TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w01 1/7 dib. 24-30
  • Tuakela Yehowa mu diteta

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Tuakela Yehowa mu diteta
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2001
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Dipetangane dia kumpala ne Balongi ba Bible
  • Tudi tupeta bulelela mu tukanda atu
  • Mudisuike bua kulua mpanda-njila
  • “Ndi ne bua kuela Yehowa mu diteta”
  • Bampanda-njila ba pa buabu mu tshikondo tshia Mvita Mibidi ya Buloba bujima
  • Nkatshinkatshi pankatshi pa dîku ne mudimu wa diyisha
  • Malongesha andi mupete munkatshi mua bidimu
  • Nzambi ke utu utukebela ntatu anyi?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2004
  • Mabenesha a mudimu wa bumpanda-njila
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1997
  • Bampanda-njila—Peshayi ne nenupete mabenesha
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1994
  • Bumpanda-njila budi bukolesha malanda etu ne Nzambi
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2013
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2001
w01 1/7 dib. 24-30

Malu a mu nsombelu

Tuakela Yehowa mu diteta

MALONDA KUDI PAUL SCRIBNER

“Muoyo Ina-banza Stackhouse. Ndi ngenda ngangata komande ya kato ya Paska mu dinda emu, ne ndi mushindike ne: neusanke bua kuangataku kamue bua dîku diebe.” Tuvua ku ntuadijulu kua muvu wa printemps mu tshidimu tshia 1938, mu tshimenga tshia Atco, mu province wa New Jersey, ku États-Unis, ne mvua nyikila ne umue wa ku bakiliya banyi bamvua nsumbisha kato imvua ngenza. Ngakakema bikole pakabenga Ina-banza Stackhouse.

WAKANGANDAMUNA ne: “Kabiakunsankisha to. Katutu tusekelela Paska nansha.”

Mpindieu tshivua kabidi ne tshia kuamba to. Kabayi benza Paska! Bushuwa, dîyi dia kumpala dia mu bungenda ditu diamba ne: musumbi utu anu mubinge. Ntshinyi tshindi ne bua kuenza mpindieu? Meme kukanga muoyo kuamba ne: “Kato aka nkalenga ka dikema, ne ndi mumanye ne: utu musue bintu bitutu tuenza. Kuenaku wela meji ne: bena mu dîku diebe nebakanyishe nansha munudi kanuyi; eee, nudia Paska anyi?”

Wakambulula ne: “Tshiena mmona ne: bidi nanku to, kadi mvua musue kuyikila nebe bualu bukuabu, mukalenge Scribner, ne edi ke dîba mene dia kukulejabu.” Muyuki utuakayikila au uvua ne bua kushintulula nsombelu wanyi bikole! Ina-banza Stackhouse, wa mu tshisumbu tshia Bantemu ba Yehowa mu Berlin mu New Jersey wakangumvuija ntuadijilu wa Paska ne kumpeshaye tukanda tusatu. Tukanda etu tuvua ne biena-bualu ebi: Safety, Uncovered, ne Protection. Ngakaya natu kumbelu, ne dijinga kumanya bivuamu, kadi muikale ne ndambu wa buôwa. Muvua bualu kampanda bumvua mumanye buvua Ina-banza Stackhouse muambe, bualu bua kubangila ku buana buanyi.

Dipetangane dia kumpala ne Balongi ba Bible

Bakandela mu dia 31 Tshiongo 1907, ne mu 1915 pamvua ne bidimu 8, tatu wakafua disama dia kansere. Bua muanda eu, meme ne Mamu tuakaya kasombela kudi baledi bende mu nzubu munene ku Malden, mu provense wa Massachusetts. Manseba Benjamin Ransom ne mukajende bavua basombele pabu ku nzubu eu, mu tshisasa tshisatu. Manseba Ben eu ukavua yeye mutuadije kudisangisha ne Balongi ba Bible (muvuabu babikila Bantemu ba Yehowa tshikondo atshi), kumpala mene kua lukama lua bidimu lua 20 kubangalu. Mvua munange manseba Ben bikole, kadi bana babu ne mamu bonso bavua ba-metodiste kabavua bamuangata bu muanabu to. Panyima pa bidimu bia bungi, kumpala kua buobu kubengangana ne mukajende, mukajende eu wakanji kumulamisha mu lupitadi lua bena masama a mpala bua malongesha a mu tshitendelelu tshiabu. Badoktere ba mu lupitadi alu kumonabu ne lukasa ne: Manseba Ben kavua usama to, nanku kumulekelabu ne kumulomba luse.

Manseba Ben uvua uya nanyi mu bisangilu bia Balongi ba Bible ku Boston, nangananga pavuaku bangamba-malu benyi peshi bisangilu bia pa buabi. Musangu kampanda, ngamba-malu muenyi wakatufikila uvua muntu mumanyike bikole, Charles Taze Russell, eu uvua ulombola mudimu wa diyisha mu tshikondo atshi. Musangu mukuabu, muanda wa pa buawu uvua dileja dia “Foto Drama wa bufuki.” Nansha muvuabi kale mu 1915, too ne lelu ntshidi anu muvuluke bimpe tshimfuanyi tshia Abalahama mukuate Isaka baya ku mukuna bua kumufilaye bu mulambu. (Genese, nshapita wa 22) Ntshidi anu mmuona muvua Abalahama ne Isaka benda babanda mukuna au ne tshisumbu tshia nkunyi, muvua Abalahama mueyemene Yehowa ne muoyo mujima. Bu mumvua muan’a nshiya, bualu abu buakankemesha bikole be.

Pashishe, Manseba Ben ne mukajende bakaya ku Maine, ne mamu kuyaye ku dibaka dikuabu ne tuetu kuya nende ku New Jersey. Nenku ngakenza matuku a bungi tshiyi mumonangane kabidi ne manseba Ben to. Pamvua ne bidimu dikumi ne pamutu mu New Jersey, ngakamanyangana ne Marion Neff, umue wa ku bana muanda-mukulu ba mu dîku kampanda dia bena Mishionyi bamvua ntamba kusombesha. Ma Dia lumingu a bungi ku dilolo mvua nya kusombesha bena mu dîku edi ne tshisumbu tshia bansonga ba mu tshitanda tshiabu, ne ndekelu wa bionso meme kulua panyi muena Mishionyi. Nansha nanku, malu a bungi amvua mulonge mu bisangilu bia Balongi ba Bible atshivua amu mashale mu lungenyi luanyi. Ngakasela Marion mu 1928, ne tuakalela bana ba bakaji: Doris mu 1935 ne Louise mu 1938. Bikale mpindieu muana mutekete ne mukuabu wa mu diboko, meme ne mukajanyi tuakamona ne: bidi bikengela tuetu kupeta mibelu ya mu nyuma bua mushindu wa kukolesha bana betu.

Tudi tupeta bulelela mu tukanda atu

Marion ne meme tuvua tuenda tukeba tshitendelelu tshia kubuela, ke tuetu kuenza mayele kampanda. Umue wa kutudi uvua uya bua kukeba tshitendelelu tshituvua mua kubuela, mukuabu uvua ushala kumbelu mulame bana, tushintulukangana nanku Dia lumingu dionso. Mu Dia lumingu dikuabu, Marion ke uvua bua kushala kumbelu, kadi ngakamulomba bua meme kushala mulame bana, bua meme kupeta mushindu wa kubala kakanda ka Safety, ka kumpala ka ku tukanda tusatu tuvua Ina-banza Stackhouse mumpeshe. Pangakabanga kubala, tshivua mua kukateka kabidi panshi to! Ngakabanga kutuishibua bikole ne: ngapetshi tshintu tshidi ekeleziya nansha umue kayi mua kumpesha. Lumingu luakalonda tuakenza bia muomumue, meme kuitaba bua kulama bana eku mbala kakanda kibidi ka Uncovered. Bimvua mbala bivua bimueneka bu malu ankavua mumanye. Aa ki mmalu avua Manseba Ben wamba to? Bena mu dîku dietu bavua bamba muvua tshitendelelu tshiende tshibi menemene. Marion uvua mua kuela meji kayi? Tshivuaku ne bua kulubakana to. Meme mumane kubala kakanda ka Uncovered kukavua matuku mapite ndambu, dimue edi mfuma ku mudimu Marion kumbazulaye ne: “Ndi mubale tukanda tuuvua mulue natu atu. Mudi malu malenga a dikema.” Ndisulakana kayipu!

Pa tshizubu tshia ndekelu tshia kakanda aku bavua bamanyishe bua dipatuka dia mukanda mupiamupia wa Enemies, uvua wela bitendelelu bia dishima patoke. Tuakakeba bua kuupeta. Kumpala kua tuetu kutuma mukanda utuvua bafunde bua kuulombesha, Ntemu kampanda wakakokola ku tshiibi tshietu ne kutupeshawu. Mukanda au wakatuambuluisha bua kuangata mapangadika a bungi! Tuakalekela dibuela mu bitanda bikuabu ne tuetu kutuadija kubuela mu bisangilu bia Bantemu ba Yehowa mu Tshisumbu tshia mu Camden, New Jersey. Ngondo mikese panyima, mu Dia lumingu dia 31 Kashipu 1938, bantu bafike ku 50 ba kutudi bakadisangisha mu mashinda kumbelu kua Muanetu wa bakaji Stackhouse (ku nzubu kumvua muye bua kupanyisha kato ya Paska), ne kutelejabu muyuki wa batismo mukuata ku tshisanji muenza kudi Muanetu Nzuji Rutherford. Pashishe tuakashintulula bilamba mu nzubu, ne bantu 19 ba kutudi bakatambula mu kasulu kavua pabuipi apu.

Mudisuike bua kulua mpanda-njila

Matuku makese kunyima kua batismo wanyi, muanetu wa bakaji mukuabu utuvua nende mu tshisumbu wakandondela mushindu utu bantu badibu babikila ne: bampanda-njila, badi bavuije diyisha bantu mudimu wabu munene. Ngakajinga diakamue bua kumanya malu makuabu a bungi, ne mutantshi eu meme kumanyangana ne dimue dîku dijima divua anu ne bampanda-njila. Muntu mukulumpe, Muanetu wa balume Konig, mukajende ne muanende wa bakaji mukole bavua bonso bampanda-njila mu tshisumbu tshivua pabuipi netu. Bu mumvua tatu wa dîku dikese, ngakakema pa kumona bungi bua disanka divua nadi bena mu dîku dia Konig mu mudimu wa buambi. Misangu mivule mvua nya kuabu, mumane kupaya kato mu mashinyi anyi, ne ngenza nabu mudimu wa diyisha ku nzubu ne ku nzubu. Mutantshi eu meme panyi kujinga bua kulua mpanda-njila. Kadi munyi? Meme ne Marion tukavua ne bana bakese babidi, ne mudimu wanyi uvua ungangata dîba dia bungi. Kadi pakatuadija Mvita Mibidi ya Buloba bujima ne bansonga bavule menemene kubuelabu mu busalayi mu ditunga dia États-Unis, kuvua mudimu wa bungi be buetu tuetu bavua kabayi basalayi. Bantu bavua bambela bua meme kupeta miaba ya bungi ya kusumbisha kato, kadi mvua mumanye ne: tshivua mua kuenza bumpanda-njila ne ngenzelu wa mudimu wa nunku to.

Pangakambila muanetu Konig bua dijinga dianyi dia kuikala mpanda-njila, wakangambila ne: “Wewe tungunuka anu ne kuenza mudimu mukole mu mudimu wa Yehowa, ne umuleje tshipatshila tshiebe mu masambila. Yeye neakuambuluishe bua kutshikumbaja.” Mu matuku mapite pa tshidimu tshijima, ngakatungunuka ne kuenza nanku. Misangu mivule mvua ngela meji bua mvese bu mudi wa Matayo 6:8, udi utushindikila ne: Yehowa mumanye majinga etu kumpala mene kua tuetu kumulomba. Ne ngakatungunuka ne kutumikila mubelu wa mu Matayo 6:33, bua kutungunuka ne kukeba diambedi Bukalenge bua Nzambi ne buakane buende. Ngakapeta kabidi dikankamija kudi Muanetu Melvin Winchester, uvua musadidi wa zone (utudi tubikila lelu ne: mutangidi wa tshijengu).

Ngakambila Marion bua bipatshila bimvua nabi. Tuakakula bua mêyi adi mu Malaki 3:10, adi atukankamija bua kuela Yehowa mu diteta ne kumona bikalaye kayi mutulokeshile masanka. Diandamuna diende diakankankamija: “Wewe musue kuenza bumpanda-njila, kujingakanyi buanyi meme to. Ndi mua kushala kulama bana babidi aba paudi wewe mpanda-njila apu. Katuena anu dijinga ne bintu bia bungi to.” Panyima pa bidimu 12 bia dibaka, nkavua mumanye ne: Marion uvua mukaji uvua kayi utulakaja makuta ne wenza malu ne lubatshi lua bungi. Munkatshi mua bidimu bia bungi, Marion mmuenze nanyi mudimu wanyi wa bumpanda-njila bimpe bia dikema, ne bumue bua ku malu adi matuambuluishe bua kuenza bimpe mudimu wa ku dîba ne ku dîba munkatshi mua bidimu bitue ku 60 bu se: mmumanye mua kusanka ne bintu bikese ne kuenza bua bimueneke bu bidi bia bungi.

Mu muvu wa été mu 1941, panyima pa tuetu bamane kuenza ngondo mivule ya masambila ne didifundila bipatshila bia kukumbaja, meme ne Marion tuvua balame ndambu wa makuta, ne tuakasumba mashinyi mikale ne dikadika dia metre 5,50, divua dîku dietu mua kusombelamu. Ngakalekela mudimu umvua ngenza ne kulua mpanda-njila wa pa tshibidilu mu Kashipu 1941, ne kubangila amu pin’apu, ndi anu mu mudimu wa ku dîba ne ku dîba. Muaba wa kumpala wakampeshabu bua kuenzela mudimu uvua bimanyinyi bia bise dikumi mu Njila wa 50 pankatshi pa New Jersey ne Saint Louis mu Missouri, mutuvua ne bua kuenzela mpungilu ku ntuadijilu kua ngondo wa muanda-mukulu. Bakantumina mêna ne adrese ya bana betu bavua kumpenga kua njila au, ne meme kudianjila kubafundila kua kubaleja dîba divuabu mua kutuindila. Patuakabuela mu mpungilu, mvua ne bua kukeba muaba uvua tshibambalu tshia bampanda-njila bua meme kupeta muaba mukuabu wa kuenzela mudimu.

“Ndi ne bua kuela Yehowa mu diteta”

Tuakela bintu mu mashinyi etu pamue ne mikanda ne tuetu kuya mu bisangilu bietu bia musangu wa ndekelu mu Camden bua kulaya bana betu. Bu mutuvua ne bana ba bakaji babidi batekete ba kulama ne katuyi ne muaba musunguluke wa kuya panyima pa mpungilu, bamue bana betu bakamona bipatshila bituvua badifundile bu bivua kabiyi mua kukumbana to, ne ba bungi bavua bamba ne: “Kanuakunenga kanuyi bapingane muaba eu.” Ndi mvuluka mumvua ngamba ne: “Bushuwa, tshiena mbenga bua kupingana. Yehowa wakamba ne: uvua ne bua kungambuluisha, ne ndi ne bua kuela Yehowa mu diteta.”

Kunyima kua bidimu 60 bia bumpanda-njila mu bimenga 20 kumbukila ku Massachusetts too ne ku Mississippi, tudi mua kuamba ne: Yehowa mmukumbaje mulayi wende. Mabenesha adiye mutulokeshile meme ne Marion ne bana banyi ba bakaji babidi mmapite tshintu tshionso tshimvua mua kutekemena bua kupeta kale mu 1941. Munkatshi mua mabenesha au tudi tubadilamu dia mudi bana betu benza bumpanda-njila ne lulamatu mu bisumbu bidi pabuipi netu, ne (dia ndekelu) dia kuikala ne bana ba balume ne ba bakaji ba mu nyuma bafike ku lukama badi batangalake ku mielelu ya mâyi ku Est kua États-Unis. Ndi mulonge ne bantu 52 badi balambule Yehowa Nzambi mioyo yabu, ne Marion yeye mmulonge ne bantu 48.

Mu ngondo wa muanda-mukulu 1941, tuakafika mu Saint Louis, meme kupetangana ne muanetu Thomas Sullivan mufumine ku Betele. Uvua ne mukanda uvuabu bantumine bua kunteka mu mudimu; mvua nawu dijinga bikole bualu mvita ivua yenda isemena pabuipi ne dikuata bantu ku bukole bua kubalongesha busalayi. Meme kuambila muanetu Sillivan ne: mukajanyi uvua uyisha mêba bungi bumue ne anyi, uvua musue kuenza nanyi bumpanda-njila. Nansha muvuabu kabayi benze tshibambalu tshia bampanda-njila mu mpungilu au, Muanetu Sillivan wakatua diakamue tshiala bua Marion kuluaye pende mpanda-njila, ne yeye kutukonka ne: “Nenuenzele bumpanda-njila muaba kayi kunyima kua mpungilu?” Katuvua bamanye to. Yeye kutuambila ne: “Mbimpe, kanulubakanyi to, nenupete muntu mu mpungilu eu udi mumbuke muaba udibu dijinga ne bampanda-njila, ne tshilumbu tshienu netshijike. Nuenu nutufundile bua kutuambila anu muaba unuikala, ne tuetu netunutumine mukanda wa dinutuma nawu.” Atshi ke tshiakenzeka. Biakenzeka ne: Muanetu Jack Dewitt, eu uvua mutangidi wa tshijengu kale, uvua mumanye bamue bana betu ba mu New Market (Virginie) bavua ne nzubu wa bampanda-njila muvuabu dijinga ne bampanda-njila bakuabu. Nunku panyima pa mpungilu, tuakaya ku New Market.

Ku New Market tuakapeta malu mimpe a dikema. Nnganyi mukuabu uvua ne bua kumbuka ku Philadelphie bua kulua kuenza netu bumpanda-njila, m’Benjamin Ransom! Bushuwa, Manseba Ben wakalua! Tuvua ne disanka dia bungi dia kuenza nende mudimu wa ku nzubu ne ku nzubu munkatshi mua bidimu bipite pa 25 kunyima kua yeye mumane kukuna ntente ya bulelela mu mutshima wanyi patutshivua mu Boston! Nansha muakenzaye bidimu bia bungi kabayi bamuteleja, bamuseka ne bamukengesha kudi balela bende, Manseba Ben katu muanji kujimija dinanga diende bua Yehowa ne bua mudimu wa buambi nansha.

Tuakasomba ngondo muanda-mukulu ku nzubu wa bampanda-njila mu New Market. Mu tshikondo atshi, tuakalonga mua kushintakaja mikanda yetu ku nzolo ne mayi. Pashishe Manseba Ben, Marion ne meme pamue ne bantu bakuabu basatu, bakatutuma bua kuikala bampanda-njila ba pa buabu mu tshimenga tshia Hanover, mu provense wa Pennsylvanie (wa kumpala wa ku miaba isambombo ivuabu ne bua kututuma mu Pennsylvanie kubangila mu 1942 too ne mu 1945).

Bampanda-njila ba pa buabu mu tshikondo tshia Mvita Mibidi ya Buloba bujima

Mu tshikondo tshia Mvita Mibidi ya Buloba bujima kuvua misangu ituvua ne bua kutantamena buluishi bukole bualu tuvua tubenga kubuelakana mu malu a mvita, kadi Yehowa uvua anu utuambuluisha. Umue musangu tuetu mu tshimenga tshia provense wa Massachusetts, mashinyi etu aa a kale akanyanguka, ne ngakenda kilometre mivule mu tshitupa tshivua bena Katolike bavua kabayi batusue, bua kupinganyina bantu batuvua bayukile nabu. Ngakapitshila pabuipi ne tshisumbu tshia nsongalume ba tshikisu. Kumanyabu mpala wanyi ne buobu kubanga kuela mbila bikole. Ngakaya ngenda ntua musesu ne mabue avuabu bakupa enda adila apitshila ku matshi kuanyi, njinga bua se: bansongalume abu kabikadi benda bandonda nansha. Ngakafika bimpe kua muntu mukuabu uvua musue bulelela. Kadi muena kumbelu (uvua umue wa ku musalayi bavuabu banemeka wa mu Tshiluilu tshia bena Amerike) wakalomba luse wamba ne: “Ntshiena mua kuyukila nebe dilolo edi to, bualu mvua mupue muoyo bua kukuleja ne: tudi tuya kumona filme.” Ngakumvua buôwa bua bungi pangakavuluka tshisumbu tshia bansongalume bavua bankupa mabue abu bavua mu tshibenda mu njila, bangindile mu dialukila. Kadi mioyo ya munda yakantukija pakangambila muntu umvua muye kutangila eu ne: “Bua tshinyi katuena mua kuya netu tshiapamue? Tudi mua kuya tuenda tuyukila mu njila.” Nenku ngakamuyisha, ne meme kupita kabidi muaba wa bilumbu eu kakuyi lutatu.

Nkatshinkatshi pankatshi pa dîku ne mudimu wa diyisha

Kunyima kua mvita, bakatutuma miaba ya bungi ya kuenzela mudimu mu Virginie, kusangisha ne bidimu muanda-mukulu bia bumpanda-njila bua pa buabu ne bua kashidi mu Charlottesville. Mu 1956 bana banyi ba bakaji bakavua bakole ne babasele, mpindieu meme ne Marion tuakaditua kabidi mu ditambakana, tuetu kuenza bumpanda-njila mu tshimenga tshia Harrisonburg, mu Virginie, ne bumpanda-njila bua pa buabu mu tshimenga tshia Lincolnton, mu provense wa Caroline du Nord.

Mu 1966, bakantuma mu mudimu wa mutangidi wa tshijengu, ngumbuka mu tshisumbu nya mu tshikuabu bua kukolesha bana betu, anu muvua Muanetu Winchester munkankamije panyi pantshivua mu New Jersey mu bidimu bia 1930. Ngakenza bidimu bibidi ngambuluisha tshijengu tshia bisumbu bia mu Tennessee. Pashishe bakatuambila meme ne Marion bua tupingane mu mudimu wetu utuvua bananga bikole, bumpanda-njila bua pa buabu. Kumbukila mu 1968 too ne mu 1977, tuvua bampanda-njila ba pa buabu ku Sud menemene kua États-Unis, miaba mishilangane kumbukila ku Georgie too ne ku Mississippi.

Mu tshimenga tshia Eastman, mu provense wa Georgie, bakanteka mutangidi wa tshisumbu (lelu mutangidi-muludiki) bua kupingana pa muaba wa muanetu munanga Powell Kirkland uvua muenze bidimu bia bungi bu mutangidi wa tshijengu, kadi uvua muikale usama. Uvua muena dianyisha dia bungi ne wakambuluisha bikole. Diambuluisha diende divua ne mushinga wa bungi bualu mu tshisumbu muvua matandu ne bamue bantu banene bavua babuelakanamu. Tshilumbu etshi tshiakakola, ne mvua ngenza mêba a bungi ngenza anu masambila kudi Yehowa. Mvese bu mudi wa mu Nsumuinu 3:5, 6 uvua umvuila mu lungenyi: ‘Eyemena Yehowa ne mutshima webe wonso, kueyemenyi dijingulula diebe dia mianda. Umumanye yeye bimpe mu bienzedi biebe bionso, yeye neakululamijile njila yebe.’ Tuakenza muetu muonso bua kuikala kuakula malu patoke ne bawetu, mushindu’eu ke utuakafika ku dienza bua tshisumbu tshikale mu buobumue.

Mu 1977, tukavua batuadije kumvua mutshioku wa bukulakaje, ne buobu kututuma kabidi mu Charlottesville, muvua bana banyi ba bakaji bonso babidi basombele ne ba bayabu. Munkatshi mua bidimu 23 bishale ebi, tudi basanke bua mutudi benze mudimu mu tshitupa etshi, bambuluishe bua kuenza tshisumbu tshia mu Ruckersville mu Virginie, ne tudi bamone bana ne bankana ba balongi betu ba Bible ba ku ntuadijilu bakola balua bakulu mu tshisumbu, bampanda-njila ne bena ku Betele. Meme ne mukajanyi tutshidi ne bukole bua kuikala ne ndongamu muimpe wa mudimu wa buambi, ne ndi ne diakalenga dia kuambuluisha ne tshisumi bu mukulu mu Tshisumbu tshia Charlottesville Est, ndombola dilonga dia mukanda ne ngenza miyuki ya patoke.

Munkatshi mua bidimu bia bungi, tudi bapete ntatu anu mutu bantu bonso bayipeta. Tshilejilu, nansha mutuvua benze muetu muonso, Doris wakateketa mu nyuma tshikondo kampanda pakavuaye pa kukumbaja bidimu 20, buobu kumusela kudi muntu uvua kayi Ntemu. Kadi katu muanji kujimija kashidi dinanga diende dionso bua Yehowa to, ne muanende wa balume Bill utu muenze bidimu 15 ku Betele wa Wallkill, mu New York. Doris ne Louise mbakamba mpindieu, kadi badi benza mudimu wa bumpanda-njila bua tshibidilu ne disanka pabuipi netu.

Malongesha andi mupete munkatshi mua bidimu

Ndi mulonge bua kutumikila mêyi makese matekete bua kufika ku dienzela Yehowa mudimu biakane: Ikala ne nsombelu mupepele. Ikala ufila tshilejilu mu malu ebe onso, nansha mu malu a mu nsombelu webe wa pa nkaya. Tumikila mibelu mifula kudi “mupika wa lulamatu ne wa budimu” mu malu onso.​—Matayo 24:45, NW.

Marion mmufunde mibelu mikese mimpe bua mushindu wa kuenza bumpanda-njila bimpe eku ukolesha bana: Funda ne ulonde programe mukumbanyine. Vuija bumpanda-njila mudimu webe wa bushuwa. Ikala ne ndilu muimpe. Ikala wikisha bimpe. Kuikadi upitshisha ne dijikija dia lutetuku. Vuija bulelela ne bitupa bionso bia mudimu wa buambi malu adi asankisha a mu nsombelu wa bana bebe. Enza bua mudimu wa diyisha wikale tshintu tshidi tshibasangisha mu nsombelu wabu misangu yonso.

Mpindieu tudi ne bidimu 90 ne pa mutu. Bidimu 62 bikadi bipite katshia tuateleja muyiki wetu wa batismo mu mashinda a mu lupangu lua Stackhouse, ne tukadi benze bidimu 60 mu mudimu wa ku dîba ne ku dîba. Meme ne Marion tudi mua kuamba bimpe ne: Tudi ne disanka dia bungi menemene ne tuanyisha bikole nsombelu wetu. Ndi ne dianyisha divule bua dikankamija dingakapeta patshivua bana banyi batekete bua kuteka bipatshila bia mu nyuma pa muaba wa kumpala ne kutungunuka ne kuenza mudimu bua kubikumbaja, ne ndi kabidi ne dianyisha kudi mukajanyi munanga Marion ne kudi bana banyi bua dikuatshisha diabu munkatshi mua bidimu bionso ebi. Nansha mutudi katuyi ne bubanji bua bungi, misangu mivule ntu mmona mêyi a mu Muambi 2:25 ankumbanyina, adi amba ne: “Udi mumanye mua kumpita meme ku didia ne [dinua] nganyi?”

Bulelela, Yehowa mutukumbajile bimpe menemene mulayi udi mu Malaki 3:10. Bushuwa, ‘mmutuitshikijile masanka, katushiyi tukengela bintu bikuabu babidi’!

[Kazubu/​Tshimfuanyi mu dibeji 29]

MALU ATUDI BAVULUKE A MU BIDIMU BIA MVITA

Bidimu bitue ku 60 panyima pa mvita, dîku dietu dijima ndivuluke malu mimpe a mu bidimu abi.

Doris udi uvuluka ne: “Mu Pennsylvanie muvua mashika. Bumue butuku mashika akafika too ne degré 35 muinshi mua tshijengu.” Louise udi wamba pende ne: “Meme ne Doris tuvua tusombangana pa makasa mu tshibasa tshia ndekelu tshia mu mashinyi etu bua makasa kaakuatshi mashika nansha.”

Doris udi wamba kabidi ne: “Kadi katuvuaku banji kudimona balanda anyi bapangile tshintu. Tuvua bamanye ne: tuvua tutambakana misangu ya bungi kupita bantu ba bungi, kadi misangu yonso tuvua tudia bilenga, ne tuvua tuvuala bilamba bimpe bivuabu batupeshe bitshikale anu bipiabipia kudi bamue balunda betu ba mu Ohio bavua ne bana ba bakaji bavua batupitaku ndambu ku bidimu.”

Louise udi uleja ne: “Mamu ne tatu bavua misangu yonso benza bua tumona ne: mbatunange ne badi batuanyisha, ne tuvua tuenza nabu mêba a bungi mu mudimu wa diyisha. Mudimu eu wakatuvuija bantu ba mushinga ne wakatuambuluisha bua tuetu kulamatangana nabu bikole.”

Paul udi uvuluka ne: “Mvua ne mashinyi a Buick Special wa mu 1936, ne mashinyi au avua mende lumu bua dinyanguka dia mulonda uvua utuangaja nkata. Ndi ngela meji ne: motere ke uvua bukole bua ku mashinyi aa majima. Bivua bimueneka se: mulonda eu uvua unyanguka anu dîba divuaku mashika makole menemene butuku bua ngondo yonso, ne pashishe mvua nya muaba uvuabu bimanshe bishinyishinyi bia kale bua kukeba mulonda mukuabu. Nkavua mupiluke mu dipingaja dia milonda eyi.”

Marion udi wamba ne: “Kanupu karte ka mposo muoyo to. Bavua bafila bintu bionso anu ku karte aka: munyinyi, kasolonyi bua mashinyi, nkata ya mashinyi, bintu bionso. Dîba dionso dituvua tufika muaba mupiamupia uvuabu batutuma, tuvua ne bua kuanji kuya ku biro bia mbulamatadi ne kulomba karte ka mposu. Bivua mua kulomba ngondo ya bungi bua kushisha kupeta karte, ne bivua bimueneka se: misangu yonso ituvua tupeta karte, bavua batutuma muaba mukuabu wa kuenzela mudimu, ne tuvua ne bua kubangulula kabidi dikeba dia kakuabu. Kadi misangu yonso Yehowa uvua utukuba.”

[Tshimfuanyi]

Marion ne meme ne Doris (ku dia bakaji) ne Louise, mu 2000

[Tshimfuanyi mu dibeji 25]

Meme ne Mamu mu 1918, pamvua ne bidimu 11

[Tshimfuanyi mu dibeji 26]

Meme, Louise, Marion ne Doris mu 1948 dîba diakatambula bana banyi ba bakaji aba

[Tshimfuanyi mu dibeji 26]

Foto wa dibaka dietu, mu Kasuamansense 1928

[Tshimfuanyi mu dibeji 26]

Bana banyi ba bakaji (ku dia bakaji menemene ne ku dia balume menemene) ne meme mu tshipalu tshia Yankee Stadium, mu 1955

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu