TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w97 1/10 dib. 21-25
  • Ndi ne dianyisha bua matuku a bungi mu mudimu wa Yehowa

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Ndi ne dianyisha bua matuku a bungi mu mudimu wa Yehowa
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1997
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Benzeja kudi mmuenenu ya bitendelelu
  • Dilamata dianyi ku bulelela bua mu Bible
  • Mudimu wa ku Betele
  • Beyemene ditekemena dia Bukalenge
  • Mudimu mu tshikondo tshia Mvita Mibidi ya Buloba bujima
  • Mudimu mupiamupia panyima pa mvita
  • Ndi ngenza tshindi mua kuenza
  • Ndi ndama ditabuja too ne ku ndekelu
  • Betele udi ukengela bena budisuile
    Mudimu wetu wa Bukalenge—1995
  • Eu ke mudimu mutambe buimpe buebe wewe anyi?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2001
  • Udiku mua kudifila pebe anyi?
    Mudimu wetu wa Bukalenge—2001
  • Ndi mupete masanka mavule mu mudimu wa Yehowa
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2001
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1997
w97 1/10 dib. 21-25

Ndi ne dianyisha bua matuku a bungi mu mudimu wa Yehowa

BU MUDIBI BILONDA KUDI OTTILIE MYDLAND

Ku ndekelu kua siekele wa 19, mazuwa a mâyi mmadiadije matuangane ku tshitudilu tshiawu tshia Kopervik ku Ouest kua ditunga dia Norvège. Musangu au matempu mendesha kudi bantu anyi kudi tubalu avua atambakana mu misesu. Miendu ya kasolonyi ke ivua ifila bukenke, ne bavua batumika ne nkunyi anyi ne bishadile bia makala bua kufila luya mu nzubu ya mabaya milaba mukubu mutoke. Ndi mulelela kuine aku mu Kabalashipu 1898, muibidi wa mu bana batanu.

MU 1905, Tatu kavua ku mudimu, nenku wakaya ku États-Unis. Wakakupingana bidimu bisatu pashishe ne mushete mûle tente ne mapa a bana ne bilamba bia swa ne bikuabu bintu bua Mamu. Kadi bintu biende bia mushinga mutambe bukole bivua volime ya mikanda ya Studies in the Scriptures (Malonga a mu Mifundu) ya Charles Taze Russell.

Tatu wakatuadija kuambila balunda ne bamanyangana nabu malu avuaye ulonga mu mikanda eyi. Mu bisangilu bia mu nzubu wa masangisha wa muaba au, uvua utumika ne Bible bua kuleja ne: kakuena inferno wa kapia. (Muambi 9:5, 10) Mu 1909, tshidimu tshiakalonda dipingana dia Tatu ufumina ku États-Unis, Muanetu Russell wakakumbula Norvège ne kuenzaye miyuki mu tshimenga tshia Bergen ne tshia Kristiania, tshibikila lelu ne: Oslo. Tatu wakaya ku Bergen bua kuteleja miyuki yende.

Bantu bavule bakafunda Tatu bua dilubuluja malongesha a dishima. Mvua mmumvuila luse ne mmuambuluisha bua kuabanya trakte ya Bible kudi bena mutumba. Mu 1912, ngakapesha muana wa bakaji wa mfumu kampanda wa ekleziya trakte uvua wakula bua inferno. Wakatufunda meme ne Tatu. Ngakakema bikole bua muvua muana wa bakaji wa mfumu wa ekleziya mutumike ne ngakuilu mubole wa mushindu au!

Bakuabu Balongi ba Bible, muvuabu babikila Bantemu ba Yehowa tshikondo atshi, ku misangu bavua batukumbula mu Kopervik, pamue ne Theodor Simonsen, ngamba-malu wa dilambu. Mvua mbikila bantu bua kuteleja miyuki ivuaye wenzela kuetu. Kumpala kua muyuki wende uvua wimba tshindanda ne wimba musambu, ne panyima pa muyuki wende uvua wimba musambu wa kulayangana nawu. Tuvua tumunemeka bikole.

Mukuabu wakatukumbula uvua Anna Andersen, uvua kolportere, peshi ministre wa ku dîba ne ku dîba. Uvua wenda ku tshimenga ne ku tshimenga mu Norvège mujima, nangananga ku dikalu, wenda wabanyina bantu mikanda miumvuiji ya Bible. Kale uvua mfumu mu Armée du Salut ne uvua mumanye bamue bamfumu ba mu Armée du Salut ba mu Kopervik. Bakamuitabila bua kuenzaye muyuki wa mu Bible mu nzubu wabu wa masangisha, ne ngakabikila bantu bua kulua kuteleja.

Kolportere mukuabu wakatukumbula mu Kopervik uvua Karl Gunberg. Mulume eu muena budipope, ne mupole-malu kadi muikale muena bilele, uvua pende wambuluisha ku misangu bu mukudimunyi ku biro bia filiale ku Oslo. Bidimu bivule pashishe tuakenza nende mudimu kuine aku.

Benzeja kudi mmuenenu ya bitendelelu

Musangu au, bantu ba bungi kabavua anu ne ditabuja dikole kudi Nzambi ne Bible, kadi bavua kabidi badine mu mitabuja, bu mudi inferno wa kapia ne Busatu Bunsantu. Pa nanku biakabundula bantu bikole pavua Balongi ba Bible balongesha ne: malongesha au kaavua umvuangana ne Bible. Mvua muenzeja kudi mabanda makole a bena mutumba netu a se: Tatu uvua muabuludianganyi. Dimue edi meme kumuambila mene se: “Biudi ulongesha ki mbilelela to. Mbuabuludianganyi!”

Wakankankamija ne: “Luaku, Ottilie, ne umone tshidi Bible wamba.” Nenku kumbadilaye imue Mifundu. Bu tshipeta, dieyemena dianyi kudiye ne ku bivuaye ulongesha diakakola. Wakankankamija bua kubala Malonga a mu Mifundu (Angl.), nenku mu muvu wa été wa 1914, misangu mivule mvua nsomba mbadila pa kakunakuna katangilangane ne tshimenga.

Mu Tshimungu 1914 bantu bakunguila pambelu pa nzubu wa dipatuila bikandakanda wa muaba au babala malu avua atangila dibudika dia Mvita ya Kumpala ya Buloba bujima. Tatu wakalua ne kumonaye tshivua tshienzeka. Wakatua tshikemu ne: “Tuasakidila Nzambi!” Wakajingulula ne: dibudika dia mvita eyi divua dikumbana dia milayi ya mu Bible ya malu avuaye uyisha. (Matayo 24:7) Balongi ba Bible ba bungi bakela meji musangu au ne: mu katupa kîpi bavua ne bua kubangata mu diulu. Pakapanga bualu ebu kuenzeka, bamue bakateketa ku muoyo.

Dilamata dianyi ku bulelela bua mu Bible

Mu 1915, pankavua ne bidimu 17, ngakajikija tulasa tua bikadilu ne kutuadija kuenza mudimu mu biro kampanda. Nenku meme kubanga kubala Tshibumba tshia Nsentedi pa tshibidilu. Kadi too ne mu 1918 bisangilu bia pa tshibidilu kabivua bianji kutuadija kuenzeka mu Kopervik. Diambedi, batanu ba kutudi bavua babuelamu. Tuvua tubala mikanda ya Société Watch Tower, bu mudi Malonga a mu Mifundu (Angl.), ne tuyukila pa malu avuamu mu nkonko ne mandamuna. Nansha muvua Mamu utumbisha Balongi ba Bible kumpala kua bakuabu, yeye muine kakalua umue wa kutudi nansha.

Mu biro bimvua ngenzela mudimu, kubangila mu 1918, ngakalua kumanyangana ne Anton Saltnes, ungakambuluisha bua kuluaye Mulongi wa Bible. Musangu eu ngakalua mumanyishi wa pa tshibidilu ne ngakatambula mu mpuilu mukuabu wa mu Bergen mu 1921.

Mu Lumungulu 1925 kuakenzeka mpuilu umue bua matunga a mu Scandinavie mujima mu tshimenga tshia Örebro, ku Suède. Muakabuela bantu bapite pa 500, pamue ne Joseph F. Rutherford, mulombodi wa Société Watch Tower. Bantu batue ku 30 ba kutudi bakenza luendu ku kawulu kumbukila ku Oslo mu dikadika ditulamina.

Bakamanyisha mu mpuilu au ne: bavua ne bua kuashila Biro bia filiale bua Mputu wa ku Nord mu tshimenga tshia Copenhague, ku Danemark, bua kutangila mudimu wa diyisha mu matunga a Scandinavie mujima ne a Baltes. Bakatuma William Dey wa ku Écosse bua kulombola mudimu wa diyisha. Uvua munangibue bikole, ne katupa aka, wakalua kumanyika bu “Muena Écosse Munene.” Ku ntuadijilu, Muanetu Dey kavua mumanye muakulu nansha umue wa bena mu Scandinavie, nenku mu bisangilu anyi mu mpuilu uvua usomba panyima ne utabalela bana bua se: baledi babu bamone mua kuteya ntema ku bivuabu bamba ku tshiakuidi.

Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 1 Luabanya 1925 (Angl.), tshiakakonkonona Buakabuluibua nshapita wa 12, ne tshiakumvuija ne: nshapita eu udi wamba bua diledibua dia Bukalenge bua Nzambi ne se: diledibua edi diakenzeka mu diulu mu 1914. Ngakamona bikole bua kubiumvua, nenku ngakabala tshiena-bualu atshi ne kutshibalulula kabidi. Ndekelu wa bionso pangakatshiumvua, ngakasanka bikole.

Pakenzabu makajilula mu ngumvuilu wetu wa biena-bualu bia mu Bible, bamue bakalenduka e kumbuka mu tshisamba tshia Nzambi. Kadi padi diakajilula dia nunku dikale dikole bua kudijingulula, misangu yonso ntu mbala ne mbalulula kabidi malu au, nteta bua kujingulula ngelelu wa meji au. Pandi nshala tshiyi mujingulule diumvuija dipiadipia adi, ndi ngindila ditokesha. Misangu mivule ndi mufutshibue kudi lutulu lua nunku.

Mudimu wa ku Betele

Munkatshi mua bidimu bungi kampanda ngakenza mudimu bu kontable, sekretere, ne mukontolodi wa konte mu tshimenga. Mu 1928 muntu uvua utangila malu a mpetu ya Société wakasama ne uvua ne bua kumbuka ku Betele. Bu mumvua ne dimanya mu mudimu eu, bakandomba bua kuwenza. Ngakatuadija mudimu wa ku Betele mu Kabalashipu 1928. Musangu mukuabu, Muanetu Dey wakatukumbula ne kukontololaye konte yanyi. Dîku dietu dia Betele divua kabidi dilombola mudimu wa diyisha patoke mu Oslo, mutuvua musangu au ne tshisumbu anu tshimue.

Bamue ba kutudi bavua bambuluisha Muanetu Sakshammer, musadidi wa ku Betele bua dituma dia mikanda, bua kukuta ne kuabanya L’Âge d’or (lelu’eu Réveillez-vous!). Muanetu Simonsen ne Gunberg bavua munkatshi mua aba bakatuelesha diboko. Tuvua tupitshisha tshikondo tshimpe, misangu mivule tuimba misambu patuvua tuenza mudimu.

Beyemene ditekemena dia Bukalenge

Mu 1935 tuakajingulula ne: “musumba munene” kauvua kasumbu kibidi kavua ne ditekemena dia mu diulu. Tuakalonga se: uvua uleja kasumbu kadi kapanduka ku dikenga dinene ne kadi ne diakalenga dia kuikala ne muoyo wa kashidi mu Mparadizu pa buloba. (Buakabuluibua 7:9-14, NW) Ne ngumvuilu eu mupiamupia, bamue bakavua badie ne banue bimanyishilu bia mu Tshivulukilu bakajingulula ne: ditekemena diabu divua dia pa buloba, ne bakalekela kuenza nanku.

Nansha mumvua tshiyiku ne dielakana bua ditekemena dianyi dia mu diulu, mvua misangu yonso ngela meji ne: ‘Bua tshinyi Nzambi mmunsue meme?’ Mvua ndiumvua tshiyi muakanyine disanka bunene nunku. Muikale mukaji wa mubidi mukese ne wa bumama, mvua mmona kabiyi biakane bua meme kuela meji buanyi meme bu mukalenge nkokesha pamue ne Kristo mu diulu. (2 Timote 2:11, 12; Buakabuluibua 5:10) Kadi, ngakela meji pa mêyi a mupostolo Paulo a se: “kakuena ba bungi badi bakole” bavuabu babikile, kadi “Nzambi wakasungula bintu bitekete bia [pa] buloba bua kufuisheye n’abi bintu bikole bundu.”​—1 Kolinto 1:26, 27.

Mudimu mu tshikondo tshia Mvita Mibidi ya Buloba bujima

Mu dia 9 Tshisanga 1940, biluilu bia bena Allemagne biakabuela mu Norvège, ne ditunga diakalua mu bianza biabu. Bu tshipeta tshia mvita, bavule bakatuadija kuteleja mukenji wa Bukalenge. Kubangila mu Kasuamansense 1940 too ne mu Kabalashipu 1941, tuakabanya mikanda minene ne mikese mipite pa 272 000. Abi bidi biumvuija ne: yonso wa ku Bantemu bapite pa 470 bavua tshikondo atshi mu Norvège wakabanya muayene wa mikanda minene ne mikese mipite pa 570 munkatshi mua ngondo tshitema ayi!

Mu dia 8 Kashipu 1941, bena Gestapo bakamonangana ne batangidi baludiki bonso ne kubambila ne: bikala mudimu wa diyisha kauyi muimane, nebabatume mu tumponya tua disubishangana. Bamfumu batanu ba bampulushi bena Allemagne bakalua ku Betele ne kunyengabu tshitupa tshinene tshia bintu bia Société Watch Tower. Bakakuata bena dîku dia Betele ne kubelabu nkonko, kadi kabakela nansha umue wa kutudi mu buloko. Ndekelu wa bionso, mu dia 21 Kashipu 1941, bakanyenga nzubu wa Société, uvua mu musesu wa Inkognitogaten 28 B, ne bakakandika mudimu wetu wa diyisha. Meme kupingana ku Kopervik ne kupeta mudimu wa ku mubidi bua kudiambuluisha.

Tshikondo atshi, Tatu uvua usadila bu mpanda-njila. Dimue edi bena Nazi bakalua ne bakakalula mu nzubu mua Tatu. Bakangata mikanda yende yonso, pamue ne Bible yende ne concordance ya Bible. Tuvua tupeta anu ndambu mukese wa biakudia bia mu nyuma musangu au. Bua kushala bakole mu nyuma, tuvua tulonga mikanda ya kale misangu ne misangu, bu mudi mukanda wa Government, ne tuakatungunuka ne kuyisha.

Bia dibungama, mu miaba mivule bana betu bavua batapulukangane. Bamue bavua bamba ne: tuvua ne bua kuyisha patoke ne kuya ku nzubu ne ku nzubu, pavua eku bakuabu bela meji ne: tuvua ne bua kutamba kutumika mu musokoko, kupetangana ne bantu mu minga mishindu. Nenku bana betu bavua bamanyike bikole, bavua bumvuangana kumpala bimpe menemene ne batuvua banange bikole, kabatshivua bakuishangana kabidi. Diabulukangana diabu diakansamisha mutshima bikole kupita nsombelu kayi mukuabu yonso mu matuku anyi a muoyo bu Ntemu.

Mudimu mupiamupia panyima pa mvita

Panyima pa mvita, mu été wa 1945, Muanetu Dey wakakumbula Norvège ne kuenzelaye bisangilu mu bimenga ebi: Oslo, Skien, ne Bergen. Wakalomba bana betu bua kujikijabu dikokangana ne kuambila bonso bavua basue kuenza nunku bua kuimanabu kuulu. Bantu bonso juu! Bakajikija dikokangana bua kashidi mu Tshisua-munene 1945, kunyima kua dikumbula dia Nathan H. Knorr, uvua musangu au mulombodi wa Société Watch Tower.

Mu tshine tshikondo atshi, mu dia 17 Kashipu 1945, ngakapeta telegrame wa kudi musadidi wa filiale, Muanetu Enok Öman, wamba ne: ‘Ndîba kayi diudi mua kupingana ku Betele?’ Bamue bavua bamba ne: mvua ne bua kushala kumbelu bua kutabalela tatu, ukavua ne bidimu bipite pa 70. Kadi Tatu wakankankamija bua kupinga tshiakabidi mu mudimu wa ku Betele, ne ke tshingakenza. Mu 1946, Marvin F. Anderson, muanetu wa ku États-Unis, wakalua mutangidi wa filiale wetu, ne bakalongolola tshiakabidi mudimu wa diyisha.

Mu bikondo bia diikisha dia mu été mvua mpingana ku Kopervik bua kutangila dîku dietu. Bana betu babidi ba balume ne bakunyi banyi babidi ba bakaji kabavua Bantemu to, kadi misangu yonso bavua bena bulunda kundi ne kudi Tatu. Umue wa ku bana betu ba balume wakalua kapitene ka tshitudilu tshia mazuwa ne muendeshi wa mazuwa, ne mukuabu uvua mulongeshi. Nansha mumvua anu ne bintu bikese bia ku mubidi, Tatu uvua ubambila ne: “Ottilie mmubanji munupite nuenu.” Ne bivua bilelela! Bivuabu bapete kabivua kufuanyikija ne bubanji bua mu nyuma bumvua nabu! Tatu wakafua mu 1951 ne bidimu 78. Tukavua bajimije Mamu mu 1928.

Bualu bunene mu muoyo wanyi buvua dibuela mu mpuilu munene wa bukua-matunga muenza kudi bantu ba Yehowa mu tshimenga tshia New York mu 1953. Tshidimu atshi bungi bua bamanyishi mu budimi bua buloba bujima buakapita pa bantu 500 000, ne bantu bapite pa 165 000 bakabuela mu mpuilu au! Kumpala kua mpuilu au wa mu 1953, ngakenza mudimu bua lumingu lumue ku Betele wa Brooklyn, bilombuelu bia bulongolodi bua Yehowa pa buloba.

Ndi ngenza tshindi mua kuenza

Mu bidimu bishale ebi lumonu luanyi ndunyanguke ne disama dia katarakte (mabuba a mu mêsu). Ku diambuluisha dia ntalatala mikole ya mêsu ne mikuabu midiundishi, ntshidi mua kubala kakese mifundu minene. Ne bana betu ba bakaji bena nkristo batu bankumbula ne bambadila misangu ibidi ku lumingu, bualu bundi ntamba kuanyisha bikole.

Mudimu wanyi wa diyisha mmukepele kabidi. Mu muvu wa été, bana betu ba bakaji bena nkristo badi baya nanyi ku misangu muaba undi mua kuyishila mu nkuasa wanyi wa balema. Ntu kabidi pa tshibidilu ntuma bibejibeji ne broshire ku bilongelu bia mu Kopervik, bu mudi tshia bana bakese mumvua mulongi kukadi bidimu bitue ku 100. Ndi nsanka bua mundi anu ne mushindu wa kuikala mumanyishi wa pa tshibidilu.

Diakalenga, nzubu wa tshidiilu ne Nzubu wa Bukalenge bidi mu tshisasa tshimue ne nzubu wanyi wa kulala wa ku Betele, udi mu tshimenga tshia Ytre Enebakk pambelu pa Oslo, kubangila mu 1983. Nenku ndi mua kubuela mu ntendelelu wa mu dinda, kudia, ne mu bisangilu bietu ku diambuluisha dia tshiendelu. Ne ndi ne disanka muntshidi mua kubuela mu mpuilu minene ne mikese. Ndi nsanka pa kupetangana ne balunda bandi mumanye munkatshi mua bidimu bivule, pamue ne bana betu bapiabapia, balume ne bakaji, ne bana bimpe bavule ba Bantemu.

Ndi ndama ditabuja too ne ku ndekelu

Ndibenesha pa kuikala munyunguluka kudi bantu benji ba mudimu, ba milowo, ne bakole mu nyuma kunu ku Betele. Pangakatuadija mudimu wanyi ku Betele, dîku dijima divua anu ne aba bavua ne ditekemena dia mu diulu. (Filipoi 3:14) Mpindieu muntu yonso ku Betele pa kungumbusha meme mmutekemene bua kuikala ne muoyo wa kashidi pa buloba.

Bushuwa, tuvua batekemene se: Yehowa uvua kuikala muenze bualu kampanda kumpala kua dîba. Pabi, ndi nsanka pa kumona musumba munene wenda udiunda amu kudiunda. Ndidiunda kayipu dindi mumone! Pangakabuela mu mudimu wetu bua musangu wa kumpala, kuvua bamanyishi batue ku 5 000 pa buloba bujima. Mpindieu mbapite pa bantu 5 400 000! Bushuwa, ndi mumone ‘mukese mulue tshinunu, ne eu udi mutambe bukese mulue ditunga dikole.’ (Yeshaya 60:22, NW) Tudi ne bua kutungunuka ne kuindila Yehowa, anu bu muakafunda muprofete Habakuka ne: “Biajangulukatshi, utshindile; bualu bua netshimueneke bulelela.”​—Habakuka 2:3.

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu