, udi ulukukuila hanshi. Udi wosha tshituha tshiau mu kahia; udi udia munyinyi udiye ulamba ne tshituha tshikuabo; udi wanyika munyinyi, udi ukuta biandi; . . . Udi wenza nzambi, luhingu luandi lusonga mene, ne tshituha tshiau tshidi tshishala; udi umukukuila, udi umutendelela, udi umulomba malu ne, Umpandishe, bualu bua wewe udi nzambi wanyi.” Bimfuanyi bia mushindu’eu bidi biamu bikole mu mudimu wa diambuluisha bena muoyo mutoke bua kuimansha ditendelela dia mpingu ne malongesha a dishima.
Nkonko idi isaka muntu ku dielangana meji
Bible udi kabidi ne bilejilu bia mudi Yehowa ululamija ngelelu wa meji wa bamue ba ku basadidi bende ku diambuluisha dia nkonko idi isaka ku dielangana meji. Nkambua Yobo uvua umue wa kudibu. Yehowa wakamuambuluisha ne lutulu luonso bua kutshinka yeye nkayende bukese buende kumpala kua Nzambi. Ebi biakenzeka ku diambuluisha dia mulongolongo wa nkonko, ivua Yobo mu dipanga ditekemena dionso kayi mukumbane bua kuandamuna.
“Wewe wakadi kunyi hanakajadika bishimikidi bia buloba?” Ke muakebejabu Yobo kudi Yehowa. “Nganyi wakinshidila mai manene bibi? . . . Wewe udi mumanye mua kusuika nkanu ya ku mitoto ya Tshidiminanzashi, anyi kusulula mukaba wa mitoto ya nyama ne mbua ne muntu? . . . Wewe udi ne diboko bu dia Nzambi, anyi?” Nkonko eyi mipuekeshanganyi idi kabidi ne lukonko lutambe mushinga lua se: “Udi musue kumpisha meme [Yehowa] bua wewe umanye mua kubingishibua, anyi?”—Yobo 38:4, 8, 31; 40:8, 9.
Nkonko eyi idi isaka ku dielangana meji yakafikisha Yobo ku dijingulula ne: uvua muakule kakuyi busunguluji. Nunku, wakaluja dîyi ne kunyingalalaye. (Yobo 42:6) Anu bu mu tshilejilu etshi, nkonko misungula bimpe idi mua kuambuluisha bua kululamija ngelelu mubi wa lungenyi wa bana betu anyi balongi betu ba Bible.
Diibaka dia dieyemena
Tshiakuenza ntshinyi bua kuambuluisha kampanda udi udiumvua kayi muakanyine anyi mubule dimanya kuenza? Pa bualu ebu tshidi tshiambuluisha ndiyukidilangana pankatshi pa Yehowa ne muprofete wende Mozese. Mozese pakasungudibuaye kudi Nzambi bua kuikala mumuakuidi wende kumpala kua Faraon ne bena Izalele, muprofete eu wakadiumvua ne: kakukumbana kuenza mudimu eu to. “Ndi muena tshikukumina,” ke muakambaye. Kadi, Nzambi wakandamuna ne: “Mufuki wa mukana mua bantu nganyi? . . . Meme Yehowa, tshiena ngenza malu â, anyi? Nunku, ya biebe, meme nengikale ne mukana muebe, meme nenkuyishe mei andi musue wewe kuamba.”—Ekesode 4:10-12.
Yehowa wakateka muanabo ne Mozese wa balume Aaron bu mumuakuidi wende, ne bakaditua mu dikumbaja mudimu wabo mu Ejipitu. (Ekesode 4:14-16) Bantemu ba Yehowa bavule bavua pabu ne madiumvua a dibenga kukumbana a muomumue ne a Mozese pa kudibueja kua kumpala mu mudimu wa ku nzubu ne ku nzubu anyi mu buambi bua mu misesu. Bia muomumue ne tshilejilu tshia Mozese, patudi bamanye se: Yehowa udi utukuatshisha ne se: netupatuke [mu buambi] pamue ne ministre mumonamona malu bidi mua kutupetesha mushindu wa kutshimuna dielakana dietu. Anu bu muakakumbana Mozese bua kudima dieyemena, diakamufisha too ne ku dienza miyuki mikole idi isanganyibua mu mukanda wa mu Bible wa Dutelonome, ku diambuluisha dia Yehowa tudi petu mua kupeta dizanzamuka mu diakula.
Ditumika ne bintu bua dilongesha
Dijinga dilelela dia kuambuluisha bakuabo didi padi ne mushinga. Awu nngikadilu uvua muprofete Yona mupange. Yehowa wakasungula Yona bua kudimuija tshisamba tshia Ninive bualu dibutudibua dia tshimenga etshi dikavua pabuipi. Kabiyi bitekemena, bena Ninive bakanyingalala. (Yona 3:5) Bu tshipeta, Yehowa wakindija tshipupu etshi. Pamutu pa kutshionkomoka bua dilubuluka dia kampanye ka buambi buende, Yona wakafiika munda se: dilaya diende kadiavua kukumbana to. Mmunyi mua kamuambuluisha Yehowa bua kupetaye mmuenenu muakane?
Yehowa wakatumika ne mutshi wa mudiantondo (lajenere) bua kulongesha Yona mushinga wa kutabalela bakuabo. Mu tshishima mutshi eu wakatoloka ne wakadiunda mu bufuku bumue ne kupeteshawu Yona ukavua muase ntenta ku mikalu ya Ninive, dileji dimpe. Yona “wakatamba kusanka” bua mutshi mukese eu. Kadi pashishe Yehowa wakenza bua se: tshîshi kampanda tshidie mutshi awu, nunku wakuma. Muanyika ku dîba ne ku lupepele lua munanga, Yona wakavua ne tshiji ne wakamba ne: “Kufua kudi kuhita kushala ne muoyo buakane kundi.” (Yona 4:5-8) Ndilesona kayi didi mu bionso ebi?
Yehowa wakakula ne Yona wamba ne: “Wewe udi unyingalala bua mudiantondo, uudi kuyi mukuatshile mudimu, kuyi mudiundishe; mumene bufuku bumue, ekufua bufuku bukuabo. Ne meme tshiakadi ne bua kunyingalala bua Niniwe, musoko au munene, mudi bantu binunu lukama ne makumi abidi badi kabayi mua kujingulula tshianza ne ntshia balume ne ntshia bakashi, ne mudi bimuna bia bungi kabidi, anyi?”—Yona 4:9-11.
Ndilongesha dikole dienza ku diambuluisha dia bintu kayipu! Yona uvua utamba kuditatshisha bua mutshi wa mudiantondo kupita bua binunu bia bantu. Nansha mudi ditabalela tshitupa kayi tshionso tshia bufuki bua Nzambi dikale dia kutumbisha, kuambuluisha bua kupandisha mioyo ya bantu kudi mudimu wetu mutambe buneme.
Tulongeshayi ne lutulu
Amu bu muakajingulula Yona, kabitu misangu yonso bipepele bua kukumbaja mudimu wetu nansha. (2 Timote 4:5) Kadi, mmuenenu wa lutulu kudi bakuabo neambuluishe.
Mmunyi muutu wandamuna padi umue wa ku balongi bebe ba Bible muikale muena lujoko anyi mu mêyi makuabo mupange butshintshikidi? Mulongeshi wetu Munene udi utulongesha mushindu wa kupita ne bualu ebu. Wakaleja lutulu lua pa bualu pavua Abrahama mutungunuke ne kumuela nkonko bua dilumbuluisha dia Sodome ne Gomore dikavua pabuipi ne kulua. “Neushihe bantu bakane ne bantu babi hohamue, anyi?” Ke muakebeja Abrahama. “Bikala bantu bakane makumi atanu mu musoko,” ke muakasengelela Abrahama. “Wewe neûshihe, kuena usungila musoko bualu bua bantu bakane makumi atanu badimu, anyi?” Diandamuna dishindiki dia Yehowa diakasaka ne lukasa luonso Abrahama ku ditungunuka ne kusengelela too ne pakakepeshibua bungi kufikabu dikumi. Yehowa uvua mumanye ne: anu dîku dia Lota ke divua dikumbanyine kuengelekibua, ne malongolola akenjibua bua kupandisha dîku dia Lota. Kadi Nzambi wakalekela ne lutulu luonso Abrahama utungunuka ne dimuebeja too ne pakadijinguluilaye nkayende buneme bua luse lua Yehowa.—Genese 18:20-32.
Yehowa uvua mumanye mikalu ya lumvuilu lua Abrahama ne nyanji (sentiments) ya ditabalelangana. Bu tuetu petu mua kumvua mikalu ya mulongi wetu, nebituambuluishe bua kuleja lutulu padiye utshiluangana bua kumvua dilongesha kampanda disunguluke anyi kutshimuna tshibidilu kansanga tshidi tshimane kutua miji.
Tutungunukayi ne kulongela kudi Yehowa
Kakuyi mpata, Yehowa Nzambi udi Mulongeshi Munene. Ku butuangaji bua ntumikilu kampanda bu mudi bimfuanyi, nkonko, bintu bia kulongesha nabi, udi ne lutulu luonso upetesha bujinguludi. Bituidikija mu bualabale ntumikilu yende ya dilongesha, tuetu nkayetu netuvue balongeshi bimpe.
Bualu aba badi balongesha bakuabo kabena ne bua kulengulula kudilongesha nkayabu, tudi ne bua kutungunuka ne kuikala “balongeshibue kudi Yehowa.” (Yeshayi 54:13, NW) Yeshaya wakafunda ne: “Mesu ebe neamone [Mulongeshi, NW] webe [Munene, NW]. Hawasesuka ku tshianza tshia balume, anyi ku tshianza tshia bakashi, matshu ebe neunvue dî difume kunyima kuebe, diamba ne, Nshila kayeu, endelamu.” (Yeshaya 30:20, 21) Pa kutungunuka ne kuendela mu njila wa Yehowa ne kuambuluisha bakuabo bua kuenza bia muomumue, tudi mua kupeta disanka dia pa buadi dia kulonga kashidi kudi Mulongeshi wetu Munene.
[Tshimfuanyi mu dibeji 28]
Yehowa wakebeja Yobo ne: “Nyunyu wa mukanku udi ubanda mulu, udi wibaka disua diandi kulu bua mukenji webe, anyi?”
[Tshimfuanyi mu dibeji 28]
Ku diambuluisha dia mutshi wa mudiantondo, Yehowa wakalongesha Yona bua kutamba kuditatshisha bua bantu