TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • g21 No. 3 dib. 10-13
  • Tshidi Bible wamba

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Tshidi Bible wamba
  • Tabulukayi!—2021
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Tshidi Bible kayi wamba
  • Nzambi wakatuadija kufuka diulu, buloba, ne bionso bidimu dîba kayi?
    Mandamuna a nkonko ya mu Bible
  • Tudi bafike ku dikala ne muoyo mushindu kayi?
    Shala ne muoyo kashidi!—Dilonga dia Bible dia nuenda nuyukila
  • Mamanya a bia panu adi apetangana ne tshidi Bible wamba anyi?
    Mandamuna a nkonko ya mu Bible
  • Mudi dîba ne mabulungu adi anyungulukaku bifike ku dikalaku
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2007
Tangila bikuabu
Tabulukayi!—2021
g21 No. 3 dib. 10-13

Tshidi Bible wamba

“Eku nkulondolola kua malu a diulu ne buloba tshikondo tshivuabu babifuke.” (Genese 2:4) Muaba eu Bible udi umvuija mu mêyi makese mushindu uvua diulu ne buloba buetu ebu bifike ku dikalaku. Tshidi Bible wamba tshidi tshipetangana ne mamanya a bia panu anyi? Tukonkononayi bilejilu ndambu.

Tshibangidilu: Bakafuka diulu ditudi tumona ne mêsu ne buloba

Diulu, buloba, ne bionso bidimu bitu anuku anyi?

Genese 1:1 udi wamba ne: “Ku tshibangidilu Nzambi wakafuka diulu ne Buloba.”

Kumpala kua bidimu bia 1950, bamanyi ba bia panu ba bungi badi bende lumu bavua bamba ne: diulu, buloba, ne bionso bidimu bitu anuku. Kadi malu adi bamanyi ba bia panu bajingulule bidimu bishale ebi mmafikishe mpindieu ba bungi ba kudibu ku diamba ne: diulu, buloba, ne bionso bidimu bidi ne ntuadijilu.

Buloba buvua mushindu kayi ku tshibangidilu?

Genese 1:2, 9 udi wamba ne: pavua buloba bufukibue “kabuvua busunguluke ne kabuvua ne tshintu to,” buvua bubuikila kudi mâyi.

Bamanyi ba bia panu badi pabu bitaba bualu ebu. Patrick Shih umue wa kudibu udi uleja ne: ku tshibangidilu “mu tshibungibungi tshidi tshinyunguluke buloba kamuvua kapepe ka kimpe kadi bantu ne nyama mua kueyela kushala ne muoyo to . . . Buloba buine kabuvua nansha busankisha bua kububandila to.” Mu tshibejibeji kampanda tshia malu a mabulunge ne mitoto mbafunde ne: “Padibu benze makebulula matuku mashale aa mbasangane ne: kale buloba bujima buvua bubuikila kudi mâyi, kakuyi muaba nansha umue uvua buloba bume bumueneka to.”​—Astronomy.

Mushindu uvua tshibungibungi atshi tshishintuluke mu kupita kua bidimu

Mu Genese 1:3-5 mbaleje ne: pavua butoke butuadije kubuela mu tshibungibungi tshidi tshinyunguluke buloba kabuvua mua kumueneka kuvuabu bufumina kumbukila pa buloba to. Dîba ne ngondo biakatuadija kumueneka bimpe anu panyima pa matuku kumbukila pa buloba.​—Genese 1:14-18.

Bible kena wamba ne: bavua bafuke bintu bionso bidi ne muoyo mu matuku etu asambombo a mêba 24 to

Bena mu tshibambalu kampanda tshitu tshienza makebulula pa nyungulukilu wa bantu mbaleje ne: tshibungibungi atshi tshivua tshipitshisha anu bukenke bukese patupu buvua bufike pa buloba. Badi bamba ne: “Dibungi didibu babikila ne: gaze metane divua mu lupepele luonso pa buloba tshikondo atshi.” Pashishe “dibungi adi diakatangalaka, diulu kutuadijadi kumueneka dia ble.”

Muvua bintu bidi ne muoyo pa buloba bifukibue bienda bilondangana

1​—Dituku dia kumpala: Bukenke budi bubuela mu tshibungibungi buya butangile pa buloba.​—Genese 1:3-5

2​—Dituku dibidi: Mâyi mabuikile buloba buonso ne matshima abanda. Mâyi ne matshima mmatapuluke, ne mmashilangane bikole.​—Genese 1:6-8

3​—Dituku disatu: Mâyi adi akepela pa buloba pashishe buloba bume budi bumueneka.​—Genese 1:9-13

4​—Dituku dinayi: Dîba ne ngondo bidi bituadija kumueneka kumbukila pa buloba.​—Genese 1:14-19

5​—Dituku ditanu: Nzambi udi ufuka bifukibua bia mu mâyi ne bidi bibuuka muulu bikale ne mushindu wa kulelangana bilondeshile mishindu yabi.​—Genese 1:20-23

6​—Dituku disambombo: Badi bafuka nyama, minene ne mikese. Badi bafuka mulume ne mukaji ba kumpala ku ndekelu kua dituku disambombo.​—Genese 1:24-31

Mu Genese 1:20-27 badi baleja ne: bakatuadija ne mishipa, pashishe nyunyi, nyama ya pa buloba, ne ndekelu wa bionso kuluabu kufuka bantu. Bamanyi ba bia panu batu bamba ne: mishipa ya kumpala yakalua ne muoyo tshikondo tshile kumpala kua nyama idi yamusha kuluayi payi ne muoyo, bantu bobu bakalua kulua ne muoyo panyima pa tshikondo tshile menemene.

Bible kena wamba ne: bintu bidi ne muoyo kabiena mua kushintuluka mu kupita kua bidimu to

“Mu Genese nshapita wa kumpala mbambe anu malu mu tshikoso, kadi bidi bikemesha bikole bua kumona mudi malu au apetangana ne bidi bamanyi ba bia panu balue kujingulula.”—Gerald Schroeder, mumanyi wa malu a fizike.

Tshidi Bible kayi wamba

Bantu bakuabu batu bamba ne: malu adi Bible wamba kaena apetangana ne bidi bena meji bapete padibu bakebulule to. Kadi badi bela meji mushindu au bualu ki mbumvue bimpe tshidi Bible wamba menemene.

Bible kena wamba ne: diulu, buloba, ne bionso bidimu bidi anu ne bidimu 6 000 patupu to. Bible yeye udi wamba anu ne: bavua bafuke diulu, buloba, ne bionso bidimu “ku tshibangidilu.” (Genese 1:1) Kena uleja bule bua tshikondo tshikadi tshipite katshia babifuka to.

Bible kena wamba ne: bavua bafuke bintu bionso bidi ne muoyo mu matuku etu asambombo a mêba 24 to. Batu batela kabidi muaku “dituku” mu Bible padibu basue kuakula bua tshikondo tshia bule kampanda. Tshilejilu, badi babikila tshikondo tshivuabu bafuke diulu, buloba, ne bionso bidimu (mmumue ne: “matuku” asambombo a bufuki adibu bakuile mu Genese nshapita wa 1) ne: “dituku divua Yehowaa Nzambi muenze buloba ne diulu.” (Genese 2:4) Nunku dituku dionso dia mu “matuku” asambombo a bufuki avua Nzambi muenze mudimu wa kulongolola buloba ne kufuka bintu bidi ne muoyo didi dileja tshikondo tshile menemene.

Bible kena wamba ne: bintu bidi ne muoyo kabiena mua kushintuluka mu kupita kua bidimu to. Mu mukanda wa Genese mbaleje ne: bavua bafuke nyama “bilondeshile mishindu yayi.” (Genese 1:24, 25) Muaku “mishindu” udibu batele mu Bible eu udi ukongoloja bisumbu bishilashilangane bia bikunyibua ne bia bintu bidi ne muoyo. Nunku “mushindu” umue wa bintu udi mua kukongoloja bisumbu bishishilangane bia bintu abi. Kufunda muaku eu nunku kudi kupatula lungenyi lua ne: bua “mushindu” kampanda wa bifukibua bidi bisombele muaba umue, kudi mua kulua kumueneka dishilangana mu bisumbu biabi mu kupita kua bidimu.

Udi wela meji kayi?

Anu mutukavua bamone kuulu eku, Bible udi wakula anu bua malu makese majalame a muvuabu bafuke diulu ne buloba, muakalongololabu buloba ne mushindu uvuabu bafuke bintu bidi ne muoyo. Mu bulelela Bible uvuaku kabidi mulue kuakula bua Uvua mufuke bintu bionso abi anyi? Mukanda kampanda udi wamba ne: “Muoyo mmufumine ku bukole kampanda bua pa buabu budi kabuyi bumueneka, ne bualu ebu budi bupetangana ne tshidi bamanyi ba bia panu bamba.”​—Encyclopædia Britannica.b

Tshia kuelela meji:

Bala Genese 1:1–2:4. Teta kumona mudi tshidi mvese eyi yamba tshishilangane ne bitu mianu ya kale yamba bua bufuki. Tshilejilu, bena Babilona bavua bitaba ne: diulu ne buloba ne bantu mbifumine ku tshitalu tshia nzambi mukaji kampanda ne mashi a nzambi kansanga. Bena Ejipitu ba kale bobu bavua batshinka ne: nzambi Râ uvua mufuke bantu ne binsonji. Bamue bantu ba mu Chine batu bela meji ne: tshitalu tshia muntu munene kampanda mule wa mfiondo ntshikudimuka tshilue bimue bintu bia mu bufuki, bamba ne: bantu mbafumine ku tuishi tuvua pa tshitalu atshi. Mbimueneke patoke ne: tshidi Bible wamba bua bufuki ntshishilangane ne malu adibu bambe mu mianu eyi. Tshidibu bambe mu Bible tshidi tshipetangana ne tshidi bamanyi ba bia panu bamba.

Tangila filme wa minite inayi wa Diulu, buloba, ne bionso bidimu bavua babifuke anyi? Keba tshiena-bualu tshia filme eu mu jw.org.

a Bible udi uleja ne: Yehowa ke dîna dia Nzambi.

b Mukanda eu kawena uleja patoke ne: bavua bafuke bintu bidi ne muoyo to.

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu