TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w95 15/9 dib. 8-14
  • Ne mukawu bua ntendelelu mukezuke wa Yehowa

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Ne mukawu bua ntendelelu mukezuke wa Yehowa
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1995
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Kana ka ngombe ka ngolo
  • Baala wa Peore
  • Dilongesha didimuiji
  • Bilejilu bikuabu bia mukawu wa buena wa Nzambi
  • Mukawu wa Nzambi udi upetesha tshisamba tshiende masanka
  • Bienzedi bitshilualua bia mukawu wa Nzambi
  • Dinanga didi ditshimuna mukawu mubi
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1995
  • Bena Kristo badi mua kuikala ne mukawu anyi?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2002
  • Tshiudi ne bua kumanya pa bidi bitangila mukawu
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1995
  • Badi bakina Jozefe anu bua mukawu
    Mabeji a tshisangilu tshia Nsombelu ne mudimu wetu wa buena Kristo—2020
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1995
w95 15/9 dib. 8-14

Ne mukawu bua ntendelelu mukezuke wa Yehowa

“Yehowa, muena dîna dia Mukawu, udi Nzambi wa mukawu.”​—EKESODE 34:14, NW.

1. Nngikadilu kayi wa Nzambi udi mutambe yonso, ne mmunyi mudiye mu diumvuangana ne mukawu wende?

YEHOWA udi udileja nkayende bu “Nzambi wa mukawu.” Udi mua kudiebeja kabingila, bualu muaku “mukawu” udi ne ngumvuilu mibi. Bushuwa, ngikadilu mutambe yonso wa Yehowa ndinanga. (1 Yone 4:8) Nunku nyanji yende yonso ya mukawu idi ne bua kuikala bua diakalenga dia bukua-bantu. Bushuwa, netumone se: mukawu wa Nzambi udi ne mushinga bua ditalala ne diumvuangana bia bukua-bantu.

2. Ng’imue nkudimuinu kayi ya miaku ya tshiena-Ebelu bua “mukawu” idiku?

2 Miaku ya tshiena-Ebelu idi ne ngumvuilu wa muomumue ne muaku “mukawu” idi isanganyibua misangu mipite pa 80 mu Mifundu ya tshiena-Ebelu. Pabuipi ne tshia-bibidi tshia misangu eyi mmilamika Yehowa Nzambi. “Padibu bawulamika Nzambi,” ke mudi G. H. Livingston umvuija, “muaku mukawu kawena ne diumvuija dia nyanji mibi, kadi, bishilangane, udi ne diumvuija dia difiatutuka pa bumuepele bua ntendelelu wa Yehowa.” (The Pentateuch in Its Cultural Environment) Ke bua tshinyi, nkudimuinu wa Traduction du monde nouveau udi ukudimuna muaku eu wa tshiena-Ebelu bu “difiatutuka pa budiambiki bukena buabanya.” (Yehezekele 5:13, NW) Nkudimuinu mikuabu miakanyine idi “mitalu” anyi “lukunukunu.”​—Musambu wa 79:5; Yeshaya 9:7, NW.

3. Mmu mishindu kayi mudi imue misangu mukawu ukumbaja tshipatshila tshimpe?

3 Muntu wakafukibua ne bukokeshi bua kumvua mukawu, kadi dipona mu mpekatu dia bukua-bantu ndifikishe ku dipesha mukawu ngumvuilu mubi. Pabi, mukawu wa muntu udi mua kukumbaja tshipatshila tshimpe. Udi mua kusaka muntu ku dikuba munangibue kampanda ku buenzeji bubi. Kupita apu, bantu badi mua kuleja mukawu muimpe bua Yehowa ne ntendelelu wende. (1 Bakelenge 19:l0) Bua kupetesha mukawu ngumvuilu muimpe wa mukawu wa mushindu’eu bua Yehowa, dîna dia mu tshiena-Ebelu didi mua kukudimunyibua bu “dibenga kuanyisha ditembangana” nende.​—2 Bakelenge 10:16, NW.

Kana ka ngombe ka ngolo

4. Ndîyi-dituma kayi didi ditangila mukawu muakane divua dizangika mu Mikenji ya Nzambi mipesha Izalele?

4 Tshilejilu tshia mukawu muakane tshiakafidibua kunyima kua Izalele mumane kupeta Mikenji ku Mukuna wa Sinai. Pa tshibidilu, bavua badimuijibua bua kabatendeledi nzambi mienza kudi bantu. Yehowa wakabambila ne: “Meme Yehowa Nzambi wenu ndi Nzambi udi ulomba budiambiki [kudiye] bukena buabanya [anyi, “Nzambi wa mukawu (wa lukunukunu); Nzambi ukena wanyisha ditembangana nende”].” (Note kuinshi kua Ekesode 20:5, NW; fuanyikija ne Ekesode 20:22, 23; 22:20; 23:13, 24, 32, 33, NW.) Yehowa wakadia tshiovo ne bena Izalele, pa kubalaya bua kubabenesha ne bua kubafikisha ku Buloba Bulaya. (Ekesode 23:22, 31) Ne bantu bakamba ne: “Tshionso tshidi Yehowa muambe tudi basue bua kutshienza ne kutshitumikila.”​—Ekesode 24:7, NW.

5, 6. (a) Mmunyi muakenza bena Izalele mpekatu munene pavuabu batudile ku Mukuna wa Sinai? (b) Mmunyi muakaleja Yehowa ne batendeledi bende ba lulamatu mukawu muakane ku Sinai?

5 Kadi, katupa kîpi kunyima bena Izalele bakenzela Nzambi mpekatu. Batshivua batudile kuinshi kua Mukuna wa Sinai. Mozese wakapitshisha matuku mavule pa mukuna, wakapeta mêyi ne mikandu bia pa mutu kudi Nzambi, ne bantu bakabambidika muanabu ne Mozese, Arone, bua abenzele nzambi. Arona wakabumvuila ne kuenza kana ka ngombe ne ngolo wakafila bantu. Bavua bamba ne: lupingu elu luvua luleja Yehowa. (Musambu wa 106:20) Dituku diakalonda bakafila milambu ne bakatungunuka ne “kukinamina.” Pashishe bakapitshisha “dîba dilenga.”​—Ekesode 32:1, 4, 8, 17-19, NW.

6 Mozese wakapueka mukuna pavua bena Izalele benza difesto. Pakumona ngenzelu wabu mukuate bundu, wakela lubila ne: “Nnganyi udi ku luseke lua Yehowa?” (Ekesode 32:25, 26, NW) Bana ba Lewi bakadisangisha kudi Mozese, ne wakabatumina dîyi bua kuangata miele ya mvita bua kushipa benji ba difesto batendeledi ba mpingu. Bua kuleja mukawu wabu bua ntendelelu mukezuke wa Nzambi, bena Lewi bakashipa bana babu bakabunda tshibawu batue ku 3 000. Yehowa wakatua tshienzedi etshi nyama ku mikolo pa kutuma tshipupu pa bapanduki. (Ekesode 32:28, 35) Pashishe Nzambi wakambulula dîyi-dituma edi: “Kanuena ne bua kuinamina nzambi mukuabu, bualu Yehowa, muena dîna dia Mukawu, udi Nzambi wa mukawu.”​—Ekesode 34:14, NW.

Baala wa Peore

7, 8. (a) Mmunyi muakapona bena Izalele bavule mu ditendelela dibi dia mpingu pa bidi bitangila Baala wa Peore? (b) Mmunyi muakatua tshipupu tshia kudi Yehowa ku tshibungubungu?

7 Bidimu makumi anayi kunyima, pakavua ditunga dia Izalele pa kubuela mu Buloba Bulaya, bakaji balengele bena Moabe ne Madiane bakalobesha bena Izalele bavule bua kuya kubabidila diakidila benyi diabu. Balume aba bavua ne bua kuepuka dishemesha malanda ne batendeledi ba nzambi ya dishima. (Ekesode 34:12, 15) Bishilangane, bakasa lubilu anu bu mikoko misaka kudi muyishipi, pa kuenda masandi ne bakaji ne kulonda dikasa diabu mu dinamina Baala wa Peore.​—Nomba 25:1-3; Nsumuinu 7:21, 22.

8 Yehowa wakatuma tshipupu bua kushipa aba bakaditua mu ntendelelu mukuate bundu wa bitupa bia lulelu. Nzambi wakatumina kabidi bena Izalele bavua kabayi bualu dîyi bua kushipa bana babu bavua babunde tshibawu. Ne dikamakama dionso, kapita kampanda muena Yuda muena dîna dia Zimri wakatuala nsongakaji kansanga muana wa mukalenge muena Madiane mu ntenta wende bua kusangila nende. Pa kumona nunku, muakuidi mutshinyi wa Nzambi Finease wakashipa bena masandi babidi aba. Tshipupu kushisha kujikatshi, ne Nzambi kuambaye ne: “Finease . . . mmuepule tshiji tshianyi kudi bena Izalele; waleji munkatshi muabu tshiji tshia mukawu tshifuane tshianyi, ne nunku mu mukawu wanyi tshiena mubutule bena Izalele nansha.” (Nomba 25:11, The New English Bible) Nansha muakepudibua ditunga edi ku kabutu, bena Izalele bapite pa 23 000 bakafua. (1 Kolinto 10:8) Bakapanga kupeta dikumbana dia ditekemena diabu dia musangu mule dia kubuela mu Buloba Bulaya.

Dilongesha didimuiji

9. Ntshinyi tshiakenzekela bena Izalele ne Yuda bua dipanga diabu dia mukawu bua ntendelelu mukezuke wa Yehowa?

9 Bia dibungama, katupa kîpi kunyima bena Izalele bakapua muoyo malongesha aa. Kabakaleja mukawu bua ntendelelu mukezuke wa Yehowa. “Bakasonsola mukau munda mua [Nzambi] ne mpingu yabo misonga.” (Musambu wa 78:58) Bu tshipeta, Yehowa wakalekela bisa dikumi bia Izalele bituadibua mu bupika kudi bena Assyrie mu 740 K.B.B. Bukalenge bua bisa bibidi bua Yuda buakashala buakakenga bua dinyoka dia muomumue pavua tshimenga tshiabu tshia tshimamuende-a-bukalenge tshia Yeruzaleme tshibutudibue mu tshidimu tshia 607 K.B.B. Bavule bakashipibua, ne bapanduki bakatuadibua mu bupika ku Babilone. Ntshilejilu tshidimuiji kayipu bua bena nkristo buonso lelu’eu!​—1 Kolinto 10:6, 11.

10. Ntshinyi tshienzekela batendeledi ba mpingu bakena banyingalala?

10 Tshia bisatu tshimue tshia bantu pa buloba bujima​—bantu batue ku miliyo 1 900—​badi mpindieu badiamba mudibu bena nkristo. (1994 Britannica Book of the Year) Bavule ba kudibu mbena ekleziya idi itumika ne mpingu, bimfuanyi, ne nkuruse mu ntendelelu wayi. Yehowa kakengeleka tshisamba tshiende nkayende tshiakasonsola mukawu wende ku ditendelela diatshi dia mpingu. Kakuengeleka nansha kakese aba badi badiamba mudibu bena nkristo badi batendelela ne bintu bidi bimueneka. “Nzambi udi Spiritu, ne aba badi bamutendelela, badi ne bua kumutendelela ne spiritu ne bulelela,” ke muakamba Yezu Kristo. (Yone 4:24, NW) Kupita apu, Bible udi udimuija bena nkristo bua kuepuka ditendelela dia mpingu. (1 Yone 5:21) Batendeledi ba mpingu bakena banyingalala badi munkatshi mua aba bapanga kupiana Bukalenge bua Nzambi.​—Galatia 5:20, 21.

11. Mmunyi mudi muena nkristo mua kupiila ku ditendelela mpingu nansha kayi winamina lupingu kampanda, ne ntshinyi tshidi mua kuambuluisha muntu bua kuepuka ditendelela mpingu dia mushindu’eu? (Efeso 5:5)

11 Nansha mudi muena nkristo mulelela kayi ne bua kuinamina lupingu kampanda, udi ne bua kuepuka tshintu kayi tshionso tshidi Nzambi wangata bu tshia ditendelela mpingu, tshikena tshikezuke, ne tshia mpekatu. Tshilejilu, Bible udi udimuija ne: “Nufuishe bitu[p]a bia mibidi yenu ya [p]a buloba: masandi, malu a bukoya, nkuka ya mubidi, disamina dibi dia mutshima, ne dikuma dia mutshima ku bintu didi kutendelela kua mpingu mene; bua malu â tshi[j]i tshia Nzambi tshidi tshilua kudi bana ba bu[p]idia.” (Kolosai 3:5, 6) Ditumikila mêyi aa didi dilomba dimanshibua dia nsombelu ukena wa tshitembu. Ebi bidi bilomba diepuka dia dijikija lutetuku didi ne tshipatshila tshia kusonsola nkuka ya mubidi ya bukoya. Pamutu pa kukumbaja nkuka ya mushindu’eu, bena nkristo balelela badi ne mukawu bua ntendelelu mukezuke wa Nzambi.

Bilejilu bikuabu bia mukawu wa buena wa Nzambi

12, 13. Mmunyi muakafila Yezu tshilejilu tshia pa buatshi mu dileja mukawu bua ntendelelu mukezuke wa Nzambi?

12 Tshilejilu tshia pa buatshi tshia muntu wakaleja mukawu bua ntendelelu mukezuke wa Nzambi n’Yezu Kristo. Mu tshidimu tshia kumpala tshia mudimu wende, wakamona bangenda-mushinga bena lukuka benduluka mu mbanza ya ntempelo. Bena Yuda bakumbudi bavua pamu’apa bakengela midimu ya bashintakaji ba mfranga bua kushintakaja mfranga yabu mienyi bua kuanyishibuayi bu tshitadi tshia ntempelo. Bavua kabidi ne bua kusumba nyama ne nyunyu bua kufila milambu milomba kudi Mikenji ya Nzambi. Dienduluka mushinga dia mushindu’eu divua ne bua kuenjibua pambelu pa mbanza ya ntempelo. Tshivua tshitambe bubi, bangenda-mushinga bavua kakuyi mpata batapa makasa manekesha ku bivua bana babu bakengela mu malu a Nzambi pa kubalomba mushinga mupite bukole. Mudibue mujima kudi mukawu bua ntendelelu mukezuke wa Nzambi, Yezu wakatumika ne mfimbu bua kuipata mikoko ne ngombe. Wakatonkola kabidi mêsa a bashintakaji ba mfranga, pa kuamba ne: “Kanuvui[j]i n[z]ubu wa Tatu wanyi bu wa bendi ba mushinga.” (Yone 2:14-16) Nunku Yezu wakakumbaja mêyi a Musambu wa 69:9 (NW): “Lukunukunu [anyi, “mukawu,” nkudimuinu wa Byington] bua nzubu webe ndundie mujima.”

13 Bidimu bisatu kunyima Yezu wakamona kabidi bangenda-mushinga bena lukuka benduluka mushinga mu ntempelo wa Yehowa. Uvua ne bua kumukezula bua musangu muibidi anyi? Mukawu wende bua ntendelelu mukezuke uvua wa bukole bumue ne uvuaye nawu pakatuadijaye mudimu wende. Wakipata basumbishi ne basumbi. Ne wakafila kabidi kabingila katambe bukole bua bienzedi biende, pa kuamba ne: “Mbafunde ne: Nzubu wanyi nebamuinyike ne: nzubu wa disambila wa bukua matunga. Kadi nuenu nukadi bamuandamune muaba wa bivi.” (Markuse 11:17, MMM) Ntshilejilu tshia mpatshi kayipu tshia dinanukila mu dileja mukawu wa buena wa Nzambi!

14. Mbuenzeji kayi budi mukawu wa Yezu bua ntendelelu mukezuke ne bua kuikala nabu kutudi?

14 Bumuntu bua Mukalenge Yezu Kristo údí mpindieu mutumbishibue ki mbushintuluke to. (Ebelu 13:8) Mu siekele eu wa 20, udi ne mukawu bua ntendelelu mukezuke wa Tatuende, mukawu wa muomumue ne uvuaye nawu patshivuaye pa buloba. Ebi bidi mua kusungulujibua mu mikenji ya Yezu kudi bisumbu muanda-mutekete mifunda mu mukanda wa Buakabuluibua. Idi ne diambuluisha dinene mpindieu, mu “dituku dia Muk[a]lenge.” (Buakabuluibua 1:10; 2:1–3:22) Mu tshikena-kumona mupostolo Yone wakamona Yezu Kristo mutumbishibue ne “mêsu bu ludimi lua kapia.” (Buakabuluibua 1:14, NW) Ebi bidi bileja se: tshintu nansha tshimue katshiena tshiepuka ku lumonu lua Kristo padiye ukontolola bisumbu bua kujadika se: mbishale bikezuke ne mbiakanyine bua mudimu wa Yehowa. Bena nkristo ba matuku etu aa badi ne bua kuvuluka didimuija dia Yezu didi ditangila didikija bua kusadila bamfumu babidi​—Nzambi ne mabanji. (Matayo 6:24) Yezu wakambila bena tshisumbu tshia Laodisé banangi ba bintu bia ku mubidi ne: “Nenku, bu muudi tshiuyuya, ne kuyi mashika anyi luya, mvuavua kukuluka mukana muanyi. . . . Nenku, ikala ne lukunukunu ne unyingalale.” (Buakabuluibua 3:14-19, NW) Ku mêyi ne tshilejilu, bakulu ba tshisumbu bateka badi ne bua kuambuluisha bena kuitabuja nabu bua kuepuka buteyi bua dinanga bintu bia ku mubidi. Bakulu badi kabidi ne bua kukuba tshisumbu tshia mikoko ku nsombelu munyanguke wa bulongolodi ebu bukokeshibue kudi malu a bitupa bia lulelu. Kupita apu, tshisamba tshia Nzambi katshiena tshikimina kuanyisha buenzeji bua Yezabele mu tshisumbu.​—Ebelu 12:14, 15; Buakabuluibua 2:20.

15. Mmunyi muvua mupostolo Paulo muidikije Yezu mu dileja mukawu bua ntendelelu wa Yehowa?

15 Mupostolo Paulo uvua muidikiji wa Kristo. Bua kukuba bena nkristo bapiabapia ku buenzeji bubi mu malu a mu nyuma, wakamba ne: “Ndi ne mukau bua bualu buenu bu mudi mukau wa Nzambi.” (2 Kolinto 11:2) Kumpala kuabi, mukawu wa Paulo bua ntendelelu mukezuke wakamusaka bua kutumina tshisumbu tshimue tshimue etshi dîyi bua kuipata muendi wa masandi ukena unyingalala uvua ne buenzeji bua luâmbu. Mêyi ne mikandu bifunda ku spiritu bifila tshikondo atshi bidi ne diambuluisha dinene kudi bakulu lelu’eu bu mudibu benza madikolela bua kulama bisumbu bipite pa 75 500 bia Bantemu ba Yehowa bikezuke.​—1 Kolinto 5:1, 9-13.

Mukawu wa Nzambi udi upetesha tshisamba tshiende masanka

16, 17. (a) Pakanyoka Nzambi Yuda wa kale, matunga akaleja mmuenenu kayi? (b) Kunyima kua bidimu 70 bia bupika bia Yuda, mmunyi muakaleja Yehowa mukawu wende bua Yeruzaleme?

16 Pakanyoka Nzambi bena Yuda pa kubalekela batuadibua mu bupika ku Babilone, bakabaseka. (Musambu wa 137:3) Ne lukinu lua mutshiawudi, bena Edome bakambuluisha mene bena Babilone bua kuvuija dikenga pa tshisamba tshia Nzambi, ne biakakoka ntema ya Yehowa. (Yehezekele 35:11; 36:15) Mu bupika ebu bapanduki bakanyingalala, ne bidimu 70 kunyima Yehowa wakabapingaja ku ditunga diabu.

17 Diambedi, bena Yuda bavua mu nsombelu mukuate luse. Tshimenga tshia Yeruzaleme ne ntempelo watshi bivua bibutula. Kadi matunga mena mutumba avua aluisha madikolela wonso bua diibakulula dia ntempelo. (Ezela 4:4, 23, 24) Mmunyi muakadiumvua Yehowa bua nsombelu eu? Muyuki mufunda ku spiritu udi wamba ne: “Umanyishe bantu ne: [Yehowa wa biluilu, NW] udi wamba ne: ‘Ndi ngumvua mukawu mukole bua Yeruzaleme ne Siyone. Kadi ndi ne tshiji tshikole bua bisamba bidi bisombe mu ditalala, bualu pamvua mfikila bena Israele munda kakese, bisamba ebi bivua biobio bibenzela bibi bitambe.’ Ke padi [Yehowa, NW] wamba ne: ‘Nempingane tshiakabidi mu Yeruzaleme ne luse, nebasemu tshiakabidi nzubu wanyi wa tshijila, bibakulule Yeruzaleme.’ [Yehowa wa biluilu, NW] ke udi wamba awu.” (Zekariya 1:14-16, MMM) Mu diumvuangana ne dilaya edi, ntempelo ne tshimenga bia Yeruzaleme biakasuludibua biakane.

18. Bena nkristo balelela bakapetangana ne tshinyi munkatshi mua mvita ya kumpala ya buloba bujima?

18 Tshisumbu tshilelela tshia bena nkristo ntshipetangane ne bualu bua muomumue mu siekele eu wa 20. Munkatshi mua mvita ya kumpala ya buloba bujima, Yehowa wakanyoka tshisamba tshiende bualu katshivua tshilame menemene ndubidila watshi mu mvita ayi ya bena mu bulongolodi ebu. (Yone 17:16) Yehowa wakabalekela bakengeshibua kudi makokeshi a tshididi, ne bamfumu ba malu a Nzambi bakasanka bua dikenga edi. Bushuwa, bamfumu ba malu a Nzambi bavua ba-ntunga-mulongo mu disongakaja bena tshididi bua kukandika mudimu wa Balongi ba Bible, bu muvua Bantemu ba Yehowa babikidibua tshikondo atshi.​—Buakabuluibua 11:7, 10.

19. Mmunyi mudi Yehowa muleje mukawu bua ntendelelu wende bituadijile mu 1919?

19 Kadi, Yehowa wakaleja mukawu bua ntendelelu wende ne kupingajulula tshisamba tshiende tshinyingaladi mu nsombelu wa dianyishibua diatshi kudiye mu tshidimu tshia kunyima kua mvita tshia 1919. (Buakabuluibua 11:11, 12) Bu tshipeta, bungi bua basamunyi ba Yehowa mbuvule kumbukila ku bungi bupuekele ku 4 000 mu 1918 bua kutua ku miliyo 5 lelu’eu. (Yeshaya 60:22) Mu katupa kîpi emu, mukawu wa Yehowa bua ntendelelu mukezuke neumueneke mu mishindu mikuate buôwa.

Bienzedi bitshilualua bia mukawu wa Nzambi

20. Ntshinyi tshienza Nzambi mu katupa kîpi emu bua kuleja mukawu wende bua ntendelelu mukezuke?

20 Munkatshi mua siekele mivule ekleziya ya Bukua-buena-nkristo mmilonde dikasa dia bena Yuda batontolodi bakasonsola mukawu wa Yehowa. (Yehezekele 8:3, 17, 18) Mu katupa kîpi emu Yehowa neenze malu pa kuteka ngenyi ya tshikisu mu mitshima ya bena Matunga Masanga. Ebi nebisake makokeshi aa a tshididi ku dibutula Bukua-buena-nkristo ne bishadile bia ntendelelu wa dishima. (Buakabuluibua 17:16, 17) Batendeledi balelela nebapanduke ku dikumbajibua adi dikuate buôwa dia dilumbuluisha dia Nzambi. Nebandamune ku mêyi a bifukibua bia mu diulu bidi biamba ne: “Samunayi Yah, nuenu bantu! . . . Bualu wakumbaji dilumbuluisha pa ndumba munene [ntendelelu wa dishima] uvua unyanga buloba ne masandi ende [malongesha ende a dishima ne ditua tshididi tshinyanguke nyama ku mikolo], ne wasombuedi mashi a bapika bende ku tshianza tshiende mene.”​—Buakabuluibua 19:1, 2, NW.

21. (a) Ntshinyi tshienza Satana ne ndongoluelu wende kunyima kua dibutudibua dia ntendelelu wa dishima? (b) Mmunyi muandamuna Nzambi?

21 Ntshinyi tshienzeka kunyima kua dibutudibua dia nsangilu wa pa buloba bujima wa ntendelelu wa dishima? Satana neasonsakaje makole a tshididi bua kudilongolola bua kubunda tshisamba tshia Yehowa pa buloba bujima. Mmunyi muandamuna Nzambi mulelela ku madikolela a Satana bua kujimija ntendelelu mulelela pa buloba bujima? Yehezekele 38:19-23 udi utulondela ne: ‘Mu mukau wanyi ne mu kapia ka tshiji tshianyi tshikole ngakamba [Yehowa] ne, . . . nemmulumbuluishe [Satana] ne bipupu ne mashi, nemmulokeshile ne bisumbu biende bia masalayi ne bantu badi nende mvula udi upuka bikole, ne mabue manene a mvula, kapia ka soufre. Nemmueneshe bunene buanyi ne tshijila tshianyi, nendimanyishe ku mêsu kua bisamba bia bungi bia bantu. Nunku nebamanye ne, Meme ndi Yehowa.’​—Tangila kabidi Sefanya 1:18; 3:8.

22. Mmunyi mutudi mua kuleja se: tudi ne mukawu bua ntendelelu mukezuke wa Yehowa?

22 Mmushindu kayipu udibi bikankamija pa kumanya se: Mfumu mudikadile wa bukua-bifukibua udi ne mukawu wonso utabalela batendeledi bende balelela! Basaka kudi dianyisha diondoke bua bulenga buende bukena butuakanyine, tuikalayi ne mukawu bua ntendelelu mukezuke wa Yehowa Nzambi. Ne lukunukunu, tutungunukayi ne kumanyisha lumu luimpe ne tuindilayi ne dieyemena dionso dituku dinene patumbisha Yehowa dîna diende dinene ne padisantuishaye.​—Matayo 24:14.

Malu a kueleela meji

◻ Kuikala ne mukawu bua Yehowa kudi kusua kumvuija tshinyi?

◻ Ntshinyi tshitudi mua kulongela ku tshilejilu tshia bena Izalele ba kale?

◻ Mmunyi mutudi mua kuepuka bua kusonsola mukawu wa Yehowa?

◻ Mmunyi mudi Nzambi ne Kristo baleje mukawu bua ntendelelu mukezuke?

[Kazubu mu dibeji 12]

Dinanga kadiena ne mukawu

PA BIDI bitangila lubabu, mushikuluji wa Bible wa mu siekele wa 19 Albert Barnes wakafunda ne: “Ntshimue tshia ku bijadiki bia pa tshibidilu bia bubi, ne ludi luleja patoke bunyanguke buondoke bua muntu.” Wakasakidila ne: “Bialonda muntu mupua wa mvita yonso ne matandu ne mpàngu bia mu bulongolodi ebu too ne ku mpokolo wabi​—bitungu bionso ne bipatshila bia aba badi mene badiamba mudibu bena nkristo, ebi bidi bitamba kunyanga ntendelelu wabu ne bibavuija ne ngenyi ya bena mu bulongolodi ebu, too ne ku mpokolo wabi mulelela—​neakemeshibue bua kusokolola se: lubabu ludi ne tshitupa tshinene. Tudi tusuyibua bualu bakuabu badi balubuluka kutupita; tudi basue bua kupeta bidi bakuabu nabi, nansha tuetu katuyi ne bukenji bua kubipeta; ne ebi bidi bifikisha ku ngenzelu mibi kabukabu idi ilumbidibua bua kukepesha dibilabula diabu, anyi bua kubipeta tuetu nkayetu, peshi bua kuleja se: kabena mene ne bintu bia bungi to. . . . bua nunku mmuenenu wa lubabu mu biadi bietu neasankishibue.”​—Lomo 1:29; Yakobo 4:5.

Bishilangane, Barnes wakamba tshiambilu kampanda tshidi tshijula ntema pa bidi bitangila dinanga, didi “kadiyi dibaba.” (1 Kolinto 13:4, nkudimuinu wa King James Version) Wakafunda ne: “Dinanga kadiena dibaba disanka didi bakuabu balabula; didi disanka bua diakalenga diabu; ne padi disanka diabu divudijibua . . . , aba badi benzejibue kudi dinanga . . . kabena babakepeshila disanka diabu; kabena babafikisha ku didiumvua basuyibua bua bintu biabu; kabena babanyangila disanka adi; kabena banungana anyi banyengabala se: buobu nkayabu ki mbatambe kusankishibua. . . . Bu tuetu mua kunanga bakuabu​—bu tuetu mua kusanka bua disanka diabu, katuvua mua kubababa to.”

[Tshimfuanyi mu dibeji 10]

Finease uvua ne mukawu bua ntendelelu mukezuke wa Yehowa

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu