Nzambi mmukumanye menemene anyi?
“O Yehowa, . . . ukadi mumane kuibidilangana ne njila yanyi yonso.”—MUSAMBU WA 139:1, 3.
1. Bantu bavule batuku ne mmuenenu wa se: ‘bakuabu kabena babumvua’ bua kutshina kuabu, ntatu yabu ne mateta abu anyi?
KUDIKU kampanda udi mumanye menemene kutshina kuebe, ntatu yebe ne mateta biudi upeta anyi? Mu bulongolodi ebu, mudi miliyo ya bantu, bansonga ne bakulumpe, badi kabayi ne dîku anyi balunda badi baditatshisha bua tshidi mua kubafikila. Nansha mu dîku pamu, bakaji bavule—eyowa, ne balume kabidi badi ne mmuenenu wa se: eu udibo babanyangana nende nzubu kêna mumanye menemene bujitu budibu nabu pa makaya. Ke bua tshinyi mu tshikondo tshia ndululu ne ditekeshibua mu maboko, bitu bibafikila bua kutololangana ne miaku eyi: “Kadi, katu ungumvua to!” Bansonga bavule badi bamba pabo ne: muntu nansha umue katu ubumvua. Kadi, ku bantu aba buonso badi bajinga bua kuikalabu batamba kubumvua, kudi aba badi bapete tshipatshila mu nsombelu wabu. Mmunyi mudibi nanku?
2. Ntshinyi tshidi tshiambuluisha batendeledi ba Yehowa bua kuikala ne nsombelu wa disankishibua?
2 Bualu, nansha babumvua anyi kabayi babumvua kudi bantu nabu, badi ne dishindika dia se: ku luende luseke, Nzambi mmumanye mateta abu ne bu mudibu bamusadidi bende, kêna ubashiya nkayabu mu ntatu nansha. (Musambu wa 46:1) Kupita apu, Dîyi dia Nzambi ditentekeja pa diambuluisha dia bakulu bena nkristo bena kuzanzamuka didi dibapetesha mushindu wa kumona dia muamua dia tunyinganyinga tuabu. Ku diambuluisha dia Mifundu, badi bajingulula se: mudimu wabu wa lulamatu udi ne mushinga mukole ku mêsu kua Nzambi, kabidi ne: aba badi baashila ditekemena diabu kudiye ne mu ndongoluelu idiye muangate ku butuangaji bua Yezu Kristo, badi ne dishindika bua matuku atshilualua.—Nsumuinu 27:11; 2 Kolinto 4:17, 18.
3, 4. (a) Nku tshinyi kudi dimanya dia se: “Yehowa n’Nzambi,” kabidi ne: yeye ke “udi mutufuke” dituambuluisha bua kupeta disanka mu mudimu wende? (b) Bua tshinyi tudi ne dieyemena dijima mu dinanga dia Yehowa?
3 Pamu’apa, udi mua kuikala mumanye Musambu wa 100:2, udi wamba ne: “Sadilayi Yehowa ne musangelu. Buelayi kumpala kuende ne lubila lua disanka.” Mbantu bungi munyi badi batendelela menemene Yehowa mushindu’eu? Mvese 3 udi utupesha mabingila mashindame bua kuenza nenku, bualu tudi tupetamu divuluija edi: “Numanye ne: Yehowa udi Nzambi. Yeye ke wakatufuka, ki ntuetu nkayetu nansha. Tudi tshisamba tshiende ne mikoko ya mu mpata wende.” Mu mifundu ya tshiena-Ebelu, badi bafunkuna Yehowa ku muaku ʼElo·himʹ, udi uzangika bunene bua bumfumu buende, bua buneme buende ne bua bulenga buende. Udi Nzambi umuepele mulelela. (Dutelonome 4:39; 7:9; Yone 17:3) Basadidi bende badi balonga mua kumanya Bunzambi buende, ki ng’amu bu dilongesha didibo mua kubapesha, kadi, mbu bualu bulelela budibo bamonemone, budibo bajadika ku butumike buabu, ku dieyemena diabu ne ku dimulamata diabu.—1 Kulondolola 28:9; Lomo 1:20.
4 Bu mudi Yehowa muikale Nzambi udi ne muoyo, udi mene mukumbane mua kubala nansha mu mutshima wetu, kakuena bualu nansha bumue budi busokome ku mêsu ende. Mmumanye bimpe bitambe tshionso tshidi tshipitakana mu nsombelu yetu. Mmumanye bua tshinyi tudi ne ntatu ne bua tshinyi tudi tulubakana mu lungenyi ne mu mpampakenu. Bu mudiye Mufuki, mmutumanye bimpe bitambe kupita ne pa mushindu utudi badimanye tuetu bine. Mmumanye mushindu wa kutuambuluisha bua kutantamena nsombelu kampanda ne tshia kuenza bua kupeta disulakajibua dia musangu mule. Bituadifila kudiye ne mutshima wetu mujima—amu bu mulami wa mikoko udi mukongoloje kana ka mukoko mu tshiadi tshiende—neatutuadile diambuluisha diuwule tente ne dinanga. (Nsumuinu 3:5, 6; Yeshayi 40:10, 11) Dilonga dia Musambu wa 139 didi mua kukolesha bikole dieyemena dia mushindu’eu.
Eu udi umona njila yetu yonso
5. Mmu ngumvuilu kayi mudibu bambe ne: Yehowa udi ‘ufukuna munda’ muetu, ne bua tshinyi mbualu bua kujinga?
5 Ne dianyisha diondoke, mufundi wa Misambu Davidi ufundile ne: “O Yehowa, wafukunyi munda muanyi, ne udi mummanye.” (Musambu wa 139:1) Davidi uvua mutuishibua bua se: dimanya divua nadi Yehowa pa bidi bimutangila kadivua dia pa mutu pa mutu to. Nzambi kavua umona Davidi bu muvua bantu mua kumumona to, bamona amu tshilunji tshiende, bumpelembua peshi dizanzamuka diende mu kuimba ne lunzenze. (1 Samuele 16:7, 18) Yehowa uvua “mufukune munda” mua Davidi, bualu uvua uditatshisha ne dinanga bua makanda ende a mu nyuma. Biwikala umue wa ku bamusadidi bende baditshipe, ushale kumanya se: Yehowa mmukumanye pebe bimpe amu bu muvuaye mumanye Davidi. Lungenyi elu kaluenapu lujuula munda muebe mmuenenu wa dianyisha ne wa ditshina popamue anyi?
6. Mmunyi mudi Musambu wa 139:2, 3 uleja ne: Yehowa mmumanye bionso bitudi tuenza, ne mmumanye too ne meji etu wonso?
6 Midimu yonso ya Davidi ivua miadija patoke ku mêsu kua Yehowa, ne Davidi uvua mumanye muanda eu. “Wewe, udi mumanye pandi nnsomba ne pandi mbiika,” ke tshakafunda mufundi wa Misambu. “Udi umuena meji anyi ku bule. Pandi nngenza luendu ne pandi nshala mulale, udi wuapima, ne ukadi muibidilangane ne njila yanyi yonso.” (Musambu wa 139:2, 3) Yehowa udi mu diulu, muaba mule mutambe ne buloba, kadi abi kabivua bimupumbisha bua kumanya tshivua Davidi wenza peshi ku tshivuaye wela meji nansha. Uvua “upima,” mbuena kuamba ne: ukenketa ne ntema yonso, midimu ya Davidi, nansha munya nansha butuku, bua kumanya mushindu uvuayi.
7. (a) Pa kutumika ne bitupa bishilangane bia nsombelu wa Davidi, umvuijayi bimue bitupa bia nsombelu wetu bidi Nzambi mumanye. (b) Abi bidi ne bua kuikala ne buenzeji kayi kutudi?
7 Yehowa uvua mumanye se: patshivua Davidi nsongalume, dinanga divuaye nadi kudiye ne dieyemena diende mu bukole Buende bua lupandu ke bivua bimusake ku budisuile bua kuluisha Goliate, mulume wa mpolondo muena Filisti. (1 Samuele 17:32-37, 45-47) Pashishe, pakumvuaye bisama bikole mu mutshima wende bua buluishi bua bantu, pakakola diteta, kumufikishadi too ne ku didila butuku bujima, Davidi uvua musambibue pa kumanya se: Yehowa uvua umvua misengelelu yende. (Misambu 6:6, 9; 55:2-5, 22) Bia muomumue, pavua Davidi weleela meji munda-nkulu pa bidi bitangila Yehowa ne mutshima muwule tente ne dianyisha, kayi ne tulu ku mêsu, Yehowa uvua mubimanye bimpe bitambe. (Musambu wa 63:6; fuanyikija ne Filipoi 4:8, 9.) Mu dilolo kampanda pavua Davidi utangila mukaji wa muena mutumba nende kampanda wowa mâyi, Yehowa uvua kabidi mumanye, ne wakamona kabidi tshiakafikila Davidi, nansha bua katupa kakese, muakapuayi Mufuki wende muoyo amu bua dijinga dibi dia mpekatu. (2 Samuele 11:2-4) Pakatumibua muprofete Nathan pashishe kudi Davidi bua kumuleja bunene bua mpekatu wende, Yehowa kavua anu mumvue mêyi avua Davidi mupatule, kadi, wakasunguluja kabidi dinyingalala dia mu mutshima wende muvua mêyi aa afumina. (2 Samuele 12:1-14; Musambu wa 51:1, 17) Abi kabiena ne bua kutueleshaku meji menemene ku miaba itudi tuya, ku bitudi tuenza ne ku bidi mu mutshima wetu anyi?
8. (a) ‘Mêyi adi pa ludimi luetu’ adi ne buenzeji kayi pa malanda etu ne Nzambi? (b) Mmunyi mutudi mua kutantamena butekete buetu pa bidi bitangila ditumika ne ludimi? (Matayi 15:18; Luka 6:45)
8 Bu mudi Nzambi mumanye bionso bitudi tuenza, katuena ne bua kukema to bua kumanya se: mmumanye mushindu utudi tutumika ne ludimi luetu, kamue ka ku bitupa bia mubidi wetu katambe bukese. Mukalenge Davidi uvua mumanye bimpe muanda eu ne wakafunda ne: “Bualu, muaku nansha umue kawuyi muanji kuikala pa ludimi luanyi, kadi mona, Ô Yehowa, udi muwumanye wonso mujima.” (Musambu wa 139:4) Davidi uvua mumanye bimpe bitambe bua se: benyi ba mu ntenta wa Yehowa nebikale bantu badi kabayi badifila mu dishiminyinangana malu ne badi babenga bua kutumika ne ludimi luabu bua kumuangalaja malu a dishima, a bijanu bidi mua kunyanga lumu lua balunda ba pa muoyo. Aba bavua Yehowa wanyisha mbantu bavua bakula bulelela buvua bufumina mu mitshima yabu menemene. (Musambu wa 15:1-3; Nsumuinu 6:16-19) Muntu nansha umue wa kutudi kêna mua kukokesha ludimi luende bu mudibi bikengela, kadi, Davidi kavua ne butekete ebu ne kavua mufike ku nkomenu wa se: kavua mua kukumbana mua kuakaja nsombelu wende. Uvua upitshisha mêba mavule mu kufunda ne kuimbila Yehowa misambu ya kumusamuna nayi. Kabidi, wakanyisha ku budisuile ne: uvua ukengela kupeta diambuluisha ne wakasambila bua kudipeta. (Musambu wa 19:12-14) Bidiku mua kumueneka se: tudiku petu ne bua kueleela meji mu masambila pa mushindu utudi tutumika ne ludimi luetu anyi?
9. (a) Bilondeshile Musambu wa 139:5, Nzambi mmumanye nsombelu wetu mu kanungu kende kuonso anyi? (b) Abi bidi bitupetesha dishindika kayi?
9 Yehowa kêna utumona peshi utangila nsombelu wetu mu tshitupa tshikese nansha. Udi ututangila mu malu wonso, kakuena bualu nansha bumue bua mu nsombelu wetu budi busokome ku mêsu ende. Pa kutumika ne tshilejilu tshia tshimenga kampanda tshidibo bajingile [kudi biluilu kansanga], Davidi mmufunde ne: “Kumpala ne kunyima, udi munjingile.” Nzambi kavua ujingila Davidi amu bu muena lukuna; kadi mbua kumukuba. Nenku, bua kuleja bukokeshi bua bukubi bua kudi Nzambi kudi aba badi bamunange, wakasakidila ne: “Udi munteke tshianza tshiebe.” Davidi udi wanyisha ne: “Dimanya dia mushindu’eu didi ditamba kunkemesha. Nditambe bule ne tshiena mua kudipeta.” (Musambu wa 139:5, 6) Dimanya didi nadi Nzambi pa basadidi bende ndijima, diondoke, mu mushindu utudi katuyi mua kudijingulula menemene to. Kadi, tudi bamanye bivule bua kuikala ne dishindika dia se: Yehowa udi utumvua menemene, kabidi ne: diambuluisha didiye ufila ke dilenga didiku.—Yeshayi 48:17, 18.
Nansha tuetu bikale penyi, Nzambi udi mua kutuambuluisha
10. Mbulelela kayi budi bukankamija budi bumanyisha mu Musambu wa 139:7-12 udi ulenga ku muoyo?
10 Pa kuela meji ku bulenga bua Yehowa ne mmuenenu mukuabu, mufundi wa Misambu udi utungunuka ne: “Nkuepi kundi mua kunyemena kudi kakuyi spiritu webe, ne nkuepi kundi mua kusokomena mpala webe?” Kavua ne dijinga nansha dikese dia kunyema Yehowa; kadi, uvua mumanye ne: nansha yeye muikale muaba kayi wonso, Yehowa uvua ne bua kuumanya ne, ku diambuluisha dia spiritu munsantu, uvua mua kumuambuluisha. Udi usakidila ne: “Bingabanda mu diulu, newikalemu; ne bingadija muaba wanyi [wa kulala] mu Sheol, mona! newikalemu. Bingasa mapuapua bu lunkelu, bua kuya kusombela pa mbuu wa ku muaba mule mutambe, kuine aku kabidi tshianza tshiebe netshindombole ne diboko diebe dia balume nedinkuate. Ne bingamba ne: ‘Bushuwa, mîdima neyinjingile ne lukasa luonso!’ apu, butuku nebunnyunguluke bu munya. Nansha mîdima mine kayakuikala ne mufitu mukole kuudi wewe nansha, kadi, butuku nebukenke amu bu munya; mîdima idi payi mua kuikala butoke.” (Musambu wa 139:7-12) Muaba nansha umue, nsombelu nansha wa munyi kêna upanga kutumuenesha ku mêsu kua Yehowa anyi kutupangisha diambuluisha dia spiritu wende.
11, 12. (a) Nansha muvua Yona mupue bulelela ebu muoyo mu nsombelu wende, mu tshikondo kampanda, mmunyi muvua Yehowa muleje dikumbana diende bua kumona bantu ne kubatuadila diambuluisha bivua bilejibue mu tshilumbu tshia Yona? (b) Bualu buvua buenzekele Yona budi ne bua kuikala ne dikuatshisha kayi kutudi?
11 Mu tshikondo kampanda, muprofete Yona wakapua bulelela ebu muoyo. Yehowa uvua mumupeshe mudimu wa kulongesha bantu ba mu Ninive. Bua kabingila kampanda peshi kansanga, wakamona ne: bivua bimpe kubenga kukumbaja mudimu eu. Pamu’apa, Yona uvua mumvue buowa bua kusadila Yehowa ku Ninive, tshimamuende wa bukalenge tshia ditunga dia Assyrie, bavua bende lumu bua tshikisu tshiabu. Ke bua tshinyi wakateta bua kusokoma. Ku dibungu anyi ku tshitudilu tshia mazuwa tshia ku Joppé, wakangata mazuwa muye mutangile ku Tarsis (pa tshibidilu, batu bamba ne tshivua ne bua kuikala ditunga dia Espagne, divua mutantshi wa kilometre 3 500, ku Ouest wa Ninive). Nansha bikale nanku, Yehowa uvua mumone muvuaye ubanda mu mazuwa, ne pakapuekaye muinshi mu tshilaminu tshia bintu bua kulalamu. Nzambi uvua mumanye kabidi muaba uvua Yona pakamuimanshabu pashishe mu mâyi, ne Yehowa wakumvua Yona muvuaye mumulaye biangatshile munda mua mushipa munene bua se: neakumbaje mutshipu wende. Pakamupandishabu ne kuaalukila pa buloba bûme, Yona wakadimona mupeshibue amu muine mudimu awu.—Yona 1:3, 17; 2:1 too ne 3:4.
12 Mushindu kayipu uvuabi mua kuikala bimpe bitambe bua Yona kuikalaye ne dishindika katshia ku ntuadijilu, dia se: spiritu wa Yehowa uvua mua kumuambuluisha bua kukumbaja mudimu wende! Pashishe, nansha muakenzeka muanda eu, ne bupuekele buonso, Yona wakafunda muyuki wa bionso bivua bimuenzekele, ne katshia kuonso eku, muine muyuki eu mmukankamije bantu bavule bua kuleja dieyemena diabu kudi Yehowa, dieyemena divua dikolele Yona bua kupeta.—Lomo 15:4.
13. (a) Mmidimu kayi ivua Elie mukumbaje ne lulamatu kumpala kua kunyema mukalenge-mukaji Jezabele? (b) Ndiambuluisha kayi divua Yehowa mutuadile Elie, nansha pavua muine eu mukebe mua kusokoma dia muamua dia mikalu ya teritware wa Izalele?
13 Kabivua nanku to bua Elie. Wakamanyisha ne lulamatu dipangadika dia Yehowa dia se: bena Izalele bavua ne bua kunyokibua ne bikondo bia minanga bua mpekatu yabu. (1 Bakalenge 16:30-33; 17:1) Ne dikima dionso, wakabingisha ntendelelu mulelela mu difuilakana divua dienzeke pankatshi pa [ditendelela] Yehowa ne Baala ku mukuna wa Karmele. Pashishe, wakashipesha baprofete 450 ba Baala ku dijiba dia Kishon. Kadi, pakakeba mukalenge-mukaji Jezabele bua kumushipesha ne luonji luonso, Elie wakanyema ne kupatuka mu ditunga. (1 Bakalenge 18:18-40; 19:1-4) Mu tshikondo etshi tshikole, Yehowa uvu’anu mua kumutuadila diambuluisha anyi? Kabiyi mpata. Bu Elie mubande ku mukuna mule, bienza amu bu uvua uya mu diulu; bu yeye musokome mu lubuebue, mu kandondo ka buloba, bienze amu bu mu Sheol; bu yeye munyemene ku tshidiila kampanda tshia kule ne lukasa luonso bu butoke bua lunkelu, padibu butshimueneka pa buloba, apu tshianza tshia Yehowa tshivua ne bua kuikalaku bua kumukolesha ku muoyo ne kumulombola. (Fuanyikija ne Lomo 8:38, 39.) Ne Yehowa wakakolesha Elie ku muoyo, ki ng’amu pa kumupesha biakudia bia kuenza nabi luendu, kadi, ne pa kumuleja bukole Buende buenzeji mu mushindu wa dikema. Nenku, mumana kukankamija mushindu’eu, Elie wakaya bua kukumbaja mudimu mukuabu wa buprofete.—1 Bakalenge 19:5-18.
14. (a) Bua tshinyi tudi mua kupiila pa kuela meji se: Nzambi udi miaba yonso? (b) Mmu nsombelu kayi muvua Yehowa mutue basadidi bende nyama ku mikolo ne dinanga mu tshikondo tshietu etshi? (c) Mmunyi mudibi mua kuenzeka bua se: nansha tuetu bikale mu Sheol, Nzambi neikalemu?
14 Mêyi a mulayi a mu Musambu wa 139:7-12 kaena umvuija ne: Nzambi udi miaba yonso ne mu tshikondo tshionso nansha. Mifundu idi ileja patoke se: kabiena nanku to. (Dutelonome 26:15; Ebelu 9:24) Pabi, basadidi bende kabena basokome ku mêsu ende. Abi bidi bimueneshibua patoke ku nsombelu wa aba badi batumibue ku miaba ya kulekule amu bua mudimu wabu wa Nzambi. Eyowa, biakamueneshibua patoke bua Bantemu balamatshi ba ku mikenji bavua bedibue mu tumponya tua dikengesha ne dienzeja bantu midimu mikole tua bena Nazi mu tshikondo tshia Mvita Mibidi ya buloba bujima ne bua ba-misionere bakedibua muntu pa nkayende mu tuzubu tubumbakane tua maloko mu ditunga dia Chine mu 1958 too ne mu 1965. Biakamueneshibua kabidi patoke mu nsombelu wa bana betu ba balume ne ba bakaji basuibue ba mu ditunga kampanda dia mu Afrike wa pankatshi, bakafika too ne ku dinyema misoko yabu misangu mivule, pamu’apa ne ditunga diabu. Bu biobi bikengedibua, Yehowa uvua mua kuya mu Sheol, lukita lua bantu buonso, ne kujuula bamusadidi bende ba lulamatu ku dibiishibua ku lufu.—Yobo 14:13-15; Luka 20:37, 38.
Eu udi utumvuila menemene
15. (a) Mbituadijile ku dîba kayi kudi Yehowa ubandila dikola dietu? (b) Tuonyi tudi mufundi wa Misambu ufunkuna tudi tuleja ne: Nzambi mmumanye tshinyi pa bidi bitutangila?
15 Ku buenzeji bua spiritu wa Nzambi, mufundi wa Misambu udi uleja ne: kumpala mene kua kuledibua kuetu, Nzambi uvua mutumanye. Udi wamba ne: “Bualu wewe ke udi muenze tuonyi tuanyi; udi munsokoke munda mua mamu’anyi. Nenkusamune bualu, mu mushindu mukuate buowa, ndi mufukibue mu mushindu wa kukema. Midimu yebe idi ikemesha, ne anyima wanyi mmumanye bimpe menemene muanda eu.” (Musambu wa 139:13, 14) Mu tshikondo tshia diimitshibua, lutete ludi lufuma kudi tatu wetu ne lua kudi mamu wetu idi isangila pamue bua kuenza njila kampanda udi ne buenzeji pa makokeshi etu a ku mubidi ne a mu lungenyi. Nzambi mmumanye makokeshi aa. Musambu eu udi wakula nangananga bua tuonyi tudi, bilondeshile Mifundu, tuleja misangu mivule bikadilu bia bumuntu bitambe kuondoka.a (Musambu wa 7:9; Yelemiya 17:10) Diambedi katuyi banji kuledibua, Yehowa uvua mumanye malu wonso adi atutangila, bumue ku bumue. Yeye kabidi ke udi muenze mubidi wa muntu ne dinanga mu mushindu wa se: padi katupa katambe bukese ka mubidi (peshi cellule) kasapalala munda mua mukaji, kiibake tshintu tshidi mua ‘kusokoka’ mukuji ne kuukuba mu tshikondo tshionso tshidiwu ukola.
16. (a) Mmunyi mudi Musambu wa 139:15, 16 uzangika bukole bua lumonu lua Nzambi? (b) Bua tshinyi abi bidi ne bua kutukankamija?
16 Bua kuzangika bukole bua lumonu lua Nzambi, mufundi wa Misambu udi usakidila ne: “Mifuba yanyi kayivua mikusokoka, pamfukilebu mu musokoko, pamvua ntuangajibua mu bitupa bitambe kupuekela bia buloba [ngimbilu wa kasala udi mua kuelesha meji ku munda mua mamu’ende, kadi, udi kabidi mua kuelesha meji ku difukibua dia Adama ne lupuishi]. Mêsu ebe akamona mukuji wanyi, ne mu mukanda webe muvua mufunda bitupa biawu bionso, pa bidi bitangila matuku avuabi [bitupa bia mubidi] bienjibue ne avua nansha tshimue tshia kudibi katshiyi tshianji kuikalaku [tshisunguluke].” (Musambu wa 139:15, 16) Abi kabiena bikemesha—nansha biatumvua bantu anyi biabengabu kutumvua, Yehowa, yeye udi utumvua. Bulelela ebu budi ne bua kuikala ne buenzeji kayi kutudi?
17. Mmuenenu kayi ututu nende pa kumona midimu ya kukema ya Nzambi?
17 Mufundi wa Musambu wa 139 wakajadika se: midimu ya Nzambi yakafundaye ivua ikemesha. Utu pebe ne mmuenenu wa muomumue anyi? Bualu kampanda budi bukemesha butu buelesha meji mu buondoke peshi bujula ntema mikole kudi muntu. Kabiyi mpata, ke mmuenenu uudi mua kuikala nende kumpala kua midimu ya Yehowa ya bufuki buende budi bumueneka. (Fuanyikija ne Musambu wa 8:3, 4, 9.) Utuku wela meji mu mushindu wa muomumue ku bidi Nzambi muenze pa kubanjija Bukalenge bua Masiya, ku tshienzedi tshiende lelu’eu pa bidi bitangila kuamba kua lumu luimpe pa buloba bujima ne ku mushindu udi Dîyi diende diandamuna bumuntu bua bantu anyi?—Fuanyikija ne 1 Petelo 1:10-12.
18. Bituamona se: mudimu wa Nzambi udi utukemesha, ntshinyi tshituenza?
18 Bia muomumue, bituku bikukemesha pawutu ukenketa mudimu wa Nzambi anyi? Utuku ujuula munda muebe pebe ditshina dia lupandu didi dikusaka ku ditumika ne didi ne buenzeji bukole pa bumuntu buebe ne pa mushindu wa nsombelu uudi ne bua kuikala nende anyi? (Fuanyikija ne Musambu wa 66:5.) Pikalabi nunku, mutshima webe neukusake ku disamuna Yehowa, kumutumbisha ne ku dijudija bikondo bia kuakula ne bakuabu [bantu] pa bidi bitangila dilongolola diende ne bua bintu bilengele bidiye mulamine aba badi bamunange.—Musambu wa 145:1-3.
[Mêyi adi kuinshi]
a Tangila mufunda wa Étude perspicace des Écritures, volime 2, dib. dia 757 ne dia 758, mukanda kudi Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
Mmunyi muwumvuija?
◻ Mmunyi mudi dimanya dia se: “Yehowa n’Nzambi” dituambuluisha bua kumusadila ne musangelu?
◻ Muanda wa se: Nzambi mmumanye bionso bitudi tuenza udi ne bua kuikala ne buenzeji kayi pa nsombelu wetu?
◻ Bua tshinyi bidi bikankamija bua kumanya se: katuena mua kuila nansha kakese ku mêsu a Nzambi?
◻ Bua tshinyi amu Nzambi ke udi mua kutumvua biakane kupita muntu kayi yonso?
◻ Bua tshinyi dilonga bu mudi edi didi ditusaka bua kusamuna Yehowa?