TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w95 1/5 dib. 28-31
  • Ntshinyi tshidi bungenda buebe mua kukujimijija?

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Ntshinyi tshidi bungenda buebe mua kukujimijija?
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1995
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Pesha mfranga mushinga udi muyakanyine
  • Kumbaja dîyi diebe
  • Wikale muena bululame
  • Mu bungenda wikale ne bibidilu bimpe ne bena kuitabuja nebe
  • Busunguluji bukukube
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1997
  • Tuikalayi tuamba bulelela mu malu onso
    “Nudilame mu dinanga dia Nzambi”
  • Ikala ne bululame mu malu onso
    Mua kushala mu dinanga dia Nzambi
  • ‘Nuikale talalaa’
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2006
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1995
w95 1/5 dib. 28-31

Ntshinyi tshidi bungenda buebe mua kukujimijija?

MUKAJI wa mfumu wa ditunga kampanda dia Amerike wa ku Sud uvua mufundibue bualu wakadia tshiovo bua kulamina dolare binunu nkama ku kumpanyi ya tshidingishilu mibanjija kudi bena dîku diende. Mushintuludi kampanda wa mfranga wa bidimu 38 mu Inde uvua mukuatshibue ne bakamuipata kule ne nzubu wende mulengeja tshileya wa bibambalu bivule ne mashinyi ende 29 bua didibuejakaja diende mu malu a banke a dolare muliare 1 ne miliyo 600 ne didingangana mu mianda ya dishintulula mfranga. Mu Philippines, bena mu tshidiila kampanda binunu bivule bavua badiambuluisha mu nsombelu pa kuenza bingoma bia ku bianza kakuyi dianyisha dia mikenji ya mbulamatadi. Bua kutungunuka ne bungenda ebu bupatudi bua makasa a bungi, ke mudibu bamanyisha, bavua ne tshibidilu tshia kukosa bamfumu mishiku bua kababalondakaji.

Eyowa, dipanga bululame ne didingangana mu bungenda mbitampakane pa buloba bujima. Ne pa tshibidilu bitu bijimijija bantu badi badibuejakajamu mianzu ne lumu, bia muomumue ne mfranga.

Netuambe tshinyi buebe? Udi mu bungenda anyi? Peshi udi wela meji bua kutuadija bungenda? Ntshinyi tshiakujimijilabu? Kakuyi mpata, kuikala mu bungenda nekukujimijile tshintu kampanda. Kabitu anu bibi nansha. Kadi, bidi bia meji bua kubala mushinga kumpala kua kudibueja mu bungenda anyi kuangata mapangadika pa bidi bitangila bungenda kampanda bumana kubanjija. (Luka 14:28) Kazubu mu dibeji dia 31 kadi kaleja bimue bintu biudi mua kujimija biudi kuyi ne bua kupua muoyo.

Eyowa, kuikala mu bungenda kakuena kupepele nansha. Bua muena nkristo, kudi majitu a mu nyuma ne a bikadilu bilenga akuangata ne mushinga. Udi mua kukumbaja bionso bidi bikengela eku ulama nkatshinkatshi mu nyuma anyi? Bikuabu bidi bikengedibua mbibengangane ne tshiudi mua kuanyisha bu tshimpe bilondeshile bikadilu bilenga anyi? Ng’amue mêyi-maludiki kayi akuambuluisha bua kusunguluja bidi bikengela bidi mua kuanyishibua ne bidi kabiyi mua kuanyishibua?

Pesha mfranga mushinga udi muyakanyine

Mfranga idi ikengela bua kulubuluja bungenda, ne mbitekemenyibue se: bungenda nebutuale biuma bia bungi bua muntu kukuatshisha dîku diende. Kadi, mbipepele bua bipatshila bidi bitangila mfranga kushintulukabi. Lukuka ludi mua kulua kubuela. Bua bantu bavule, padiku bualu bua mfranga, tshintu tshikuabu tshionso katshiena ne mushinga. Kadi, umue wa ku bafundi ba mukanda wa mu Bible wa Nsumuinu, Agur, wakaleja mmuenenu wa nkatshinkatshi pakambaye ne: “Kumpi buhele anyi bubanji nansha. Undishe bia kudia bidi binkumbanyina.” (Nsumuinu 30:8) Wakajingulula mushinga wa kuikala musankishibue ne bungi bukumbanyine bua biakudia​—kavua ujinga bua “kubodiama ne bintu,” bu mutu bakuabu bamba mu bungenda.

Pabi, lukuka, ludi mua kuenza se: muntu avulamine dîyi-diludiki edi padi tshidibu babikila ne: tshikondo tshia kusonga nkela peshi kulubuluka tshilua. Ministre kampanda muena ngendu wa Bantemu ba Yehowa mu ditunga kansanga dipele wakalonda bualu bua mushindu’eu. Kumpanyi kampanda uvua ukengela mfranga ya dituadija nayi bungenda wakadituta pa tshiadi se: bantu bamusombesha mfranga nebayivudije ne lukasa luonso misangu ibidi, pamu’apa mu ngondo mikese tshianana. Tshikondo etshi tshia kutapa makasa ne madikolela makese tshiakasaka bavule bua kufila mfranga ya kasombela. Ministre muena ngendu eu udi wamba ne: “Bakuabu bakadibuejamu ne kasuki. Kabakakonkonona muanda eu mu ka-bujima kawu to, ne bakasomba mfranga [bua kuyisombesha ne kupetelaku makasa].”

Bishilangane, bantu babidi bakaya kukeba biro bia kumpanyi eu kumpala kua kufilabu mfranga. Dilomba diabu bua kumona nzubu ya midimu diakabengibua. Ebi biakajula mpata pa lumu lua kumpanyi eu. Biakadisokolola muvuabi dikubibua buabu, bualu kunyima kua mbingu mikese, bakela patoke didingangana adi, ne bantu bakakuatshibua. Anjibi kuela meji ku biakajimija aba bakabenga kuenza makebulula diambedi. Bakajimija ki ng’anu mfranga, kadi pamu’apa kabidi ne balunda bakabasombesha mfranga kadi kakuyi mushindu wa kufutulula pakadishinda didingangana edi. Mu malu a mfranga, mmushindu kayipu udibi bia meji bua kutumikila dîyi-diludiki dia Nsumuinu 22:3: “Muntu mudimuke udi utangila dikenga diamba kumukuata, udi usokoma; kadi batshimbakanyi badi bahitaku, badi bakengeshibua”!

Kumbaja dîyi diebe

Netuambe tshinyi bikala bungenda mbubipe? Musambu wa 15:4 udi wela muntu udi ukumbaja mêyi ende ka-lumbandi nansha padi kuenza nunku kakuyi kumulengelela: “Biaditshiheye ne bualu bubi budi bumukuata, yeye kena wandamuka ku dî diandi.” Mbipepele bua muntu kukumbaja dîyi diende padi bungenda bulubuluka. Kadi bitu bilua diteta dia lulamatu patu malu a mfranga abipila muntu.

Vuluka tshilejilu tshia mu Bible mu tshikondo tshia Yoshua. Bena Gibeona bakenza budimu bua se: batue ndondo ne tupita tua Izalele bua kababashipi. Bushuwa, bavua bena tshisamba tshivua tshiangatshibua bu njiwu kudi Izalele. Pakasokolodibua budimu ebu, “Bena Isalele kabakabashiha, bualu bua [tupita tuabo, NW] bakamana kuditshiha kudibo mu dina dia Yehowa, Nzambi wa Isalele.” (Yoshua 9:18) Nansha muvua tshisumbu etshi tshifumina ku teritware wa baluishi, tupita tuakumvua ne: bivua bia mushinga bua kukumbaja mêyi abu. Ne malu akenzeka pashishe adi aleja se: tshienzedi atshi tshiakasankisha Yehowa.​—Yoshua 10:6-11.

Neukumbaje pebe mêyi a bungenda ne ndondo biebe nansha bikala malu kaayi menzeke bu muuvua mutekemene anyi?a Kuenza nunku nekutambe kukuvuija bu Yehowa, utu pa tshibidilu ukumbaja mêyi ende.​—Yeshaya 55:11.

Wikale muena bululame

Bululame mbufuane nyama udi mu njiwu, anyi mushindu kampanda [wa nyama] idi kayitshiyiku mu ndongoluelu wa bungenda wa lelu’eu. Bakuabu mu bungenda bu buebe badi mua kutumika ne mishindu ikena milulame bua kuvudija mpetu yabu. Badi mua kuikala bapange bululame mu diendeshila bintu lumu. Badi mua kuiba dîna dia kumpanyi mukuabu ne kudifunda pa bintu biabu. Peshi badi mua kuleja tshintu tshipuekele bu tshibandile. Bionso ebi mmishindu ya dipanga bululame. Aba badi benza malu a mushindu’eu mbafuane “bantu babi” badi, bilondeshile Azafe, “bavudisha biuma biabo,” ku mushindu udi patoke umueneka se: ndidingangana.​—Musambu wa 73:12.

Bu muudi muena nkristo, neutumike ne ngenzelu mibengangane ne mikenji anyi? Peshi bishilangane, neulombodibue kudi mêyi-maludiki a Bible bu mudi: “Katuena benzele muntu bibi, katuena benzeje muntu bubi, katuena bashimakaje muntu”; “tudi babenge malu a mufuitshifuitshi a bundu, katuena tuendakana ne bulobeshi”; “mishindu ibidi ya bipiminu ntshintu tshibiatshibi kudi Yehowa, tshitempelu tshidingianganyi katshiena tshimpe nansha.”? (2 Kolinto 4:2; 7:2; Nsumuinu 20:23, NW) Vuluka se: mfuki wa dipanga bululame n’Satana Diabolo, “tatuende wa dishima.”​—Yowanese 8:44, Mukanda wa Mvidi Mukulu.

Bakuabu badi mua kutontolola bamba ne: ‘Mbikole bua kutungunuka mu bungenda paudi kuyi utumika ne ngenzelu ikena milulame bu bakuabu.’ Eu ke muaba udi muena nkristo mua kuleja ditabuja diende kudi Yehowa. Bululame budi butetshibua padibu bujimijija tshintu kampanda. Kuamba ne: kakuena mushindu wa muntu kukuatshisha muoyo wende kakuyi dipanga bululame nkuamba se: Nzambi katu utabalela aba badi bamunange. Muntu udi ne ditabuja dilelela kudi Yehowa mmumanye se: Nzambi udi mua kupetesha basadidi bende bidibu bakengela mu ditunga kayi dionso ne mu nsombelu kayi wonso. (Ebelu 13:5) Eyowa, muntu udi mua kusankidila lupetu lukese kupita bantu bakena balulame, kadi kupeta dibenesha dia Nzambi ki mbualu budi buakanyine madikolela anyi?

Vuluka, dipanga bululame didi anu bu tshingoma tshia boomerang tshidi, padibu batshikupa, tshipinganyina mutshikupi. Biasokololabu se: ngenda-mushinga kampanda mmupange bululame, bamusumbi ne bamusumbishi bende nebamunyeme. Udi mua kubadinga musangu umue tshianana, kadi pamu’apa ke wa ndekelu. Bishilangane, ngenda-mushinga muena bululame utu pa tshibidilu unemekibua kudi bakuabu. Dimuka bua kuvu kuenzejibua kudi ngelelu mubi wa meji eu, ‘Bu mutu bantu buonso babienza, nunku mbimpe.’ Dîyi-diludiki dia Bible didi se: “Kulondi ku nyima kua tshisumbu tshia bantu tshinene bua kuenza malu mabi.”​—Ekesode 23:2.

Fuanyikija ne: ngenda-mushinga nebe wa musangu mule kêna muena-nkristo ne kêna ulonda mêyi-maludiki a Bible. Bidi bimpe bua kutumika ne nsombelu eu bu kabingila bua kidiumbusha bujitu buebe nkayebe padi tshintu kampanda tshikena mu diumvuangana ne Mifundu tshienzeka anyi? Vuluka bilejilu bu mudi Adama ne Shaula. Pamutu pa kuepuka mpekatu, bakashiila bifimpakaji bia kudi bakuabo muaba ne pashishe kudiula benzejanganyi nabu. Mbipeta bibi kayipu biakanowabu!​—Genese 3:12, 17-19; 1 Samuele 15:20-26.

Mu bungenda wikale ne bibidilu bimpe ne bena kuitabuja nebe

Kudiku bidi bikengela kutabalela paudi wenda mushinga pamue ne batendeledi nebe ba Yehowa anyi? Pakasumba muprofete Yelemiya budimi mu tshimenga tshimulela tshia Anatote kudi muanabu wa balume menemene, kakamupesha anu mfranga ne kushikula patupu mutu ku dikoshi. Bishilangane, wakamba ne: “Nakafunda dina dianyi ku mukanda, nakatekaku tshimanyinu, nakabikila bamanyi ba bualu, nakamuidikishila biuma mu tshiamu tshia kuidikisha n’atshi bujitu.” (Yelemiya 32:10) Kudia biovo bifunda bia mushindu’eu kudi mua kuepula dibenga kumvuangana didi mua kujuka ku shòò bikala nsombelu mishintuluke.

Kadi netuambe tshinyi bikala muanetu kampanda muena nkristo mumueneke bu mukuenzele bibi mu bungenda? Newidikije bua kumufunda ku kabadi anyi? Pa bualu ebu, Bible udi wamba malu patoke menemene. “Munkatshi muenu, padi muntu tshilumbu ne muanabo, mmunyi mudiye upeta dikima dia kuya kumufunda kudi bandumbulula badi kabayi bena ditaba, pa mutu pa kuya kudi [bansanto, NW]?” ke muakebeja Paulo. Netuambe tshinyi bikala bualu kabuyi bujikijibue diakamue? Paulo wakasakidila ne: “Bushuwa, nukadi anu ne tshilema bua padi bilumbu bikale munkatshi muenu. Kanuena numvua ne lutulu bibi bidibo banuenzela bua tshinyi? Kanuena nulekela banupawule bintu bua tshinyi?” Anjibi kufuanyikija lumu kayipu bubi luendeshibua bulongolodi bua bena nkristo bikala bena pambelo bumvua se: bena nkristo balelela badi baya kujikija matandu abo ku kabadi! Mu nsombelu ya mushindu’eu mbimpe bua dinanga dia biuma kutshimunadi dinanga bua bana betu anyi? Peshi mbimpe bua kunyanga lumu lua muntu ne kuteka didisombuela pa muaba wa kumpala mu lungenyi anyi? Mubelu wa Paulo udi uleja se: mu nsombelu ya mushindu’eu, mbimpe kuanyisha dijimija pamutu pa kuya ku kabadi.​—1 Bena Korente 6:1, 7, MMM; Lomo 12:17-21.

Eyowa, kudi mushindu udi mu diumvuangana ne Mifundu wa kujikija matandu a mushindu’eu munkatshi mua tshisumbu. (Matayo 5:37; 18:15-17) Mu diambuluisha bana betu badi mu bualu ebu bua kulonda biidia bidi bikengela, batangidi bena nkristo badi mua kufila mibelu mikuatshishi bua buonso badi muanda eu utangila. Bidi pamu’apa mua kuikala bipepele bua kuanyisha mêyi-maludiki a Bible mu mayukidilangana a mushindu’eu, kadi kunyima neuleje ne: uvua muteleje pa kutumikila mubelu eu mufila anyi? Dinanga bua Nzambi ne bua bena nkristo netu neditusake bua kuenza nunku.

Kakuyi mpata, kuikala mu bungenda nekukengele kuudi amue malu. Mbitekemenyibue se: nebikengele kuudi anu malu matshintshikila. Paudi mpala ne mpala ne mapangadika peshi nsombelu kayi wonso udi umueneka bu ukena mu njila, vuluka se: kudi bintu bivule mu muoyo bidi ne mushinga kupita ne kule mfranga. Pa kupesha mfranga mushinga udi muyakanyine, kukumbaja mêyi etu, kuikala bena bululame, ne kuikala ne nsombelu wa buena nkristo ne bangenda netu, tudi mua kutekemena ne dieyemena dionso se: bungenda buetu kabuakutamba kutujimijija mêba ne mfranga bivule kupita bidi bikengedibua ne eku tukuba malunda, kuondo ka muoyo kimpe, ne malanda mimpe ne Yehowa.

[Mêyi adi kuinshi]

a Bua tshilejilu tshia buena-lelu tshia muntu kampanda uvua mukumbaje mêyi ende mu bungenda, tangila tshiena-bualu tshia “Mêyi anyi ne ndondo yanyi” mu Réveillez-vous! wa mu dia 8 Lumungulu 1988, mabeji a 11-13.

[Kazubu mu dibeji 31]

Bintu bidi bungenda buebe mua kukujimijija

Dîba: Bua muntu kulombola bungenda buende nkayende bitu pa tshibidilu biangata dîba divule kupita kutumika bu muena mudimu mu kumpanyi. Ebi nebikale ne buenzeji pa programe webe, bikushila dîba dikese bua midimu ya mushinga mukole ya mu nyuma anyi? Bishilangane, neupete mushindu wa kuakaja malu ebe bua kupitshisha mêba mavule mu dienza disua dia Nzambi anyi? Né nnunku, mbimpe. Kadi dimuka! Mbitambe kupepela bua kuamba kupita kuenza.

Mfranga: Bidi bikengela mfranga bua kupeta mfranga. Mfranga bungi munyi idi bungenda buebe bukengela? Ukadi mumane kuyipeta anyi? Peshi neuyisombe? Udi mua kuanyisha bua kuyijimija ndambu anyi? Peshi dijimija nedikale dipite tshiudi mua kuanyisha bikala malu kaayi mapite bu muuvua mutekemene?

Balunda: Bua ntatu itu ijuka mu malu a ku dituku ne ku dituku, bangenda bavule mbajimije balunda babu. Nansha mudiku mushindu wa kudia bulunda, dinyanguka dia malanda didi padi mua kuenzeka. Netuenze tshinyi bikala balunda aba mbana betu bena nkristo?

Kuondo ka muoyo kimpe: Mu ka-bujima, ngenzelu mutumika nende mu bungenda ng’wa “Ditembangana dikena luse” anyi “Mmunyi mundi mua kutapa makasa?” Bia pa lukama bipite pa 70 bia balongi mu dikebulula diakenjibua ku Mputu bakamba ne: bikadilu bia tshitembu bidi ne muaba mukese peshi kabiena nawu mu nsombelu wa bungenda. Kabiena bikemesha se: didingangana, dipanga bululame, ne bienzedi bia bungenda bikena mu njila mbilue tshilele. Neutetshibue bua kuenza bu mudi bakuabu benza anyi?

Malanda ebe ne Yehowa: Tshienzedi kayi tshionso tshidi tshibengangane ne mikenji ne mêyi-maludiki bia Nzambi, nansha tshiotshio tshitampakane mu malu a bungenda, netshinyange malanda a muntu ne Mumuenji [wende]. Ebi bidi mua kumujimijija ditekemena diende dia muoyo wa kashidi. Etshi ki ntshintu tshitambe mushinga bua muena nkristo mulondi wa mikenji kutshijimija, nansha makasa wowo a mushindu kayi anyi?

[Bimfuanyi mu dibeji 31]

Ntshinyi tshiakuambuluisha bua kuepuka ku shòò dibenga kumvuangana? Ndishikula patupu mutu ku dikoshi peshi nkudia tshiovo tshifunda?

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu