TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w98 15/10 dib. 4-7
  • Udi mua kuitabuja Bible anyi?

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Udi mua kuitabuja Bible anyi?
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1998
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Bible anyi bilele bia bantu?
  • Mushinga wa Mifundu
  • Masanka a dikala ne nsombelu mumvuangane ne Bible
  • Udi ne ditabuja dikole mu dibiishibua anyi?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1998
  • Dishintulula “Buena-Kristo” didi disankisha Nzambi anyi?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2000
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1998
w98 15/10 dib. 4-7

Udi mua kuitabuja Bible anyi?

DITABUJA mu Bible nditangalake nansha mu bantu ba lelu. Tshilejilu, mu dikonkoloja dia bena Amerike dienza matuku mashale aa, bantu 80 pa lukama bakaleja ditabuja dia se: Bible n’Dîyi dia Nzambi dipudija ku spiritu. Nansha kuoku kuikale bantu ba bungi anyi bakese badi ne mmuenenu eu mu tshitupa tshienu, udi mua kumvua ne: bena kuitabuja aba mbatekemene bua babalongeshe Bible mu ekleziya yabu. Kadi misangu mivule kabatu babalongeshaye to. Tshilejilu, angata dilongesha dia dinyoka anyima kunyima kua lufu.

Mbalongeshe mpurgatoriyo anyi inferno wa kapia muaba kampanda mu Bible anyi? Lelu’eu bashikuluji bavule ba mu Bukua-buena-nkristo badi mua kuandamuna ne: tòo. Tshibungu kampanda (New Catholic Encyclopedia) tshidi tshiamba ne: “Mu dikonkonona dia ndekelu, dilongesha dia bena Katolike dia mpurgatoriyo ndishindamene pa bilele [bia bantu], ki mpa Mufundu Munsantu nansha.” Bua inferno, nkonga-miaku mukuabu (A Dictionary of Christian Theology) udi umvuija ne: “Mu D[ipungila] D[ipiadipia] katuena tusangana inferno wa kapia muikale dimue dia ku mayisha a bena nkristo ba kumpala to.”

Bushuwa, mbakule bikole mu bibejibeji matuku mashale aa bua bena mu kasumbu komekela bukenji bua malongesha mu Ekleziya wa Angleterre pakambabu ne: mbiakane bua kubenga dilongesha dijima dia inferno wa kapia. Doktere Tom Wright, mukulu mutangidi wa Nzubu wa masangisha wa Litchfield, udi wamba ne: difuikakaja dia kale bua inferno “diakavuija Nzambi bu muntu wa tshikisu tshikole ne diakashiya bantu ba bungi ne kanyinganyinga kakole mu lungenyi.” Luapolo lua bena mu kasumbu aku ludi lumvuija inferno bu “dibenga kuikalaku dia bushuwa.”a Bia muomumue, tshibungu tshikuabu tshidi tshiamba bua mmuenenu wa bena Katolike ne: “Lelu’eu teoloji udi umona tshilumbu tshia inferno bu ditapuluka ne Nzambi.”​—New Catholic Encyclopedia.

Bushuwa, bidi Bible ulongesha bua anyima kabiena bipetangana ne malongesha a mpurgatoriyo ne a inferno wa kapia nansha. Misangu mivule Bible utu wakula bua lufu lua anyima. “Anyima udi wenza mpekatu​—yeye muine neafue.” (Yehezekele 18:4, NW; fuanyikija ne nkudimuinu wa bena Katolike wa Douay ne wa King James.) Bible udi wamba ne: bafue ki mbamanye bualu ne kabena mua kumvua bisama nansha. ‘Badi ne muoyo badi bamanye ne: netufue; kadi bafue kabena bamanye bualu [nansha] bumue.’ (Muambi 9:5) Ditekemena didi Bible uleja bua bafue ndia dibiishibua mu matuku atshilualua. Pakafua mulunda wa Yezu Lazaro, Yezu wakafuanyikija lufu ne tulu. Marta muanabu ne Lazaro wakaleja ditekemena dilongesha mu Bible pakambaye ne: ‘Ndi mumanye ne: yeye neabike dituku dia ku nshikidilu.’ Mu dijula Lazaro ku lufu, Yezu wakajadika ditekemena adi bua bukua-bantu buonso.​—Yone 5:28, 29; 11:11-14, 24, 44.

Bashikuluji ba malu a kale badi baleja ne: dilongesha dia se: muntu udi ne anyima mutapuluke ne udi kayi ufua kadivua difumine mu Bible to, kadi divua difumine ku nkindi ya bena Greke. Tshibungu tshimana kutela tshidi tshileja ne: bena Ebelu ba kale kabavua ne lungenyi lua se: muntu mmuenza ne mubidi udi umueneka ne anyima udi kayi umueneka. Tshibungu etshi tshidi tshiamba bua ditabuja dia bena Ebelu ne: “Pakabuela mupuya wa muoyo munda mua muntu wa kumpala uvua Nzambi muenze ne buloba, wakalua ‘muntu udi ne muoyo’ (G[enese] 2.7). Kabavua bangata lufu bu ditapuluka dia bitupa bibidi bishilangane bidi munda mua muntu, bu mutubi mu nkindi ya bena Greke nansha; mupuya wa muoyo udi upatuka ne muntu ushala ‘muntu mufue’ (L[ewitiki] 21.11; N[omba] 6.6; 19.13). Mu tshilejilu tshionso miaku ‘a muoyo’ idi ne bua kuikala muaku wa tshiena-Ebelu [neʹphesh], mukudimuna misangu mivule ne: ‘anyima,’ kadi udi bushuwa umvuija muntu.”

Tshibungu tshine atshi tshidi tshiamba ne: matuku mashale aa bashikuluji bena Katolike “mbashindike ne: D[ipungila] D[ipiadipia] kadiena dilongesha dibenga kufua dia anyima mu ngumvuilu wa [bena Greke] to.” Tshibungu etshi tshidi tshikoma ne: “Dijandula dia nshindamenu dia nshinga eu tudi ne bua kudisangana ki mmu ngenyi ya nkindi to, kadi mmu dipa didi kadiyi dia pa tshibidilu dia Dibiishibua.”​—New Catholic Encyclopedia.

Bible anyi bilele bia bantu?

Kadi mmunyi mudi ngenyi idi kayiyi ya mu Bible mibuele mu malongesha a ekleziya? Ekleziya mivule idi yamba ne: Bible ke mukanda wayi mutambe bunene. Tshilejilu, ki nkuanji kupita matuku a bungi, Pape Jean Paul II wakamba mudibi bikengedibua bua “bena kuitabuja bitabe [Mufundu] wonso nkong bu mulelela ne bu dîyi-dikulu dia ditaba dietu.” Kadi pa tshibidilu batu bitaba ne: lelu’eu malongesha a Bukua-buena-nkristo ki mmafuanangane ne malongesha a bena nkristo ba mu siekele wa kumpala nansha. Ekleziya mivule itu imona mashintuluka aa bu adi mu didiunda dia ku kakese ku kakese dia malongesha a ekleziya. Kabidi, Ekleziya Katolike udi witaba mmuenenu wa se: bilele bia ekleziya bidi ne buenzeji bua muomumue ne bua Mifundu. Tshibungu tshiende kampanda tshidi tshiamba ne: ekleziya “kêna uleja bulelela bushindamene pa Mufundu nkayawu, kabuyi buimanyine ne pa bilele bia bantu, anyi bulelela bushindamene pa bilele nkayabi, kabuyi buimanyine ne pa Mufundu to.”​—New Catholic Encyclopedia.

Bilondeshile malu a kale, ekleziya mmiumbushe malongesha a mu Mifundu ne mipingaje pa mutu pawu malongesha adi mashindamene pa bilele patupu. Mpindieu ekleziya mivule idi bushuwa yamba ne: malongesha a mu Bible nga dishima. Tshilejilu tshibungu tshia bena Katolike tshimana kutela tshidi tshiamba ne: “patudi tutangila bilondeshile dimanya dia malu a sianse ne a kale didiku lelu’eu, bidi bushuwa se: mêyi mavule a mu Bible ki mmalelela to.” Bua dilongesha dia mu Bible dia se: bafue ki mbamanye bualu, tshibungu etshi tshidi tshisakidila ne: “Nansha mu malu a Nzambi, D[ipungila] D[ikulukulu] didi dileja dimanya dishikile dia . . . muoyo wa kunyima kua lufu.” Tshibungu etshi tshidi tshitela Musambu 6:5 (mvese 6 mu imue Bible) bu tshilejilu tshia muanda eu: ‘Kakuena dikuvuluka mu lufu. Mu muaba wa bafue [anyi mu Hades] wakutumbisha nnganyi?’ Imue seminere ne université ya bena Mishonyi ikadi ilongesha ne: Bible ki mmupange bilema to. Ku lunga luseke, Ekleziya Katolike udi witaba ne: udi ne bukenji, anyi bukokeshi bua malongesha, budi bumuambuluisha bua kumvuija malu malongesha mu Bible. Kadi udi mua kudiebeja ne: ‘Netuambe tshinyi bikala mumvuija aa amueneka mikale abengangana ne Mifundu?’​—New Catholic Encyclopedia.

Mushinga wa Mifundu

Misangu ne misangu Yezu wakatela Mifundu bu mpokolo munene, misangu mivule utuadija mêyi ende pa kuamba ne: ‘Bakafunda ne.’ (Matayo 4:4, 7, 10; Luka 19:46) Bushuwa, pakakula Yezu bua nsombelu wa mu dibaka, kavua mushindamene pa malu mafuikakaja a nkindi ya bena Greke to, kadi uvua mushindamene pa muyuki wa bufuki wa mu Genese. (Genese 1:27; 2:24; Matayo 19:3-9) Bushuwa, Yezu uvua wangata Mifundu bu mipudija ku spiritu wa Nzambi ne milelela. Pavuaye ulomba Nzambi, wakamba ne: ‘Dîyi diebe mbulelela.’​—Yone 17:17.b

Bible mmufunde muvua Yezu upisha bamfumu ba bitendelelu ba mu tshikondo tshiende wamba ne: ‘Nuakuvuija mukenji wa Nzambi bu wa patupu, bualu bua nuenu kulonda tshilele tshienu. Nunku nudi nuona dîyi dia Nzambi bualu bua tshilele tshienu.’ (Mâko 7:6-13) Bia muomumue, mupostolo Paulo wakakandamena buenzeji bua kubueja nkindi ya bena Greke anyi bilele bibi mu malongesha ende. Wakadimuija ne: ‘Nudimuke bua muntu kikadiku udi mua kununyanga ne nkindi yende ne lubombo lua patupu, bu mudi bilele biamba kudi bantu.’ (Kolosai 2:8; 1 Kolinto 1:22, 23; 2:1-13) Kuvua bimue bilele anyi malongesha, bivua Paulo ubela bena nkristo bua kulonda, kadi biobi ebi bivua bishindamene pa Mifundu ne bivua biumvuangana nayi tshishiki. (2 Tesalonike 2:13-15) Paulo wakafunda ne: ‘Mufundu wonso mmupudija kudi Nzambi ne udi ne mushinga, bua muntu wa Nzambi ikale mukumbane tshishiki, mulongolola biakane bua mudimu wonso muimpe.’​—2 Timote 3:16, 17, NW.

