Utu wanyisha bulongolodi bua Yehowa anyi?
‘Yehowa udi wamba dîyi edi ne: Diulu didi nkuasa wanyi wa bukalenge ne buloba budi tshitekelu tshia muinshi mua makasa anyi.’—YESHAYA 66:1.
1, 2. (a) Ntshijadiki kayi tshidi tshimueneka tshia bulongolodi bua Yehowa tshiudi mua kufunkuna? (b) Yehowa mmusombele penyi?
UDI witaba ne: Yehowa udi ne bulongolodi anyi? Bikalabi nanku, bua tshinyi udi witaba? Udi mua kuandamuna ne: ‘Ee, tudi ne Nzubu wa Bukalenge. Tudi ne tshisumbu tshilongolola bimpe tshikale ne kasumbu ka bakulu. Tudi ne mutangidi wa tshijengu mutekibue mu mushindu muakanyine udi utukumbula pa tshibidilu. Tutu tubuela mu mpuilu ne mpungilu milongolola. Tudi ne biro bia filiale wa Société Watch Tower mu ditunga dietu. Bushuwa, bionso ebi ne bikuabu bia bungi bidi bijadika ne: Yehowa udi ne bulongolodi budi buenza mudimu.’
2 Bimanyinu bu ebi ntshijadiki tshia bulongolodi kampanda. Kadi bikala bionso bitudi tumona ne tuanyisha bikale anu pa buloba apa, katuena tumvua bimpe menemene tshidi bulongolodi bua Yehowa to. Yehowa wakambila Yeshaya ne: buloba budi patupu tshitekelu tshia makasa Ende, kadi diulu didi nkuasa Wende wa bumfumu. (Yeshaya 66:1) Yehowa uvua wakula bua “diulu” kayi? Bua kapepa kadi katunyunguluke anyi? Bua tshibuashibuashi anyi? Peshi bua mushindu kampanda wa bifukibua bia muoyo? Yeshaya udi wakula bua ‘muaba wa tshijila ne wa butumbi,’ ne mufundi wa misambu udi umvuija diulu edi bu “muaba [“mujadika,” NW] udiye mushikame.” Nenku, “diulu” didi mu Yeshaya 66:1 didi difunkuna muaba wa mu nyuma udi kauyi umueneka, mudi Yehowa muikale ne muanzu mutumbuke anyi wa ku mutu menemene.—Yeshaya 63:15; Musambu 33:13, 14.
3. Mmunyi mutudi mua kutshimuna dielakana?
3 Pa nanku, bituikala bushuwa basue kumvua ne kuanyisha bulongolodi bua Yehowa, tudi ne bua kutangila mu diulu. Ne bamue badi ne lutatu mu muanda au. Bu mudi bulongolodi bua Yehowa bua mu diulu kabuyi bumueneka, mmunyi mutudi bamanye ne: budiku bushuwa? Bamue badi mua kushala mu dielakana, badiebeja ne: ‘Mmunyi mutudi mua kuikala bajadike?’ Ee, mmunyi mudi ditabuja mua kutshimuna dielakana? Mishindu minene ibidi nyeyi: didilongela diondoke dia Dîyi dia Nzambi ne dibuela pamue ne didifila pa tshibidilu mu bisangilu bia bena nkristo. Nenku tudi mua kujikija dielakana dietu ku diambuluisha dia butoke bua bulelela. Kuvua basadidi bakuabu ba Nzambi bavua ne dielakana. Tutangilayi bualu bua musadidi wa Elisha pavua Izalele muela mvita kudi mukalenge wa bena Siriya.—Fuanyikija ne Yone 20:24-29; Yakobo 1:5-8.
Muntu wakamona biluilu bia mu diulu
4, 5. (a) Ndutatu kayi luvua nalu musadidi wa Elisha? (b) Mmunyi muakandamuna Yehowa ku disambila dia Elisha?
4 Mukalenge wa bena Siriya wakatuma basalayi bapite bungi butuku ku Dotana bua kukuata Elisha. Pakabika musadidi wa Elisha pa dindadinda ne kupatukaye pambelu, pamu’apa bua kumvua kapepa katalale pa musaka wa nzubu wabu wa ku Moyen-Orient, ee, mbualu kayipu bua mukumu buakamonaye! Tshiluilu tshijima tshia bena Siriya tshikale ne tubalu ne matempu a mvita tshivua tshinyunguluke tshimenga, bindile bua kukuata muprofete wa Nzambi. Musadidi eu wakela Elisha dîyi ne: ‘Aka, mukalenge wanyi, netuenze tshinyi?’ Mbimueneke se: ne dîyi ditekete kadi muikale ne dishindika, Elisha wakandamuna ne: ‘Kutshinyi nansha; bualu bua badi netu badi bapita badi nabu bungi.’ Musadidi eu uvua ne bua kuikala mudiebeje ne: ‘Badi kuepi? Tshiena mbamona to!’ Imue misangu alu ludi mua kuikala kabidi lutatu lutudi nalu—dipangila bua kumona ne mêsu a mu lumvu anyi kujingulula dikalaku dia biluilu bia mu diulu.—2 Bakelenge 6:8-16; Efeso 1:18.
5 Elisha wakasambila bua mêsu a musadidi wende atabale. Ntshinyi tshiakenzeka pashishe? ‘Yehowa wakatabeja mêsu a nsongalume, wakamona mikuna miûle tente ne tubalu ne makalu a kapia binyunguluke Elisha.’ (2 Bakelenge 6:17) Eyowa, wakamona biluilu bia mu diulu, biluilu bia banjelu bindile bua kukuba musadidi wa Nzambi. Mpindieu uvua mua kumvua dieyemena divua nadi Elisha.
6. Mmunyi mutudi mua kupeta bujinguludi mu malu a bulongolodi bua mu diulu bua Yehowa?
6 Tutuku imue misangu ne lutatu lua diumvua lufuane luvua nalu musadidi wa Elisha anyi? Tutu tumona anu luseke ludi lumueneka lua nsombelu idi ituteka tuetu mu njiwu peshi mudimu wa bena nkristo mu amue matunga anyi? Bikalabi nanku, tudi mua kutekemena tshikena-kumona tshia pa buatshi bua kututokeshila bualu ebu anyi? Tòo, bualu tudi ne tshintu tshivua musadidi wa Elisha kayi natshi—Bible, mukanda mujima muikale ne bikena-kumona bivule, udi mua kutupesha bujinguludi bua kumvua bulongolodi bua mu diulu. Dîyi adi dipudija didi kabidi difila mêyi-maludiki adi atulombola bua kululamija ngelelu wetu wa meji ne nsombelu wetu. Kadi, tudi ne bua kuenza madikolela bua kukeba bujinguludi ne kudima dianyisha bua ndongoluelu wa Yehowa. Ne tudi mua kuenza nanku ku diambuluisha dia didilongela, pamue ne disambila ne dielangana meji.—Lomo 12:12; Filipoi 4:6; 2 Timote 3:15-17.
Kulonga bua kumvua
7. (a) Ndutatu kayi ludi bamue mua kuikala nalu bua didilongela dia Bible? (b) Bua tshinyi didilongela ndiakanyine madikolela?
7 Didilongela kaditu anu bualu budi bupesha bantu ba bungi disanka, bu mudi aba bavua kabayi basankidila dilonga kalasa anyi kabayi bapete mpunga wa kubuelamu. Kadi, bituasua kumona ne kuanyisha bulongolodi bua Yehowa ne mêsu etu a mu lumvu, tudi ne bua kudima dijinga dia kulonga. Udi mua kudia biakudia bisheme kakuyi dibilamba anyi? Anu muakuambila mulambi yonso, mudimu wa bungi udi uyila mu dilamba dia biakudia bisheme. Pabi, badi mua kubidia mu tshitupa tshia dîba anyi anu mutantshi mukese patupu. Ku lukuabu luseke, bipeta bia didilongela bidi mua kushala matuku onso a muoyo. Didilongela didi mua kulua bualu butudi tuenda tumanya mua kuanyisha patudi tumona didiunda ditudi mua kuenza. Mupostolo Paulo wakamba mu bulelela ne: tudi ne bua kuditabalela misangu yonso ne kutabalela dilongesha dietu ne kutungunuka ne kudifila mu dibala dia patoke. Bidi bilomba madikolela a munanunanu, kadi bipeta bidi mua kuikala bia kashidi.—1 Timote 4:13-16.
8. Mukanda wa Nsumuinu udi ulomba bua kuikala ne mmuenenu kayi?
8 Muena meji kampanda wa kale wakamba ne: ‘Muananyi, biwitabuja mêyi anyi, biwateka mikenji yanyi munda muebe, bua wewe utelejije matshu ebe ku meji, bua kufila mutshima webe ku dijingulula dia mianda; e, biwadidila dijingulula dia mianda muadi, biwabandishila kumanya kua malu dîyi diebe, biwakukeba bu muudi ukeba tshiamu tshia argent, biwakukeja bu muudi ukeja biuma bisokoka, nunku neujingulule ditshina dia Yehowa, neusangane dimanya dia malu a Nzambi.’—Nsumuinu 2:1-5.
9. (a) Mmushinga kayi udi nawu ngolo pa kumufuanyikija ne ‘dimanya dia Nzambi’? (b) Mbiambuluishi kayi bitudi tukengela bua kupeta dimanya dijalame?
9 Udi mumone muntu udi ne bua kuenza madikolela anyi? ‘Biwa’ ke tshitupa tshia muaku tshidibu bambulule bikole. Ne tangila tshiambilu etshi: “Biwakukeja bu mûdi ukeja biuma bisokoka.” Ela meji bua benji ba mudimu mu bina bia tubanda bavua, munkatshi mua siekele mivule, bumbula bua kukeba tshiamu tshia argent ne ngolo mu Afrique du Sud, Bolivie, Mexique ne mu matunga makuabu. Bavua benza mudimu mukole, batumika ne mpiki ne bikasu, bua kumbula dibue divua mua kubapetesha biamu bia mushinga mukole. Bavua bangata ngolo ne mushinga wa bungi mu mushindu wa se: mu tshina kampanda tshia kabanda mu Californie, ku États-Unis, bakumbula njila ya muinshi mua buloba ya kilometre 591, kufika mu ndondo wa kilometre bu umue ne tshitupa—anu bua kupeta ngolo. Kadi, udi mua kudia peshi kunua ngolo anyi? Neakuambuluishe mu tshipela biwikala ufua ne nzala ne nyota anyi? Tòo, mushinga wende utu anu mu mêyi a bungenda ne mujadika kudi bantu, ushintuluka ku dituku ne ku dituku bu mudibi bileja mu malu a bungenda bua buloba bujima. Nansha nanku, bantu mbafue bua ngolo. Mpindieu mmadikolela bungi kayi atudi ne bua kuenza bua kupeta ngolo wa mu nyuma, ‘dimanya dia Nzambi’? Ela meji, dimanya dia Mfumu Mukulu pa bionso, dia bulongolodi buende ne malongolola ende! Mu muanda eu, tudi mua kukuata mudimu ne mpiki ne bikasu bia mu nyuma. Biobi abi ke mikanda miashila pa Bible idi ituambuluisha bua kumbula mu Dîyi dia Yehowa ne kujingulula diumvuija diadi.—Yobo 28:12-19.
Tumbule bua kupeta bujinguludi
10. Mmalu kayi akamona Danyele mu tshikena-kumona?
10 Tuanjibi kumbula ndambu mu nyuma bua kumona mua kutuadija kupeta dimanya dia bulongolodi bua mu diulu bua Yehowa. Bua kupeta bujinguludi bua nshindamenu, tutangilayi tshikena-kumona tshia Danyele tshia Wa Kale wa Matuku a Bungi musombe mu nkuasa wende wa bumfumu. Danyele udi ufunda ne: ‘Pangakadi ntangila, bakateka nkuasa ya bukalenge. Wa Kale wa Matuku a Bungi wakashikamapu. Bivualu biende biakadi bitoke too bu neige, ne nsuki ya ku mutu wende yakadi bu miosa ya mikoko. Nkuasa wende wa bukalenge wakadi bu ludimi lunene lua kapia, nkata ya ku nkuasa wende yakadi kapia kakole. Ndimi ya kapia yakapatuka kudiye bu musulu, kapia kakela ndimi kumpala kuende. Banjelu binunu ne binunu bakamukuatshila mudimu, banjelu binunu dikumi misangu binunu dikumi bakimana kumpala kuende. Bena tshilumbuluidi bakashikama bua kukosa bilumbu, bakabulula mikanda.’ (Danyele 7:9, 10) Mbanganyi aba bavua binunu ne binunu bakuatshila Yehowa mudimu? Mifundu miledila ya mu milongo mu Traduction du monde nouveau, mitumika nayi bu “mpiki” ne “bikasu,” idi itulombola ku mvese bu mudi Musambu 68:17 ne Ebelu 1:14. Eyowa, aba badi bakuata mudimu bavua banjelu ba mu diulu!
11. Mmunyi mudi tshikena-kumona tshia Danyele mua kutuambuluisha bua kumvua mêyi a Elisha?
11 Muyuki wa Danyele kawena wamba ne: uvua mumone banjelu bonso ba lulamatu batu Nzambi utumina dîyi. Kudi mua kuikala bakuabu miliyo mivule. Kadi bushuwa tudi mua kumona mpindieu bua tshinyi Elisha uvua mua kuamba ne: ‘Badi netu badi bapita badi nabu bungi.’ Tshiluilu tshia mukalenge wa bena Siriya, nansha muvuatshi tshikuatshisha kudi ba-demon, bavua batshipite ku bungi kudi biluilu bia Yehowa bia mu diulu!—Musambu 34:7; 91:11.
12. Mmunyi muudi mua kufika ku dimanya bivule pa bidi bitangila banjelu?
12 Pamu’apa udi musue kumanya bivule pa bidi bitangila banjelu, bu mudi mudimu udibu benza mu disadila Yehowa. Ku muaku wa tshiena-Greke bua muanjelu, tudi mua kumona se: mbatuadi ba mukenji bualu muaku au udi kabidi umvuija “mutuadi wa mukenji.” Nansha nanku, kudi bivule bikuabu bidi bitangila midimu yabu. Kadi bua kubimanya, udi ne bua kumbula. Biwikala ne mukanda wa Auxiliaire, udi mua kulonga tshiena-bualu tshia “Ange,” anyi udi mua kukeba biena-bualu bia kale mu Tshibumba tshia Nsentedi bidi biakula bua banjelu. Neukeme bua bungi bua malu audi mua kulonga bua basadidi aba ba mu diulu ba Nzambi ne neufike ku dianyisha dikuatshisha diabu. (Buakabuluibua 14:6, 7) Kadi, mu bulongolodi bua Nzambi bua mu diulu, bimue bifukibua bia mu nyuma bidi bikuata mudimu bua malongolola a pa buawu.
Malu akamona Yeshaya
13, 14. Mmalu kayi akamona Yeshaya mu tshikena-kumona, ne mmunyi muvuawu ne buenzeji kudiye?
13 Mpindieu tumbulayi ndambu mu tshikena-kumona tshia Yeshaya. Wewe mubale nshapita 6, mvese wa 1 too ne wa 7, nebikukemeshe. Yeshaya udi wamba ne: ‘wakamona [“Yehowa,” NW] mushikame mu nkuasa wende wa bukalenge,’ ne ‘baselafima bimane pa mutu pende.’ Bavua bikale bamanyisha butumbi bua Yehowa, basamuna bunsantu buende. Nansha dibala dia muyuki eu didi ne bua kuikala ne buenzeji kuudi. Yeshaya wakenza tshinyi? ‘Ke meme kuamba ne: Mulawu wakunkuata! Bualu bua ndi mujimine [mu Sheol]; bualu bua ndi muntu udi ne mishiku idi kayiyi miakane, ne ndi mushikame munkatshi mua bantu badi ne mishiku idi kayiyi miakane; bualu bua mêsu anyi akumona Mukalenge, Yehowa wa misumba mene!’ Mmunyipu muvua tshikena-kumona atshi tshimukemeshe! Ntshikukemeshe pebe anyi?
14 Nenku mmunyi muvua Yeshaya mupete bukole bua kutangila bualu ebu bua butumbi? Udi umvuija ne: muselafima wakalua kumusungila ne kumuambila ne: ‘Bubi buebe budi bumushibue, ne malu mabi ebe adi mabuikidibue.’ (Yeshaya 6:7) Yeshaya uvua mua kueyemena luse lua Nzambi ne kuteya ntema ku mêyi a Yehowa. Mpindieu, kuenaku musue bua kumanya bivule bua bifukibua ebi bibandile bia mu nyuma anyi? Nenku ntshinyi tshiudi ne bua kuenza? Umbula bua kupeta mamanyisha mavule. Tshiambuluishi tshimue tshia kutumika natshi tshidi mua kuikala mukanda wa Index des publications de la Société Watch Tower, kulonda biena-bualu bitela bidi bituma mu mikanda ya bungi idi ne mamanyisha matokesha.
Mmalu kayi avua Yehezekele mumone?
15. Ntshinyi tshidi tshileja ne: tudi mua kueyemena tshikena-kumona tshia Yehezekele?
15 Mpindieu tutangilayi mushindu mukuabu wa bifukibua bia mu nyuma. Yehezekele uvua ne diakalenga dia kupeta tshikena-kumona tshia dikema patshivuaye mupika mu Babilone. Bulula Bible webe mu Yehezekele nshapita 1, mvese isatu ya kumpala. Mmunyi mudi muyuki eu utuadija? Udi wamba ne: ‘Dimue edi, mu ditunga kampanda dia kule . . .’ anyi? Tòo, eu ki mmuyuki mufuikakaja mu mushindu utu mianu ileja tshikondo. Mvese 1 udi utuadija ne: ‘Mu tshidimu tshia makumi asatu, mu ngondo muinayi, mu dituku ditanu dia ngondo, pangakadi munkatshi mua bapika ku muelelu wa musulu wa Kebâ, diulu diakabululuka, ne ngakamona bikena-kumona bia Nzambi.’ Ntshinyi tshiudi umona mu mvese eu? Udi ufila tshikondo tshijalame ne muaba mujadika. Mumvuija aa adi afunkuna tshidimu tshitanu tshia diya mu bupika dia Mukalenge Yehoyakina, mu tshidimu tshia 613 K.B.B.
16. Yehezekele wakamona tshinyi?
16 Tshianza tshia Yehowa tshiakafika ku dikala pambidi pa Yehezekele, ne wakatuadija kumona tshikena-kumona tshidi tshikuatshisha buôwa tshia Yehowa musombe mu nkuasa wa bumfumu mu ditempu dialabale dia mu diulu divua ne nkata ya kafiondo mikale ne mêsu ku njanta kuonso. Diumvuija didi dikoka ntema yetu muaba eu ndia se: kuvua bifukibua binayi, tshifukibua tshimue tshimane ku nkata ne nkata. ‘Tshimfuanyi tshiabi tshiakadi nunku: biakadi ne tshifuanyikiji tshia muntu. [“Tshionso tshia,” NW] kudibi tshiakadi ne mpala inayi ne mapuapua anayi. Bua bimfuanyi bia mpala yabi ngakamona ne: buonso buabi binayi biakadi ne mpala wa muntu ne mpala wa nyama wa ntambue ku luseke lua tshianza tshia balume, ne mpala wa ngombe ne mpala wa nyunyu wa mukanku ku luseke lua tshianza tshia bakaji.’—Yehezekele 1:5, 6, 10.
17. Mpala inayi ya bakeluba idi ileja tshinyi?
17 Bifukibua binayi ebi bidi ne muoyo bivua bifukibua kayi? Yehezekele nkayende udi utuambila ne: bavua bakeluba. (Yehezekele 10:1-3, 14) Bua tshinyi bavua ne mpala inayi? Bua kuleja ngikadilu inayi ya pa buayi ya Mfumu Mukulu Yehowa. Mpala wa mukanku uvua tshimfuanyi tshia meji matambe kutua. (Yobo 39:27-29) Ntshinyi tshivua mpala wa ngombe uleja? Muikale ne bukole bua dikema bua nshingu ne makaya ende, ngombe mulu wa mvita mmumanyike mudiye ukupa kabalu ne mukabandi muulu. Bushuwa, ngombe udi tshimfuanyi tshia bukole kabuyi mikalu bua Yehowa. Ntambue mmutumika nende bu tshimfuanyi tshia buakane bua dikima. Ku ndekelu, mpala wa muntu udi uleja mu mushindu muakanyine dinanga dia Nzambi, bualu muntu ke tshifukibua tshimuepele tshia pa buloba tshidi mua kuleja ngikadilu eu mu mushindu wa meji.—Matayo 22:37, 39; 1 Yone 4:8.
18. Mmunyi mudi mupostolo Yone ukolesha lumvu luetu lua bulongolodi bua mu diulu?
18 Kudi bikena-kumona bikuabu bidi mua kutuambuluisha bua kukumbaja diumvuija edi. Bidi bikonga bikena-kumona bia Yone bilonda mu mukanda wa mu Bible wa Buakabuluibua. Anu bu Yehezekele, Yone udi umona Yehowa musombe mu nkuasa wa bumfumu wa butumbi muikale ne bakeluba. Bakeluba aba badi benza tshinyi? Badi bambulula dimanyisha dia baselafima dia mu Yeshaya nshapita 6, bamba ne: ‘Wa Tshijila, Wa Tshijila, Wa Tshijila udi [“Yehowa,” NW] Nzambi Wa-Bukole-Buonso, wakadiku ne udiku ne udi ulua.’ (Buakabuluibua 4:6-8) Yone udi umona kabidi muan’a mukoko pabuipi ne nkuasa wa bumfumu. Uvua mua kuikala uleja nganyi? Yezu Kristo, Muan’a mukoko muine wa Nzambi.—Buakabuluibua 5:13, 14.
19. Ku diambuluisha dia dilonga edi, ntshinyi tshiudi mumvue bua bulongolodi bua Yehowa?
19 Nenku ku diambuluisha dia bikena-kumona ebi, ntshinyi tshitudi bumvue? Tudi bumvue ne: mu katongobela ka bulongolodi bua mu diulu mudi Yehowa Nzambi musombe mu nkuasa wende wa bumfumu pamue ne Muan’a mukoko, Yezu Kristo, Dîyi anyi Logos. Pashishe tuamonyi tshiluilu tshia mu diulu tshia banjelu, pamue ne baselafima ne bakeluba. Mbena mu bulongolodi bumue bualabale ne bua buobumue, budi butumika bua malongolola a Yehowa. Ne dimue dia ku malongolola aa ndiyisha dia lumu luimpe pa buloba bujima mu tshikondo etshi tshia ku nshikidilu.—Mâko 13:10; Yone 1:1-3; Buakabuluibua 14:6, 7.
20. Ndukonko kayi lutuandamuna mu tshiena-bualu tshidi tshilonda?
20 Ku ndekelu, tudi ne Bantemu ba Yehowa pa buloba badi basangila mu Nzubu yabu ya Bukalenge bua kumona mua kulonga mushindu wa kuenza disua dia Mfumu Mukulu. Bushuwa, mpindieu tudi mua kumona se: badi netu mba bungi kupita badi ne Satana ne baluishi ba bulelela. Nkushale lukonko: Bulongolodi bua mu diulu budi ne tshilumbu kayi mu diyisha dia lumu luimpe lua Bukalenge? Tshiena-bualu tshidi tshilonda netshitangile bualu abu ne makuabu kabidi.
Nkonko bua kuambulula
◻ Bua kuanyisha bulongolodi bua Yehowa, ntshinyi tshitudi ne bua kumvua?
◻ Mbualu kayi buvua musadidi wa Elisha mumone, ne mmunyi muvua muprofete mumukankamije?
◻ Mmunyi mutudi ne bua kuangata didilongela?
◻ Mmunyi mudi Danyele, Yeshaya ne Yehezekele bafila mumvuija a bulongolodi bua mu diulu?
[Tshimfuanyi mu dibeji 13]
Bipeta bia didilongela mbipite kule ne kule bia biakudia bilamba bimpe
[Tshimfuanyi mu dibeji 15]
Tshikena-kumona tshia biluilu bia mu diulu tshivua diandamuna dia Yehowa ku disambila dia Elisha