Bible udi wandamuna nkonko minene idi bantu badiela lelu
BIBLE udi ne mushinga lelu anyi? Tudi mua kuitaba ne: Bible udi ne mushinga lelu, anu bu yeye mua kupesha bantu badi bamubala mibelu bua malu a mushinga adi mabatonde mu matuku etu aa. Tuamba tung, Bible utuku ufila mibelu ya nsongo mu malu adi ne mushinga wa bungi pa buloba lelu anyi?
Tuanjibi kutangila nkonko ibidi itu bantu badiela lelu’eu. Netumone tshidi Bible wamba pa nkonko eyi.
Bua tshinyi Nzambi mmulekele makenga?
Pa kumona nsombelu idi pa buloba lelu, lumue lua ku nkonko itu bantu batamba kudiela ndua se: Bua tshinyi Nzambi mmulekele bantu badi kabayi ne bualu bakenga? Lukonko elu nduela ne kelela, bualu bantu bungi kabuyi kubala badi bakenga bua malu a tshinyangu, mbuejilu, dishipa bena tshisa tshikuabu, bua lutatu kampanda, amu nanku.
Tshilejilu, mu Kabalashipu 1998, Kawulu kampanda kakakuluka mu tshilamba ku Nord kua ditunga dia Allemagne, bena luendu bapite pa lukama bakafua. Nansha baminganga ne bapandishi ba bantu mu njiwu bakambuluisha bantu bavua batapike ne kuambula bavua bafue bakabungama bikole pa kumona bungi bua bafue. Munene kampanda wa mu Ekleziya wa bena Mishonyi wakakonka ne: “Nzambi wanyi, Bua tshinyi bualu bua mushindu’eu budi buenzeka?” Munene eu kakafila diandamuna to.
Malu mamona adi aleja ne: padi bantu badi kabayi ne bualu bapeta makenga eku kabayi bamanye tshiledi tshiawu, imue misangu batu bumvua luonji lukole. Bible udi mua kubambuluisha pa muanda eu, bualu udi umvuija tshidi bantu badi kabayi ne bualu bamuenena malu mabi ne makenga.
Pavua Yehowa Nzambi mufuke buloba ne bionso bidipu, kavua mulongolole bua bubi ne makenga binyange bantu tshizubu to. Mmunyi mutudi mua kujadika muanda eu? Bualu pakajikijaye kufuka, ‘Nzambi wakamona bintu bionso biakenzaye ne: biakadi bimpe be!’ (Genese 1:31) Diebeja ne: ‘Meme mumone tshintu tshibi, ndiku mua kuamba muditshi ‘tshimpe be’ anyi? Tòo! Bia muomumue, pakamba Nzambi ne: bintu bionso bivua “bimpe be,” kakuvua katoba ka bubi nansha kamue pa buloba. Kadi ndîba kayi ne mmunyi muakatuadija bubi?
Katupa kakese kunyima kua Nzambi mumane kufuka baledi betu ba kumpala Adama ne Eva, tshifukibua tshia mu nyuma ne tshia bukole tshiakalua kudi mukaji e kuambatshi mudi Yehowa kayi wamba bulelela ne mudiye kayi ne bukenji bua kubakokesha. (Genese 3:1-5) Tshifukibua etshi n’Satana Diabolo. Wakasua kuleja kabidi ne: bantu kabena mua kushala ne lulamatu kudi Nzambi padibu mu dikenga to. (Yobo 2:1-5) Ntshinyi tshiakenza Yehowa? Wakalekela matuku apita bua kuleja patoke se: yeye kayi mubambuluishe, bantu kabena mua kulombola malu abu bimpe to. (Yelemiya 10:23) Padi bantu benza malu mabengangane ne mikenji ne mêyi a Nzambi, kudi kupatuka mpekatu, ne mpekatu pende udi ulela makenga. (Muambi 8:9; 1 Yone 3:4) Kadi nansha muakalua malu kumueneka mushindu eu, Yehowa uvua mumanye ne: bamue bantu bavua ne bua kulama muoyo-mutoke kumpala kuende.
Kukadi kupite bidimu bitue ku 6 000 katshia Satana watomboja bantu mu budimi bua Edene. Mbia bungi menemene anyi? Yehowa uvua mua kuikala mushipe Satana ne bena diende katshia kuonso aku. Kadi kabivua bitambe buimpe kuindila too ne pavua mpata yonso ivua mua kuvuila bantu mu lungenyi ijika pa bidi bitangila bukenji budi nabu Yehowa bua kuikala mukokeshi ne kabidi bua muoyo-mutoke udi bantu ne bua kuikala nawu kumpala kuende anyi? Mene, bua kumanya udi mupile ne udi mubinge, tubadi tua lelu tutu imue misangu tupitshisha bidimu bia bungi.
Pa kumona bunene bua bilumbu bidibu babande nabi Nzambi ne bantu—tshilumbu tshia bukokeshi bua mu bukua-bifukibua buonso ne tshia muoyo-mutoke wa bantu—bivua bia meji bua Nzambi kulekela matuku apita! Mpindieu tudi badimuenene patoke tshidi tshienzeka padi bantu babenga kutumikila mikenji ya Nzambi ne badilombuela nkayabu malu abu. Ke bua tshinyi bubi mbutangalake buloba bujima ne bantu ba bungi badi kabayi bualu badi bakenga lelu.
Kadi, tudi ne disanka bualu Dîyi dia Nzambi didi dileja ne: bubi kabuakuikalaku kashidi to. Bushuwa, mu katupa kîpi emu Yehowa neumbushe malu mabi ne bantu badi baenza. Nsumuinu 2:22 udi wamba ne: ‘Kadi nebajimije bantu babi pa buloba, nebumushepu bena tshitungu.’ Bantu badi ne lulamatu kudi Nzambi buobu badi mua kuindila tshikondo etshi tshikadi mpindieu pabuipi, tshikala ‘lufu kaluyiku kabidi; madilu kâyiku kabidi, nansha muadi, nansha kanyinganyinga kabidi.’—Buakabuluibua 21:4.
Nunku, Bible udi umvuija bimpe tshidi bantu badi kabayi ne bualu bakengela. Udi kabidi utujadikila ne: malu mabi ne makenga nebijike mu tshitupa tshîpi emu. Kadi nansha mutudi tupeta makenga bua nsombelu udiku lelu, tudi ne bua kuandamuna lukonko lukuabu lua mushinga.
Muoyo udi ne tshipatshila kayi?
Pamu’apa kupita bikondo bikuabu bionso, lelu ke udi bantu bakeba bua kumanya tshidi muoyo umvuija. Ba bungi batu badiebeja ne: ‘Bua tshinyi ndi ne muoyo? Mmunyi mundi mua kumanya tshipatshila tshia muoyo wanyi?’ Malu a bungi atu abasaka bua kujula nkonko eyi.
Lutatu kampanda ludi lukuate muntu ludi mua kujimijija muoyo wende. Tshilejilu, ku ntuadijilu kua 1998, bakakuata muana wa bakaji wa mvula 12 wa mu tshimenga tshia Bavière, mu ditunga dia Allemagne, ne kuyabu kumushipa. Kunyima kua tshidimu tshijima, mamuende wakaleja ne: dituku dionso utu ukeba tshipatshila tshia muoyo, kadi kayi utshipeta. Bamue bansonga batu badikonka bua kumanya diumvuija dia muoyo. Batu bakeba bukubi, bakeba kukumbaja amue malu ne kuikala banyisha kudi bakuabu, kadi badi babela mâyi ku makasa kudi lubombo ne mbuejilu bidi bitangalake pa buloba bujima. Bantu bakuabu batu bimanyikila nsombelu wabu mujima pa mudimu kampanda, kadi batu balua kumona ne: bukokeshi, lumu ne biuma kabitu mua kukumbaja dijinga dia kumanya bua tshinyi badi ne muoyo.
Nansha bikala bualu bua mushindu kayi busaka muntu bua kudiebeja bua tshipatshila tshia muoyo, bidi bikengela diandamuna dimpe ne didi disankisha bua lukonko elu. Bible udi kabidi mua kutuambuluisha bikole pa bualu ebu. Udi uleja mudi Yehowa muikale Nzambi utu ulongolola malu, mudiye ne kenzela mu bualu buonso budiye wenza. Lukonko ludi ne: Udiku mua kuibaka nzubu kuyi ne tshiudi umuibakila anyi? Pamu’apa newambe ne: tòo, bualu kuibaka nzubu kudi kulomba makuta a bungi ne kudi mua kuangata ngondo anyi bidimu. Paudi wibaka nzubu mbua wewe anyi muntu mukuabu kusombelamu. Tudi mua kuamba bia muomumue bua Yehowa. Kavua mua kuditatshisha bua kufuka buloba ne bintu bia muoyo bidipu kayi ne kenzela anyi tshipatshila kampanda to. (Tangila Ebelu 3:4.) Ntshinyi tshidiye mulongolole bua buloba?
Mêyi akamba muprofete Yeshaya adi aleja bua Yehowa ne: yeye ke “Nzambi mene wakafuka buloba ne wakabuenza.” Bushuwa, yeye ‘wakajadika [buloba], kakabufuka bu tshintu tshia patupu, wakabufuka bua bantu bashikamepu.’ (Yeshaya 45:18) Nanku katshia buloba buafukibua, tshipatshila tshia Yehowa tshitu anu tshia ne: bantu basombepu. Musambu wa 115:16 udi wamba ne: ‘Diulu ne diulu mbia Yehowa; kadi wakupa bana ba bantu buloba.’ Nunku Bible udi uleja ne: Yehowa wakafuka buloba bua basombepu kudi bantu bena butumike, bavua mua kubulama bimpe.—Genese 1:27, 28.
Buntomboji bua Adama ne Eva buakasaka Yehowa bua kushintulula dilongolola diende anyi? Tòo. Bua tshinyi tudi tuandamuna ne: tòo? Tangila bualu ebu: bakafunda Bible nkama ya bidimu kunyima kua buntomboji bua Adama. Bikala Nzambi uvua mulekele dilongolola diende dia ku ntuadijilu, bua tshinyi ki mbafunde bualu ebu mu Bible? Tshia kumanya ntshia se: dilongolola diende bua buloba ne bantu ki ndishintuluke to.
Kabidi, dilongolola dia Yehowa kaditu dipanga kukumbana to. Ku butuangaji bua Yeshaya, Nzambi udi utujadikila ne: ‘Bu mudi mvula uloka, ne bu mudi neige ifuma mu diulu, ne kayena ipinganamu kabidi kayiyi mianji kumiamina mâyi pa buloba ne kubumeneshila midioko ne kubusampishila mitshi, ivuijila mukunyi maminu, ne ipesha mudi wa biakudia biakudia biende, nunku dîyi didi dipatuka mukana muanyi nedikale muomumue; kadiena dipingana kundi patupu, kadiyi dianji kuenza muanda undi musue dienze, kadiyi dianji kujikija muanda ungakaditumina.’—Yeshaya 55:10, 11.
Tshidi Nzambi mutekemene kutudi
Bulelela, tudi mua kuikala ne dishindika dia se: dilongolola dia Nzambi dia kumona bantu bena butumike basombela pa buloba kashidi nedikumbane. Bituasua kuikala munkatshi mua bantu bapeta diakalenga dia kusomba pa buloba kashidi, tudi ne bua kuenza tshiakamba Solomo Mukalenge wa meji ne: ‘Utshine Nzambi, utumikile mikenji yende; ebu mbualu buonso budi muntu ne bua kuenza.’—Muambi 12:13; Yone 17:3.
Kuikala ne nsombelu mumvuangane ne dilongolola dia Yehowa bua bantu kudi kumvuija kufika ku dimanya Nzambi mulelela ne kukumbaja malu adiye utulomba adi maleja mu Mifundu Minsantu. Bituenza nenku bituadijile ku mpindieu, tudi mua kutekemena bua kuikala ne muoyo wa kashidi mu mparadizu pa buloba, mutuikala mua kutungunuka ne kulonga malu mapiamapia adi atangila Nzambi ne bintu bilenga bidiye mufuke. (Luka 23:43) Nditekemena kayipu dia disanka!
Bantu ba bungi batu bakeba tshipatshila tshia muoyo, batu banyemena mu Bible ne bapeta disanka dia bungi bituadijile ku mpindieu. Tshilejilu, nsongalume kampanda diende Alfred, kavua mumanye tshipatshila tshia muoyo to. Dibuelakana dia bitendelelu mu mvita diakamutonda bikole, ne wakabungama pa kumona lubombo ne mbuejilu bivua munkatshi mua bena tshididi. Alfred wakaya kudi bena Inde ba mu Amerike wa ku Nord ne ditekemena dia kupeta butoke pa bidi bitangila tshipatshila tshia muoyo, kadi kupinganaye ku Mputu mutekete mu mikolo. Kayi ne tshikuabu tshia kuenza, wakabangulula kunua diamba ne kuditua mu mijiki mibi. Kadi pakabanga Alfred kukonkonona Bible ne ntema pa tshibidilu, biakamuambuluisha bua kumanya tshipatshila tshilelela tshia muoyo ne bua kupeta disanka.
Butoke butudi mua kueyemena budi bukenkesha mu njila wetu
Nenku ntshinyi tshitudi mua kuamba bua Bible? Udiku ne mushinga lelu anyi? Eyowa, bualu udi ufila mibelu mu malu adi nawu bantu mu tshikondo tshietu etshi. Bible udi umvuija ne: Nzambi ki ng’udi mukebeshe bubi to, ne udi utuambuluisha bua kumanya tshipatshila tshilenga tshia muoyo. Bible udi kabidi ne bia bungi bia kuamba pa malu makuabu adi ne mushinga wa bungi lelu’eu. Dîyi dia Nzambi didi diakula bua malu bu mudi: dibaka, dikolesha bana, malanda pankatshi pa bantu, ne ditekemena bua bantu bakadi bafue.
Biwikala kutu muanji kuteta, suaku ukonkonone malu adi mu Bible. Paudi anu ujingulula mushinga mulelela wa mibelu idiye ufila bua muoyo, udi mua kumvua amu bu muakumvua mufundi wa misambu wakanyemena kudi Yehowa Nzambi bua kupeta mibelu, wakamba ne: ‘Dîyi diebe didi muinda ku makasa anyi ne munya muteme mu njila wanyi.’—Musambu 119:105.
[Tshimfuanyi mu dibeji 6]
Udi mumanye bua tshinyi Nzambi mmulekele bantu badi kabayi ne bualu bakenga anyi?
[Tshimfuanyi mu dibeji 7]
Udi mua kupeta muoyo udi ne tshipatshila