Paulo wakadianjila kumona tshivua mua kupambuisha bantu ku Mifundu. Wakadimuija Timote ne: ‘Bualu bua tshikondo netshilue pikalabu kabayi bumvua diyisha dilenga; nebumushe matshi abu ku malu malelela.’ Kumubelaye ne: ‘Kadi wikale ne meji mapole mu malu onso.’ (2 Timote 4:3-5) Kadi mmushindu kayi? Mushindu umue ng’wa kuikala ne “meji malenga.” Nkonga-miaku kampanda wa tshiena-Greke udi umvuija tshiambilu etshi tshia mu Bible bu “didiakaja bua kulonga ne kujadika bualu kampanda kakuyi dibukonyangaja.” Luka wakenza mudimu ne tshiambilu etshi bua kuleja bateleji ba Paulo mu Beloya, tshimenga tshia mu siekele wa kumpala. Malongesha a Paulo avua mapiamapia kudibu, ne kabavua basue babapambuishe nansha. Luka wakabela ka-lumbandi pa kufunda ne: “[Bena Beloya] bavua ne meji malenga kupita bena Tesalonike, bualu bakakidila dîyi ne diluijakana ditambe bukole, dituku dionso bakonkonona Mifundu ne ntema bua kumona bikala malu aa avua nanku.” Kuikala ne meji malenga kakuakavuija bena Beloya bena mpata, babenga bua kuitabuja bualu buonso to. Kadi tshipeta tshia dikebulula diabu dienza ne muoyo mululame tshivua se: “bavule ba kudibu bakalua bena kuitabuja.”​—Bienzedi 17:11, 12, NW.

Masanka a dikala ne nsombelu mumvuangane ne Bible

Bena nkristo ba kumpala bavua bamanyike bua dilamata diabu ku Bible ne dinanga diabu kadiyi dia kasombela. Kadi lelu’eu bantu ba bungi badi ne “tshimuenekelu tshia bulamate kudi Nzambi kadi [bikale] bavila bukole buabu.” (2 Timote 3:5, NW) Lelu Buena-nkristo buonso budi kabuyi mu diumvuangana ne bua ku ntuadijilu kabuena mua kuikala ne bukole bua bushuwa bua kusaka bantu ku dienza malu mimpe mu nsombelu yabu to. Muanda eu udiku mua kutuambuluisha bua kumvuija bua tshinyi, mu tshitupa tshinene tshia Bukua-buena-nkristo, tudi tumona divulangana dia tshinyangu, tshiendenda, dipanduluka dia mêku ne dinanga dinekesha dia bintu bia ku mubidi anyi? Mu amue matunga a “bena nkristo,” mvita mibiamibi ya bisa idi mene yenzeka pankatshi pa bena mu tshitendelelu tshimue.

Lungenyi lulenga lua bena Beloya ndujimine anyi? Lelu’eu kudiku tshisumbu tshia bantu badi bitabuja ne bikale ne nsombelu mumvuangane ne Bible anyi?

Tshibungu kampanda (Encyclopedia Canadiana) tshidi tshiamba ne: “Mudimu wa Bantemu ba Yehowa udi difululula ne dijadikulula Buena-nkristo bua kumpala bulonda kudi Yezu ne bayidi bende mu siekele wa kumpala ne muibidi wa mu tshikondo tshietu etshi.” Mu diakula bua Bantemu, tshibungu tshikuabu tshidi tshiamba ne: “Badi bangata Bible bu mpokolo wabu umuepele wa ditabuja ne dîyi-dikulu bua tshikadilu.”​—New Catholic Encyclopedia.

Kakuena mpata bua se: aka ke kabingila kanene kadibu bamanyine Bantemu ba Yehowa pa buloba bujima bua dilubuluka diabu dia mu nyuma, ditalala ne disanka. Pa nanku tudi tukankamija babadi betu bua kulonga bia bungi pa bidi bitangila malongesha malenga a mu nyuma a mu Bible. Dimanya divule didi mua kufikisha mene ku dikala ne dieyemena dikole mu Bible ne ku dikala ne ditabuja dikole kudi Nzambi. Bushuwa masanka a kashidi adi ditabuja edi dipetesha mmakanyine kuenza madikolela.

[Mêyi adi kuinshi]

a National Public Radio​—“Morning Edition”

b Bua mamanyisha makuabu pa dieyemenyibua dia Bible, tangila broshire wa Un livre pour tous, mupatula kudi Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

[Tshimfuanyi mu dibeji 6]

Mupostolo Paulo ne bakuabu bavua bayisha mu tshisalu

[Tshimfuanyi mu dibeji 7]

Bantemu ba Yehowa “badi bangata Bible bu mpokolo wabu umuepele wa ditabuja ne dîyi-dikulu bua tshikadilu”

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu