TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w95 15/1 dib. 4-7
  • Angata muoyo wa bushuwa ne mushinga mukole

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Angata muoyo wa bushuwa ne mushinga mukole
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1995
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Njila wa “muoyo wa bushuwa”
  • Dikengela bua kukuba muoyo wetu wa mpindieu
  • Mukenji wa mushinga mukole pa mashi
  • Kuangata muoyo wa bushuwa ne mushinga mukole
  • Tuangatayi muoyo anu mutu Nzambi uwangata
    Bible utu ulongesha tshinyi menemene?
  • Nemeka dipa dia muoyo
    Mmalu kayi adi Bible utulongesha?
  • Angata muoyo uudi nawu ne mushinga wawu
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2004
  • Utu wangata muoyo ne mushinga anu bu Yehowa anyi?
    Mua kushala mu dinanga dia Nzambi
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1995
w95 15/1 dib. 4-7

Angata muoyo wa bushuwa ne mushinga mukole

MUOYO eu ke tshionso tshidiku anyi? Pa kutukankamija bua kuikala ne “dishindika dijima dia [kupeta] muoyo wa bushuwa,” Bible udi uleja ne: kudi muoyo mukuabu. (1 Timote 6:17-19, NW) Bikala muoyo wetu wa mpindieu kawuyi muoyo wa bushuwa, udi wa bushuwa ng’uepi?

Biambilu bidi binyunguluke mvese mutela kuulu eku bidi bileja ne: pa “muoyo wa kashidi” ke padi mutshinyi wa Nzambi ne bua kuikala ne dishindika. (1 Timote 6:12) Bua bavule, bidi biumvuija muoyo wa kashidi pa buloba. Adama, muntu wa kumpala, uvua ne ditekemena dia kuikala ne muoyo mu mparadizu pa buloba. (Genese 1:26, 27) Uvua mua kufua anu biadiaye “mutshi wa lungenyi lua kujingulula malu mimpe ne malu mabi.” (Genese 2:17) Kadi bualu Adama ne mukajiende, Eva, bakapanga butumike pa kudia mutshi awu, Nzambi wakabafundila tshibawu tshia lufu. ‘Dituku diakawudiabu,’ bakafua bilondeshile mmuenenu wa Nzambi ne kutuadijabu dipona diabu mu lufu lua ku mubidi. Muoyo wabu kawutshivua kabidi wa ngikadilu uvuabu bababidila kumpala.

Njila wa “muoyo wa bushuwa”

Bua kupetesha “muoyo wa bushuwa,” Yehowa Nzambi wakenza ndongoluelu kampanda bua kupandisha bukua-bantu. Bua kutuambuluisha bua kumvua ndongoluelu eu, tuanjibi kufuanyikija tshiapu tshikese. Biamu bionso bidimu mbibi ne bidi bitatshisha benji ba mudimu bualu muena mudimu uvuamu bidìmu bia bungi kumpala wakabenga kutumikila mukanda wa mêyi-maludiki ne kunyanga biamu bionso. Benji ba mudimu ba mpindieu tshidibu mua kuenza nkuditatshisha bua kutumika anu ne biamu bidibu nabi. Muena tshiapu mmusue bua kuibakulula biamu bua kuambuluisha bena mudimu bende, ne mmuteke ku luseke mfranga idi ikengela bua bualu ebu.

‘Muena mudimu wa biamu’ wa kumpala, Adama, kakangata muoyo wakamupabu ne mushinga mukole to. Nunku, wakasambulujila ndelanganyi yende muoyo mupange bupuangane, mufuanangane ne tshiamu tshidi tshitumika bibi. (Lomo 5:12) Anu bu bena mudimu ba ku shòò mu tshiapu, bavua kabayi ne mua kuakajulula nsombelu, ndelanganyi ya Adama ki mmikumbane bua kudipetela muoyo wa bushuwa nkayayi to. (Musambu wa 49:7) Bua kululamija nsombelu udi umueneka bu kayi ditekemena eu, Yehowa wakatuma Muanende umuepele pa buloba bua kusumbululaye muoyo wa kashidi bua bukua-bantu. (Luka 1:35; 1 Petelo 1:18, 19) Pa kufua bu mulambu bua bukua-bantu, Muana umuepele wa Nzambi, Yezu Kristo, wakafila mfranga​—muoyo udi mukumbanangane ne wakajimija Adama. (Matayo 20:28; 1 Petelo 2:22) Ne mulambu eu wa mushinga mukole, Yehowa udi mpindieu ne nshindamenu bua kupetesha muoyo wa bushuwa.

Bua bantu bena butumike, mulambu wa tshia-bupikudi wa Yezu neumvuije muoyo wa kashidi mu mparadizu pa buloba. (Musambu wa 37:29) Ditekemena edi ndialabaja kudi buonso badi bapanduka ku “mvita ya dituku dinene dia Nzambi Wa-Bukole-Buonso,” idibu babikila ne: Armagedon. (Buakabuluibua 16:14-16, NW) Neyumbushe bubi buonso pa buloba. (Musambu wa 37:9-11) Aba badi mu tshivulukilu tshia Nzambi badi bafua kumpala kua tshikondo atshi nebabiishibue pashishe ku lufu mu Mparadizu muasulula pa buloba ne nebikale ne ditekemena dia kulabula muoyo wa bushuwa udibu balamina aba badi batumikila Nzambi.​—Yone 5:28, 29.

Dikengela bua kukuba muoyo wetu wa mpindieu

Ebi kabiena biumvuija ne: tudi mua kubinga pa kubenga kuleja kanemu bua bunsantu bua muoyo wetu wa mpindieu to. Muena tshiapu udi mua kujimija dîba ne mfranga wasulula tshiamu kampanda bua muena mudimu udi kayi utshitabalela anyi? Bishilangane, mfumu wa mudimu kakupesha ne dieyemena dionso tshiamu tshiasulula kudi muntu wakenza muende muonso bua kulama tshia kale anyi?

Muoyo ndipa dia mushinga mukole dia kudi Yehowa. Bu mudiye mpokolo kayi kasombuela wa dipa adi, mmusue bua se: tudikube. (Musambu wa 36:9; Yakobo 1:17) Pa kuakula bua diditatshisha dia Yehowa bua bantu pa buloba, Yezu wakamba ne: “Nsuki ya ku mitu yenu mene mene idi mibala yonso.” (Luka 12:7) Yehowa wakatumina bena Izalele dîyi bua kabashipi, bivua kabidi kakuyi mpata bitangila kubenga kudishipa. (Ekesode 20:13) Ebi bidi bituambuluisha bua kubenga kuangata didishipa bu disungula.

Pa kumanya ne: Yehowa udi ne ditabalela dinangi bua dikala-bimpe dietu, bantu batshinyi ba Nzambi badi batumika ne mêyi-maludiki a Nzambi mu bienzedi bia buena lelu. Tshilejilu, bualu bena nkristo balelela mbabalombe bua ‘kudikezula ku bukoya buonso bua mubidi ne spiritu, pa kupuangaja bunsantu mu ditshina dia Nzambi,’ badi bepuka makanya ne bintu bia lulengu binyangi bia lungenyi.​—2 Kolinto 7:1, NW.

Diditatshisha dia Nzambi bua muoyo wa bantu didi ditamba kumueneka mu mubelu wende wa kulama “mutshima mupole” ne kuepuka kuenda masandi. (Nsumuinu 14:30; Galatia 5:19-21) Pa kulamata ku mêyi-maludiki mabandile aa, tudi bakubibue ku bintu bu mudi tshiji ne masama a ku bitupa bia lulelu bijiwudi bia makanda a mubidi.

Diditatshisha dia Nzambi bua mioyo ya tshisamba tshiende didi kabidi dimueneka mu mubelu wende wa kudikanda ku budiavi ne bunuavi. (Dutelonome 21:18-21; Nsumuinu 23:20, 21) Bena nkristo mbabadimuija ne: bena lukuka ne banuavi kabakupiana Bukalenge bua Nzambi to, mbuena kuamba ne: kabakulabula nansha kakese muoyo wa bushuwa. (1 Kolinto 6:9, 10; 1 Petelo 4:3) Pa kukankamija kudia pa ndilu ne kunua pa nuinu, Yehowa udi utulongesha bua diakalenga dietu nkayetu.​—Yeshaya 48:17.

Patudi tulamata ku mêyi-maludiki a Nzambi, tudi tuleja ne: tudi tuangata muoyo wetu wa mpindieu ne mushinga mukole. Eyowa, muoyo wa bushuwa udi nansha ne mushinga mukole mutambe. Bualu udi wa kashidi, bena nkristo balelela badi batamba kuwangata ne mushinga kupita muoyo wabu wa mpindieu. Yezu Kristo pakalambulaye muoyo wende, wakatumikila disua dia Yehowa. Ditumikila Tatuende divua ne mushinga mupite ne kule muoyo wende panu pa buloba. Ngenzelu wa Yezu wakafikisha ku dibiishibua diende ku lufu ne ku dipeta diende dia muoyo ukena kufua mu diulu. (Lomo 6:9) Lufu luende ludi kabidi lumvuija muoyo wa kashidi bua bukua-bantu badi ne butumike badi benza midimu ya ditabuja mu mulambu wende wa tshia-bupikudi.​—Ebelu 5:8, 9; 12:2.

Mukenji wa mushinga mukole pa mashi

Eyowa, balondi ba Yezu badi baleja ngelelu wende wa meji. Badi bakeba bua kusankisha Nzambi mu malu wonso, anu bu muakenza Kristo. Aka nkamue ka ku tubingila tudi tumvuija bua tshinyi badi babenga kuedibua mashi, adi bamue ba-doktere babikila bu tshipandishi tshia muoyo. Tuanjibi kutangila mudi muntu uleja ne: udi wangata muoyo wa bushuwa ne mushinga mukole pa kubenga kuedibua mashi.

Anu bu Yezu Kristo, bena nkristo balelela mbasue bua kuikala ne muoyo ku mêsu a Nzambi, ne abi bidi bilomba dimutumikila dijima. Dîyi dia Nzambi didi ditumina balondi ba Yezu dîyi bua “kudilama ku bintu bilambuila mpingu, ne ku mashi, ne ku bintu bifiekela mu nshingu ne ku masandi.” (Bienzedi 15:28, 29, NW) Bua tshinyi mukenji eu udi utangila mashi wakasakidibua ku mêyi-matuma matekela bena nkristo?

Mukenji uvuabu bapa bena Izalele uvua ulomba didijidika mashi. (Lewitiki 17:13, 14) Bena nkristo kabena muinshi mua Mikenji ya Mozese to. Kadi mbajingulule se: dîyi-dituma dia kubenga kudia mashi diakafidibua kumpala kua Mikenji; bakadianjila kudipesha Nowa kunyima kua mvula wa kabutu. (Genese 9:3, 4; Kolosai 2:13, 14) Dîyi-dituma edi divua ditangila ndelanganyi yonso ya Nowa, kudi matunga wonso a pa buloba afumina. (Genese 10:32) Kupita apu, Mukenji wa Mozese udi utuambuluisha bua kumanya kabingila kadi kasaka Nzambi bua kunyanunuka pa bunsantu bua mashi. Kunyima kua kukandika bena Izalele bua kudia mashi a mushindu kayi wonso, Nzambi wakamba ne: “Bualu bua mashi adi bu muoyo wa tshintu; nakanuha mashi ha tshioshelu bualu bua kunubuikidila n’au bubi buenu; mashi adi anubuikidila bubi bualu bua muoyo wau.” (Lewitiki 17:11) Mashi avua mateka kudi Nzambi bua kutumikabu nawu bu mulambu pa tshioshelu. Mukenji wende pa bunsantu bua mashi udi usokolola bukokeshi budiye nabu pa muoyo wonso pa buloba. (Yehezekele 18:4; Buakabuluibua 4:11) Pa kutangila muoyo wetu bilondeshile mmuenenu wa Yehowa, tudi tujingulula ne: ki ng’uetu to kadi mbatueyekawu kudi Nzambi.

Anu bu muena mudimu wa mu tshifuanyikijilu tshietu uvua muomekela bujitu bua tshiamu, mbatueyekela petu muoyo wetu wa mpindieu. Uvua mua kuenza tshinyi bikala tshiamu tshiebe tshivua tshikengela dilongolodibua ne mulongolodi kampanda uvua mukuambile bua kutshilongolola pa kutumika ne tuamu tukandika mu mushindu musunguluke mu mukanda wa mudimu? Kuakuyaku kudi bakuabu balongolodi bua kumona né tshiamu tshidi mua kulongolodibua mu diumvuangana ne mêyi-maludiki a mukanda anyi? Muoyo wa muntu mmujingakane ne udi ne mushinga mupite ne kule tshiamu kampanda. Mu Dîyi diende difunda ku spiritu, mukanda bua kulama bantu ne muoyo, Mutuenji udi ukandika ditumika ne mashi bua kukuatshisha muoyo. (Dutelonome 32:46, 47; Filipoi 2:16) Kabienaku bia meji bua kulamata bikole ku malu malomba a mukanda awu anyi?

Eyowa, babedi bena nkristo badi balomba bua se: disama diabu diondapibue kakuyi mashi kabatu babenga ngondapilu wonso wa ba-minganga to. Badi balomba patupu ngondapilu udi uleja kanemu bua muoyo wabu​—wa mpindieu ne walua. Ba-doktere badi ne dikima dionso banemeka dipangadija diangata kudi bena nkristo badi bajadika buimpe bua dibondapa mu diumvuangana ne dilomba diabu. “Kupetangana ne Bantemu ba Yehowa kuakandombola ku mulongolongo wa manême mapiamapia,” ke mudi doktere kampanda mupandi uvua ne tshibidilu tshinekesha tshia kuelangana mashi wamba. Mpindieu udi uteta bua kuondapa nansha bantu badi kabayi Bantemu kakuyi mashi.

Kuangata muoyo wa bushuwa ne mushinga mukole

Mmulongolongo kayi wa manême mapiamapia avua doktere eu musokolole ku butuangaji bua Bantemu ba Yehowa? Wajinguludi mpindieu ne: kuondapa mubedi ki nkusuikakaja anu ku tshitupa tshia mubidi tshidi ne bubedi to kadi nku muntu mujima. Mubedi kêna mua kupeshibua njila bua kulomba dikubibua diakane dia dikala-bimpe diende dia ku mubidi, dia mu nyuma, ne dia mpampakenu anyi?

Kudi Kumiko muana wa bidimu 15, diedibua mashi bua kuondapa disama diende dia kansere ka mashi dishipi divua disungula dipite bubi. Kuteta bua kulepesha muoyo wende ku mushindu eu bua mbingu mikese, ngondo, anyi nansha bidimu kakuvua kuakanyine bipeta bibi bivuaye mua kupola bua tshikondo tshile to. Bu muvuaye mulambule muoyo wende wa mpindieu kudi Yehowa Nzambi, wakanemeka bunsantu bua muoyo ne mashi. Nansha muvua tatuende ne balela bakuabu baluisha dipangadija diende, Kumiko wakashala mushimate. Dimue edi doktere kumuebeja ne: “Bikala Nzambi webe ulekelela bilema, kakukufuilaku luse biwitaba kuedibua mashi anyi?” Kumiko wakabenga bua kudienzela bibi ne nunku kubenga ditabuja diende dishindamene pa Bible. “Pa kushimata ku dîyi dia muoyo,” wakalama bushindame buende. (Filipoi 2:16, NW) Anu bu muakamba kakuende mukaji udi kayi muena kuitabuja, “Kumiko kêna mua kulekela ditabuja diende nansha.” Katupa kîpi kunyima mmuenenu wa tatuende ne kakuende mukaji bia muomumue ne wa ba-doktere bamuondopi yakashintuluka.

Ditabuja dikole dia Kumiko kudi Yehowa Nzambi, udi mua kumubiisha ku lufu, diakatua bantu bavule ku muoyo. Patshivuaye ne muoyo, wakalomba tatuende ne: “Nansha meme mufue, nembishiibue ku lufu mu Mparadizu. Kadi biwikala mubutudibua ku Armagedon, tshiakukumona to. Nunku suaku bua kulonga Bible.” Tatuende wakatungunuka ne kuamba ne: “Paumvua bimpe, nendonge.” Kadi pakafua Kumiko ne disama diende dia munanunanu, tatuende wakateka mu mushete wende note uvua wamba ne: “Nenkumone mu Mparadizu, Kumiko.” Kunyima kua muyuki wa dijiika, wakakula ne aba bakateleja muyuki ne kuamba ne: “Mvua mulaye Kumiko ne: ndi mua kumumona mu Mparadizu. Nansha mundi tshiyi muanji kubitabuja bualu tshiena muanji kulonga bia bungi, ndi mupangadije bua kukonkonona bualu ebu biakane. Suayi bua nungambuluishe.” Bakuabu mu dîku diende bakatuadija pabu kulonga Bible.

Kumiko uvua ne kanemu kalelela bua muoyo ne uvua ujinga bua kuikala ne muoyo. Wakaleja dianyisha bua bionso biakenza ba-doktere bende bua kupandisha muoyo wende wa mpindieu. Kadi, pa kutumikila mêyi-matuma adi mu mukanda wa Mufuki, wakajadika ne: uvua wangata muoyo wa bushuwa ne mushinga mukole. Bua miliyo ne miliyo, nebikale muoyo wa kashidi mu mparadizu pa buloba. Newikale pebe munkatshi muabu anyi?

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu