TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w99 1/12 dib. 20-24
  • Baledi betu bakatulongesha mua kunanga Nzambi

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Baledi betu bakatulongesha mua kunanga Nzambi
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1999
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Badi balonga bulelela bua mu Bible
  • Badi batumikila malu avuabu balonga
  • Badi batulongesha bulelela
  • Bena tshimvundu badi batubundula mu Selma
  • Mu Gilada, tshilongelu tshia bu-misionere
  • Ndi ngenza bu-misionere ne baledi banyi
  • Dilama baledi betu
  • Bumpianyi bua pa buabu bua bena nkristo
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1993
  • Bumpianyi buetu bua mu nyuma bua mushinga mukole
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1995
  • Dilonda dikasa dia baledi banyi
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1995
  • Ndi mu ditalala ne Nzambi ne mamuanyi kabidi
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2015
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1999
w99 1/12 dib. 20-24

Baledi betu bakatulongesha mua kunanga Nzambi

BU MUDIBI BILONDA KUDI ELIZABETH TRACY

Bantu bikale ne bingoma, bakalua ne Tshisumbu tshia bena tshimvundu dituku adi, bakapatula Mamu ne Tatu mu mashinyi ku bukole. Meme ne yayanyi tuakashala nkayetu mu nkuasa wa kunyima, tudikonka ni tuvua mua kumona kabidi baledi betu. Ntshinyi tshiakajudija bualu ebu budi bukuatshisha buôwa buakenzeka mu 1941 pabuipi ne tshimenga tshia Selma, mu Alabama, ditunga dia États-Unis? Ne mmunyi mudibu bumvuangana ne malu akatulongesha baledi betu?

TATUANYI, Dewey Fountain, wakakolela kua yayende ku madimi mu provense wa Texas kunyima kua lufu lua baledi bende patshivuaye muana mukese. Pashishe wakaya kuenza mudimu mu bina bia petrole. Mu tshidimu tshia 1922, pavuaye ne bidimu 23, wakasela Winnie, nsongakaji muimpe kumona wa mu Texas, ne kubanga kudilongolola bua kusombelabu kaba kamue ne kulela bana.

Wakasa nzubu mu dîtu dia mitshi ku Est kua Texas, pabuipi ne tshimenga tshikese tshia Garrison. Wakadimaku bintu bia bungi, kudima kabidi ndanda ne matala. Wakamuna nyama ya mishindu kabukabu. Pashishe tuakaledibua, Dewey Muana: mu ngondo muitanu, mu 1924, Edwena: mu ngondo wa dikumi ne muibidi, mu 1925, ne meme mu ngondo muisambombo, mu 1929.

Badi balonga bulelela bua mu Bible

Bu muvua Mamu ne Tatu bikale bena Mishonyi, bavua bela meji ne: bavua bamanye Bible. Kadi mu tshidimu tshia 1932, Cook wakashila Monroe Fountain, Tutuende wa Tatu, mukanda wa Délivrance (Bupikudi) ne wa Gouvernement (Mbulamatadi), mipatula kudi Bantemu ba Yehowa. Bu muvuaye ne dijinga dikole dia kumanyisha baledi banyi malu avuaye ulonga, misangu mivule Tatu-mukulu Monroe uvua ulua kuetu mu dinda, ubala tshiena-bualu kampanda mu Tshibumba tshia Nsentedi, ne mu “mpukapuka” utshishiya muaba au. Kunyima, Mamu ne Tatu bavua batshibala.

Mu Dia lumingu kampanda mu dinda, Tatu-mukulu Monroe wakabikila Tatu ku nzubu kua muena mutumba bua kulonga Bible. Wakamujadikila ne: Cook uvua mua kuandamuna nkonko yende yonso ne Bible. Pakapingana Tatu kunyima kua dilonga edi, wakatuambila tuetu bonso ne disanka dionso ne: “Mbandamune nkonko yanyi yonso ne ndi mupete mumvuija a malu makuabu! Mvua ngela meji ne: mvua mumanye bionso, kadi pakatuadija Cook kumvuija tshidi inferno, anyima, dilongolola dia Nzambi bua buloba, ne mushindu wikala Bukalenge bua Nzambi mua kukumbaja dilongolola edi, meme kudimona tshianana, kumona se: tshivua mumanye kantu nansha kamue mu Bible to!”

Nzubu wetu uvua muaba uvua bantu ba bungi basangila. Balela ne balunda bavua balua kutumona, bavua benza mbombo, bakanga matala mela nsukadi ne bimba misambu eku Mamu upunguluja ne tshindanda tshia piano. Ku kakese ku kakese malu aa akatuadija kukepela ne mayuki a mu Bible kubanga kuangata muaba wawu. Nansha mutuvua (tuetu bana) katuyi mua kumvua malu onso avuabu bayukila, mushindu uvua baledi betu banange Nzambi ne Bible wakamueneka patoke, ke tshiakatufikisha petu bua kunanga Nzambi ne Dîyi diende.

Mêku makuabu akitaba pawu bua kuikala alonga Bible ku lumingu luonso. Misangu ya bungi dilonga edi divua dishindamena pa tshiena-bualu kampanda tshia mu nimero mupiamupia wa tshibejibeji tshia Tshibumba tshia Nsentedi. Pakabanga bisangilu kuenzekela mu mêku a mu bimenga bivua pabuipi netu, tshia Appleby ne tshia Nacogdoches, tuvua tudipaya mu mashinyi etu a Ford ne tuyamu, katuyi tutshina munya nansha mvula to.

Badi batumikila malu avuabu balonga

Kunyima kua matuku makese baledi betu bakatuadija kutumikila bivuabu balonga. Dinanga divuabu nadi bua Nzambi divua dibalomba bua kuambila bantu bakuabu malu avuabu balonga. (Bienzedi 20:35) Kadi tshidia etshi tshia kumanyisha bantu ditabuja diabu tshivua bualu bukole, bualu baledi betu bavua bena lumamamama katshia ku tshilelelu ne bavua bena budipuekeshi. Nansha nanku, bu muvuabu banange Yehowa ne muoyo umue, bakatulongesha bua kumueyemena bikole. Tatu wakabiumvuija nunku’eu: “Yehowa udi wandamuna bidime bilua bayishi!” Mu tshidimu tshia 1933, Mamu ne Tatu bakadilambula kudi Yehowa ne kutambula mu dijiba dia bikela pabuipi ne tshimenga tshia Henderson mu Texas.

Ku ntuadijilu kua tshidimu tshia 1935, Tatu wakafundila Société Watch Tower mukanda ne kuelaye nkonko ya bungi pa bidi bitangila ditekemena muoyo wa tshiendelele didi nadi bena Kristo. (Yone 14:2; 2 Timote 2:11, 12; Buakabuluibua 14:1, 3; 20:6) Wakapeta diandamuna difumina buludi kudi Joseph Rutherford, uvua mulombodi wa Société Watch Tower tshikondo atshi. Pamutu pa kuandamuna nkonko yende, Muanetu Rutherford wakalomba Tatu bua kubuela mu mpungilu wa Bantemu ba Yehowa mu tshimenga tshia Washington, mu ngondo wa Lumungulu 1935.

Tatu wakamba ne: ‘Kabiakukumbana to! Bualu tudi benze budimi bunene bua bisekiseki bua ektare 26. Dîba adi ke dituikala ne bua kupola bionso bia pa madimi ne kubisumbisha.’ Kadi matuku makese kunyima, mâyi akasapalala ne kunyangawu bikunyibua, mpangu ivua bantu bibake ne bilamba bia disabukila. Nunku tuakabuela mu bise wa balongi pamue ne Bantemu bakuabu ne kuenza luendu lua kilometre 1 600 ku Nord-Est bua kuya mu mpungilu.

Patuakafika mu mpungilu amu, Tatu ne Mamu bakasanka bikole bua kuteleja diumvuija dipepele dia “tshisumbu tshinene” tshiapanduka ku “dikenga dinene.” (Buakabuluibua 7:9, 14) Ditekemena dia muoyo wa kashidi mu mparadizu diakashala diambuluisha Tatu ne Mamu mu malu makuabu onso avuabu benze, ne bakatukankamija (tuetu bana) bua ‘kulamata muoyo wa bushuwa,’ uvua muikale umvuija buetu tuetu muoyo wa kashidi wafila Yehowa pa buloba. (1 Timote 6:19; Misambu 37:29; Buakabuluibua 21:3, 4) Nansha mumvua anu ne bidimu bitanu, ngakasanka bikole bua mumvua muye ne bena dîku dietu mu tshibilu etshi tshia disanka.

Kunyima kua tuetu bamane kufuma ku mpungilu, tuakakuna tshiakabidi bikunyibua ne tuakanowa bintu bia bungi be bua musangu wa kumpala. Muanda eu wakatuisha Mamu ne Tatu se: muntu utu weyemena Yehowa ne muoyo mujima kêna upangila difutu to. Bakabanga kuenza mudimu wa buambi wa pa buawu, ne bubidi buabu bakitaba bua kupitshisha mêba 52 ku ngondo mu mudimu eu. Mu matuku akalonda, pakalua tshikondo tshia kukuna kabidi bintu, bakapanyisha bintu biabu bionso! Tatu uvua ne dikadika dia metre 6 mu bule ne 2,4 mu butshiame, dienza bua tuetu kusombelamu butanu buetu, ne wakasumba mashinyi mapiamapia a Ford mikale ne biibi bibidi bua kuikalawu akoka dikadika edi. Tatu-mukulu Monroe wakenza pende bia muomumue, yeye pende wakasombela ne dîku diende mu diabu dikadika.

Badi batulongesha bulelela

Mu Kasuamansense 1936, Tatu ne Mamu bakalua bampanda-njila (ke mudibu babikila bayishi ba lumu luimpe ba ku dîba ne ku dîba). Dîku dietu dijima diakatuadija kuyisha mu misoko ya ku Est kua Texas ivuabu kabayi batambe kuyisha lumu luimpe. Munkatshi mua tshidimu bu tshijima, tuvua anu mu ditambakana, kadi bua kuamba bualu pa bualu, tuvua banange nsombelu eu bikole. Ku mêyi ne ku tshilejilu tshiabu, Mamu ne Tatu bakatulongesha mua kuikala bu bena Kristo ba kumpala bakadifila bua kulongesha bantu bakuabu bulelela bua mu Bible.

Bana bonso tuvua banange mamu bikole bua madikolela akenzaye pa kushiya nzubu wende. Kadi kuvua tshintu tshimue tshivuaye kayi mua kushiya to, tshintu atshi tshivua mashinyi a bilamba. Dipangadika diende dia kubenga kuashiya divua dimpe. Bu muvuaye mumanye kutela bilamba, misangu yonso tuvua anu tuvuala bimpe. Mu mpungilu yonso tuvua tuvuala bilamba bipiabipia.

Ndi mvuluka dîba diakalua Herman Henschel ne dîku diende muaba utuvua basombele, mu mashinyi a Société Watch Tower avua ne bisanji ne bikolokolo. Bavua bimanyika mashinyi muaba uvua bantu ba bungi, bela muyuki muipi mukuata mu bande, ne pashishe bakumbula bantu bua kubumvuija malu makuabu. Dewey muana uvua mudie bulunda ne Milton wa Herman. Dîba adi Milton utshivua ne bidimu dikumi ne bia pamutu. Mpindieu Milton udi mulombodi wa Société Watch Tower.

Edwena wakatambula mu mpungilu wa mu 1937 wakenzekela mu tshimenga tshia Columbus, mu provense wa Ohio; Mamu ne Tatu bakapeta diakalenga dia kuenza bumpanda-njila bua pa buabu. Tshikondo atshi, bivua bikengela kuenza mêba matue ku 200 ku ngondo yonso mu mudimu wa buambi. Pandi mvuluka, ndi mmona mushindu uvua tshilejilu tshimpe tshia Mamu tshingambuluishe bua kutua bayanyi nyama ku mikolo mu midimu ya bena Kristo idibu bamupeshe.

Pakatuadija Tatu kulonga Bible ne dîku kampanda, uvua utuangata, tuya nende bua kufila tshilejilu tshimpe kudi bana ba mu dîku adi. Uvua utulomba bua kubala mvese ya mu Bible ne kuandamuna imue nkonko minene. Ke bua tshinyi, ba bungi ba ku bana ba mu dîku adi batuakalonga nabu badi basadila Yehowa ne lulamatu too ne lelu’eu. Bushuwa, bavua kabidi base tshishimikidi tshikole bua tuetu kutungunuka ne kunanga Nzambi.

Pakakolaye, Dewey Muana kakitaba bua yeye kusomba muaba mubumbakane nunku ne bakunyi bende ba bakaji babidi. Ke bua tshinyi mu 1940 wakaya mu mudimu wa bumpanda-njila pamue ne Ntemu mukuabu. Pashishe wakasela Audrey Barron. Baledi betu bakalongesha kabidi Audrey malu a bungi, ne wakalua kunanga Mamu ne Tatu bikole. Pakakuatabu Dewey Muana ne kumuelabu mu buloko mu 1944 bua dibenga kudibuejakaja mu malu a panu, Audrey wakalua kusomba pamue netu mu dikadika dietu dikese bua tshikondo kampanda.

Mu mpungilu munene wakenzeka mu 1941 mu tshimenga tshia St. Louis, mu provense wa Missouri, Muanetu Rutherford wakenza muyuki uvua ne malu avua atangila bana ba kubangila ku bidimu bitanu too ne ku muanda-mukulu, bavua basombe muaba mubalongoluela kumpala kua tshiakuidi. Meme ne Edwena tuakateleja mêyi ende mapole ne masunguluke bimpe; uvua anu bu Tatu wa dinanga ulongesha bana bende kumbelu. Wakakankamija baledi ne: “Lelu Yezu Kristo mmusangishe bantu badiye mudie nabu tshipungidi kumpala kuende, ne udi ubalomba ne disuminyina bua balongeshe bana babu balela njila wa buakane.” Wakasakidila ne: “Balamayi kumbelu ne balongeshayi bulelela!” Diakalenga, ke tshiakenza baledi betu!

Mu mpungilu au, tuakapeta kakanda kapiakapia ka Jehovah’s Servants Defended (Badi bakuila basadidi ba Yehowa) kavua kakula bua bilumbu bishilangane bivua Bantemu ba Yehowa babinge ku tubadi, ne ku Kabadi Kanene ka mu États-Unis. Tatu wakalonga netu kakanda aka mu dîku. Katuvua bamanye ne: tshivua mushindu wa kutulongolola ku tshiakalua kuenzeka kunyima kua mbingu mikese mu tshimenga tshia Selma, mu provense wa Alabama.

Bena tshimvundu badi batubundula mu Selma

Mu dinda dia dituku diakenzeka bualu abu budi bukuatshisha buôwa, Tatu ukavua mutume mukanda kudi muena mbulamatadi uvua utangila malu a mikenji, kudi mulombodi wa tshimenga ne kudi mfumu wa bampulushi ba mu Selma bua kumvuija bukenji buvua mikenji ya mbulamatadi itupesha ne itukuba bua kutungunuka ne kuenza mudimu wetu. Nansha nanku, bakapangadija bua kutuipata mu tshimenga etshi.

Ku dilolo, bantu batanu bikale ne bingoma bakabuela mu dikadika dietu ne kutukuatabu meme, yayanyi Edwena ne Mamu. Bakatuadija kukalakasa mu kantu ne kantu konso, bakeba bintu bivua mbulamatadi mukandike. Tatu uvua yeye pambelu, bakamutumina dîyi bua kutua mashinyi ku dikadika, bamutangije bingoma buonso buabu. Dîba adi tshivua nansha ne buôwa to. Meme ne yayanyi Edwena tuakatudika ne tuseku bua muvua balumiana aba bela meji ne: tuvua bantu ba njiwu. Kadi pakatosha Tatu dîsu, tuakapuwa.

Patukavua tukeba kumbuka, bantu aba bakajinga bua meme ne Edwena tuye nabu mu mashinyi abu. Tatu wakatundubula dîyi. Kuambaye ne: “Bua pandi meme ne muoyo apa, kanuena mua kuya ne bana banyi ba bakaji mu mashinyi enu nansha.” Kunyima kua dikokangana ndambu, bantu aba bakitaba bua tuetu ne baledi betu kuya pamue, bantu aba benda balonda panyima ne mashinyi abu. Tuetu bamane kupatuka mu tshimenga mutantshi wa kilometre 25, bakatuambila bua kuimanyika mashinyi ku luseke lua njila munene, ne kutululabu Mamu ne Tatu mu mashinyi. Ku umue ku umue balumiana aba bakateta bua kubitabijija malu avuabu babambila ne: “Patukayi mu nzambi eu. Pinganayi ku madimi, nukoleshe bana benu ba bakaji bimpe!” Tatu wakateta bua kuyikila nabu, kadi kabakamuteleja to.

Ndekelu wa bionso, umue wa kudibu wakamba ne: “Ndayi, nuenu bapime kupingana kabidi mu Dallas County, netunushipe buonso buenu!”

Bu muakatulekelabu ne tuetu kupetangana kabidi pamue, tuakatungunuka ne luendu munkatshi mua mêba a bungi ne tuetu kuimanyika mashinyi bua kulala pakiila butuku. Tuvua bangate nimero ya mashinyi abu. Tatu wakamanyisha Société Watch Tower malu onso ne lukasa, ne kunyima kua ngondo mikese, bakangula bantu aba ne kubakuatabu.

Mu Gilada, tshilongelu tshia bu-misionere

Mu 1946, bakabikila Edwena bua kubuela mu kalasa ka 7 ka Gilada, Tshilongelu tshia Bible tshia Société Watchtower, mu South Lansing, ku New York. Albert Schroeder, umue wa ku balongeshi, wakambila Bill Elrod bua ngikadilu milenga ivua nayi Edwena. Bill Elrod uvua muenze bumpanda-njila kale pamue ne Schroeder, ne musangu au uvua wenza mudimu ku Betele, tshilombuelu tshia buloba bujima tshia Bantemu ba Yehowa, mu Brooklyn, ku New York.a Bill wakela Edwena dîyi, ne bu tshidimu tshijima kunyima kua yeye mumane kujikija kalasa ka Gilada, bakaselangana. Bakashala bidimu bia bungi mu mudimu wa ku dîba ne ku dîba, kusangisha ne bidimu bitanu biakenzabu mudimu ku Betele. Nenku dimue edi mu 1959, Muanetu Schroeder wakamanyisha balongi ba mu kalasa ka 34 ka Gilada ne: mulunda wende munanga uvua mulue shambuyi, mulela muana wa balume ne wa bakaji.

Pamvua ngenza mudimu ne baledi banyi mu tshimenga tshia Meridian, mu provense wa Mississippi, ku ndekelu kua 1947, bakatubikila busatu buetu bua kubuela mu kalasa ka 11 ka Gilada. Tuakakema bualu bilondeshile malu-malomba, meme ntshivua mupuekele be, Tatu ne Mamu bakavua bantu bakole. Kadi bakatuenzela tshivua katshiyi tshienzeka to, tuakapeta diakalenga edi divua kadiyi dituakanyine bua kupeta ndongeshilu mubandile wa Bible.

Ndi ngenza bu-misionere ne baledi banyi

Bakatutuma mu ditunga dia Colombie, ku Amerike wa ku Sud, bua kuenza bu-misionere. Kadi kunyima kua tshidimu tshijima ne pamutu tuetu bamane kujikija kalasa, mu ngondo wa Tshisua-munene 1949, tuakafika mu tshimenga tshia Bogotá ku nzubu wa ba-misionere kukavua basatu bakuabu badianjile. Kumpalampala, Tatu wakasua kuamba ne: bivua bipepele bua yeye kulongesha bantu muakulu wa Anglais, bimukolele bua kulonga wa tshiena-Espagne! Bushuwa, ntatu ivuaku, kadi kuvua mabenesha a bungi. Mu 1949, kakuvua Bantemu batue ku lukama mu Colombie to, kadi mpindieu bakadi batue ku 100 000!

Kunyima kua Tatu ne Mamu bamane kuenza bidimu bitanu mu Bogotá, bakabatuma mu tshimenga tshia Cali. Pashishe, bakansela kudi Robert Tracy mu 1952, uvua misionere nanyi mu Colombie.b Tuakashala mu Colombie too ne mu 1982, pakaluabu kututuma mu ditunga dia Mexique, mutudi bakuate mudimu too ne mpindieu. Bidimu kunyima, mu 1968, baledi banyi bakapingana ku États-Unis bua kulonda manga. Pakumvuabu bimpe, bakatungunuka mu bumpanda-njila bua pa buabu pabuipi ne tshimenga tshia Mobile, mu Alabama.

Dilama baledi betu

Mu bungi bua bidimu, Mamu ne Tatu bakatuadija kutshioka ne bivua bikengela kubambuluisha ne kubakuba bimpe. Ku dilomba diabu, bakabatuma bampanda-njila muaba uvua Edwena ne Bill basombele, mu tshimenga tshia Athens, mu Alabama. Kunyima, muanetu wa balume Dewey Muana, wakamona se: bivua bia meji bua kuambila bena dîku baye kusomba bonso pabuipi nabu ku Sud kua provense wa Caroline wa ku Sud. Nenku Bill ne dîku diende bakamuangela mu Greenwood, pamue ne Mamu ne Tatu. Dimuangala edi dienza ne dinanga diakatupesha meme ne Robert mushindu wa kutungunuka ne mudimu wetu wa bu-misionere mu Colombie, bamanye ne: baledi banyi bavua balama bimpe.

Nunku mu 1985, Tatu wakateketa luseke, kushalaye katshiyi wakula ne muladile anu mu bulalu. Tuakenza tshisangilu tshia dîku dijima bua kumanya mushindu wa kulama baledi betu bimpe menemene. Tuakapangadika bua Audrey alame Tatu, pashishe meme ne Robert tuvua mua kuambuluisha mu wetu mushindu pa kutuma ku lumingu luonso mukanda wa malu mamona avua akankamija ne kuikala tulua kumutangila pa tshibidilu.

Ntshidi muvuluke musangu wa ndekelu ungakaya kutangila Tatu. Kavua ne mushindu wa kuakula bimpe to, kadi patuakamuambila ne: tukavua tupingana mu Mexique, wakenza anu bu wakamba miaku ibidi, mine ayi ne madikolela a bungi ne disanka, ne: “Nuaya bimpe!” Nenku tuakamanya ne: mu mutshima wende, uvua wanyisha dipangadika dietu dia kutungunuka ne mudimu wa bu-misionere mu muaba uvuabu batutume. Wakafua mu ngondo muisambombo mu 1987, ne Mamu wakafua ngondo tshitema kunyima kua lufu lua Tatu.

Mukanda wakantumina Edwena, muanetu wa bakaji ukadi mufuishe mulume, udi uleja mu tshikoso dianyisha ditudi nadi bua baledi betu. Wakamba ne: “Ndi ngangata bumpianyi buanyi bua bena Kristo ne mushinga wa bungi ne kasangu nansha kamue tshitu muanji kuelaku meji ne: mvua mua kuikala ne disanka dia bungi bu baledi betu batukoleshe mushindu mukuabu to. Ditabuja diabu dikole dia tshilejilu, madikolela abu, ne dieyemena dikole kudi Yehowa mbingambuluishe bua kutantamena bikondo bikole mu nsombelu wanyi.” Wakajikija wamba ne: “Ndi ngela Yehowa tuasakidila bua baledi bavua, ku mêyi ne ku bienzedi, batuleje disanka ditudi mua kupeta bu tuetu mua kudifila mu mudimu wa Yehowa Nzambi wetu wa dinanga mu nsombelu wetu.”

[Mêyi adi kuinshi]

a Tangila Tshibumba tshia Nsentedi tshia mu dia 1 Luabanya 1988, mabeji 11-12 (Mfual.).

b Tangila Tshibumba tshia Nsentedi 1 Kabalashipu 1961, mabeji 171-172 (Mfual.).

[Bimfuanyi mu mabeji 22, 23]

Dîku dia Fountain: (ku dia bakaji batangile ku dia balume) Dewey, Edwena, Winnie, Elizabeth, Dewey Muana; ku dia balume: Elizabeth ne Dewey Muana muimane pa diulu dia mashinyi a Henschel (mu 1937) avua ambula bisanji ne bikolokolo; kuinshi ku dia balume: Elizabeth wenda uyisha pavuaye ne bidimu 16

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu