Basadidi ba Nzambi—tshisamba tshilongolola ne tshia disanka
“Disanka ndia tshisamba tshidi Nzambi muikale Yehowa!”—MUSAMBU WA 144:15, NW.
1, 2. (a) Bua tshinyi Yehowa mmukumbanyine bua kutekela bamusadidi bende mêyi-maludiki? (b) Mbimanyinu kayi bibidi bia ku ngikadilu ya Yehowa bitudi nangananga ne bua kuidikija?
YEHOWA udi Mfumu ukena mikalu ku mutu kua bionso, Nzambi Wa-Bukole-Buonso, Mufuki. (Genese 1:1; Musambu wa 100:3) Bu mudibi nunku, mmukumbanyine kutekela bamusadidi bende mêyi-maludiki a mu nsombelu, bualu mmumanye bidi bitambe buimpe kudibo. (Musambu wa 143:8) Ne udi Mfumuabu wa Tshitembu muena ngikadilu idibo ne bua kuidikija. “Vuayi bidikiji ba Nzambi, bu bana bananga,” ke muakafunda mupostolo kampanda.—Efeso 5:1, NW.
2 Ngikadilu wa Yehowa utudi ne bua kuidikija mmusuikakaja ku bulongame. ‘Kêna Nzambi wa mukodio to.’ (1 Kolinto 14:33, NW) Patudi tukonkonona ne ntema yonso bidi Nzambi mufuke, tudi basakibue ku difila nkomenu wa se: Mmutambe mu ndongoluelu wa malu mu bukua-bifukibua. Kadi, mukuabo ngikadilu wa Nzambi udiye musue bua bamusadidi bende kuidikijabu ndisanka diende, bualu udi “Nzambi wa disanka.” (1 Timote 1:11, NW) Nenku, dimanya kulongolola diende nditshintshikila kudi disanka. Ngikadilu wonso wa kudiyi ki mmuenjibue bua kunyanga mukuabo to.
3. Mmunyi mudi mitoto ya muulu tshilejilu tshia nzanzu idi nayi Nzambi mu ndongoluelu?
3 Bionso bidi Yehowa muenze, kumbukila ku bitambe bukese too ne ku bitambe bunene, bidi bifila tshijadiki tshia se: udi Nzambi wa ndongoluelu. Tuangate bu tshilejilu, bukua-bifukibua bidi bimueneka. Bidi ne mitoto binunu ne binunu bia miliyare. Kadi mitoto eyi ki mimuangalaja ku mpukapuka nansha. Mushikuluji wa malu a mu tshibuashibuashi, George Greenstein wakamona se: kudi “tshitembelu mu ndongoluelu wa mitoto.” Mmilongolola mu bisumbu mu bisumbu bidi bibikidibua ne: galaksi, bimue bidi ne miliyare ya mitoto. Ne badi batshinka se: kudi miliyare ya galaksi! Galaksi payo mmilongolola bimpe, bungi buayi (kumbukila ku bungi bukese too ne ku binunu bivule) mmiteka pamue mu bisumbu mu mushiki wa galaksi. Ne mbimueneke se: mishiki ya galaksi mmilongolola mu misumba minenanenayi idi ubikidibua ne: mishiki minenanenayi.—Musambu wa 19:1; Yeshaya 40:25, 26.
4, 5. Fila bilejilu bia ndongoluelu idi mu bintu bia muoyo pa buloba.
4 Ndongoluelu wa mpatshi wa Nzambi mmumueneke miaba yonso, ki ng’anu ku bintu bia mu diulu bidi bimueneka, kadi kabidi ne ku bia pa buloba, ne ku miliyare ne miliyare ya bintu biabu bidi ne muoyo. Pa kutangila bionso ebi, Paul Davies, mulongeshi wa fizike wakafunda ne: babandidi “mbakuatshishibue buôwa” kudi “ndongoluelu wa mpatshi ne mujingakane wa bintu bia pa buloba bidi bimueneka.”—Musambu wa 104:24.
5 Tukonkonone bilejilu bikese bia “ndongoluelu mujingakane” udi usanganyibua mu bintu bidi ne muoyo. Munganga wa malu adi atangila buongo ne mijilu Joseph Evans wakamba bua buongo bua muntu ne bua buongo bua mu muongo ne: “Bulelela mene bua bulongame butambe bunene kabuena kutontolola.” Pa bidi bitangila tutupa tutambe bukese tua mubidi anyi selile (cellules) tudi ne muoyo, mushikuluji wa malu a tuîshishi H. J. Shaughnessy wakamba ne: “Ndongoluelu mujingakane ne mulengele wa tuîshishi udi muenza mu mushindu udi ukemesha udi umueneka bu tshimue tshia ku ndongoluelu muakaja wa Nzambi.” Ne mushikuluji wa bioloji Michael Denton wakamba bua kode genetike (ADN) udi mu selile ne: “Mmulongolola bimpe mu mushindu wa se: dimanyisha dionso . . . didi dikengedibua bua kusunguluja tshitembelu tshia mishindu yonso ya bintu bidi ne muoyo bidiku katshia ku kale pa buloba . . . udi mua kuangatshibua mu kakutu ka kafé ne kushalamu ne muaba bua dimanyisha dionso didi mu mukanda kayi wonso udi mumane kufundibua.”—Tangila Musambu wa 139:16.
6, 7. Ndongoluelu kayi udi mulejibue munkatshi mua bifukibua bia mu nyuma, ne mmunyi mudibi bileja dianyisha bua Mubienji wabi?
6 Yehowa kêna anu ulongolola bufuki buende budi bumueneka kadi udi kabidi ulongolola bifukibua biende bia mu nyuma bidi mu diulu. Danyele 7:10, [NW] udi utumanyisha se: bungi bua ‘banjelu lubòmbò misangu lubòmbò batu’anu bimana kumpala kua Yehowa.’ Bifukibua bia mu nyuma bia bukole miliyo lukama bidi kumpala kuende, tshionso tshia kudibi tshidi ne watshi mudimu musunguluke! Bidi binyunguluja mutu pa kufuanyikija meji avua akengedibua bua kulongolola bungi bua mushindu’eu bukuate buôwa. Bikumbanyine menemene, Bible udi wamba ne: “Nubeneshe Yehowa, O nuenu banjelu bende, ba bukitu mu bukole, badi bakumbaja dîyi diende, pa kuteleja tshivuma tshia dîyi diende. Beneshayi Yehowa, nuenu buonso biluilu [bia banjelu] biende, ba-ministre bende, badi benza disua diende.”—Musambu wa 103:20, 21, NW; Buakabuluibua 5:11.
7 Mmushindu kayipu udi midimu ya Mufuki milongolola bimpe ne nzanzu yonso! Kabiena bikemesha bu mudi: bifukibua abi bia mu nyuma bia bukole mu muaba wa mu diulu bimanyisha mu mushindu udi ulenga ku muoyo ne wa butumike buonso ne: “Udi muakanyine, Yehowa Nzambi wetu, bua kupeta butumbi ne lumu ne bukole, bualu wakafuka bintu bionso, ne ku disua diebe biakikalaku ne biakafukibua.”—Buakabuluibua 4:11, NW.
8. Mbilejilu kayi bidi bileja se: Yehowa udi ulongolola basadidi bende pa buloba?
8 Yehowa mmulongolola kabidi basadidi bende badi pa buloba. Pakalokeshaye Mvula wa Kabutu mu matuku a Nowa mu tshidimu tshia 2370 K.B.B., Nowa ne bakuabo muanda-mutekete bakapanduka ku Mvula bavua bu ndongoluelu wa dîku. Mu Tshimuangi tshia mu tshidimu tshia 1513 K.B.B., Yehowa wakapatula bena tshisamba tshiende miliyo mivule mu bupika bua bena Ejipitu ne kubapetesha tshibungu tshia mikenji bua kuakaja malu abu a ku dituku ne ku dituku ne a ntendelelu. Ne kunyima, mu Buloba Bulaya, mbombo ya ba kudibu bavua balongolola bua midimu ya pa buayi mu ntempelu. (1 Kulondolola 23:4, 5) Mu siekele wa kumpala, bisumbu bia bena nkristo bivua bilongolola muinshi mua bulombodi bua Nzambi: “Wakaha bakuabo bua kuikala bapostolo, ne bakuabo bua kuikala baprofete, ne bakuabo bua kuikala batangadiki, ne bakuabo bua kuikala bampasata, ne bakuabo bua kuikala bayishi; bua kulengeshabo basanto tshishiki bua bobo benze mudimu wa kukuatshisha bakuabo.”—Efeso 4:11, 12.
Basadidi ba lelu’eu badi pabo balongolola
9, 10. Mmunyi mudi Yehowa mulongolola tshisamba tshiende mu tshikondo tshietu etshi?
9 Bia muomumue, Yehowa mmulongolole basadidi bende ba lelu’eu bua bamone mua kukumbaja bimpe mudimu wende mu matuku etu aa—kumanyisha lumu luimpe lua Bukalenge kumpala kua kubutulaye ndongoluelu eu mubi wa bintu. (Matayi 24:14) Tukonkononayi tshidi tshisuikakaja ku mudimu eu wa pa buloba bujima ne bulenga bua ndongoluelu muimpe. Balume, bakaji ne bana miliyo ne miliyo badi benda bashidimunyibua mua kulongesha bakuabo bulelela budi mu Bible. Bua kutua dishidimunyibua edi nyama ku mikolo, Bible ne mikanda mivulavulayi idi mishindamena pa Bible bidi bipatudibua. Bua bualu ebu, nimero wonso wa Tshibumba tshia Nsentedi udi mpindieu upatudibua bungi bupite pa miliyo 16 mu miakulu 118, ne Réveillez-vous! miliyo bu 13 mu miakulu 73. Nimero pabuipi ne yonso idi ipatudibua mu tshikondo tshimue tshimue bua basadidi buonso ba Yehowa kuikalabu bapeta mamanyisha a muomumue mu tshikondo tshimue tshimue.
10 Kusakidila ku ebi, bisumbu bia Bantemu ba Yehowa bipite pa 73 000 pa buloba bujima mbilongolola bua kudisangisha pa tshibidilu bua kupeta dishidimunyibua dishindamena pa Bible. (Ebelu 10:24, 25) Kudi kabidi mpuilu minene binunu ne binunu—mpuilu ya tshijengu ne mpuilu ya distrike—ku tshidimu tshionso. Kudi programme munene pa buloba bujima wa diakaja anyi diibaka Nzubu ya Bukalenge mipiamipia, Nzubu ya Mpuilu, Nzubu ya Betele, ne bintu bidi biambuluisha bua kupatula mikanda idi yumvuija Bible. Kudi tulasa bua dishidimunyibua dibandile bua balongeshi ba Bible, bu mudi Kalasa ka Bible ka Watchtower ka Galaad bua ba-misionere ne Kalasa ka Mudimu wa Bumpanda-njila, tudi tulombodibua mu matunga pa buloba bujima.
11. Mbimpe kayi bialua biapatukila ku dimanya ndongoluelu muimpe mpindieu?
11 Mmushindu buimpepu kayi udi Yehowa mulongolola tshisamba tshiende pa buloba bua ‘bakumbaje tshishiki mudimu wabo,’ bambuluisha kudi bena mudimu bende banjelu! (2 Timote 4:5; Ebelu 1:13, 14; Buakabuluibua 14:6) Pa kushidimuna basadidi bende mu mishindu ya ndongoluelu mimpe, Nzambi udi mpindieu wenda ukumbaja bukuabo bualu kampanda. Bamusadidi badi benda bakajibua bimpe mu mushindu wa se: papandukabo ku nshikidilu wa bulongolodi ebu bua malu, kuikalabu bamane kuakajibua bua kutuadija muoyo mu bulongolodi bupiabupia. Nenku, mu mushindu mulongolola muinshi mua bulombodi bua Yehowa, nebatuadije kuasa Mparadizu pa buloba bujima. Nebikale kabidi bakajibue bimpe bua kulongesha tunungu tua malu adi Nzambi ulomba bua muoyo kudi miliyare ya babishiibua ku lufu.—Yeshaya 11:9; 54:13; Bienzedi 24:15; Buakabuluibua 20:12, 13.
Mbalongolola ne mbena disanka kabidi
12, 13. Bua tshinyi tudi mua kuamba se: Yehowa mmusue bua tshisamba tshiende kuikalatshi ne disanka?
12 Nansha mudi Yehowa muenji wa mudimu munene ne mulongolodi wa kende kuya, kêna mpapisha muoyo to, ne ki mmubule mujobo to, anyi katu wenza malu anu ku tshifula-muoyo to. Pamutu pa nanku, udi Muena musangelu mukole, udi Muena disanka udi uditatshisha bua disanka dietu. “Udi ukutabalela,” ke mudi 1 Petelo 5:7 wamba. Tudi kabidi mua kumona ditabalela ne dijinga biende bua basadidi bende kuikalabu ne disanka mu bidiye muenze bua bukua-bantu. Tshilejilu, dîba diakafuka Nzambi mulume ne mukaji bapuangane, wakabateka mu mparadizu wa masanka. (Genese 1:26-31; 2:8, 9) Wakabapesha bintu bionso bivuabo bakengela bua kubavudijila disanka. Kadi, bakajimija bionso ebi ku buntomboji. Bu tshipeta tshia mpekatu wabo, tuakapiana dipanga bupuangane ne lufu.—Lomo 3:23; 5:12.
13 Nansha mutudi mpindieu bapange bupuangane, tudi anu mua kupeta disanka mu bintu bidi Nzambi muenze. Kudi bintu bivule bidi bitusanguluja—mikuna milengele; majiba malengele, misulu, mbuu ne mpata ya bisenge; bilongo bia mêkala mavulavulayi, bia dipembu ne mikuabo mishindu ya bikunyibua bungi kabuyi bumanyike; biakudia bisheme bivule; mubuelu wa dîba wa dikema utu kawuyi muanji kutonda bua kuubandila; mitoto ya muulu itutu tusanka bua kubandila butuku; mishindu mishilangane ya nyama yakafukibua ne ditumpika dia tuana tuayi dia musangelu; mijiki idi ilenga ku muoyo; mudimu muimpe ne muambuluishi; balunda bimpe. Mbimueneke patoke se: Eu udi muakaja bintu bia mushindu’eu Mmuena disanka udi wanyisha bua kuvuija bakuabo bena disanka.
14. Mbunkatshikatshi kayi budi Yehowa utulomba mu dimuidikija?
14 Nenku, ndongoluelu muimpe ki ng’udi Yehowa ujinga patupu to. Udi kabidi ujinga bua bamusadidi bende bikale bena disanka, anu bu mutuye muena disanka. Kêna musue bua kunekeshabu dilongolola malu mu mushindu udi mua kubafikisha ku dinyanga disanka diabo to. Basadidi ba Nzambi badi ne bua kutshintshikila nzanzu yabo ya dilongolola malu ne disanka, anu bu mutuye wenza, bualu muaba udi spiritu munsantu wende wa bukole, ke muaba udi disanka. Bushuwa, Galatia 5:22 udi uleja se: dimuma dibidi dia spiritu munsantu wa Nzambi didi ne buenzeji pa tshisamba tshiende didi “disanka.”
Dinanga didi dilela disanka
15. Bua tshinyi dinanga didi ne mushinga muvule mutambe bua disanka dietu?
15 Bidi bia mushinga munene pa kumona se: Bible udi wamba ne: “Nzambi udi dinanga.” (1 Yone 4:8, 16) Katu muanji kuambibua musangu nansha umue se: “Nzambi udi ndongoluelu.” Dinanga nngikadilu munene wa Nzambi, ne basadidi bende badi ne bua kumuidikija. Ke bua tshinyi dimuma dia kumpala dia spiritu wa Nzambi didi mu Galatia 5:22 didi “dinanga,” ditua munyima kudi “disanka.” Dinanga didi dilela disanka. Patudi tuidikija dinanga dia Nzambi mu malanda etu ne bakuabo, disanka didi dilonda munyima, bualu tshisamba tshia bena dinanga ntshisamba tshia disanka.
16. Mmunyi muakaleja Yezu mushinga udi nawu dinanga?
16 Mushinga wa kuidikija dinanga dia buena dia Nzambi mbawuzangike mu malongesha a Yezu. Wakamba ne: “Ndi nngamba malu aa amu bu mudi Tatu muandongeshe.” (Yone 8:28, NW) Mmalu kayi avua nangananga Yezu mulongeshibue avuaye ku luende luseke mulongeshe bakuabo? Avua a se: mêyi-matuma matambe bunene ng’a kunanga Nzambi ne kunanga muntu netu. (Matayi 22:36-39) Yezu wakafila tshilejilu tshia dinanga dia mushindu’eu. Wakamba ne: “Ndi munange Tatu,” e kufila tshijadiki tshia muanda eu pa kuenza disua dia Nzambi too ne ku lufu. Ne wakaleja dinanga diende bua bantu pa kubafuila. Mupostolo Paulo wakambila bena nkristo ba ku Efeso ne: ‘Kristo wakanunanga ne kudifila yeye muine bualu buenu.’ (Yone 14:31; Efeso 5:2, NW) Nenku, Yezu wakambila bamulondi bende ne: “Eu mmukenji wanyi: nunangangane umue ne mukuabo amu bu mundi mununange.”—Yone 15:12, 13, NW.
17. Mmunyi muakaleja Paulo se: kuleja dinanga bua bakuabo kudi kukengedibua?
17 Paulo wakaleja mushinga wa dinanga dia buena dia Nzambi pa kuamba ne: “Bingakula mu miakulu ya bantu ne ya banjelo, kadi tshiyi ne dinanga, ndi mvu’amu bu tshiamu tshia mitaku anyi bu ngoma udi uvuma. Ne bingikala ne tshipedi tshia kumanyisha milayi ne kumanya malu wonso mansantu masokoka ne mamanya wonso, ne bingikala ne ditabuja dionso didi dikengedibua bua kutentemuna mikuna, kadi tshiyi ne dinanga, ndi tshianana. Ne bingafila bintu bianyi bionso bua kudiisha bakuabo, ne bingafila mubidi wanyi bua bakuabo, ne meme mua kuditambisha, kadi tshiyi ne dinanga, bualu ebu kabuakuikala ne dikuatshisha to. . . . Mpindieu ditabuja, ditekemena, dinanga ke malu asatu ashala; kadi budi bupite bunene ku malu aa ndinanga.”—1 Kolinto 13:1-3, 13, NW.
18. Ntshinyi tshitudi mua kutekemena kudi Yehowa tshidi tshivudija disanka dietu?
18 Patudi tuidikija dinanga dia Nzambi, tudi mua kueyemena dinanga diende kutudi, nansha patudi tuenza bilema, bualu udi “Nzambi mulekeledianganyi wa bilema ne mulenga, ukena ukuata tshiji lubilu ne muwule tente ne bulenga-bunangi ne bulelela.” (Ekesode 34:6, NW) Bituanyingalala ne mutshima wetu mujima patuenza bilema, Nzambi kêna wangata bionso ebi ne mushinga to, kadi ne dinanga dionso udi utufuila luse. (Musambu wa 103:1-3) Eyowa, “Yehowa mmuwule tente ne ditabalelangana ne dilekelelangana bilema.” (Yakobo 5:11, NW) Dimanya malu aa didi ne tshiadi tshitupa mu disanka dietu.
Ndambu wa disanka mpindieu
19, 20. (a) Bua tshinyi kakuena mushindu wa kuikala ne disanka dijima mpindieu? (b) Mmunyi mudi Bible uleja se: tudi mua kuikala ne ndambu wa disanka mu tshikondo etshi?
19 Kadi, kudiku mushindu wa kuikala ne disanka lelu’eu, bu mutudi ne muoyo mu matuku a ku nshikidilu wa bulongolodi ebu budi ku bukokeshi bua Satana budi buwule tente ne dibunda bibawu, tshikisu, ne buenzavi mutudi tupetangana ne masama ne tufua anyi? Bushuwa, katuena mpindieu mua kutekemena disanka divule bu edi dikalaku mu bulongolodi bupiabupia bua Nzambi didi Dîyi diende didianjila kumanyisha ne: “Monayi, ndi mfuka diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia; kabena bavuluka kabidi bintu bia diambedi, ne kabiakubuela kabidi mu mutshima. Kadi tshionkomokayi, nuenu bantu, ne ikalayi ne disanka dia kashidi mu bindi mfuka.”—Yeshayi 65:17, 18, NW.
20 Tshidi basadidi ba Nzambi mua kuikala natshi mpindieu nndambu wa disanka bualu mbamanye disua diende ne badi ne dimanya dijalame pa mabenesha ende a mpatshi alua mu katupa kîpi emu mu mparadizu wende wa bulongolodi bupiabupia. (Yone 17:3; Buakabuluibua 21:4) Ke bua tshinyi Bible udi mua kuamba ne: “O Yehowa wa biluilu, muena disanka mmuntu udi weyemena kuudi,” “muena disanka mmuntu yonso udi utshina Yehowa, udi wenda mu njila yende,” “bena disanka mbadipuekeshi mu mitshima, bualu nebapiane buloba.” (Musambu wa 84:12, NW; 128:1, NW; Matayi 5:5, NW) Nenku, nansha mutudi tuakamangana ne nsombelu mikole, tudi mua kuikala ne disanka divule. Nansha padi malu mabi atuvuila, katuena mua kubungama anu bu mutu bantu badi kabayi bamanye Yehowa ne badi kabayi ne ditekemena dia muoyo wa tshiendelele benza nansha.—1 Tesalonike 4:13.
21. Mmunyi mudi didifila diambuluisha bua disanka dia basadidi ba Yehowa?
21 Disanka didi kabidi dilua kudi basadidi ba Yehowa bualu badi bapitshisha mêba, bafila bukole ne bintu bia ku mubidi bua kulongesha bakuabo malelela a mu Bible, nangananga ‘bantu badi badilakana ne batua mikemu bua malu mabi wonso’ adi enzeka mu bulongolodi ebu bua Satana. (Yehezekele 9:4, NW) Bible udi wamba ne: “Disanka didi kudi muntu udi wela meji a luse bua muntu udi ne mubidi mutekete! Yehowa neamuhandishe mu dituku dia dikenga. Yehowa neamulame, neamukube bua yeye ashale ne muoyo. Nebamubale bu muntu udi muvudishibue disanka ha buloba.” (Musambu wa 41:1, 2) Anu bu muakamba Yezu: “disanka dia kupa ndipite dia kupeta.”—Bienzedi 20:35, NW.
22. (a) Pa bidi bitangila disanka, fila dishilangana didi pankatshi pa basadidi ba Nzambi ne aba badi kabayi bamusadila (b) Mbua kabingila kayi ka pa buaku butudi ne bua kutekemena bua kuikala ne disanka?
22 Nenku, nansha mudi basadidi ba Nzambi kabayi mua kutekemena disanka divulavulayi mu tshikondo tshia lelu etshi, badi mua kupeta disanka didi aba badi kabayi basadila Nzambi mua kulabula. Yehowa udi wamba ne: “Monayi, basadidi banyi nebele mbila ya disanka bua ngikadilu muimpe wa mutshima wabo, kadi nuenu, nenuase miadi bua kanyinganyinga ka mutshima wenu, ne nenuele mikunda bua dinyanguka dia tshieledi tshienu tshia lungenyi.” (Yeshayi 65:14, NW) Aba badi basadila Nzambi badi kabidi ne kabingila ka pa buaku bua kuikala ne disanka mpindieu—badi ne spiritu munsantu wende udi “Nzambi mupeshe aba badi bamutumikila bu mfumu.” (Bienzedi 5:32, NW) Ne uvuluka se: muaba udi spiritu wa Nzambi, ke muaba udi disanka.—Galatia 5:22.
23. Netukonkonone tshinyi mu dilonga dietu dialonda?
23 Mu bulongolodi bua basadidi ba Nzambi budiku lelu’eu, tshitupa tshinene tshia mudimu mbatshikumbaje kudi “bantu banunu,” bakulu, badi bangata bu-ntunga-mulongo mu bisumbu, badi bambuluisha bua disanka dia tshisamba tshia Yehowa. (Tito 1:5) Mmunyi mudi bantu aba mua kumona majitu abo ne malanda abo ne bana babo ba balume ne ba bakaji ba mu nyuma? Tshiena-bualu tshietu tshidi tshilonda netshikonkonone malu aa.
Mmunyi muwandamuna?
◻ Mmunyi mudi bufuki bufila tshijadiki tshia mudi Yehowa muikale muena ndongoluelu?
◻ Mmunyi muakalongolola Yehowa bamusadidi ba kale ne ba lelu’eu?
◻ Mbunkatshikatshi kayi budi Yehowa musue bua tuetu kuleja?
◻ Mmushinga kayi udi nawu dinanga pa disanka dietu?
◻ Ndisanka dia mushindu kayi ditudi mua kutekemena mu tshikondo tshietu etshi?
[Mêyi a dianyisha bua tshimfuanyi mu dibeji 10]
Kuulu: Courtesy of ROE/Anglo-Australian Observatory, foto mukuate kudi David Malin