TSHIENA-BUALU TSHIA KULONGA 35
MUSAMBU WA 123 Tukokele bulongolodi bua Nzambi ne lulamatu
Mua kuambuluisha bantu badibu bumbushe mu tshisumbu
“Disanka dinene nedikale mu diulu bua muenji wa mpekatu umue udi unyingalala bua mpekatu yende kupita bua bantu bakane 99 badi kabayi ne bualu bua kunyingalala bua mpekatu yabu.”—LUKA 15:7.
LUNGENYI LUNENE
Netumone ne: bidi bikengela kumbusha bamue bantu mu tshisumbu ne netumone mudi bakulu mua kubambuluisha bua banyingalale bua mpekatu yabu ne basemene kabidi pabuipi ne Yehowa.
1-2. a) Mmunyi mudi Yehowa umona muntu udi muenze mpekatu munene kayi unyingalala? b) Yehowa mmusue bua muntu udi muenze mpekatu enza tshinyi?
YEHOWA katu ubuikila mêsu pa mpekatu to, mmuyikine. (Mis. 5:4-6) Udi utulomba bua tutumikile mikenji yende miakane idi mu Bible. Bushuwa, Yehowa katu ukeba ne: tuenze malu bu bantu bapuangane to. (Mis. 130:3, 4) Kadi katu wanyisha “bantu babi badi bavuija ngasa wa Nzambi wetu tshia kudibingisha natshi bua tshikadilu tshia dikamakama” to. (Yuda 4) Ke bualu kayi Bible udi wakula bua “dibutuka dia bantu babi” ku mvita ya Nzambi ya Armagedone.—2 Pet. 3:7; Buak. 16:16.
2 Kadi Yehowa ki mmusue bua muntu nansha umue abutudibue to. Anu mutukadi bamone mu biena-bualu bikuabu bishale, Bible udi uleja bimpe ne: “mmusue bua bonso bafike ku dinyingalala bua mpekatu yabu.” (2 Pet. 3:9) Bakulu bena Kristo batu ne lutulu patubu bambuluisha bantu badi benze mpekatu bua kushintuluka ne kuanyishibua kudi Yehowa. Kadi ki mbantu bonso batu banyingalala bua mpekatu idibu benze to. (Yesh. 6:9) Bamue batu batungunuka anu ne kuyenza nansha bakulu babambuluishe njila ne njila bua kunyingalala. Ntshinyi tshidi bakulu ne bua kuenza dîba adi?
“UMBUSHAYI MUNTU MUBI AU MUNKATSHI MUENU”
3. a) Ntshinyi tshidi Bible muambe bua kuenza ne muntu udi kayi unyingilala bua mpekatu wende? b) Bua tshinyi tudi mua kuamba dîba adi ne: mu ngumvuilu kampanda, yeye nkayende ke udi musungule bua bamumbushe mu tshisumbu?
3 Padi muntu kayi unyingalala bua mpekatu wende, bakulu kabena ne tshikuabu tshia kuenza to, badi ne bua kutumikila dîyi didi mu 1 Kolinto 5:13 dia ne: “Umbushayi muntu mubi au munkatshi muenu.” Mu ngumvuilu kampanda, muenji wa bubi au ke udi mudisunguile dimumbusha adi. Udi upuola tshivuaye yeye nkayende mukune. (Gal. 6:7) Bua tshinyi tudi tuamba nanku? Bualu nansha mudi bakulu bamuambuluishe njila ne njila, ki mmunyingalale bua mpekatu wende to. (2 Bak. 17:12-15) Malu adiye wenza adi aleja ne: udi ubenga kutumikla mikenji ya Yehowa.—Dut. 30:19, 20.
4. Bua tshinyi batu bamanyisha tshisumbu padibu bumbushamu muntu udi kayi munyingalale bua mpekatu wende?
4 Padibu bumbusha muntu udi kayi munyingalale bua mpekatu wende mu tshisumbu, badi bamanyisha benamu ne: kena kabidi Ntemu wa Yehowa to.a Padibu bamanyisha nanku, ki mbua kumupuekesha milongo to, kadi mbua bena mu tshisumbu batumikile didimuija didi mu Bible dia “kulekela kusomba” nende ne dia kubenga ‘kudia nansha’ nende. (1 Kol. 5:9-11) Yehowa udi ne tshidiye muambile nanku. Ke tshidi mupostolo Paulo mufunde, tshia ne: “Luevene lukese ludi lubandisha bukula buonso busopa.” (1 Kol. 5:6) Bobu kabayi bumbushe muntu udi kayi munyingalale bua mpekatu wende mu tshisumbu, bena Kristo bakuabu badi mua kuela meji ne: nanku kabiena ne mushinga bua kutumikila mikenji ya Yehowa to.—Nsu. 13:20; 1 Kol. 15:33.
5. Mmunyi mutudi mua kumona muntu udibu bumbushe mu tshisumbu? Bua tshinyi?
5 Mmunyi mutudi mua kumona muntu udibu bumbushe mu tshisumbu? Nansha mutudi katuyi tusomba kabidi nende, mbimpe tumumone bu mukoko mujimine, katuambi ne: mmuye luonso, kuende nkujike to. Mukoko wetu muena dîna eu wowu mupambuke mu tshikumbi, si udi anu mua kupinganamu. Vuluka ne: mmuntu uvua mudilambule kudi Yehowa. Bia dibungama, kena wenza malu bilondeshile mutshipu uvuaye muenze to, bimuteka mpindieu mu njiwu. (Yeh. 18:31) Kadi anu bu mudi Yehowa Nzambi wa luse, tudi batekemene ne: neapingane mu tshisumbu. Mmunyi mudi bakulu mua kuambuluisha muntu udibu bumbushe mu tshisumbu?
MUDI BAKULU BAMBULUISHA MUNTU UDIBU BUMBUSHE MU TSHISUMBU
6. Mmalu kayi enza bakulu bua kuambuluisha muntu udibu bumbushe mu tshisumbu?
6 Padibu bumbusha muntu mu tshisumbu, bakulu badi balekela kumuambuluisha bua kupingana kudi Yehowa anyi? Tòo. Padi komite wa bakulu umanyisha muntu udi kayi munyingalale bua mpekatu wende ne: neumbushibue mu tshisumbu, neamumvuije malu ikalaye ne bua kuenza bua kupingana mu tshisumbu. Kadi kabakuimanyina apu to, nebamuambile ne: nebajinge bua kutuilangana nende kabidi panyima pa ngondo mikese bua kumanya bikalaye mushintulule meji ende. Panyima pa ngondo mikese ayi, yeye muitabe bua kutuilangana nabu, nebamusengelele bua kunyingalala bua mpekatu wende ne kupingana mu tshisumbu. Nansha yeye kayi mushintuluke, bakulu nebatungunuke anu ne kutuilangana nende, bamulomba bua anyingalale bua mpekatu wende.
7. Padi muntu umbushibua mu tshisumbu, mmunyi mudi bakulu baleja mudibu ne luse lua buena lua Yehowa? (Yelemiya 3:12)
7 Yehowa utu umvuila bantu badi bumbushibue mu tshisumbu luse, nunku bakulu badi bamuidikija. Tshilejilu, Yehowa kakindila bua bantu bende bena Isalele banyingalale bua mpekatu yabu kumpala kua yeye kubambuluisha to. Kadi wakakeba tshia kubenzela kumpala mene kua bobu kuleja ne: bavua bashintuluke. Anu mutuvua bamone mu tshiena-bualu tshibidi tshia mu biena-bualu ebi, Yehowa wakaleja mudiye ne luse pakambilaye muprofete Hoshea bua kulengejangana ne mukajende utshivua anu muditue mu dienza mpekatu. (Hosh. 3:1; Mal. 3:7) Bu mudi bakulu bena Kristo bidikija Yehowa, mbasue bua muenji wa bubi apingane mu tshisumbu, kabayi bamukoleshila malu to.—Bala Yelemiya 3:12.
8. Mmunyi mudi tshilejilu tshia Yezu tshia muana mujimine tshituambuluisha bua kujingulula ne: Yehowa udi ne luse? (Luka 15:7)
8 Vuluka tshilejilu tshia muana mujimine tshituvua bakonkonone mu tshiena-bualu tshibidi. Pavua tatuende mumumone upingana kumbelu, ‘wakaya lubilu, kumupukila ne kumutuaye mishiku ne bulenga.’ (Luka 15:20) Mona ne: tatu kavua muindile bua muana anji kumulomba luse to. Kadi wakaya yeye lubilu kudiye bualu uvua mumunange. Bakulu badi pabu badienzeja bua kuikala ne meji a mushindu eu bua bantu badi bumbushibue mu tshisumbu. Mbasue bua bapingane kudi Yehowa. (Luka 15:22-24, 32) Padi muntu uvua muenze mpekatu upingana mu tshisumbu, Yehowa ne Yezu ne banjelu ne bena mu tshisumbu bonso badi bumvua disanka dia bungi be!—Bala Luka 15:7.
9. Ntshinyi tshidi Yehowa ulomba bantu badi benze mpekatu?
9 Bilondeshile malu atukadi bakonkonone, tudi balonge ne: Yehowa katu witaba bua muntu udi kayi munyingalale bua mpekatu wende ashale mu tshisumbu to. Kadi katu umuela nyima to. Mmusue bua apingane kudiye. Hoshea 14:4 udi uleja meji adi Yehowa welela bantu badi kabayi banyingalale bua mpekatu yabu. Yehowa udi wambamu ne: “Nengondope dipanga diabu dia lulamatu. Nembanange ku disua dianyi meme, bualu tshiji tshianyi [ntshijike].” Mêyi aa adi bushuwa asaka bakulu bua kumona malu adi aleja ne: muntu mmutuadije kunyingalala bua mpekatu wende. Adi kabidi ajadikila muntu udi mubenge Yehowa ne: Yehowa mmumunange ne mmusue bua apingane kudiye.
10-11. Mmunyi muadienzeja bakulu bua kuambuluisha muntu uvua mumbushibue mu tshisumbu kale?
10 Netuambe tshinyi bua muntu uvua mumbushibue mu tshisumbu kale, pamuapa kukadi bidimu bia bungi? Pamuapa muntu wa mushindu eu ukadi mulekele kuenza mpekatu uvuabu bamumbushile mu tshisumbu. Imue misangu, katshiena nansha uvuluka tshivuabu bamumbushile mu tshisumbu to. Nansha yeye ukadi muenze bidimu bungi kayi, bakulu nebadienzeje bua kumanya muaba udiye musombele bua kumukumbula. Musangu wonso udibu bamukumbula, nebikale bamulomba bua kusambila nende, pashishe bamulomba kabidi bua apingane mu tshisumbu. Muntu yeye ukadi muenze bidimu bia bungi pambelu pa tshisumbu, kakuyi mpata, ukadi mutekete mu nyuma bikole. Nunku yeye muambile bakulu ne: mmusue kupingana mu tshisumbu, badi mua kulongolola bua muanetu kampanda alonge nende Bible nansha bobu kabayi banji kumupingaja mu tshisumbu. Tukuate muaba eu ne: bakulu ke bikala ne bua kulongolola malu bua dilonga dia Bible edi dienzeke.
11 Yehowa nNzambi wa luse. Nunku bakulu badi bamuidikija pabu padibu bakeba bantu bonso badi bamulekele ne babalomba bua bapingane kudiye. Padi muntu uleja mudiye munyingalale bua mpekatu wende ne mulekele tshikadilu tshiende tshibi, badi mua kumupingaja mu tshisumbu ne lukasa.—2 Kol. 2:6-8.
12. a) Ndîba kayi didibi mua kulomba bakulu bua batambe kuikala ne budimu? b) Bua tshinyi katuena mua kuamba ne: kudi imue mpekatu idi Yehowa kayi mua kubuikidila muntu? (Tangila kabidi dimanyisha dia kuinshi kua dibeji.)
12 Kudi dîba didibi mua kulomba bakulu bua kutamba kuikala ne budimu kumpala kua kupingaja muntu mu tshisumbu. Tshilejilu, bikalabi ne: muntu uvua munyange muana ne malu a masandi anyi mulue mutontolodi peshi mulongolole malu muinshi muinshi bua kushipa dibaka, bakulu badi ne bua kuikala batuishibue ne: mmunyingalale menemene bua malu au. (Mal. 2:14; 2 Tim. 3:6) Badi ne bua kukuba tshisumbu. Kadi tudi ne bua kumanya ne: Yehowa neitabe bua muntu yonso udi unyingalala ne muoyo mujima bua mpekatu yende ne uyilekela, apingane kudiye. Nunku, nansha bakulu bikale ne budimu kumpala kua kupingaja muntu udi muenze malu au, kabena ne bua kuamba, kuela ne kalele ne: Yehowa kena mua kufuila muntu wa mushindu eu luse nansha kakese to.b—1 Pet. 2:10.
TSHIDI BENA MU TSHISUMBU MUA KUENZA
13. Ndishilangana kayi didi pankatshi pa mushindu utudi tumona muntu udi mubedibue ne muntu udi mumbushibue mu tshisumbu?
13 Tuvua bamone mu tshiena-bualu tshishale ne: padibu bamanyisha mu tshisumbu ne: muanetu kampanda mmubedibue, tudi mua kutungunuka ne kusomba nende bualu uvua munyingalale bua mpekatu wende ne mulekele tshikadilu tshiende tshibi. (1 Tim. 5:20) Utshidi anu muena mu tshisumbu ne udi dijinga ne kusomba ne bena Kristo nende bakuabu bua kumukankamija. (Eb. 10:24, 25) Kadi kabiena nanku bua muntu udi mumbushibue mu tshisumbu to. Bua eu yeye, Bible udi wamba ne: ‘tulekele kusomba nende,’ ne ‘katudi nansha ne nende’ to.—1 Kol. 5:11.
14. Kondo ka muoyo ka muena Kristo kadi mua kumusaka bua kuenza tshinyi ne muntu udi mumbushibue mu tshisumbu? (Tangila kabidi tshimfuanyi.)
14 1 Kolinto 5:11 utudi bakonkonone, udi usua kuamba ne: katuena mua kubikila muntu udibu bumbushe mu tshisumbu mu bisangilu anyi kumuela muoyo padiye ubuelamu anyi? Tòo. Tudi bamanye ne: katuena mua kusomba nende to, kadi kondo ka muoyo ka muena Kristo kalongesha kudi Bible kadi mua kumusaka bua kumubikila mu bisangilu anyi kubenga kumubikilamu. Udi mua kuikala mulela wende anyi muntu uvua mulunda wende munene. Yeye muluamu, ntshinyi tshitudi mua kuenza? Kumpala, katuvua mua kuela muntu wa nunku muoyo to. Kadi kondo ka muoyo ka muena Kristo kalongesha kudi Bible kadi kabidi mua kumusaka bua kumuela muoyo anyi kubenga kumuelawu. Bamue badi mua kudiumvua basakibue bua kumuela muoyo anyi kumujingila difika dilenga mu bisangilu. Kadi katuena ne bua kulepesha nende muyuki anyi kubanga kusomba nende to.
Kondo ka muoyo ka muena Kristo kalongesha kudi Bible kadi mua kumusaka bua kubikila muntu udi mumbushibue mu tshisumbu mu bisangilu anyi kubenga kumubikilamu. Kadi mua kumusaka kabidi bua kumuela muoyo mu tshikoso padiye uluamu anyi kubenga kumuelawu (Tangila tshikoso 14)
15. Mpekatu kayi udibu bakuile mu 2 Yone 9-11? (Tangila kabidi kazubu ka ne: “Yone ne Paulo badi bakula bua mpekatu wa muomumue anyi?”)
15 Kadi bamue badi mua kudiebeja ne: ‘Bible ki mmuambe ne: muena Kristo udi wela muntu wa mushindu eu muoyo udi ulua muabanyanganyi nende wa midimu yende mibi anyi?’ (Bala 2 Yone 9-11.) Bilondeshile mvese idi kuulu kua mvese wa 9, mutontolodi anyi muntu yonso udi usaka bakuabu bua kuenza malu mabi ke muntu wa kubenga kuela muoyo. (Buak. 2:20) Nunku muntu yeye umuangalaja malongesha adi eleja ne: mmulue mutontolodi anyi usaka bantu ku dienza malu mabi, bakulu kabakulongolola malu bua kuya kumukumbula to. Bushuwa, tudi anu batekemene ne: neanyingalale bua mpekatu wende. Kadi katuakuela muntu wa nunku muoyo anyi kumubikila mu bisangilu to, anu panyingalalaye bua mpekatu wende.
YEHOWA UTU UMVUILANGANA LUSE, MUIDIKIJA
16-17. a) Yehowa mmusue ne: muntu udi muenze mpekatu enze tshinyi? (Yehezekele 18:32) b) Mmunyi mudi bakulu mua kuleja ne: mbenzejanganyi ba mudimu ne Yehowa padibu bambuluisha muntu udi muenze mpekatu munene?
16 Biena-bualu bitanu bia mu Tshibumba tshia Nsentedi etshi mbitulongeshe tshinyi? Mbitulongeshe ne: Yehowa ki mmusue bua muntu nansha umue abutudibue to! (Bala Yehezekele 18:32.) Mmusue ne: muntu udi wenza mpekatu alengejangane nende. (2 Kol. 5:20) Ke bualu kayi katshia kale, Yehowa utu anu usengelela batendeledi bende bavua bamubenge bua kunyingalala bua mpekatu yabu ne bua kupingana kudiye. Bakulu badi ne diakalenga dia kuikala benzejanganyi ba mudimu ne Yehowa padibu badienzeja bua kufikisha bantu ku dinyingalala bua mpekatu idibu benze.—Lomo 2:4; 1 Kol. 3:9.
17 Elabi meji disanka didi Yehowa ne Yezu ne banjelu bumvua padi muntu udi muenze mpekatu unyingalala bua mpekatu au! Yehowa, Tatu wetu wa mu diulu, udi umvua disanka dia bungi padi mukoko wende uvua mujimine upingana mu tshisumbu. Patudi tuelangana meji a mudi Yehowa ne luse ne utuleja ngasa wende, bidi bitusaka bua kumunanga bikole.—Luka 1:78.
MUSAMBU WA 111 Malu atudi ne bua kusankila
a Katuakuikala kabidi tuakula bua dipatshibua to. Kadi bilondeshile mêyi a Paulo adi mu 1 Kolinto 5:13, netuikale tuakula bua diumbushibua mu tshisumbu anu mudi mvese eu uleja.
b Bilondeshile Bible, Nzambi kena mua kufuila bamue bantu luse to. Bantu ba mushindu au mbapangadije bua kutungunuka anu ne kuenza malu adi Nzambi mubenge. Anu Yehowa ne Yezu ke badi mua kumona ni badi mua kufuila bantu abu luse.—Mâko 3:29; Eb. 10:26, 27.