TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w96 15/9 dib. 26-28
  • Lidiya—Mutendeledi wa Nzambi muakididianganyi

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Lidiya—Mutendeledi wa Nzambi muakididianganyi
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1996
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • “Musumbishi wa dikala dikunzubile”
  • Diyisha dia Paulo mu Filipoi
  • “Mutendeledi wa Nzambi”
  • ‘Wakatuenzeja ne ditusengelela diende’
  • Bana betu bena ku Filipoi
  • “Luaku mu Makedonia”
    ‘Fila bumanyishi buonso menemene’ bua Bukalenge bua Nzambi
  • Mushindu wa kuikala ne disanka
    Longa malu kudi Mulongeshi Munene
  • ‘Ditalala dia Nzambi didi dipita dijingulula dionso dia malu’
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa (Tshia kulonga)—2017
  • Bena Kristo badi dijinga ne bana babu
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2002
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1996
w96 15/9 dib. 26-28

Lidiya​—Mutendeledi wa Nzambi muakididianganyi

BIANGATSHILE ku bikondo bia kale, basadidi ba Nzambi mulelela mbadisunguluje buobu bine ku diakidilangana diabu. (Genese 18:1-8; 19:1-3) Diumvuija bu “dinanga dia, disua dia pa muoyo bua, anyi bulenga kudi bena kule,” diakidilangana dìdì dipatukila mu mutshima mulenga didi lelu mene nansha tshimanyinu tshia Buena-nkristo bulelela. Bushuwa, mbualu bulomba kudi bonso badi ne bua kutendelela Nzambi mu mushindu muanyishibue.​—Ebelu 13:2; 1 Petelo 4:9.

Muntu umue wakaleja diakidilangana mu mushindu wa tshitembu uvua Lidiya. ‘Wakenzeja’ ba-misionere bena nkristo bavua bakumbule Filipoi bua basombele kuende. (Bienzedi 16:15) Nansha mudi Lidiya mutela anu mu tshikoso mu Mifundu, bikese bidi biamba bua bualu buende bidi mua kuikala dikankamija kutudi. Mu mushindu kayi? Lidiya uvua nganyi? Ntshinyi tshitudi bamanya pa bualu buende?

“Musumbishi wa dikala dikunzubile”

Lidiya uvua musombele mu Filipoi, tshimenga tshinene tshia Makedonia. Kadi, uvua mufumine ku Tiyatire, tshimenga tshia rejon wa Lidiya, ku Ouest wa Azi Minere. Bua kabingila aka bamue badi bafila lungenyi lua se: “Lidiya” ndîna dia pa mutu dimupa mu Filipoi. Mu mêyi makuabu, uvua “muena Lidiya,” bienza bu mukaji uvua Yezu Kristo muyishe uvua mua kubikidibua ne: “mukaji muena Samariya.” (Yowanese 4:9, MMM) Lidiya uvua upanyisha “dikala dikunzubile” peshi bintu bilaba dikala edi. (Bienzedi 16:12, 14, NW) Dikalaku dia benji ba dikala dikunzubile ku Tiyatire ne ku Filipoi ndijadika kudi bifundu biakajulabu mu buloba kudi bakebuludi ba bintu bia kale. Bidi mua kuikala se: Lidiya uvua mumuangale bua mudimu wende, bua kudienzela mudimu wende nkayende peshi bu muleji mpala wa kumpanyi wa benji ba dikala dikunzubile ba ku Tiyatire.

Dikala dikunzubile bavua badipetela ku mfuminu kabukabu. Dikala dia mushinga mukole divua difumina ku mishindu kampanda ya tunyama tua mubidi munefuke tua mu mâyi. Bilondeshile Martial muena Roma mufundi wa tusala wa mu siekele wa kumpala, tshilamba tshia dikala dikunzubile ditambe bulenga tshia ku Tire (muaba mukuabu uvua dikala edi dienjibua) tshivua mua kuikala ne mushinga mutue ku bijanja bia 10 000 bia sesterse, anyi ndenalio 2 500, bungi bua muomumue ne difutu dia muena mudimu dia matuku 2 500. Bushuwa, bilamba bia mushindu’eu bivua bintu bia bena lumonu luvule bivua bantu amu bakese mua kupeta. Nunku Lidiya uvua mua kuikala muena lumonu luvule. Mu mishindu yonso, uvua mukokeshe bua kuleja diakidilangana kudi mupostolo Paulo ne binende​—Luka, Sila, Timote, ne bakuabu imue misangu.

Diyisha dia Paulo mu Filipoi

Bu mu tshidimu tshia 50, bua musangu wa kumpala Paulo wakasa luendu mutangile ku Mputu ne wakatuadija kuyisha ku Filipoi.a Pavuaye ufika mu tshimenga kampanda tshipiatshipia, bivua tshibidilu tshia Paulo bua kukumbula nsunagoga bua kuyisha diambedi bena Yuda ne bantu ba bisamba bavua bitaba Buena-Yuda bavua badisangishilamu. (Fuanyikija ne Bienzedi 13:4, 5, 13, 14; 14:1.) Kadi, bilondeshile imue mpokolo ya mamanyisha, mikenji ya bena Roma yakakandika bena Yuda bua kukumbajabu ntendelelu wabu mu “mikalu ya tshijila” ya Filipoi. Nunku, kunyima kua dipitshisha “matuku” kuineku, dituku dia Nsabatu ba-misionere aba bakapeta muaba kumpenga kua musulu pambelu pa tshimenga muaba ‘wakelabu meji ne: ng’wa kutendelela.’ (Bienzedi 16:12, 13) Mbimueneke ne: uvua Musulu wa Gangites. Kuinaku ba-misionere aba kusanganabu amu bantu bakaji, umue wa kudibu uvua Lidiya.

“Mutendeledi wa Nzambi”

Lidiya uvua “mutendeledi wa Nzambi,” kadi uvua pamu’apa muena tshisamba tshia bende uvua muitabuje Buena-Yuda uvua mu dikeba dia bulelela mu malu a Nzambi. Nansha muvuaye ne mudimu muimpe, Lidiya kavua munangi wa bintu bia ku mubidi. Bishilangane, uvua udilamina dîba bua malu a mu nyuma. ‘Nzambi wakabulula mutshima wende bua kutumikilaye malu akambabo kudi Paulo,’ ne Lidiya wakitaba bulelela. Bushuwa, ‘bakamubatiza ne bavua mu nzubu muende.’​—Bienzedi 16:14, 15.

Bible kêna usunguluja né bakuabu bena mu nzubu wa Lidiya bavua banganyi. Bu mudibu kabayi batele bayende, uvua mua kuikala mujike anyi mukàmbà. Pamu’apa ‘ba mu nzubu muende’ bavua balela bende, kadi mbikidilu eu uvua kabidi mua kulamikibua bapika anyi basadidi. Mu mishindu yonso, Lidiya wakambila bavua basombe nende malu avuaye mulonge ne lukunukunu. Ne ndisanka kayipu divuaye ne bua kuikala nadi pakitabujabu ne kuakidilabu ditabuja dilelela!

‘Wakatuenzeja ne ditusengelela diende’

Kumpala kua kupetanganabu ne Lidiya, pamu’apa ba-misionere aba bavua anu ne bua kuanyisha miaba ya kulala ivuabu bapete ku mfranga yabu. Kadi uvua ne disanka dia kubapetesha muaba wa mushindu mukuabu. Tshidibi, muanda wa se: uvua ne bua kushinanana udi uleja ne: Paulo ne binende bakakandamana ndambu. Bua tshinyi? Paulo uvua musue bua kufila ‘lumu luimpe kaluyi bua mushinga kudibu, yeye kayi wenzeja bantu ne bukokeshi buende’ ne kayi ulua bujitu kudi muntu nansha umue. (1 Kolinto 9:18; 2 Kolinto 12:14) Kadi Luka udi usakidila ne: ‘Pakamubatizabu ne bavua mu nzubu muende, yeye wakatutendekena ne: Binuanjingulula ne: meme ndi muena ditabuja mulelela wa Mukalenge, nulue mu nzubu muanyi nushalemu. Wakatuenzeja ne disengelela diende.’ (Bienzedi 16:15) Lidiya uvua utamba kuditatshisha bua kuikala muena lulamatu kudi Yehowa, ne mbimueneke se: diakidilangana diende divua tshijadiki tshia ditabuja diende. (Fuanyikija ne 1 Petelo 4:9.) Ntshilejilu tshitambe bulenga kayipu! Tudiku petu tutumika ne bitudi nabi bua kulubuluja midimu ya lumu luimpe anyi?

Bana betu bena ku Filipoi

Pakapatulabu Paulo ne Sila mu buloko kunyima kua muanda wa muana wa bakaji uvua mukuatshibue kudi demon, bakapingana ku nzubu wa Lidiya, kuakasanganabu bamue bana betu. (Bienzedi 16:40) Bena kuitabuja mu tshisumbu tshia Filipoi tshitshivuabu bafuma ku dienza bavua mua kuikala batumika ne nzubu wa Lidiya bu muaba wa bisangilu pa tshibidilu. Mbia meji bua kutshinka se: nzubu wende wakatungunuka ne kuikala muaba wa mudimu wa teokrasi mu tshimenga atshi.

Diakidilangana dia musangelu dia ntuadijilu dileja kudi Lidiya diakamueneka tshimanyinu tshia tshisumbu tshijima. Nansha muvuabu bapele, misangu mivule bena Filipoi bakatumina Paulo bintu bivuaye ukengela, ne mupostolo uvua ne dianyisha.​—2 Kolinto 8:1, 2; 11:9; Filipoi 4:10, 15, 16.

Lidiya kêna mutela mu mukanda wa Paulo mutumina bena Filipoi bu mu 60-61 B.B. Mifundu kayena isokolola tshiakaluaye kunyima kua mianda idi milonda mu Bienzedi nshapita wa 16. Nansha nanku, ditela mu tshikoso mukaji eu muena tshikandi didi ditusaka bua kujinga bua ‘kulonda njila wa diakidilangana.’ (Lomo 12:13, NW) Mmunyipu mutudi ne dianyisha bua kuikala ne bena nkristo bu Lidiya munkatshi muetu! Lungenyi luabu ludi ne dikuatshisha divule bua bisumbu bikala ne luya ne bulunda, bua butumbi bua Yehowa Nzambi.

[Mêyi adi kuinshi]

a Munkatshi mua bimenga bia mushinga mukole bia Makedonia, Filipoi uvua musoko wa masalayi uvua ne bubanji bukumbanyine mulombola kudi jus italicum (Mikenji ya bena Italie). Ndongoluelu eu wa mikenji uvua upesha bena Filipoi manême mafuane avua nawu bena muabu bena Lomo.​—Bienzedi 16:9, 12, 21.

[Kazubu mu dibeji 28]

Nsombelu wa bena Yuda ku Filipoi

Nsombelu ku Filipoi kavua ne bua kuikala mutekete bua bena Yuda ne bantu ba bisamba bia bende bavua bitabuja Buena-Yuda. Kuvua mua kuikala imue ngenyi ya dibenga bena Yuda, bualu kumpala kakese kua dikumbula dia Paulo, Amperere Claude wakipata bena Yuda ku Roma.​—Fuanyikija ne Bienzedi 18:2.

Bia mushinga, Paulo ne Sila bakafidibua mu bianza bia banzuji kunyima kua diondapa muana wa bakaji mupika uvua ne spiritu wa ditempesha. Bamfumuende, pakajimijabu mpokolo wabu wa lupetu lua bungi, bakalanguluila ngenyi midianjila kufumba ya bena ditunga nabu pa kuamba ne: “Bantu aba badi bakeba tshimvundu mu tshimenga tshietu. Mbena Yuda, badi balongesha bibidilu bitudi tuetu bena Roma katuyi mua kuanyisha nansha kulonda.” Bu tshipeta, Paulo ne Sila bakatutshibua mfimbu ne kuedibua mu buloko. (Malu Menza 16:16-24, MMM; disendamija miaku ndietu.) Mu nsombelu wa mushindu’eu, kutendelela patoke Yehowa, Nzambi wa bena Yuda, kuvua kulomba dikima. Kadi kabiyi mpata Lidiya kakelakana bua kuikala mushilangane.

[Bimfuanyi mu dibeji 27]

Bishadile ku Filipoi

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu