TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w94 15/8 dib. 3-4
  • Nditekemena kayi didiku bua bafofo?

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Nditekemena kayi didiku bua bafofo?
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1994
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Diondopibua dia bafofo mu matuku a Yezu
  • Mushindu udi lumu luimpe lubulula mêsu
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1994
  • Ambuluisha bampofu bua balonge malu a Yehowa
    Mudimu wetu wa Bukalenge—2015
  • Yezu udi wondopa muntu uvua mulela mpofu
    Yezu udi njila ne bulelela ne muoyo
  • Diondopa muntu mulela mufofo
    Muntu mutambe bunene wa katshia ne katshia
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1994
w94 15/8 dib. 3-4

Nditekemena kayi didiku bua bafofo?

NANSHA muvuaye mpofo menemene, John Milton wakenza misambu yende ya tusala ya Mparadizu Mujimija ne Mparadizu Mupetulula. Nansha muvuaye mpofo ne mupate matshi, Helen Keller kavua mudikande bua kulongesha ne kuambuluisha bena bilemende bia ku mubidi to. Eyowa, bafofo bavule badi batantamena bimpe ntatu idi ibakuata bua bufofo buabo. Kadi, ntshishima kayi bu bantu buonso bikala bamona bimpe! Udi mua kuitaba nangananga biwikala ne munangibue anyi mulunda webe mpofo anyi udi ne lumonu lukese.

Bushuwa, mu amue matunga, kudi programme ya dilongolola lumonu idi ilongesha bantu bena lumonu lukese mishindu ya kutumika bimpe ne nzanzu yabu mu nsombelu wa ku dituku dionso. Mfundilu wa braille ne mbua milongesha bua kulombola bafofo, bidi biambuluisha bafofo bua kudikumbajila bivule bia ku bidibo bakengela. Nansha nanku, bantu ba bungi badi bamona bufofo bu tshilemende tshitambe bionso. Mufundi mukuabo wakashindika ne: “Kuikala mpofo nkupanga diumvuija dipite bunene dia bulongolodi ebu ne bionso bidimu.” Kabidi, bafofo bavule badi ne bua kutamba kuambuluishibua kudi bakuabu bantu.

Udi mua kudiebeja bua kumanya bua tshinyi bufofo mbuvulangane nunku? Eyowa, ukadi mumvue bakula bua trachome (disama dikole dia apolo) anyi? Mmufofomije mêsu a bantu miliyo mitue ku tshitema. Tshibungu tshia The New Encyclopædia Britannica tshidi tshiamba bua trachome ne: “Disama edi didi diambulukilangana ne ditamba kutampakana miaba idi bantu bikala ba bungi ne mankenda makese. Tshidi tshifikisha ku ditampakana dia disama ndipanga mâyi a kuowa, ne njinji binunu ne binunu itu ikila pa bunyawu bua bantu. Mu ngakuilu mikuabo, trachome, ndutatu lua mu nsombelu kupita lua diondapa; pikalaku mushindu wa kulongolola mêyi-maludiki a mu nsombelu, kukepesha didikunguija dia bantu, njiji miepula, ne mâyi mimpe mikalaku, ne lukasa luonso, buenzeji bua trachome nebukepele.” Bakuabo bantu batue ku muliyo umue badi basama onkoserkoze, anyi bufofo bua ku [mâyi a] misulu. Kadi netuambe tshinyi bua zeroftalmiya? Nansha mudi dîna edi dikole, disama edi ndituadi dikulu dia bufofo. Diabete, tshilundu, kantembela, skarlatine, ne masama adi ambulukilangana ku bitupa bia buledi adi kabidi mua kufikisha ku bufofo.

Patudi tuenda tukulakaja, lumonu luetu ludi mua kukepela bua dinyanguka dia macula lutea (katupa ka muaba udi lumonu menemene) ne disama dia glokome; katuena mua kulengulula kabidi masama a katarakte peshi makeji a mu mêsu adi mua kunyanga lumonu. Tshibungu tshia The New Encyclopædia Britannica tshidi tshileja ne: “Katarakte kadi anu ku mutu kua bifidi bia bufofo mu matunga mavule pa buloba, ne muanda eu udi ukemesha bualu ki mbikole bua kukondapa ku dipanda nansha.

Nansha mudiku majandula mapiamapia mu diondopa mêsu, dishimbula bufofo ditshidi kule. Amu tshine tshibungu etshi tshidi tshiamba ne: “Malubuluka mu diepula, diondapa ne dipanda bufofo adi mua kuambuluisha anu bantu badi ne mushindu wa kudiondopisha. Patshidi malu a didia ne mêyi-maludiki a mankenda ne bua kuakajibua kudi tshitupa tshinene tshia bantu pa buloba, bufofo buvua mua kuepukibua nebushale amu buvule bu mudibu lelu’eu.”

Nansha mudi antibiotike (mishindu kampanda ya manga adi ashipa tuîshi mu mubidi) ne dipanda bikale ne mushinga mu diluangana ne bufofo, ditekema dia kuondapibua kua kashidi ndikuatakaja ku tshinga tshintu tshivua tshipitakane kukadi mvula mitue ku binunu bibidi.

Diondopibua dia bafofo mu matuku a Yezu

Fuanyikija mu lungenyi muntu kampanda ku ntuadijilu kua bidimu biende 30 wenda wenda mu njila wa lupuishi. Padibo bumvua ne: udi upita mu njila eu, bafofo babidi ku muelelu kua njila badi bela mbila mikole ne: “Utufuile luse.” Nansha mudi babandidi babambila bua bapuwe, badi bakolesha kabidi mbila yabo ne: “Utufuile luse.” Ne bulenga buonso, muntu awu udi webeja ne: “Nudi basue meme nuenzele tshinyi?” Ne lukasa luonso badi bandamuna ne: “Mesu etu atabale.” Elaku meji mpindieu ne: muntu awu udi ulenga mêsu abo, ne amu pine apu badi bapeta lumonu!​—Matayo 20:29-34.

Ndisanka kayipu bua bantu aba bavua kumpala bafofo! Kadi, bufofo mbutangalake bikole. Eu uvua anu muanda umue wa mpukapuka. Bua tshinyi muanda eu mmuakanyine ntema yebe? Bualu n’Yezu wa mu Nazaleta uvua mupeteshe bafofo abu mushindu wa kumona. Bushuwa, pa kumbusha ‘diedibua manyi bua kuambila bapele lumu luimpe,’ Yezu ‘uvua mutumibue bua kufila dibululuka dia lumonu kudi bafofo.’​—Luka 4:18, NW.

Bantu bavua bakema bua dionda dia mushindu’eu dia mu tshishima dienza ku bukole bua spiritu munsantu wa Nzambi. Tudi tubala ne: “Bantu bakakema, hakamonabo tumama tuakula, ne batshibuke balulama, balema benda, ne bafofo batabala, bakatumbisha Nzambi wa Isalele.” (Matayo 15:31) Mu muondapa a mushindu’eu, Yezu kavua ulomba mfranga anyi uleja bukole buende anyi ukeba butumbi buende nkayende to, kadi uvua uzangika dinanga ne luse bia Yehowa Nzambi. Nansha nanku, Yezu uvua uditeka pende pa muaba wa bafofo ba mu nyuma ne bantu bakena mubambuluishi bavua “bazengele, bakengakane bu mikoko kayiyi ne mulami.”​—Matayo 9:36, Mukenji Mulenga.

Nansha muanda eu wowo muikale usankisha mushindu kayi, udi mua kudiebeja ne: kadi netuambe tshinyi bua lelu’eu? Bu mudi lelu’eu muntu nansha umue kayi mua kuondopa bantu bu muakenza Yezu, muondopibua awu adi ne diumvuija kutudi anyi? Kudiku ditekemena bua bafofo anyi? Suaku ubale tshiena-bualu tshidi tshilonda etshi.

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 4]

“Patshidi malu a didia ne mêyi-maludiki a mankenda ne bua kuakajibua kudi tshitupa tshinene tshia bantu pa buloba, bufofo buvua mua kuepukibua nebushale amu buvule bu mudibu lelu’eu.”​—The New Encyclopædia Britannica

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu