TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w95 1/8 dib. 4-7
  • Kudi bikondo bilenga kumpala

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Kudi bikondo bilenga kumpala
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1995
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Dikepela dia biakudia didianjila kumanyisha
  • Yehowa wakakuba basadidi bende kale
  • Nzambi udi ukuatshisha basadidi bende lelu’eu
  • Kudi bikondo bilenga kumpala
  • Bapele eku bikale babanji—Mmunyi mudibi mua kuenzeka?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1997
  • Ukadiku mulabule Diampa dia muoyo anyi?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2014
  • Ntshinyi tshidi Bible wamba bua biyole bia nzala bia matuku etu aa?
    Biena-bualu bikuabu
  • Dikubibua dilelela—Mpindieu ne bua kashidi
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1996
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1995
w95 1/8 dib. 4-7

Kudi bikondo bilenga kumpala

“TUDI ne umue-tshijengu-umue,” ke mudi mukaji kampanda wamba.

“Buanyi meme malu mmatambe kubiipa,” ke mudi mulunda wende wandamuna. “Ndi anu ne tshijengu-tshijengu-umue.”

Mu bimue bitupa bia Afrike wa ku Ouest, diyukidilangana dîpi dia mushindu’eu kadiena dikengela diumvuija to. Pamutu pa kudia misangu isatu ku dituku (umue-umue-umue), muntu udi ne umue-tshijengu-umue udi mua kudia anu misangu ibidi ku dituku​—musangu umue mu dinda ne munga mu dilolo. Nsongalume kampanda udi ne tshijengu-tshijengu-umue udi umvuija nsombelu wende ne: “Ntu ndia musangu umue ku dituku. Ntu nguuja frigo ne mâyi. Ntu ndia gari [tshiombe] butuku kumpala kua kulala. Awu ke mushindu untu ngakama nsombelu eu.”

Nsombelu eu mukuate luse ke udi nende bantu bavule lelu’eu. Mishinga idi ibanda, ne bukokeshi bua disumba bua mfranga budi bukepela.

Dikepela dia biakudia didianjila kumanyisha

Mu mulongolongo wa bikena-kumona bifila kudi mupostolo Yone, Nzambi wakadianjila kumanyisha nsombelu mikole idi bavule bakama lelu’eu. Munkatshi muayi muvua dikepela dia biakudia. Yone udi ulonda ne: “Ne meme kutangila, ne monayi! kabalu kafike; ne uvua mubande pa nyima uvua ne tshipiminu mu tshianza tshiende.” (Buakabuluibua 6:5, NW) Kabalu aka ka diakabi ne mukabandi waku mbimanyinu bia nzala​—biakudia nebikale bia lukengelu menemene biafikisha too ne ku diabanyibua ne bipiminu.

Pashishe mupostolo Yone udi wamba ne: “Ne meme kumvua amu bu dîyi . . . diamba ne: ‘litre umue wa blé ku ndenalio umue, ne litre isatu ya orge ku ndenalio umue.’” Mu matuku a Yone, litre wa blé uvua biakudia bia ku dituku bua musalayi, ne ndenalio uvua difutu bua mudimu wa ku dituku. Ke bua tshinyi, nkudimuinu wa Richard Weymouth mmukudimune mvese eu ne: “Difutu dia dituku dijima bua mulungu wa diampa, difutu dia dituku dijima bua kato isatu ya orge.”​—Buakabuluibua 6:6.

Difutu dia dituku dijima didi tshinyi lelu’eu? Luapolo lua 1994 lua State of World Population ludi luleja ne: “Bantu bu muliyare 1 ne miliyo 100, pabuipi ne bia pa lukama 30 bia bantu ba mu matunga mapele a pa buloba bujima, badi badikuatshisha ne dolare bu 1 ku dituku.” Nunku, bua bapele ba pa buloba bujima, difutu dia ku dituku didi mu ngakuilu wa ku dîna disumba bu mulengu wa diampa.

Bushuwa ebi kabiena bikemesha aba badi bapele menemene. “Diampa!” ke muakakatshila mulume kampanda. “Nnganyi utu udia diampa? Lelu’eu diampa ntshiakudia tshia mushinga mukole!”

Bishilangane, kakuena dikepela dia biakudia nansha. Bilondeshile bafidi ba ngumu ba O.N.U., munkatshi mua bidimu dikumi bishale, bungi bua biakudia buakavula ne bia pa lukama 24, buvua bupite ne kule divula dia bungi bua bantu pa buloba bujima. Kadi, divula edi dia biakudia ki mbantu buonso badi badibabidile. Tshilejilu, mu Afrike, bungi bua biakudia mbukepele ne bia pa lukama 5, eku bungi bua bantu mbuvule ne bia pa lukama 34. Nunku nansha mudiku dibodiama dia biakudia mu tshi-bungi, dikepela dia biakudia nditungunuke mu matunga mavule.

Dikepela dia biakudia didi dikebesha dikola dia mishinga. Bulofo, mafutu makese, ne dipueka dia mushinga wa mfranga bidi bikolesha kupeta mfranga bua kusumba bintu bidiku. Luapolo lua mu 1994 lua Human Development Report ludi luamba ne: “Bantu badi ne nzala ki mbualu biakudia kabienaku​—kadi bualu kabena mua kubisumba.”

Dipanga ditekemena, dibungama, ne ditekeshibua mu mikolo bidi anu bienda bivula. “Bantu badi ne nyanji ya se: nsombelu lelu’eu mmubi, kadi malaba neikale mupite bubi,” ke muakamba Glory, udi musombele mu Afrike wa ku Ouest. Inabanza mukuabu wakamba ne: “Bantu badi badiumvua ne: bakadi pabuipi ne kabutu. Badi bamona se: dituku nedilue dikala mu tshisalu mutupu.”

Yehowa wakakuba basadidi bende kale

Basadidi ba Nzambi mbamanye ne: Yehowa udi ufuta bena lulamatu bende pa kukumbaja majinga abu ne pa kubapetesha bukole bua kuakama nsombelu mikole. Dieyemena dia mushindu’eu mu bukokeshi bua Nzambi bua kukuatshishangana didi, bushuwa, tshitupa tshia ditabuja diabu. Mupostolo Paulo wakafunda ne: “Eu udi usemena kudi Nzambi udi ne bua kuitabuja se: udi ne utu udienza mufutshi wa aba badi bamukeba menemene.”​—Ebelu 11:6, NW.

Yehowa mmukube pa tshibidilu basadidi bende bena lulamatu. Munkatshi mua munanga wa bidimu bisatu ne tshitupa, Yehowa wakapetesha muprofete Eliya biakudia. Ku ntuadijilu, Nzambi wakatumina nyunyu ya bikololo dîyi bua kutuadila Eliya mampa ne munyinyi. (1 Bakelenge 17:2-6) Pashishe, Yehowa wakanengesha mu tshishima bukula ne mafuta bia mukamba wakapesha Eliya biakudia. (1 Bakelenge 17:8-16) Mu tshikondo tshimue tshimue etshi tshia nzala, nansha muvuabu babaluisha bikole bua malu a Nzambi kudi Mukalenge-mukaji mubi Yezabele, Yehowa wakatabalela bua se: baprofete bende bapeshibue mampa ne mâyi.​—1 Bakelenge 18:13.

Pashishe, pakajingilabu Yeruzaleme mutontolodi kudi mukalenge wa Babilone, bantu bavua ne bua “kudia mampa mapima ne mu kanyinganyinga.” (Yehezekele 4:16, NW) Nsombelu wakabiipa bikole e kufikisha too ne bamue bakaji ku didia munyinyi wa bana babu balela. (Muadi 2:20) Kadi, nansha muvua muprofete Yelemiya mu buloko bua buambi buende, Yehowa wakatabalela bua se: “dituku dionso [bikale] bamupesha mukata wa diampa, uvuabo bamuenzela mu musesu wa balambi ba mampa, too ne pakajika mampa onso a mu tshimenga.”​—Yirmeya 37:21, MMM.

Yehowa wakapua Yelemiya muoyo pakajika mampa anyi? Tòo, bualu pakapona tshimenga etshi mu bianza bia bena Babilone, bakapesha Yelemiya ‘biakudia ne matabishi ne bakamulekela.’​—Yelemiya 40:5, 6; tangila kabidi Musambu wa 37:25.

Nzambi udi ukuatshisha basadidi bende lelu’eu

Anu bu muakambuluisha Yehowa basadidi bende mu bipungu bishale, ke mudiye wenza lelu’eu, pa kubakuba mu nyuma ne ku mubidi. Anjibi kutangila tshilejilu tshia Lamitunde, udi musombele mu Afrike wa ku Ouest. Udi ulonda ne: “Mvua ne tshimunyinu tshinene tshia nzolo. Dimu’edi, bivi bavua ne bingoma bakalua ku tshimunyinu ne kuiba mivule ya ku nzolo, motere wa nzembu, ne mfranga ituvua nayi. Katupa kîpi kunyima kua muanda awu, nzolo mikese yakashala yakafua bua tshipupu. Abi biakabutula bungenda buanyi bua nzolo. Munkatshi mua bidimu bibidi ngakateta kakuyi tshipeta bua kupeta mudimu. Nsombelu uvua bulelela mukole, kadi Yehowa wakatuambuluisha.

“Tshiakangambuluisha bua kuakama bikondo ebi bikole ndijingulula dianyi dia se: Yehowa utu ushila malu mpunga bua atuluile bua kutukezula. Mukajanyi ne meme tuakatungunuka ne tshibidilu tshietu tshia dilonga Bible mu dîku, ne ebi bushuwa biakatuambuluisha. Masambila avua kabidi mpokolo munene wa bukole. Imue misangu tshivua ngumvua dijinga dia kusambila, kadi pamvua nsambila, mvua ngumvua bilenga.

“Mu tshikondo atshi tshikole, ke mungakajingulula mushinga wa kueleela meji pa Mifundu. Mvua ne tshibidilu tshia kueleela meji pa Musambu wa 23, udi wakula bua Yehowa bu Mulami wetu. Mikuabo mvese ivua inkankamija ivua Filipoi 4:6, 7, idi yakula bua ‘ditalala dia Nzambi didi dipite ngenyi yonso.’ Mvese mikuabo ivua inkankamija ivua 1 Petelo 5:6, 7, idi yamba ne: ‘Nunku, nudipuekeshe muinshi mua tshianza tshia bukole tshia Nzambi bua yeye anubandishe mu tshikondo tshiakane, eku bikale numuupuila kanyinganyinga kenu kuonso, bualu udi unukuba.’ Mvese yonso eyi yakangambuluisha munkatshi mua bikondo abi bikole. Paudi weleelapu meji, udi upeta mushindu wa kuimansha ngenyi mibungamiji idi mu tshieledi tshiebe tshia lungenyi.

“Mpindieu ndi muangatshibue tshiakabidi ku mudimu, kadi bua kuamba bulelela, nsombelu utshidi anu mukole. Anu bu muvua Bible mudianjile kumanyisha mu 2 Timote 3:1-5, tudi ne muoyo mu ‘matuku a ku ndekelu,’ adi alejibua ku ‘bikondo bikole.’ Katuena mua kushintulula tshidi mvese eyi yamba. Nunku tshiena muindile bua nsombelu ikale kayi wa ntatu. Kadi, ndi mushindike se: spiritu wa Yehowa udi ungambuluisha bua kuyakama.”

Nansha mutudi ne muoyo mu bikondo bikole, aba badi beyemena Yehowa ne Muanende-Mukalenge, Kristo Yezu, kabakufuishibua bundu to. (Lomo 10:11) Yezu yeye nkayende udi utujadikila ne: “Ke bua tshinyi ndi nnuambila ne: Lekelayi kuditatshisha bua anyima yenu, bua tshinuadia ne bua tshinuanua, anyi, bua mibidi yenu, bua tshinuavuala. Anyima ki mmupite biakudia, ne mubidi, ki mmupite bivualu anyi? Tangilayi biakane nyunyu ya mulu, bualu kayena ikuna, kayena inowa nansha isangisha bintu mu mayeba; kadi Tatuenu wa mu diulu udi uyidiisha. Kanuenapu bayitambe mushinga anyi? Nnganyi wa kunudi, ne kudilakana kuende, udi mua kusakidila kudé umuepele ku bule bua muoyo wende? Ne pa bidi bitangila bivualu, bua tshinyi nudi nutatshisha lungenyi?”​—Matayo 6:25-28, NW.

Kakuyi mpata ayi nnkonko idi isaka ku diela meji mu bikondo ebi bikole. Kadi Yezu wakatungunuka ne mêyi makankamiji aa: “Longayi mushindu udi bilongo bia mu madimi, mushindu udibi bikola, kabitu bitata nansha bikuma buanda, pabi ndi nnuambila ne: nansha Solomo muine, mu butumbi buende buonso, kakavuala bu tshimue tshia kudibi. Nenku, pikala Nzambi uvuadika bisosa bia mu madimi bidiku lelu’eu ne makelela bimanshibua mu mfulu, mmunyi muapangaye kunuvuadika, nuenu bena ditabuja dikese? Nunku nansha musangu umue kanuditatshishi ne kanudiebeji ne: ‘netudie tshinyi?’ anyi, ‘netunue tshinyi?’ peshi ‘netudivuadike tshinyi?’ Bualu bintu ebi bionso ke bidi matunga ipatshila ne muoyo wa zukuzuku. Bualu Tatuenu wa mu diulu mmumanye se: nudi nukengela bintu ebi bionso. Nunku, tungunukayi ne kukeba diambedi bukalenge ne buakane Buende, ne bintu bikuabu ebi bionso nabanusakidilebi.”​—Matayo 6:28-33, NW.

Kudi bikondo bilenga kumpala

Kudi bimanyinu bia mushindu kayi wonso bidi bileja se: mu miaba mivule pa buloba bujima, nsombelu minyanguke ya malu a mfranga ne a nsangilu ya bantu neyitungunuke ne kubiipa. Kadi, bantu ba Nzambi mbamanye se: nsombelu eyi idi ya mutantshi muîpi. Bukokeshi bua mpatshi bua Mukalenge Solomo buvua mundidimbi wa bumfumu buakane bua Mukalenge mutambe Solomo bunene wakokesha buloba bujima. (Matayo 12:42) Mukalenge awu n’Kristo Yezu, “Mukalenge wa bakalenge ne Mfumu wa bamfumu.”​—Buakabuluibua 19:16, NW.

Dikumbana dia nzanzanza dia Musambu wa 72, divua ditangila Mukalenge Solomo, didi dileja bumfumu bua mpatshi bua Yezu Kristo. Tangila bimue bia ku bintu bia mpatshi bidiwu udianjila kumanyisha pa bidi bitangila matuku atshilualua a buloba muinshi mua Bukalenge bua Kristo.

Nsombelu ya ditalala pa buloba bujima: “Mu ende matuku, buakane buase bilongo, bupole buvulangane too ne muafua ngondo. Adie bumfumu ku mbu ne ku mbu, ku musulu too ne ku ntengu ya buloba.”​—Musambo wa 72 (71):7, 8, MMM.

Ditabalela bakengi: “Neasungile mupele udi ubilangana, kabidi ne muena tshinyongopelu ne yonso udi kayi ne muntu wa kumuambuluisha. Neafuile mutekete ne mupele luse, neapandishe anyima ya bapele. Neasungile anyima yabo ku tshinyangu ne ndululu. Mashi abo neikale ne mushinga munene ku mêsu kuende.”​—Musambu wa 72:12-14, NW.

Dibodiama dia biakudia: “Blé ikale mivule [p]a buloba, tô ne [p]a mitu [p]a mikuna.”​—Musambu wa 72:16.

Butumbi bua Yehowa nebuule buloba bujima tente: “Yehowa Nzambi abeneshibue, Nzambi wa Izalele, udi nkayende wenza midimu ya dikema. Ne dîna diende dibeneshibue bua tshikondo tshikena tshijadika, ne butumbi buende buule buloba bujima tente.”​—Musambu wa 72:18, 19, NW.

Nunku bulelela kudi bikondo bilenga kumpala.

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu