Nkonko ya babadi
Bu mudi Bantemu ba Yehowa badienzeja bua kuikala bena bululame ne bikale beyemenangana, bua tshinyi badi bumvua se: mbia mushinga bua kuenza tshipungidi tshifunda padiku malu a bungenda munkatshi muabu?
Dienza diabu nunku ndiumvuangane ne Mifundu, didi ne dikuatshisha, ne ndia dinanga. Mmunyi nanku? Eyowa, tuanjibi kukonkonona malu a bipungidi bia bungenda aa.
Bible udi uleja muyuki mufunda wa malu avua Nzambi muenze ne bena Izalele, tshisamba tshiende tshivuaye mudie natshi tshiovo. Udi ukonga malu a bungenda adi atangila batendeledi balelela. Tudi mua kukonkonona bumue bua ku malu aa mu Genese nshapita wa 23. Pakafua munangibue wende Sara, Abrahama wakajinga bua kupeta muaba wa kujiikila mufue. Wakatuadija diumvuangana ne bena Kanana bavua basombele pabuipi ne Hebrone. Mvese 7-9 idi ileja ne: wakatua mushinga muakanyine bua tshitupa tshia buloba tshivuaye ujinga. Mvese wa 10 udi ujadika ne: ditua mushinga edi divua dienza patoke, mu matshi a bakuabu bavua ku tshiibi tshia tshimenga. Mvese wa 13 udi uleja ne: muena buloba wakitaba bua kupesha Abrahama buloba abu, kadi yeye wakandamuna se: uvua ne bua kubuangata anu bikalabu tshintu tshisumba. Ne mvese 17, 18, ne 20 idi yumvuija ne: eu ke mushindu wakenzekabi, bijadikibue ‘kumpala kua bana ba Hete ne kua bonso bakadi babuela mu musoko wende.’
Nenku, bivuaku mua kuikala bishilangane bu bantu babidi badi benza diumvuangana dia nunku dia bungenda mua kuikala bonso batendeledi balelela anyi? Nshapita wa 32 wa Yelemiya udi utupesha diandamuna. Kutuadijila ku mvese 6, tudi tumona se: Yelemiya uvua ne bua kusumba buloba kudi muanabu mukuabu. Mvese wa 9 udi uleja ne: bakumvuangana bua mushinga muakane. Mpindieu bala mvese 10-12 (MMM): “Meme [Yelemiya] kufunda mukanda wa disumba dia budimi, kuutua tshitampi, kuangata bantu badi mua kujadika bualu, kupima bitupa bia tshiamu tshitoke. Pashishe, meme kuangata mukanda wa disumba dia budimi uvuabo batue tshitampi, [“bilondeshile,” NW] meyi ne mapangadika a diumvuangana, ne mukuabo uvuabo kabayi bakange. Meme kuyipesha Baruke, muana wa Neriya, muikulu wa Maaseya, ku mesu kua muanetu Hanameyele, kua bantu bavua bafunde mena abo pa mikanda ya disumba dia budimi bua kujadika, ne kua bena Yuda bonso bavua mu lupangu lua baluanganyi ba mvita bavua balama mukalenge.”
Eyowa, nansha muvua Yelemiya muikale wenza bualu ebu ne mutendeledi nende, mulela wende mene, wakakumbaja imue ngenzelu ya meji idi ilonda mikenji. Bakenza mikanda ibidi mifunda—umue kawuyi mukange bua dinyemenaku dia lukasa, ne muibidi muikale mutua tshitampi bua kumona mua kupetesha tshijadiki tshishindame nansha bu kuoku mua kujuka mpata pa bujalame bua eu uvua kawuyi mukange. Bionso ebi bivua bienjibue, bu mudi mvese wa 13 wamba, ‘ku mêsu kuabu.’ Nenku, tshivua diumvuangana dia bungenda dimanyike kudi bantu, dijadika ne didi dilonda mikenji. Nenku, mbimueneke patoke se: batendeledi balelela badi benza malu mu mushindu mujadika ne mufunda pa mikanda bu mudi malu aa akenzeka a mu Mifundu.
Bidi kabidi ne dikuatshisha. Tudi bamanye mudi tshiambilu etshi tshilelela, se: “buonso buabo badi ne bikondo bidi malu abatulukila.” (Muambi 9:11) Abi bidi bikonga ne bena nkristo baditshipe ne ba lulamatu. Yakobo 4:13, 14 udi ubiamba mushindu eu: ‘Apu nuenu badi bamba ne: lelu anyi makelela netuye ku musoko mukuabu, netuikaleku tshidimu tshijima, netuenduluke mushinga, netupete bintu; kadi kanuena bamanye malu kayi neikaleku makelela.’ Nenku, tudi mua kubanga mudimu kampanda, bu mudi kusumba tshintu, kumvuangana bua mudimu anyi musandu kansanga, peshi kuenzela muntu kankenga tshintu. Kadi ntshinyi tshiatuala makelela—peshi ngondo udi ulonda anyi tshidimu tshilualua? Netuambe munyi bikala muntu mukuabu anyi wewe muine mua kupetakanangana ne njiwu? Abi bidi mua kumueneka bu se: kakuena mushindu wa kunemekesha diumvuangana edi. Netuambe munyi bituikala katuyi mua kuenza mudimu, anyi biamona muntu mukuabu au se: mbienze bu bimukolele bua kutungunuka ne kufuta mfranga anyi kukumbaja tshiende tshitupa tshia mu diumvuangana edi? Bikalaku kakuyi diumvuangana difunda, bilumbu bia bushuwa bidi mua kujuka, ebi bivuabu mua kujikija anyi kuepuka pa kuikala ne tshipungidi tshifunda patupu.
Kabidi, katuena ne bua kupua muoyo se: ngikadilu ukena mujadika wa mmuenekelu mivule ya nsombelu idi mene mua kumvuija ne: muntu mukuabu neikale mua kuambula bujitu buetu anyi kujikija malu etu a bungenda (peshi ende yeye). Yakobo wakasakidila mu mvese wa 14 ne: ‘Nudi bu dibungi, didiku tshitupa tshîpi, pashishe didi dijimina.’ Mu bulelela buonso, mu mushindu kauyi mutekemena tudi mua kufua. Diumvuangana, peshi tshipungidi tshifunda, didi bushuwa mua kupetesha bakuabu mushindu wa kutungunuka ne dilongolola malu bikala bualu kampanda bukena butekemena mua kuenzeka ku luseke lumue anyi ku lukuabu.
Mu ngumvuilu kampanda, ebi bidi bifikisha ku mmuenenu muisatu—bipungidi bifunda mbia dinanga. Bushuwa, bikala umue wa ku bumvuanganyi mufue anyi mupete njiwu idi mimuvuije mulema, bivua kuikala bia dinanga bua muena nkristo bua kuikala muenzeje mukanda mufunda wa malu avuaye ne tshia kuenza anyi matekemena ende mu malu a mfranga. Ne kabiyi bileja dipanga kueyemenangana, bidi bileja dinanga bua muanetu utudi bumvuangane nende bua kuenza tshipungidi tshifunda tshialeja patoke ne mu bujalame buonso tshidiye ne bua kuenza peshi tshidiye mua kupeta. Tshidia etshi tshia dinanga netshikepeshe tshiledi kayi tshionso tshia kanyinganyinga peshi njiya bikala umue wa ku bumvuanganyi aba bapange bupuangane mua kupua muoyo amue malu anyi majitu ende. Ne nnganyi wa kutudi udi kayi mupange bupuangane, muena tshipua-muoyo, peshi mufuanyike kumvua malu anyi bipatshila mu mushindu mubi?—Matayo 16:5.
Kudi mishindu mikuabu idi dienza mumvuangana a bungenda mafunda dileja dinanga bua muanetu, dîku dietu, ne bua tshisumbu tshijima. Kadi bidi ne bua kumvuika patoke ne: kupita mudibi bia dinanga, bipungidi bifunda bia nunku ne malu makumbane bidi ne dikuatshisha ne bidi bilonda Mifundu.