Palua Yezu mu butumbi bua Bukalenge
‘Bakuabu badi bimana apa kabena bafua too nepamonabu Muana wa muntu ulua mu Bukalenge buende.’—MATAYO 16:28.
1, 2. Ntshinyi tshiakenzeka katupa kîpi panyima pa Pentekoste mu 32 B.B., ne muanda au uvua ne tshipatshila kayi?
KATUPA kîpi panyima pa Pentekoste mu 32 B.B., basatu ba ku bapostolo ba Yezu Kristo bakamona tshikena-kumona katshiyi kupua muoyo. Bilondeshile muyuki muenzeja ku spiritu, ‘Yezu wakangata Petelo ne Yakobo ne muanabu Yone, wakabanda nabu ku mukuna mule, bobu nkayabu. Yeye wakakudimuka ku mêsu kuabu.’—Matayo 17:1, 2.
2 Tshikena-kumona tshia dikudimuka mpala tshiakalua mu tshikondo tshikole. Yezu ukavua mutuadije kuambila balondi bende ne: uvua ne bua kukenga ne kufua mu Yeruzaleme, kadi bakamona mêyi ende makole bua kuajingulula. (Matayo 16:21-23) Tshikena-kumona etshi tshiakakolesha ditabuja dia basatu ba ku bapostolo ba Yezu mu didilongolola bua lufu luende luvua kumpala ne kabidi bua bidimu bia mudimu mukole ne mateta bivua ne bua kulonda bua tshisumbu tshia Buena-nkristo. Lelu’eu tudiku mua kulongela bualu kampanda ku tshikena-kumona etshi anyi? Eyowa, bualu tshiakadianjilatshi kuleja mu mundidimbi, bushuwa ke tshidi tshienzeka mu tshikondo tshietu etshi.
3, 4. (a) Ntshinyi tshiakamba Yezu matuku asambombo kumpala kua dikudimuka mpala? (b) Umvuija tshiakenzeka dîba dia dikudimuka mpala.
3 Matuku asambombo kumpala kua dikudimuka mpala, Yezu wakambila balondi bende ne: ‘Muana wa muntu nealue mu butumbi bua Tatu wende ne banjelu bende; dituku adi neafute muntu yonso bu muakenzenzaye.’ Mêyi aa avua mua kukumbana ku “nkomenu wa ndongoluelu eu wa malu.” Yezu wakamba pashishe ne: ‘Bulelela, ndi nnuambila ne: bakuabu badi bimana apa kabena bafua too ne pamonabu Muana wa muntu ulua mu bukalenge buende.’ (Matayo 16:27, 28; 24:3, NW; 25:31-34, 41; Danyele 12:4) Dikudimuka mpala diakenzeka bua kukumbaja mêyi aa a ndekelu.
4 Ntshinyi menemene tshivua bapostolo basatu aba bamone? Diumvuija dia Luka bua muanda eu didi se: ‘Pakadiye [Yezu] utendelela Nzambi, mpala wende wakakudimuka, bilulu biende biakalua bitoke, biakengelela. Monayi, balume babidi bakadi bayukila nende, Mose ne Eliya; bakamueneka mu butumbi, bakadi bamba bualu bua lufu luende luakambeye kushikija mu Yeruzaleme.’ Pashishe, ‘ditutu diakalua, diakabuikila [bapostolo]; pakadibu babuela mu ditutu, bakadi ne buowa. Dîyi diakalopoka mu ditutu ne: Eu udi Muananyi musungula, mumvuilayi.’—Luka 9:29-31, 34, 35.
Ditabuja dietu ndikoleshibue
5. Dikudimuka mpala divua ne buenzeji kayi kudi mupostolo Petelo?
5 Mupostolo Petelo ukavua mumane kusunguluja Yezu bu ‘Kristo, Muana wa Nzambi udi ne muoyo.’ (Matayo 16:16) Mêyi a Yehowa mafume mu diulu akashindika disunguluja adi, ne tshikena-kumona tshia Yezu mukudimuke mpala tshivua ka-diosha ka dilua dia Kristo mu bukokeshi ne butumbi bia Bukalenge, bua ndekelu wa bionso kulumbuluisha bukua-bantu. Bidimu bipite pa 30 panyima pa dikudimuka mpala, Petelo wakafunda ne: ‘Tuetu katuakalonda nsumuinu yakambabu ku budimu bua bantu patuakanumanyisha bua bukole ne bua [“dikalaku,” NW] bia Mukalenge wetu Yezu Kristo, kadi tuetu tuakadi bamonyi ba butumbi buende ku mêsu etu. Bualu bua yeye wakangata buneme ne butumbi kudi Nzambi Tatu pakalua dîyi dia nunku kudiye munkatshi mua butumbi bua buneme ne: Eu udi Muana wanyi munanga, disanka dianyi dionso didi kudiye; ne tuetu tuakumvua dîyi edi difuma mu diulu patuakadi nende ku mukuna wa tshijila.’—2 Petelo 1:16-18; 1 Petelo 4:17.
6. Mmunyi muakalondangana malu panyima pa dikudimuka mpala?
6 Lelu’eu, ditabuja dietu petu ndikolesha kudi tshivua bapostolo basatu aba bamone. Bushuwa, malu akenzeka ku kakese ku kakese kubangila mu 32 B.B. Tshidimu tshiakalonda, Yezu wakafua ne wakabiishibua, kuyaye ku diboko dia balume dia Tatuende. (Bienzedi 2:29-36) Mu Pentekoste wa tshidimu atshi, “Izalele [mupiamupia] wa Nzambi” wakaledibua, ne kampanye ka diyisha kakatuadija, kabangila mu Yeruzaleme ne ku ndekelu katangalaka too ne ku mfudilu kua buloba. (Galatia 6:16, NW; Bienzedi 1:8) Anu bu mu katupa kîpi aku ditabuja dia balondi ba Yezu diakatetshibua. Bakakuata bapostolo ne bakabakuma bikole bualu bakabenga bua kulekela diyisha. Pashishe bakashipa Etienne. Panyima Yakobo, eu uvua mumone ne ende abidi dikudimuka mpala, wakashipibua. (Bienzedi 5:17-40; 6:8–7:60; 12:1, 2) Kadi, Petelo ne Yone bakashala ne muoyo bua kusadila Yehowa ne lulamatu luonso munkatshi mua bidimu bikuabu bia bungi. Bushuwa, batangile ku ndekelu kua siekele wa kumpala B.B., Yone wakafunda bikena-kumona bikuabu bia mutantshi muîpi bia Yezu mu butumbi bua mu diulu.—Buakabuluibua 1:12-20; 14:14; 19:11-16.
7. (a) Ntshikondo kayi tshiakabanga kukumbana tshikena-kumona tshia dikudimuka mpala? (b) Ntshikondo kayi tshivua Yezu mufute bamue bilondeshile ngikadilu wabu?
7 Katshia ku ntuadijilu wa “dituku dia Muk[a]lenge” mu 1914, bivule bia ku bikena-kumona bia Yone bikadi bikumbane. (Buakabuluibua 1:10) Netuambe tshinyi bua ‘dilua dia Yezu mu butumbi bua Tatu wende,’ bu muvuadi didianjila kuleja mu mundidimbi kudi dikudimuka mpala? Tshikena-kumona etshi tshiakatuadija kukumbana pakaledibua Bukalenge bua Nzambi bua mu diulu mu 1914. Tshikondo tshiakajuka Yezu bu mutoto wa nkesha mu tshialu tshia bukua-mabulunge muikale bu Mukalenge mupiamupia mujadika mu nkuasa, tshivua mu ngakuilu wa mu tshimfuanyi kabundubundu ka dituku dipiadipia. (2 Petelo 1:19; Buakabuluibua 11:15; 22:16) Yezu wakafuta bamue mu tshikondo atshi bilondeshile ngikadilu wabu anyi? Eyowa. Kudi tshijadiki tshikole tshia se: katupa kîpi pashishe, dibiishibua bua muoyo mu diulu dia bena nkristo bela manyi diakatuadija.—2 Timote 4:8; Buakabuluibua 14:13.
8. Mmalu kayi ikala mua kuleja nkomenu wa dikumbana dia tshikena-kumona tshia dikudimuka mpala?
8 Nansha nanku, mu katupa kîpi emu Yezu nealue ‘mu butumbi buende ne banjelu bonso’ bua kulumbuluisha bukua-bantu buonso nkong. (Matayo 25:31) Mu tshikondo atshi, neadileje mu butumbi buende buonso bua bunême ne neapeshe “muntu yonso” difutu dikumbanyine ngikadilu wende. Badi bu mikoko nebapiane muoyo wa kashidi mu Bukalenge bubalongoluela, ne badi bu mbuji nebaye mu “diumbushibua dia kashidi.” Nnkomenu kayipu wa bunême wikalaku bua dikumbana dia tshikena-kumona tshia dikudimuka mpala!—Matayo 25:34, 41, 46, NW; Mâko 8:38; 2 Tesalonike 1:6-10.
Balunda batumbishibue ba Yezu
9. Tudi ne bua kutekemena bua Mozese ne Eliya kuikalabu ne Yezu mu dikumbana dia tshikena-kumona tshia dikudimuka mpala anyi? Umvuija.
9 Yezu kavua nkayende mu dikudimuka mpala nansha. Mozese ne Eliya bakamueneka nende. (Matayo 17:2, 3) Bavuapu mu ngumvuilu mulelela anyi? Tòo, bualu bantu babidi aba bakavua bafue kale ne bavua balale tulu mu Sheol bindila dibiishibua. (Muambi 9:5, 10; Ebelu 11:35) Nebamueneke ne Yezu paluaye mu butumbi bua mu diulu anyi? Tòo, bualu Mozese ne Eliya bavua ne muoyo kumpala kua kunzuluilabu bantu ditekemena dia muoyo mu diulu. Nebikale pabu mu “dibika dia . . . bakane” dia pa buloba. (Bienzedi 24:15) Nenku dimueneka diabu mu tshikena-kumona tshia dikudimuka mpala ndia tshimfuanyi. Tshia tshinyi?
10, 11. Mbanganyi badi Mozese ne Eliya baleja mu tshimfuanyi mu nsombelu mishilangane?
10 Mu nsombelu mikuabu, Mozese ne Eliya badi bimfuanyi bia tshi-profete. Mozese, bu mutuangaji wa tshiovo tshia Mikenji, uvua mundidimbi wa Yezu, Mutuangaji wa tshiovo tshipiatshipia. (Dutelonome 18:18; Galatia 3:19; Ebelu 8:6) Eliya uvua mundidimbi wa Yone Mubatiji, mudianjidi wa Masiya. (Matayo 17:11-13) Kabidi, mu Buakabuluibua nshapita wa 11, Mozese ne Eliya badi mundidimbi wa bashadile bela manyi mu tshikondo tshia ku nshikidilu. Mmunyi mutudi bamanye nanku?
11 Eyowa, bulula Buakabuluibua 11:1-6 (NW). Mu mvese 3 tudi tubala ne: “Nensake bantemu banyi babidi ku difila milayi bavuale bibombi munkatshi mua matuku tshinunu nkama ibidi ne makumi asambombo.” Mulayi eu wakakumbanyina bashadile ba mu bena nkristo bela manyi mu tshikondo tshia Mvita ya Kumpala ya Buloba bujima.a Bua tshinyi bantemu babidi? Bualu bashadile bela manyi badi benza midimu idi, mu mushindu wa mu nyuma, mifuanangane ne ya Mozese ne Eliya. Mvese 5 ne 6 idi itungunuka ne kuamba ne: “Biasua muntu kubenzela bibi [bantemu babidi], kapia kadi kapatuka mukana muabu ne kabutula bena lukuna babu; ne biasua muntu kubenzela bibi, mushindu’eu ke udiye ne bua kushipibua. Bine aba badi ne bukokeshi bua kukanga diulu bua mvula kaloki mu matuku onso a bumanyishi buabu, ne badi ne bukokeshi pa mâyi bua kuandamuna mashi ne bua kututa buloba ne bipupu bia mishindu yonso musangu wonso udibu basue.” Nenku, bidi bituvuluija bishima bienza kudi Eliya ne Mozese.—Nomba 16:31-34; 1 Bakelenge 17:1; 2 Bakelenge 1:9-12.
12. Mu ngumvuilu wa dikudimuka mpala, mbanganyi badi baleja mu tshimfuanyi kudi Mozese ne Eliya?
12 Nenku, Mozese ne Eliya badi mundidimbi wa nganyi mu mvese idibu bakula bua dikudimuka mpala? Luka udi wamba ne: bakamueneka ne Yezu “mu butumbi.” (Luka 9:31) Mu mushindu mutoke, badi mundidimbi wa bena nkristo badi bedibue manyi a spiritu munsantu bu “bapianyi pamue” ne Yezu, ne pa nanku mbapete ditekemena dia dikema dia kuikala ‘batumbishibue pamue’ nende. (Lomo 8:17, NW) Bela manyi babiishibue nebikale ne Yezu paluaye mu butumbi bua Tatuende bua ‘kufuta muntu yonso bu muakenzenzaye.’—Matayo 16:27.
Bantemu bu Mozese ne Eliya
13. Nngikadilu kayi idi isunguluja Mozese ne Eliya bu bimfuanyi bia tshi-profete biakanyine bela manyi bapianyi ne batumbishibue pamue ne Yezu?
13 Kudi ngikadilu ya kubambisha idi isunguluja Mozese ne Eliya bu bimfuanyi bia tshi-profete biakanyine bela manyi bapianyi pamue ne Yezu. Mozese ne Eliya bonso babidi bakasadila Yehowa bu bikuma-mbila munkatshi mua bidimu bivule. Bonso babidi bakapetangana ne tshiji tshia mfumu kampanda. Mu tshikondo tshia dikenga, yonso wa kudibu wakapeta dikuatshisha dia kudi dîku dienyi. Bonso babidi bakafila milayi ne dikima dionso kudi bakalenge ne bakatuila baprofete ba dishima nkanana. Mozese ne Eliya bonso babidi bakamona bilejilu bia bukole bua Yehowa ku Mukuna wa Sinayi (mubikila kabidi ne: Horebe). Bonso babidi bakatuma babapinganyi ku luseke lua ku Est kua Yordane. Ne mu matuku a bonso babidi Mozese (pamue ne Yoshua) ne Eliya (pamue ne Elisha) kuakenzeka bishima bivule bitambe, pa kumbusha ebi biakenzeka mu tshikondo tshivua Yezu ne muoyo.b
14. Mmunyi mudi bela manyi basadile bu bikuma-mbila bia Yehowa, anu bu muvua Mozese ne Eliya?
14 Bionso abi kabienaku bituvuluija Izalele wa Nzambi anyi? Eyowa, bidi nanku. Yezu wakambila balondi bende ba lulamatu ne: ‘Yayi bienu, nuvuije ba bisamba bionso bayidi, nubabatize mu dina dia Tatu ne mu dia Muana ne mu dia [“spiritu munsantu,” NW]; nubayishe mua kuenza malu onso angakanuambila; ne monayi, ndi nenu matuku onso too ne ku nshikidilu kua tshikondo etshi.’ (Matayo 28:19, 20) Mu ditumikila mêyi aa, bena nkristo bela manyi mbenze mudimu bu bikuma-mbila bia Yehowa kubangila ku Pentekoste mu 33 B.B. too ne mpindieu. Bu Mozese ne Eliya, mbapetangane ne tshiji tshia bamfumu ne mbafile bumanyishi kudibu. Yezu wakambila bapostolo bende 12 ne: ‘Nebaye nenu ku mêsu kua bangovena ne ku mêsu kua bamfumu bua bualu buanyi, nenuikale bu tshimanyishilu ku mêsu kuabu ne ku mêsu kua bisamba bia bende.’ (Matayo 10:18) Mêyi ende mmakumbane misangu ne misangu mu miyuki ya tshisumbu tshia Buena-nkristo.—Bienzedi 25:6, 11, 12, 24-27; 26:3.
15, 16. Ndifuanangana kayi didi pankatshi pa bela manyi ku lumue luseke ne Mozese ne Eliya ku lunga luseke mu muanda wa (a) dibingisha diabu dia bulelela ne dikima dionso? (b) dipeta diabu dia diambuluisha kudi bavua kabayi bena Izalele?
15 Kabidi, bena nkristo bela manyi badi bikale ne dikima bu Mozese ne Eliya mu dibingisha dia bulelela budi bubengangana ne mashimi a bitendelelu. Vuluka muvua Paulo mutandule Bare-Yezu, muprofete wa dishima muena Yuda, ne kabidi ne mbabi yonso muakelaye patoke ne dishindika dionso mashimi a nzambi ya bena mu Athènes. (Bienzedi 13:6-12; 17:16, 22-31) Vuluka kabidi ne: mu bikondo bietu ebi bashadile bela manyi ne dikima dionso mbatandule Bukua-buena-nkristo, ne bumanyishi bua nunku ndikengeshe Bukua-buena-nkristo.—Buakabuluibua 8:7-12.c
16 Pavua Mozese munyeme tshiji tshia Faraone, wakasokoma mu nzubu mua Reyuwele, muntu uvua kayi muena Izalele, bavua bamubikila kabidi ne: Yitro. Pashishe, Mozese wakapeta mubelu wa mushinga wa kudi Reyuwele pa mushindu wa kulongolola malu, ne muana wa Reyuwele, Hobabe, wakalombola Izalele mu tshipela.d (Ekesode 2:15-22; 18:5-27; Nomba 10:29) Bena mu Izalele wa Nzambi mbapetaku diambuluisha dia muomumue dia kudi bantu bakena bela manyi ba mu Izalele wa Nzambi anyi? Eyowa, mbapete dikuatshisha dia kudi “musumba munene” wa “mikoko mikuabo,” idi mimueneke mu tshialu mu matuku aa a ku nshikidilu. (Buakabuluibua 7:9, NW; Yone 10:16; Yeshaya 61:5) Mu didianjila kumanyisha dîba dia dikuatshisha dia musangelu ne dia dinanga divua “mikoko” eyi mua kupesha bana babu bela manyi, Yezu wakayambila mu mêyi a tshiprofete ne: ‘Ngakadi ne nzala, nuakampa biakudia; ngakadi ne nyota, nuakampa biakunua; ngakadi bianyi muenyi, nuakambueja mu nzubu; ngakadi butaka, nuakanduatshisha; ngakadi nsama, nuakalua kunsombesha; ngakadi mu nzubu wa lukanu, nuakalua kundi. Bulelela, ndi nuambila ne: Bualu bua nuenu nuakenzela umue wa mu bana betu badi batambe kupuekela nunku, nuakangenzela meme.’—Matayo 25:35-40.
17. Mmunyi muvua bela manyi bapete malu mafuanangane ne a Eliya ku Mukuna wa Horebe?
17 Kabidi, Izalele wa Nzambi uvua mupete malu mafuanangane ne a Eliya ku Mukuna wa Horebe.e Anu bu Eliya mu tshikondo tshivuaye unyema Mukalenge-mukaji Yezabele, bashadile bela manyi ba buôwa bakela meji ne: mudimu wabu wakajika ku ndekelu kua Mvita ya Kumpala ya Buloba bujima. Nenku kabidi anu bu Eliya, bakapetangana ne Yehowa, uvua mulue bua kulumbuluisha malongolodi au avua adiamba muvuawu ‘nzubu wa Nzambi.’ (1 Petelo 4:17; Malaki 3:1-3) Pakasanganabu Bukua-buena-nkristo mu ndengama, bashadile bela manyi bakanyishibua bu “mupika wa lulamatu ne wa budimu” ne wakatekibua ku mutu kua bintu bionso bia pa buloba bia Yezu. (Matayo 24:45-47, NW) Ku Horebe, Eliya wakumvua ‘dîyi dikese ditekete’ diakumvuika bu dia Yehowa, dimupesha mudimu mukuabu wa kuenza. Mu tshikondo tshia ditalala tshia bidimu bia panyima pa mvita, basadidi ba Yehowa bela manyi ba lulamatu bakumvua dîyi diende difumina mu mabeji a Bible. Buobu pabu bakumvua ne: bavua ne mudimu wa kukumbaja.—1 Bakelenge 19:4, 9-18; Buakabuluibua 11:7-13.
18. Mmunyi mudi bilejilu bia pa buabi bia bukole bua Yehowa bimueneke mu Izalele wa Nzambi?
18 Bua kujikija, bilejilu bia pa buabi bia bukole bua Yehowa bidiku bimueneke mu Izalele wa Nzambi anyi? Panyima pa lufu lua Yezu, bapostolo bakenza bishima bivule, kadi biakajika ku kakese ku kakese. (1 Kolinto 13:8-13) Mu matuku etu aa, katuena tumona bishima mu ngumvuilu wa ku mubidi nansha. Ku lunga luseke, Yezu wakambila balondi bende ne: “Bulelela, bulelela, ndi nnuambila ne: muntu udi ungitaba, neenze pende malu andi meme ngenza aa. Neenze too ne mapite bunene.” (Yowanese 14:12, Mukanda wa Mvidi Mukulu) Bualu ebu buakapeta dikumbana dia kumpala pavua bayidi ba Yezu bayishe lumu luimpe mu Ampire wa bena Roma mu siekele wa kumpala. (Lomo 10:18) Midimu minene mene mmienjibue bualu bena nkristo bela manyi mbantunga-mulongo mu diyisha lumu luimpe “pa buloba buonso buasa bu bumanyishi kudi matunga onso.” (Matayo 24:14, NW) Kudi tshipeta kayi? Siekele wa 20 mmupete disangisha dia bungi bupite bunene mu miyuki ya bantu bua basadidi ba Yehowa baditshipe ne ba lulamatu. (Buakabuluibua 5:9, 10; 7:9, 10) Ntshijadiki kayipu tshia bunême tshia bukole bua Yehowa!—Yeshaya 60:22.
Bana babu ne Yezu badi balua mu butumbi
19. Ntshikondo kayi tshidi bana babu ne Yezu bamueneka nende mu butumbi?
19 Padi bashadile ba mu bana babu ne Yezu bela manyi bajikija lubilu luabu lua pa buloba, badi batumbishibua pamue nende. (Lomo 2:6, 7; 1 Kolinto 15:53; 1 Tesalonike 4:14, 17) Nenku badi balua bakalenge ne bakuidi bakena bafua mu Bukalenge bua mu diulu. Pamue ne Yezu, tshikondo atshi ‘nebakokeshe bantu ne dikombo dia tshiamu, nunku, [bantu] nebabozeke bu ngesu ya dîma.’ (Buakabuluibua 2:27, NW; 20:4-6; Musambu 110:2, 5, 6) Pamue ne Yezu, nebasombe mu nkuasa ya bumfumu balumbuluisha “bisamba dikumi ne bibidi bia I[z]alele.” (Matayo 19:28) Bifukibua bidi munkatshi mua ditua mikemu mbindile malu aa ne muoyo kuulukuulu, malu aa adi tshitupa tshia “dimueneshibua dia bana ba Nzambi.”—Lomo 8:19-21; 2 Tesalonike 1:6-8.
20. (a) Mbua ditekemena kayi buvua dikudimuka mpala dikoleshe ditabuja dia Petelo? (b) Mmunyi mudi dikudimuka mpala dikolesha bena nkristo lelu’eu?
20 Paulo wakakula bua dibuluibua dia Yezu mu tshikondo tshia “dikenga dinene” pakafundaye ne: ‘Nealue bua kutumbishibua [pamue ne bansantu] bende ne bua kukemibua mu dituku diadia kudi bantu bonso bamane kumuitabuja.’ (Matayo 24:21; 2 Tesalonike 1:10) Nditekemena kayipu dia bunême didiku bua Petelo, Yakobo, Yone, ne bena nkristo bonso bela manyi a spiritu! Dikudimuka mpala diakakolesha ditabuja dia Petelo. Bushuwa, dibala bualu buadi didi dikolesha ditabuja dietu kabidi ne dishindika dieyemena dietu dia se: mu katupa kîpi emu Yezu “neafute muntu yonso bu muakenzenzeye.” Bena nkristo bela manyi ba lulamatu badi bashale ne muoyo too ne lelu’eu badi bamona dieyemena diabu dipeta dishindika dia se: nebatumbishibue pamue ne Yezu. Ditabuja dia mikoko mikuabu ndikoleshibue mu dimanya se: neabasungile ku nshikidilu wa ndongoluelu eu mubi wa malu ne kubabueja mu bulongolodi bupiabupia bua butumbi. (Buakabuluibua 7:14) Ndikankamija kayipu bua kushindama bikole too ne ku ndekelu! Ne tshikena-kumona etshi tshidi mua kutulongesha bivule bikuabu, mutuabimona mu tshiena-bualu tshidi tshilonda.
[Mêyi adi kuinshi]
a Tangila mukanda wa “Que ton nom soit sanctifié,” mabeji 337-338, ne wa Buakabuluibua—Nkomenu wabu munene ukadi pabuipi!, mabeji 163-165, mipatula kudi Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
b Ekesode 2:15-22; 3:1-6; 5:2; 7:8-13; 8:18; 19:16-19; Dutelonome 31:23; 1 Bakelenge 17:8-16; 18:21-40; 19:1, 2, 8-18; 2 Bakelenge 2:1-14.
d Tangila mukanda wa Vous pouvez survivre à Harmaguédon et entrer dans le monde nouveau de Dieu, mabeji 280-282, mupatula kudi Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
e Tangila mukanda wa “Que ton nom soit sanctifié,” mabeji 341-344.
Udi muvuluke anyi?
◻ Mbanganyi bakamueneka ne Yezu mu dikudimuka mpala?
◻ Mmunyi muvua ditabuja dia bapostolo dikoleshibue kudi dikudimuka mpala?
◻ Pakamueneka Mozese ne Eliya “mu butumbi” pamue ne Yezu mu dikudimuka mpala, bavua tshimfuanyi tshia banganyi?
◻ Ndifuanangana kayi didi pankatshi pa Mozese ne Eliya ku lumue luseke ne Izalele wa Nzambi ku lunga luseke?
[Tshimfuanyi mu dibeji 10]
Dikudimuka mpala ndikoleshe ditabuja dia bena nkristo ba kale ne ba lelu