TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w99 1/4 dib. 14-19
  • Ntshinyi tshidi Bible wamba bua muoyo kunyima kua lufu?

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Ntshinyi tshidi Bible wamba bua muoyo kunyima kua lufu?
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1999
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Anyima bilondeshile Bible
  • Bafue ki mbamanye bualu
  • Netuambe tshinyi bua spiritu?
  • “Neabike”
  • Ditekemena dia pa buadi!
  • Muoyo kakuyi lufu
  • Tshidi Bible wamba bua anyima
    Ntshinyi tshidi tshitufikila patudi tufua?
  • Ntshinyi tshidi tshifikila anyima ku lufu?
    Ntshinyi tshidi tshitufikila patudi tufua?
  • Utu ne anyima udi kayi ufua anyi?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2007
  • Ntshinyi tshidi tshifikila banangibue betu badi bafue?
    Dimanya didi difikisha ku muoyo wa kashidi
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1999
w99 1/4 dib. 14-19

Ntshinyi tshidi Bible wamba bua muoyo kunyima kua lufu?

‘Wewe udi dimfuenkenya dia buloba, neupingane ku dimfuenkenya dia buloba kabidi.’​—GENESE 3:19.

1, 2. (a) Nngenyi kayi mishilangane idiku bua muoyo kunyima kua lufu? (b) Ntshinyi tshitudi ne bua kukonkonona bua kujadika tshidi Bible ulongesha bua anyima?

“DILONGESHA dia makenga a kashidi [muaba kampanda] kadiena diumvuangana ne mmuenenu wa se: Nzambi mmunange bifukibua to. . . . Kuitabuja ne: anyima udi mu dinyoka dia tshiendelele bua bilema bienza mu bidimu bikese, kabayi bamupesha mushindu wa kudilongolola, mu mishindu yonso kudi kubengangana ne meji majalame.” Aa mmêyi akamba Nikhilananda muena nkindi wa bena Hindu.

2 Anu bu Nikhilananda, dilongesha dia se: kudi makenga a tshiendelele mu inferno didi ditatshisha bantu ba bungi lelu’eu. Bua kabingila ka muomumue, bakuabu badi ne lutatu lua kumvua malongesha bu mudi difika ku Nirvana ne dilua tshintu tshimue ne bionso bidiku. Nansha munkatshi mua aba badi bamba mudi mitabuja abu mashindamene pa Bible, kudi malu adi abengangana pa tshidi anyima ne tshitu tshifikila anyima eu patudi tufua. Kadi ntshinyi tshidi Bible ulongesha bua anyima? Bua kutshimanya, tudi ne bua kukonkonona mumvuija a miaku ya tshiena-Ebelu ne tshiena-Greke mikudimuna ne: “anyima” mu Bible.

Anyima bilondeshile Bible

3. (a) Mmuaku kayi udi mukudimuna ne: “anyima” mu Mifundu ya tshiena-Ebelu, ne ntshinyi tshidi diumvuija diawu dia nshindamenu? (b) Mmunyi mudi Genese 2:7 ujadika ne: muaku “anyima” udi mua kumvuija muntu mujima?

3 Muaku wa tshiena-Ebelu mukudimuna ne: “anyima” udi nèphèsh, ne udi mu Mifundu ya tshiena-Ebelu misangu 754. Ntshinyi tshidi nèphèsh umvuija? Bilondeshile nkonga-miaku kampanda, muaku eu “utu pa tshibidilu uleja tshintu tshidi ne muoyo mu kabujima, muntu mujima.” (The Dictionary of Bible and Religion) Bualu ebu mbujadika kudi diumvuija didi Bible ufila bua anyima mu Genese 2:7 (NW): “Yehowa Nzambi wakaditua mu dienza muntu ku lupuishi lua buloba ne kuela mupuya wa muoyo mu mimpempe yende, ne muntu kuluaye anyima wa muoyo.” Tangila ne: muntu wa kumpala ‘wakalua’ anyima. Mbuena kuamba ne: Adama kavua ne anyima to; uvua anyima​—anu mutu muntu udi ulua munganga muikale munganga. Nenku muaba eu muaku “anyima” udi uleja muntu mujima.

4. Mmuaku kayi udi mukudimuna ne: “anyima” mu Mifundu ya tshiena-Greke ya bena Kristo, ne ntshinyi tshidi diumvuija diawu dia nshindamenu?

4 Muaku mukudimuna ne: “anyima” (psukhê) udi mu Mifundu ya tshiena-Greke ya bena Kristo misangu mipite pa lukama. Muaku eu misangu mivule utu uleja muntu mujima, anu mudibi bua nèphèsh. Tshilejilu, tangila mêyi adi alonda aa: “Anyima wanyi udi ulubakana.” (Yone 12:27, NW) “Buôwa buakatuadija kukuata anyima yonso.” (Bienzedi 2:43, NW) “Anyima yonso akokele bakokeshi badi ku mutu.” (Lomo 13:1, NW) “Nuakule bua kusamba anyima idi ne kanyinganyinga.” (1 Tesalonike 5:14, NW) “Bantu bakese, mbuena kuamba ne: anyima muanda-mukulu, bakambuibua kakuyi njiwu mu mâyi.” (1 Petelo 3:20, NW) Bushuwa, anu bu nèphèsh, psukhê udi uleja muntu mujima. Bilondeshile mumanyi mupiluke Nigel Turner, muaku eu “udi umvuija tshidi ne ngikadilu ya buntu, muntu muine, mubidi wa musunyi udi ne rouaḥ [spiritu] wa Nzambi muelamu. . . . Kashonyi nkela pa muntu mujima.”

5. Nyama ng’anyima anyi? Umvuija.

5 Tumanye ne: Bible kêna wenza mudimu ne muaku “anyima” anu bua bantu nansha, kadi ne bua nyama kabidi. Tshilejilu, padiye wakula bua difukibua dia bintu bia mu mâyi, Genese 1:20 udi wamba muakatuma Nzambi dîyi ne: ‘Mâyi avudije bifukibua [“anyima,” NW] bia bungi bidi ne muoyo.’ Ne mu dituku dia bufuki diakalonda, Nzambi wakamba ne: ‘Buloba buvuije bifukibua [“anyima,” NW] bidi ne muoyo bu mudi mishindu yabi, ya bimuna ne bintu bidi bidikoka panshi, ne nyama yonso ya pa buloba bu mudi mishindu yayi.’​—Genese 1:24; tangila Nomba 31:28.

6. Ntshinyi tshitudi mua kuamba bua mushindu udi Bible wenza mudimu ne muaku “anyima”?

6 Nenku padi Bible wenza nawu mudimu, muaku “anyima” udi uleja muntu anyi nyama peshi muoyo udi nawu muntu nansha nyama. (Tangila kazubu kuulu.) Diumvuija didi Bible ufila bua anyima ndipepele, ki ndikondakane ne dikutakaja kudi nkindi ne bitabataba bikodiakane bia bantu nansha. Bu mudibi nanku, lukonko ludi lukoka ntema lutudi ne bua kudiela ndua se: Bilondeshile Bible, ntshinyi tshidi tshifikila anyima padi muntu ufua?

Bafue ki mbamanye bualu

7, 8. (a) Ntshinyi tshidi Mifundu ileja bua mushindu udi bafue? (b) Fila bilejilu bia mu Bible bidi bileja ne: anyima udi mua kufua.

7 Mushindu udi bafue mmuleja patoke mu Ntoyi (Muambi) 9:5, 10 (MMM). Tudi tubalamu ne: “Bafue ki mbamanye kabidi bualu nansha bumue . . . Ku bafue kuuyaya, kabena benzaku mudimu, kabena bualu ne lungenyi, kabena bualu ne dimanya nansha meji.” Nenku lufu ndibenga kuikala ne muoyo. Mufundi wa misambu wakafunda ne: padi muntu ufua, ‘udi upingana kabidi ku dimfuenkenya diende; mu dituku dine adi malu akadiye upangadija adi ajimina.’ (Musambu 146:4) Bafue ki mbamanye bualu nansha bumue, ne kabena ne tshidibu benza to.

8 Pavuaye ukosela Adama tshibawu, Nzambi wakamba ne: ‘Wewe udi dimfuenkenya dia buloba, neupingane mu dimfuenkenya dia buloba kabidi.’ (Genese 3:19) Kumpala kua Nzambi kumufukaye ne dimfuenkenya dia buloba ne kumupesha muoyo, Adama kavuaku to. Pakafuaye, wakapingana mushindu uvuaye kumpala au. Lufu ke dinyoka divuabu bamupeshe, ki ndimutuma muaba mukuabu nansha. Kadi ntshinyi tshiakafikila anyima wende? Bu mudi mu Bible muaku “anyima” misangu mivule uleja patupu muntu, patudi tuamba ne: Adama wakafua, mmumue ne: anyima uvua ne dîna ne: Adama wakafua. Bualu ebu budi mua kumvuika buenyi ku matshi a muntu udi witabuja ne: anyima katu ufua. Kadi Bible udi wamba ne: “Anyima udi wenza mpekatu​—yeye muine neafue.” (Yehezekele 18:4, NW) Lewitiki 21:1 (NW) udi wakula bua “anyima mufue” (“tshitalu,” MMM). Ne bavua bambile Banazi bua kabafiki pabuipi ne “anyima yonso mufue” (“tshitalu,” MMM).​—Nomba 6:6, NW.

9. Ntshinyi tshidi Bible umvuija padiye wamba ne: ‘anyima [wa Lakele] uvua upatuka’?

9 Kadi netuambe tshinyi bua mêyi adi mu Genese 35:18 (NW) bua lufu lua dibungama luakafua Lakele pa lulelu lua muanende muibidi? Tudi tubala ne: “Bu muvua anyima wende upatuka (bualu wakafua), wakamuinyika ne: Benoni; kadi tatuende wakamuinyika ne: Benyamina.” Mvese eu udi umvuija ne: Lakele uvua ne muntu wa munda wakapatuka pakafuaye anyi? Nansha kakese. Vuluka ne: muaku “anyima” udi kabidi mua kumvuija muoyo udi nawu muntu. Ne muaba eu “anyima” wa Lakele uvua umvuija patupu “muoyo” wende. Ke bua tshinyi nkudimuinu mikuabu ya Bible idi yandamuna tshiambilu etshi: “anyima wende [uvua] upatuka” ne: ‘kupuolaye muoyo wende’ (Mukanda wa Nzambi), “kukulaye muoyo” (MMM), ne “muoyo wende wakamupatuka munda” (Bible in Basic English). Kakuena tshintu tshidi tshileja ne: tshitupa kampanda tshisokome tshia Lakele tshiakashala ne muoyo kunyima kua lufu luende nansha.

10. Mmu mushindu kayi muvua anyima wa muana wa mukaji mukamba uvuabu babishe ku bafue ‘mupingane munda muende’?

10 Mbifuanangane ne dibiishibua dia muana wa mukaji mukamba, difunda mu 1 Bakelenge nshapita wa 17. Mu mvese wa 22 (NW) tudi tubala ne: pakasambila Eliya bua muana wa balume eu, “Yehowa wakumvua dîyi dia Eliya, nunku anyima wa muana wakapingana munda muende ne wakalua ne muoyo.” Muaba eu kabidi, muaku “anyima” udi umvuija “muoyo.” Nenku Mukanda wa Nzambi udi wamba ne: ‘Muoyo wa muana wakapingana munda muende kabidi, yeye wakafululuka.’ Bushuwa, muoyo ke uvua mupingane kudi muana eu wa balume, ki ntshintu kampanda tshienze bu mundidimbi nansha. Bidi biumvuangana ne tshivua Eliya muambile mamuende wa muana ne: “Tangila, muana webe [muntu mujima] udi ne muoyo.”​—1 Bakelenge 17:23.

Netuambe tshinyi bua spiritu?

11. Bua tshinyi muaku “spiritu” kawena mua kumvuija tshitupa kampanda tshia muntu katshiyi ne mubidi tshidi tshishala ne muoyo padiye ufua?

11 Bible udi wamba ne: padi muntu ufua, ‘mupuya [“spiritu,” NW] wende udi upatuka, udi upingana kabidi ku dimfuenkenya diende.’ (Musambu 146:4) Ebi bidi bisua kumvuija ne: spiritu kayi ne mubidi udi upatuka bushuwa ne utungunuka ne muoyo kunyima kua lufu lua muntu anyi? Kabiena mua kuikala nanku to, bualu mufundi wa misambu udi ulua kuamba ne: ‘Mu dituku dine adi malu akadiye upangadija adi ajimina’ (‘meji ende adi ajimina,’ MMM). Kadi mpindieu spiritu ntshinyi ne mmunyi mudiye ‘upatuka’ munda mua muntu padiye ufua?

12. Miaku ya tshiena-Ebelu ne tshiena-Greke mikudimuna ne: “spiritu” mu Bible idi yumvuija tshinyi?

12 Mu Bible, miaku mikudimuna ne: “spiritu” (tshiena-Ebelu: rouah; tshiena-Greke: pneuma) idi nangananga yumvuija “mupuya.” Nenku, pamutu pa “spiritu wende udi upatuka,” Mukanda wa Nzambi udi wamba wowu ne: ‘mupuya wende udi upatuka.’ (Musambu 145:4) Kadi muaku “spiritu” udi umvuija bivule kupita dipuyakana patupu. Tshilejilu, mu diumvuija muakabutuka muoyo wa bantu ne wa nyama mu tshikondo tshia Mvula wa kabutu wa buloba bujima, Genese 7:22 udi wamba ne: ‘Bintu bionso biakadi ne mupuya [anyi spiritu; tshiena-Ebelu: rouah] wa muoyo munda muabi bia pa buloba bûme biakafua.’ Nenku “spiritu” udi mua kumvuija bukole bua muoyo budi mu bifukibua bionso bia muoyo, bantu ne nyama, ne mbulama kudi dipuyakana.

13. Mmunyi mudi spiritu upingana kudi Nzambi padi muntu ufua?

13 Kadi mu diamba ne: ‘mupuya wa muoyo [“spiritu,” NW] udi upingana kudi Nzambi wakaufila,’ ntshinyi tshidi Muambi 12:7 usua kumvuija? Mmumue ne: spiritu utu wenza luendu lua bushuwa ne upitshila mu tshibuashibuashi mutangile kudi Nzambi anyi? Ki nnanku to. Bu mudi spiritu muikale bukole bua muoyo, udi “upingana kudi Nzambi” mu ngumvuilu wa se: ditekemena dionso dia muoyo utshilualua bua muntu au didi mpindieu anu mu bianza bia Nzambi. Amu Nzambi ke udi mua kupingaja spiritu anyi bukole bua muoyo, kufikisha muntu au ku dipeta kabidi muoyo. (Musambu 104:30) Kadi Nzambi mmulongolole bua kuenza nenku anyi?

“Neabike”

14. Ntshinyi tshiakamba Yezu ne tshiakenzaye bua kusulakaja ne kusamba bana babu ne Lazalo ba bakaji kunyima kua dijimina dia muanabu eu wa balume?

14 Mu musoko mukese wa Betania, kilometre bu 3 ku Est kua Yelushalema, Mariya ne Mâta bavua badila Lazalo, muanabu uvua mufue lufu lua tshikoso. Yezu wakanyingalala pamue nabu, bualu uvua munange Lazalo ne bana babu ba bakaji. Mmunyi muvua Yezu mua kusamba bana ba bakaji aba? Ki mpa kubalondela muyuki kampanda mukondakane to, kadi pa kubambila bulelela. Yezu wakamba patupu ne: “Muan’enu neabike.” Pashishe Yezu wakaya ku lukita ne wakabisha Lazalo​—kupingajaye muoyo kudi muntu eu uvua mufue kukavua matuku anayi!​—Yone 11:18-23, 38-44.

15. Ntshinyi tshivua diandamuna dia Mâta bua tshivua Yezu muambe ne muenze?

15 Mêyi a Yezu a se: Lazalo uvua ne bua ‘kubika’ avua makemeshe Mâta anyi? Kabiena bimueneka nanku to, bualu wakandamuna ne: ‘Ndi mumanye ne: yeye neabike dituku dia ku nshikidilu diabika bantu.’ Ukavua ne ditabuja mu dilaya dia dibiishibua dia bantu ku lufu. Pashishe Yezu wakamuambila ne: ‘Ndi bianyi dibisha, ndi bianyi muoyo: udi ungitabuja, nansha biafuaye, neikale ne muoyo kabidi.’ (Yone 11:23-25) Tshishima tshia dipingajila Lazalo muoyo tshiakakolesha ditabuja dia Mâta ne kusaka bakuabu ku dikala ne ditabuja. (Yone 11:45) Kadi ntshinyi menemene tshidi muaku dibiishibua (anyi dibisha) umvuija?

16. Muaku dibiishibua udi umvuija tshinyi?

16 Muaku dibiishibua mmukudimuna ku muaku wa tshiena-Greke anastasis, udi umvuija ku muaku ku muaku “dimana tshiakabidi kuulu.” Bena Ebelu bakakudimuna tshiena-Greke mbandamune anastasis ne miaku idi yumvuija “difululula dia bafue” (tshiena-Ebelu: techiyath hammethim).a Nenku dibiishibua didi diumvuija kujula muntu ku lufu​—kumupingajila ngikadilu yende.

17. (a) Bua tshinyi dibisha bantu ku bafue kadiakutatshisha Yehowa Nzambi ne Yezu Kristo? (b) Ndilaya kayi divua Yezu mufile bua bantu badi mu nkita ya tshivulukidi?

17 Bu mudiye ne meji kaayi mikalu ne mupuangane mu tshivulukidi tshiende, mbipepele bua Yehowa Nzambi kubishaye muntu. Kuvuluka ngikadilu ya badi bafue​—malu abu a kale ne tunungu tuonso tua bumuntu buabu—​ki mbualu budi bumukolele nansha. (Yobo 12:13; tangila Yeshaya 40:26.) Kabidi, anu mudi muanda wa Lazalo uleja, Yezu Kristo mmusue ne udi ne bukole bua kubisha bafue. (Tangila Luka 7:11-17; 8:40-56) Bushuwa, Yezu Kristo wakamba ne: “Dîba didi dilua diumvua aba bonso badi mu nkita ya tshivulukidi dîyi diende [mmumue ne: dia Yezu] ne diapatukabu.” (Yone 5:28, 29, NW) Eyowa, Yezu Kristo wakalaya ne: bonso badi mu tshivulukidi tshia Yehowa nebabiishibue. Nenku bilondeshile Bible, anyima utu ufua, ne dibiishibua ke diamana lufu mpata. Kadi, bantu miliyare mivule bavua ne muoyo ne bakadi bafue. Mbanganyi munkatshi muabu badi mu tshivulukidi tshia Nzambi, bindile dibiishibua?

18. Mbanganyi babiishibua?

18 Aba bavua ne nsombelu muakane bu basadidi ba Yehowa nebabiishibue. Kadi, bantu bakuabu miliyo mivule mbafue kabayi baleje muvuabu mua kutumikila mikenyi miakane ya Nzambi. Kabavua bamanye malu-malomba a Yehowa peshi kabavua ne dîba dikumbane dia kuenza mashintuluka avua akengedibua nansha. Bakuabu aba pabu badi mu tshivulukidi tshia Nzambi ne nebabiishibue, bualu Bible udi ulaya ne: “Dibika dia bafue nedikaleku, ne dia bakane ne dia babi.”​—Bienzedi 24:15.

19. (a) Ntshikena-kumona kayi tshivua mupostolo Yone mupete bua dibiishibua? (b) Ntshinyi tshidibu ‘bela mu dijiba dia kapia,’ ne dijiba dia kapia edi didi diumvuija tshinyi?

19 Mupostolo Yone wakamona tshikena-kumona tshia dikema tshia bantu babisha ku bafue bimane kumpala kua nkuasa wa bumfumu wa Nzambi. Mu ditshiumvuija, wakafunda ne: ‘Mâyi manene kabidi, akapatula bafue bakadimu, ne lufu ne muaba wa bafue [“Hades,” NW] biakapatula bafue bakadimu, ne bakalumbuluisha muntu yonso bu muakadi bienzedi biende. Bakela lufu ne muaba wa bafue [“Hades,” NW] mu dijiba dia kapia. Elu ndufu luibidi, dijiba dia kapia mene.’ (Buakabuluibua 20:12-14) Elabi meji bua tshidibi biumvuija! Bafue bonso badi mu tshivulukidi tshia Nzambi nebabapatule mu Hades anyi Sheol, lukita lua pa tshibidilu elu. (Musambu 16:10; Bienzedi 2:31) Pashishe nebele “lufu ne Hades” mu tshidibu babikila ne: ‘dijiba dia kapia,’ didi tshimfuanyi tshia kabutu ka kashidi. Nkita kayakuikalaku kabidi nansha.

Ditekemena dia pa buadi!

20. Mmu miaba ya mushindu kayi yabishabu bantu miliyo mivule badi bafue mpindieu?

20 Pajulabu bantu miliyo mivule ku bafue, kabakubapingajila muoyo pa buloba butupu nansha. (Yeshaya 45:18) Pabikabu nebasangane miaba ya disombela milengeja bimpe menemene, bilamba ne biakudia bia bungi bibalongoluela. (Musambu 67:6; 72:16; Yeshaya 65:21, 22) Mbanganyi balongolola bionso ebi? Bushuwa, mbantu bikala ne muoyo mu bukua panu bupiabupia kumpala kua dibiishibua dia pa buloba kutuadijadi. Kadi mbanganyi abu?

21, 22. Nditekemena kayi dia pa buadi didi dindile aba badi ne muoyo mu ‘matuku a ku nshikidilu’?

21 Dikumbana dia milayi ya mu Bible didi dileja ne: tudi mu ‘matuku a ku nshikidilu’ wa ndongoluelu eu wa malu.b (2 Timote 3:1) Mu katupa kîpi emu, Yehowa Nzambi neakose malu a bantu ne neumbushe bubi pa buloba. (Musambu 37:10, 11; Nsumuinu 2:21, 22) Dîba adi, ntshinyi tshiafikila aba badi benzela Nzambi mudimu ne lulamatu?

22 Yehowa kakubutula bakane pamue ne babi nansha. (Musambu 145:20) Katu muanji kuenza bualu bua nanku to, ne kakubuenza pumbushaye bubi buonso pa buloba nansha. (Tangila Genese 18:22, 23, 26.) Bushuwa, mukanda wa ndekelu wa mu Bible udi wakula bua “musumba munene, uvua muntu kayi mua kubala, wa mu matunga ne bisa ne bisamba ne miakulu yonso,” ufumina mu “dikenga dinene.” (Buakabuluibua 7:9-14, NW) Eyowa, tshisumbu tshinene tshia bantu netshipanduke mu dikenga dinene muabutuka bukua panu bubi budiku lelu’eu, ne bena mu tshisumbu etshi nebabuele mu bukua panu bupiabupia bua Nzambi. Bantu bena butumike nebapetemu mabenesha mavule afumina ku ndongoluelu mulenga wa Nzambi bua kupikula bukua-bantu ku mpekatu ne ku lufu. (Buakabuluibua 22:1, 2) Nenku, “musumba munene” kawakumona lufu kashidi. Nditekemena kayipu dia pa buadi!

Muoyo kakuyi lufu

23, 24. Ntshinyi tshiudi ne bua kuenza biwasua kupeta muoyo kakuyi lufu mu Mparadizu pa buloba?

23 Tudiku mua kueyemena ditekemena edi dia dikema anyi? Kakuyi mpata! Yezu Kristo muine wakaleja ne: nekulue tshikondo tshikala bantu ne muoyo kabayi bafua nansha. Kumpala kua yeye kubisha mulunda wende Lazalo, wakambila Mâta ne: ‘Muntu yonso udi ne muoyo, udi ungitabuja, kêna ufua tshiendelele.’​—Yone 11:26.

24 Udi musue kuikala ne muoyo kashidi mu Mparadizu pa buloba anyi? Udi ujinga kumona tshiakabidi banangibue bebe anyi? Mupostolo Yone udi wamba ne: “Bukua panu budi bupita ne majingajinga abu kabidi. Kadi muntu udi wenza mudi [“Nzambi,” NW] musue, udi ushala kashidi.” (1 Yowanese 2:17, Mukenji Mulenga) Mpindieu ke tshikondo tshia kulonga bua kumanya tshidi disua dia Nzambi ne tshia kupangadija bua kutumikila disua edi. Nanku wewe, pamue ne bantu bakuabu miliyo mivule bakadi benza disua dia Nzambi, nudi mua kuikala ne muoyo kashidi mu Mparadizu pa buloba.

[Mêyi adi kuinshi]

a Nansha mudi muaku dibiishibua kauyi mu Mifundu ya tshiena-Ebelu, ditekemena dia dibiishibua ndiumvuija patoke mu Yobo 14:13, Danyele 12:13 ne mu Hoshea 13:14.

b Tangila mukanda wa Dimanya didi difikisha ku muoyo wa kashidi, dibeji dia 98-107, mupatula kudi Société Watchtower.

Udi muvuluke anyi?

◻ Ntshinyi tshidi diumvuija dia nshindamenu dia miaku ya mu muakulu wa ntuadijilu mikudimuna ne: “anyima”?

◻ Ntshinyi tshidi tshifikila anyima padi muntu ufua?

◻ Bilondeshile Bible, ntshinyi tshiamana lufu mpata?

◻ Mmalu kayi a pa buawu adi mindile bena lulamatu lelu’eu?

[Kazubu mu dibeji 15]

“Anyima” mu ngumvuilu wa muoyo wa tshifukibua

Imue misangu, muaku “anyima” udi umvuija muoyo udi nawu muntu anyi nyama. Ebi kabiena bishintulula diumvuija didi Bible ufila dia se: muntu anyi nyama ng’anyima nansha. Angata tshilejilu: Tutu tuamba ne: kampanda udi ne muoyo, mbuena kuamba ne: mmuntu wa muoyo. Mu mushindu wa muomumue, muntu wa muoyo ng’anyima. Kadi padiye ne muoyo, tudi mua kuakula bua “anyima” bu tshintu tshidiye natshi.

Tshilejilu, Nzambi wakambila Mose ne: “Bantu bonso bavua bakeba anyima webe bakadi bafue.” Nanku tudi tumvua ne: baluishi ba Mose bavua bakeba bua kujimija muoyo wende. (Ekesode 4:19, NW; tangila Yoshua 9:24; Nsumuinu 12:10.) Yezu wakatela muaku eu mu mushindu wa muomumue pakambaye ne: ‘Muana wa muntu wakaluila bua kufila muoyo [“anyima,” NW] wende bua kupikula nawu bantu ba bungi.’ (Matayo 20:28; tangila 10:28.) Mu mvese yonso eyi, muaku “anyima” udi umvuija “muoyo” wa tshifukibua.

[Bimfuanyi mu dibeji 15]

Bionso ebi ng’anyima

[Mêyi a dianyisha]

Kanyunyi ka kasonji: U.S. Fish and Wildlife Service, Washington, D.C./​Dean Biggins

[Tshimfuanyi mu dibeji 17]

Yezu wakaleja ne: dibiishibua ke diamana lufu mpata

[Tshimfuanyi mu dibeji 18]

‘Muntu yonso udi ne muoyo, udi ungitabuja, kêna ufua tshiendelele.’​—Yone 11:26

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu