Nkenke ya butoke mu bikondo bia bapostolo
“Butoke nkayabu mbukenke bua bantu bakane, ne disanka bua bantu badi balulame mu mutshima.”—MUSAMBU WA 97:11, NW.
1. Mmunyi mudi Bantemu ba Yehowa lelu’eu bu bena nkristo ba kumpala?
MMUSHINDU kayipu utudi tuetu bena nkristo balelela tuanyisha mêyi a Musambu wa 97:11 eu! ‘Butoke mbutukenkele’ misangu ne misangu. Bushuwa, bamue ba kutudi mbamone dibalakana dia butoke bua Yehowa munkatshi mua makumi a bidimu. Bionso ebi bidi bituvuluija Nsumuinu 4:18 (NW), mutudi tubala ne: “Njila wa bantu bakane udi bu butoke budi bukenka, budi buenda butoka ku kakese ku kakese too ne patamba dituku kujalama.” Mu dianyisha dietu bua Mifundu pamutu pa bilele bia bantu, tuetu Bantemu ba Yehowa tudi bu bena nkristo ba kumpala. Mmuenenu wabo udi mua kumueneka patoke biangatshile mu mikanda ya malu a kale ya Mifundu ya tshiena-Greke ya bena nkristo ne mu mikanda idimu yakatumibua, mifunda ku buenzeji bua spiritu wa Nzambi.
2. Mbinganyi bivua mu nkenke ya butoke ya kumpala yakapeta balondi ba Yezu?
2 Nkenke ya butoke ya nzanzanza yakapeta balondi ba Yezu Kristo ba kumpala ivua ayi ivua itangila Masiya. André wakambila muanabo Simone Petelo ne: “Tuapetshi Masiya.” (Yone 1:41, NW) Pashishe, Tatu udi mu diulu wakafikisha mupostolo Petelo ku difila bujadiki mu mushindu udi uleja mmuenenu awu pakambilaye Yezu Kristo ne: “Udi Kristo, Muana wa Nzambi udi ne muoyo.”—Matayi 16:16, 17, NW; Yone 6:68, 69.
Butoke pa mudimu wabo wa buambi mubuomekela
3, 4. Kunyima kua dibiishibua diende ku lufu, mbutoke kayi buakafila Yezu kudi bamulondi bende pa bidi bitangila mudimu wabo uvua ne bua kulua?
3 Kunyima kua dibiishibua diende ku lufu, Yezu Kristo wakamunyika nkenke ya butoke pa bidi bitangila bujitu buomekela bamulondi bende buonso. Pamu’apa nkudi balongi 500 bavua basangile mu Ngalileya kuakambaye ne: “Nunku, ndayi ne nuvuije bantu ba mu matunga wonso balongi, nubatambuishe mu dîna dia Tatu, dia Muana ne dia spiritu munsantu, nubalongeshe mua kutumikila mêyi wonso angakanutumina dîyi. Monayi, ndi nenu matuku wonso too ne ku nkomenu wa bulongolodi bua malu.” (Matayi 28:19, 20, NW; 1 Kolinto 15:6) Pashishe, balondi buonso ba Kristo bavua ne bua kuikala bamanyishi, ne mudimu wabo wa buambi mubuomekela kawuvua ne bua kushikila anu kudi “mikoko mijimine ya mu nzubu wa Izalele.” (Matayi 10:6, NW) Peshi kabavua ne bua kuenza batismo wa mâyi wa Yone bu tshimanyinu tshia dinyingalala bua dilekedibua dia mpekatu. Bishilangane, bavua ne bua kubatiza bantu “mu dîna dia Tatu ne dia Muana ne dia spiritu munsantu.”
4 Katupa kîpi kumpala kua Yezu kubanda mu diulu, bapostolo bende ba lulamatu 11 bakebeja ne: “Mukalenge, mu tshikondo etshi ke muudi upingajilula bukalenge bua Izalele anyi?” Pamutu pa kuandamuna lukonko alu, Yezu wakafila mamanyisha a pa mutu adi atangila mudimu wabo wa buambi mubuomekela, e kuamba ne: “Nenupete bukole panufikila spiritu munsantu, ne nenuikale bantemu banyi mu Yeruzaleme, mu Yudeya mujima ne mu Samariya, too ne mu bitupa bia kulekule bia buloba.” Too ne ku tshikondo atshi, bavu’anu bantemu ba Yehowa nkayende, kadi mpindieu bavua kabidi ne bua kuikala bantemu ba Kristo.—Bienzedi 1:6-8, NW.
5, 6. Nnkenke kayi ya butoke yakapeta balongi ba Yezu mu dia Pantekoste?
5 Matuku dikumi patupu kunyima, ndibalakana kayipu dia bukenke bua butoke diakapeta balondi ba Yezu! Mu dituku dia Pantekoste wa 33 B.B., bua musangu wa kumpala, bakajingulula tshishiki diumvuija dia Yoele 2:28, 29 (NW): “Meme [Yehowa], nemmuangalaje spiritu wanyi pa mubidi wa mushindu wonso, kabiyi mpata, bana benu ba balume ne bana benu ba bakaji nebenze milayi. Banunu benu, nebalote bilota. Bansongalume benu, nebamone bikena-kumona. Ne nansha pa basadidi balume ne pa basadidi bakaji, mu matuku awu, nemmuangalaje spiritu wanyi.” Balongi ba Yezu bakamona spiritu munsantu, bu ndimi ya kapia pa mitu ya buonso ba kudibo—balume ne bakaji bu 120—bavua basangile mu Yeruzaleme.—Bienzedi 1:12-15, NW; 2:1-4.
6 Kabidi mu dituku dia Pantekoste, balongi bakajingulula diambedi se: mêyi a Musambu wa 16:10 (NW) avua makumbanyine Yezu Kristo mubiishibue ku lufu. Mufundi wa misambu wakamba ne: “Wewe [Yehowa Nzambi] kuakulekela anyima wanyi mu Sheole. Kuakuanyisha bua muena lulamatu webe amone tshiina.” Balongi bakajingulula se: mêyi aa kaavua mua kukumbanyina Mukalenge Davidi, bualu lukita luende luvua munkatshi muabo too ne mu matuku awu. Kabiena bikemesha se: bantu pabuipi ne 3 000 ba ku aba bakateleja butoke bupiabupia ebu bumvuijibua bakatamba kutuishibua, e kubafikishabi too ne ku ditambushibua anu dine dituku adi!—Bienzedi 2:14-41.
7. Ndibalakana kayi dia butoke diakapeta mupostolo Petelo pakakumbulaye Corneille mfumu wa basalayi ba bena Roma?
7 Munkatshi mua siekele mivule, bena Izalele bakajingulula bivua Nzambi muambe bualu buabo: “Nuenu nkayenu mbanakumanya munkatshi mua bisamba bionso bia hanshi ha buloba.” (Amosa 3:2) Nenku tshivua bushuwa dibalakana dia bukenke bua butoke buakapeta mupostolo Petelo ne aba bakamufila ku nzubu wa mfumu wa basalayi ba bena Roma Corneille pakapueka spiritu munsantu bua musangu wa kumpala pa bantu bavua kabayi batengula bena kuitabuja bakena bena Yuda. Bidi bia mushinga bua se: etshi tshivua tshikondo tshimuepele tshivua spiritu munsantu mufidibue kumpala kua batismo. Kadi muanda eu uvua ukengedibua. Bu biobio kabiyi nanku, Petelo kavua mua kufika ku dimanya se: bantu aba bavua kabayi batengula bena bisamba bienyi bavua bakumbaja malu malomba bua kutambuishibua. Mujingulule tshishiki diumvuija dia muanda eu wa tshidika, Petelo wakebeja ne: “Nnganyi udi mua kukandika mâyi bua [Bampangano] kabatambushibu pabo bapete spiritu munsantu bu mutudi bamupete?” Bushuwa, muntu nansha umue wa ku bavuaku kavua ne kabingila bua kutontolola, ne pinapu batismo wa Bampangano aba wakenzeka.—Bienzedi 10:44-48, NW; fuanyikija ne Bienzedi 8:14-17.
Ditengudibua diajiki
8. Bua tshinyi bivua bikolele bamue bena nkristo ba kumpala bua kulekela tshilele tshia ditengulangana?
8 Dibalakana dikuabo dia bukenke bua bulelela diakamueneka mu diumvuangana ne tshilumbu tshia ditengudibua. Tshilele tshia ditengulangana tshiakatuadija mu 1919 K.B.B. pakadia Yehowa tshiovo ne Abrahama. Pashishe, Nzambi wakatumina Abrahama dîyi se: yeye ne balume buonso ba mu dîku diende bavua ne bua kutengudibua. (Genese 17:9-14, 23-27) Nenku, ditengudibua diakalua tshimanyinu tshivua tshisunguluja ndelanganyi ya Abrahama. Mmushindu kayipu uvuabo baditambisha bua tshilele etshi! Bu tshipeta, tshiambilu “ukena mutengudibue” tshiakalua tshia dipetulangana natshi. (Yeshaya 52:1; 1 Samuele 17:26, 27) Mbipepele bua kumona bua tshinyi bamue bena nkristo ba kumpala bena Yuda bavua basua kulama tshimanyinu etshi. Bamue ba kudibo bakajula milandu miena dîna ne Paulo ne Barnabase pa tshilumbu etshi. Bua kutshikosa, Paulo ne bakuabo bakaya ku Yeruzaleme bua kukuatshila kasumbu kaludiki ka bena nkristo tshilumbu etshi.—Bienzedi 15:1, 2.
9. Nnkenke kayi ya butoke yakasokoluelabo kasumbu kaludiki ka kumpala, bu mudibi bifundibue mu Bienzedi nshapita wa 15?
9 Mu nsombelu eu, kabivua ku tshishima kampanda kuakapetela bena nkristo ba kumpala aba butoke bua se: ditengudibua kaditshivua bualu bulomba kudi basadidi ba Yehowa. Bishilangane, bakapeta butoke abu buvule pa kukebulula mu Mifundu, kueyemena buludiki bua spiritu munsantu, ne kuteleja malu mamona kudi Petelo ne Paulo pa bidi bitangila dikudimuna mutshima dia Bampangano bavua kabayi batengula. (Bienzedi 15:6-21) Dipangadika diakafundibua mu mukanda utudi tubala tshimue tshia ku bitupa biawu ne: “Spiritu munsantu ne tuetu bine tuamonyi se: ki mbimpe bua kunutekela bukuabo bujitu anu malu aa adi akengedibua: kudilama ku bintu bilambuila mpingu, ne ku mashi, ne ku bintu bifiekela ne ku masandi.” (Bienzedi 15:28, 29, NW) Nanku, bena nkristo ba kumpala bakapikudibua ku dîyi-dituma dia kutengulangana ne ku makuabo malu malomba a mu Mikenji ya Mozese. Nenku, Paulo uvua mua kuambila bena nkristo bena Galatia ne: “Bua budikadidi bua mushindu’eu, Kristo mmutushiye badikadile.”—Galatia 5:1, NW.
Butoke mu Evanjeliyo
10. Ng’imue nkenke ya butoke kayi yakasokolodibua mu Evanjeliyo wa Matayi?
10 Kakuena mpata nansha mikese ya se: Evanjeliyo wa Matayi, mufunda pabuipi ne tshidimu tshia 41 B.B., udi ne nkenke mivule ya butoke bua disanka dia bamubadi. Anu bena nkristo bakese ba mu siekele wa kumpala ke bakaditelejila Yezu ufila malongesha ende. Evanjeliyo wa Matayi udi nangananga uzangika se: tshiena-bualu tshia bumanyishi bua Yezu tshivua Bukalenge. Mmushindu kayipu mukole uvua Yezu muzangike mushinga wa kuikala ne bipatshila biakane! Nnkenke ya butoke kayipu ivua mu Muyuki wende wa pa Mukuna, mu mifuanu yende (bu mudi eyi idi mu nshapita wa 13), ne mu mulayi wende munene udi mu nshapita wa 24 ne wa 25! Bionso ebi bakabimanyisha bena nkristo ba kumpala mu Evanjeliyo wa Matayi mufunda bidimu pabuipi ne muanda-mukulu patupu kunyima kua Pantekoste wa 33 B.B.
11. Ntshinyi tshidi mua kuambibua bua malu adi mu Evanjeliyo wa Luka ne wa Mâko?
11 Pabuipi ne bidimu 15 kunyima, Luka wakafunda wende Evanjeliyo. Nansha mudi bivule bidimu bifuanangane ne miyuki idi Matayi ulonda, bia pa lukama 59 mbisakidila. Luka wakakula bua bishima bia Yezu bisambombo ne misangu mipite pa ibidi ya bimfuanyi Biende bivule kabiakamanyishibua kudi bafundi bakuabo ba Evanjeliyo to. Mbimueneke patoke se: kunyima kua bidimu bikese patupu, Mâko wakafunda wende Evanjeliyo, ushindamena pa Yezu Kristo bu muenji wa mianda, muenji wa bishima. Nansha mudi Mâko ulonda mianda mimana kulonda kudi Matayi ne Luka, wakakula bua mufuanu kampanda umue uvua bakuabo kabayi batela. Mu tshimfuanyi atshi, Yezu wakafuanyikija Bukalenge bua Nzambi ne dimiinu didi ditoloka, dikola, ne dikuama mamuma ku kakese ku kakese.a—Mâko 4:26-29.
12. Mmu bualabale kayi muakafila Evanjeliyo wa Yone butoke bua pa mutu?
12 Pashishe kuvua Evanjeliyo wa Yone, mufunda bidimu bipite pa 30 kunyima kua Mâko mumane kufunda wende muyuki. Mbutoke kayipu buvulavulayi buakamunyika Yone pa mudimu wa Yezu, nangananga pa kuakula misangu mivule bua dikalaku Diende bangabanga ne kulua muntu! Anu Yone ke udi wakula bua muyuki wa dibiishibua dia Lazaro ku lufu, ne amu yeye nkayende ke udi wakula bua mibelu mivule milenga ya Yezu kudi bapostolo bende bena lulamatu ne kabidi wakula bua disambila diende didi dilenga ku mutshima, diakenzaye butuku bua dimutungila diende, bu mudibi bifunda mu nshapita wa 13-17. Bushuwa, batu bamba se: bia pa lukama 92 bia Evanjeliyo wa Yone mbia pa buabi.
Nkenke ya butoke mu mikanda ya Paulo
13. Bua tshinyi bamue bakangata mukanda wa Paulo mutumina bena Lomo bu Evanjeliyo?
13 Bakatumika nangananga ne mupostolo Paulo bua kutuala nkenke ya bulelela kudi bena nkristo ba mu bikondo bia bapostolo. Tshilejilu, Paulo wakafundila bena Lomo mukanda pabuipi ne tshidimu tshia 56 B.B.—tshikondo bu tshia muomumue ne tshiakafunda Luka Evanjeliyo wende. Mu mukanda eu, Paulo wakazangika muanda wa se: buakane ntshipeta tshidi tshifumina ku bulenga bua Nzambi bukena butuakanyine ne ku butuangaji bua ditabuja mu Yezu Kristo. Dishindamena dia Paulo pa ngikadilu eu wa lumu luimpe diakafikisha bamue ku diangata mukanda wende mutumina bena Lomo bu Evanjeliyo muitanu.
14-16. (a) Mu mukanda wende wa kumpala kudi bena nkristo mu Kolinto, mbutoke kayi buakamunyika Paulo pa dikengedibua dia buobumue? (b) Mbutoke kayi bua pa mutu pa bidi bitangila bikadilu budi mu Kolinto wa Kumpala?
14 Paulo wakafunda amue malu avua atangila bimue bilumbu bivua bisaluja tshisumbu tshia bena nkristo mu Kolinto. Mu mukanda wende kudi bena Kolinto mudi mibelu mivule mienzeja ku spiritu idi bena nkristo bababidila too ne mu matuku etu aa. Diambedi, uvua ne bua kutokeshila bena Kolinto bualu bua tshilema tshivuabo benza pa kuenza tusumbusumbu tutendeledi tua bantu tushindamene pa bamue bantu basunguluke. Mupostolo wakabalulamija, ne bukitu buonso ubambila ne: “Bana betu, ndi nnulomba mu dina dia Mfumuetu Yezu Kristo: ikalayi bonso diyi dimue; lekelayi kutapulukangana munkatshi muenu; apo ikalayi ne diumvuangana dilelela dia ku muoyo ne lungenyi.”—1 Bena Korente 1:10-15, Mukenji Mulenga.
15 Tshiendenda tshia masandi tshibiatshibi tshivua tshilenguludibua mu tshisumbu tshia bena nkristo mu Kolinto. Mulume kampanda muaba eu uvua muangate mukaji wa tatuende, e kuenda nende ‘masandi avua nansha kaayi masanganyibue mu bena bisamba bikuabo.’ Mu mushindu musunguluke, Paulo wakafunda ne: “Umbushayi muntu mubi munkatshi muenu.” (1 Kolinto 5:1, 11-13, NW) Atshi tshivua tshintu tshipiatshipia kudi tshisumbu tshia bena nkristo—dipatshibua mu tshisumbu. Tshikuabo tshilumbu tshivua tshisumbu tshia bena Kolinto tshikengela kutokeshibua tshivua tshia bamue ba ku benamu bavua bafunda bana babo ba mu nyuma ku tubadi tua bena mu bulongolodi ebu bua kukosa nsambu. Ne bukitu buonso, Paulo wakabakanyina bua ngenzelu eu.—1 Kolinto 6:5-8.
16 Bukuabo bualu buvua bushale butatshisha tshisumbu mu Kolinto buvua butangila disangila dia mulume ne mukaji. Mu 1 Kolinto nshapita wa 7, Paulo wakaleja se: bua tshiendenda tshia masandi tshivua tshimuangalake, bivua bimpe bua mulume yonso kuikalaye ne wende mukaji nkayende ne mukaji yonso kuikalaye ne wende bayende nkayende. Paulo wakaleja kabidi se: nansha mudi bajike ne mushindu wa kusadila Yehowa kakuyi ditanaji, buonso kabena ne tshipedi tshia kushala bajike. Ne biafuisha mukaji kampanda bayende, uvua mua kusedibua tshiakabidi kadi “anu mu Mukalenge.”—1 Kolinto 7:39, NW.
17. Mbutoke kayi buakamunyika Paulo pa dilongesha dia dibiishibua?
17 Nnkenke kayipu ya butoke ivua Mukalenge ku ditumika ne Paulo mumuangalaje pa malu adi atangila dibiishibua ku lufu! Bena nkristo bela manyi nebajudibue ne mubidi wa mushindu kayi? ‘Udi ukunyibua mubidi wa musunyi, udi ujudibua mubidi wa mu nyuma,’ ke muakafunda Paulo. Mibidi ya misunyi kayakuya mu diulu, bualu ‘mubidi ne mashi kabiena mua kupiana bukalenge bua Nzambi.’ Paulo wakasakidila se: ki mbela manyi buonso balala mu lufu to, apo ne: mu dikalaku diende, bamue nebajudibue ku lufu mu mupodi wa dîsu bua kuikala ne muoyo ukena kufua.—1 Kolinto 15:43-53.
18. Mbutoke kayi budi butangila matuku atshilualua budi mu mukanda wa Paulo wa kumpala kudi bena Tesalonike?
18 Mu mukanda wende wakatuminaye bena nkristo mu Tesalonike, bakatumika ne Paulo bua kumunyika butoke pa malu atshilualua. Dituku dia Yehowa nedilue bu muivi butuku. Paulo wakumvuija kabidi ne: “Anu padibo bamba ne: ‘Ditalala ne dikubibua!’ ke pabavuila diakamue kabutu ka tshimpitshimpi bu bisama bia kudinyenga kua mukaji wa dîmi; ne kabakupanduka nansha kakese.”—1 Tesalonike 5:2, 3, NW.
19, 20. Nnkenke ya butoke kayi yakapeta bena nkristo mu Yeruzaleme ne mu Yudeya mu mukanda wa Paulo wakatuminaye bena Ebelu?
19 Pa kufundila bena Ebelu mukanda wende, Paulo wakasambuluja nkenke ya butoke kudi bena nkristo ba kumpala mu Yeruzaleme ne mu Yudeya. Mmushindu kayipu wakalejaye ne bukole buonso muvua ndongoluelu wa bena nkristo wa ntendelelu mutambe ndongoluelu wa Mikenji ya Mozese wa ntendelelu! Pamutu pa kulonda Mikenji mifila ku butuangaji bua banjelo, bena nkristo badi ne ditabuja mu lupandu lumanyisha diambedi kudi Muana wa Nzambi, udi mutambe kule banjelo batuadi ba mikenji ba mushindu’eu. (Ebelu 2:2-4) Mozese uvua musadidi patupu mu nzubu wa Nzambi. Kadi, Yezu Kristo udi utangila nzubu mujima. Kristo udi muakuidi munene wa mu mulongo wa Melshisedeke, udi ne muanzu mubandile kupita buakuidi bua Arona. Paulo wakaleja kabidi patoke se: bena Izalele kabavua bakumbane bua kubuela mu diikisha dia Nzambi bua dipangika dia ditabuja ne dipanga butumike, kadi bena nkristo badi babuelamu bua ditabuja ne butumike biabu.—Ebelu 3:1–4:11.
20 Nunku kabidi, tshiovo tshipiatshipia ntshitambe ne kule tshiovo tshia Mikenji. Bu muvuabi bimanyishibue bidimu 600 kumpala mu Yelemiya 31:31-34, aba badi mu tshiovo tshipiatshipia badi ne mikenji ya Nzambi mifunda pa mitshima yabo ne bapeta dilekedibua dishiwashiwa dia mpekatu. Pamutu pa kuikala ne muakuidi munene uvua ne bua kuikala ufila milambo ku tshidimu tshionso bua mpekatu yende yeye muine ne ya bena tshisamba, bena nkristo badi ne Muakuidi Munene wabo, Yezu Kristo, ukena mpekatu ne uvua musangu umue ne bua kashidi mufile mulambo bua mpekatu. Pamutu pa kubuela mu muaba munsantu muenza ku bianza bia bantu bua kufila mulambo wende, wakabuela mu diulu dine, bua kumueneka kumpala kua buntu bua Yehowa. Kabidi, milambo ya nyama mu tshiovo tshia Mikenji ya Mozese kayivua mua kumbusha kashidi mpekatu, bikalabi kabiyi nanku kabavua ne bua kuyilambula ku tshidimu ku tshidimu. Kadi mulambo wa Kristo, mulambula musangu umue bua kashidi, udi umbusha mpekatu. Bionso ebi mbimunyike butoke mu ntempelo munene wa mu nyuma, mu lubanza mudi bashadile ba ku bela manyi ne “mikoko mikuabo” basadila lelu’eu.—Yone 10:16; Ebelu 9:24-28, NW.
21. Ntshinyi tshidi diyukidilangana edi dileja bua dikumbana dia Musambu wa 97:11 ne Nsumuinu 4:18 mu bikondo bia bapostolo?
21 Muaba ki mmutambe kualabala bua kutela bilejilu bivule, bu mudi bia nkenke ya butoke idi mu mikanda ya mupostolo Petelo ne eyi ya balongi Yakobo ne Yuda. Kadi malu mamana kutela mmakumbane bua kuleja se: Musambu wa 97:11 ne Nsumuinu 4:18 yakakumbana mu mushindu wa dikema mu bikondo bia bapostolo. Bulelela buakatuadija kulubuluka kumbukila ku bimanyinu ne mindidimbi too ne ku dikumbana ne dienzeka dilelela dia malu.—Galatia 3:23-25; 4:21-26.
22. Ntshinyi tshiakenzeka kunyima kua lufu lua bapostolo, ne ntshinyi tshialeja tshiena-bualu tshidi tshilonda?
22 Kunyima kua lufu lua bapostolo ba Yezu ne ntuadijilu wa butontolodi budianjila kumanyisha, butoke bua bulelela buakabuitshidila. (2 Tesalonike 2:1-11) Kadi, mu diumvuangana ne dilaya dia Yezu, kunyima kua siekele mivule, Mfumu wakalukila ne wakasangana “mupika wa lulamatu ne wa budimu” upetesha “bena mudimu” biakudia biabo pa tshikondo tshiakane. Bu tshipeta, Yezu Kristo wakateka mupika awu “ku mutu kua bintu biende bionso.” (Matayi 24:45-47, NW) Nnkenke kayi ya butoke yakalonda? Muanda eu newukonkononyibue mu tshiena-bualu tshidi tshilonda.
[Mêyi adi kuinshi]
a Buloba, apa budi buangatshibua bu muaba udi muena nkristo usungula bua kudima ngikadilu ya bu-muntu.—Tangila Tshibumba tshia Nsentedi tshia mu dia 15 Kabitende 1980, mabeji a 18, 19 (mu fransé).
Udi muvuluka anyi?
◻ Mmvese kayi ya mu Bible idi ileja se: dijingulula dia bulelela ditu dia ku kakese ku kakese?
◻ Ng’imue ya ku nkenke kayi ya butoke idi mu mukanda wa Bienzedi?
◻ Mbutoke kayi budi mu Evanjeliyo?
◻ Mikanda ya Paulo yakatumaye idi ne nkenke kayi ya butoke?