Tshikondo tshia kushala batabale
“Nebambile bisamba bionso lumu luimpe diambedi. . . . Kadi wananukila tô ne kunshikidilu neasungidibue.”—MÂKO 13:10, 13.
1. Bua tshinyi tudi ne bua kunanukila ne kukolesha muoyo?
KUNANUKILA ke tshitudi ne bua kuenza—munkatshi mua tshipungu tshikena lulamatu ne tshikonyangale! Bituadijile ku 1914 tshipungu kampanda tshia bantu ntshilue tshinyanguke, anu bu mu tshikondo tshia Yezu. Ne lelu’eu dinyanguka nditangalake kuonso pa buloba bujima. Mu “matuku a kunshikidilu” aa, “malu makole” mumvuija kudi mupostolo Paulo adi akengesha bukua-bantu. ‘Bantu babi ne badingi ba bakuabo mbatungunuke ne kudiundadiunda mu malu mabi abo matuku onso.’ Mbimueneke patoke ne: “bena panu bonso badi mu bianza bia Muena bubi,” Satana Diabolo, udi mpindieu wenza madikolela ende a ndekelu bua kubutula buloba. Kadi kolesha muoyo! Kudi “dikenga dinene” didi dienda dilua diatuala disulakana dia kashidi kudi buonso badi banange buakane.—2 Timote 3:1-5, 13; 1 Yone 5:19, MMM; Buakabuluibua 7:14.
2. Mmunyi muakakumbana mulayi mu 1914?
2 Diakalenga, Yehowa mmuteke mpindieu Mukalenge Yezu Kristo mu nkuasa wa bumfumu mu mawulu, ka-diosha bua diumbusha baluishi bakengeshi ba bukua-bantu. (Buakabuluibua 11:15) Anu bu muakenzekabi ku dilua dia kumpala dia Masiya, mu siekele eu kabidi mulayi kampanda wa pa buawu mufunda kudi Danyele mmukumbane. Mu Danyele 4:16, 17, 32 (NW), mbatulondele bualu bua dikandikibua dia musangu muîpi dia bukalenge buakane ku mutu kua buloba bua lupolo lua “bikondo muanda-mutekete.” Mu dikumbana diabi dinene, bikondo ebi muanda-mutekete bidi ne bule bua bidimu muanda-mutekete bia ‘matuku’ 360 ku tshionso bilondeshile Bible, anyi bidimu 2 520 pa kusangisha.a Biakatuadija mu 607 K.B.B., pakabanga Babilone kudiatakaja muinshi mua makasa bukalenge bua Izalele, too ne mu 1914 B.B., tshidimu tshia ditekibua dia Yezu mu nkuasa wa Bukalenge mu diulu bu Mukalenge muakane wa bukua-bantu. Pashishe “tshikondo tshia bantu ba bisamba bia bende” tshiakajika. (Luka 21:24) Kadi bisamba biakabenga kukokela Bukalenge bua Masiya buvua ne bua kulua.—Misambu 2:1-6, 10-12; 110:1, 2.
3, 4. (a) Ndifuanyikija kayi didi mua kuenjibua pankatshi pa malu akenzeka mu siekele wa kumpala ne aa a mu tshikondo tshietu etshi (b) Nnkonko kayi ya mushinga idi mua kuedibua?
3 Pavua lumingu lua makumi muanda-mutekete lua bidimu (29-36 B.B.) luenda lusemena, ne pashishe bu muvua tshidimu tshia 1914 tshienda tshisemena, batshinyi ba Nzambi bavua bindile dilua dia Masiya. Ne wakalua! Kadi, mu wonso wa ku nsombelu eyi, mushindu wa dimueneka diende uvua mushilangane ne bivua bitekemena. Kupit’apu, mu wonso wa ku nsombelu eyi, panyima pa tshikondo tshikese mu bualabale kampanda, “tshipungu” kansanga tshibi tshiakakama ndekelu wa bionso dishipibua ku dipangadika dia Nzambi.—Matayo 24:34.
4 Mu tshiena-bualu tshietu tshia kumpala, tuvua bamone mushindu wakatua tshipungu tshibi tshia bena Yuda tshiakalomba mashi a Yezu ku ndekelu watshi. Kadi, netuambe tshinyi pa bidi bitangila tshipungu tshia bantu babutudi badi nansha mpindieu bamuluisha anyi bamubenga? Tshipungu etshi tshikena lulamatu netshilumbuluishibue tshikondo kayi?
“Shala mutabale”!
5. (a) Mbua kabingila kayi kimpe mudibi kabiyi bikengela bua tumanye tshikondo tshia “dituku ne dîba” bia Yehowa? (b) Bilondeshile Mâko, Yezu wakakomesha mulayi wende ne mubelu kayi muimpe?
5 Panyima pa difila mulayi pa bidi bitangila malu adi afikisha ku tshikondo tshia “dikenga dinene,” Yezu wakasakidila ne: “Pa bidi bitangila dituku adi ne dîba adi, muntu nansha umue ki mmubimanye, nansha banjelo ba mu mawulu peshi Muana wa muntu, kadi amu Tatu nkayende.” (Matayo 24:3-36, NW; Mâko 13:3-32) Kabiena bikengela bua tumanye tshikondo tshijalame tshia malu aa. Bishilangane, ntema yetu idi ne bua kuteyibua pa dikala batabale, didima ditabuja dikole, ne ditungunuka ne kuikala ne bivule bia kuenza mu mudimu wa Yehowa—ki mpa dienza makumi bua kumanya matuku. Yezu wakakomesha mulayi wende munene pa kuamba ne: “Tungunukayi ne kutentekela, nuikale batabale, bualu kanuena bamanye dîba diakumbana tshikondo tshijadika. . . . Nushale batabale . . . Tshindi nnuambila ndi ntshiambila buonso: Nushale batabale.” (Mâko 13:33-37, NW) Njiwu mmibutame mu mindidimbi ya bulongolodi bua matuku adi panshi aa. Tudi ne bua kushala batabale!—Lomo 13:11-13.
6. (a) Mpa tshinyi padi ditabuja dietu ne bua kushindamijibua? (b) Mmunyi mutudi mua “kubala matuku etu”? (c) Ntshinyi tshivua Yezu utamba kusua kumvuija ku muaku “tshipungu”?
6 Kabiena bisua kuamba ne: tudi ne bua kuteya ntema anu ku milayi mifunda ku spiritu idi itangila matuku aa a ku nshikidilu a ndongoluelu eu mubi kadi tudi kabidi ne bua kushindamija diambedi ditabuja dietu pa mulambu wa mushinga mukole wa Kristo Yezu ne malaya a mpatshi a Nzambi mashilapu. (Ebelu 6:17-19; 9:14; 1 Petelo 1:18, 19; 2 Petelo 1:16-19) Ne luzuku bua kumona ndekelu wa ndongoluelu eu mubi, tshisamba tshia Yehowa ntshifile imue misangu mmuenenu yatshi pa bidi bitangila tshikondo etshi pabudika “dikenga dinene,” pa kusuikakaja mene muand’eu ku dienza makumi bua kumanya bule bua tshipungu bituadijile ku 1914. Bishilangane, tudi ‘tudipetela mutshima udi ne meji,’ ki mpa kufila mmuenenu yetu pa bidi bitangila bungi bua bidimu anyi matuku bidi bienza tshipungu, kadi pa kuelangana meji pa mushindu utudi ‘tubala matuku etu’ mu disamuna Yehowa ne disanka. (Musambu wa 90:12) Pamutu pa kupetesha buludiki kampanda bua kubala bule bua tshikondo, mbikidilu “tshipungu” anu bu muakatumika Yezu nende udi diambedi ufunkuna bantu bena tshikondo tshimue tshimue kampanda tshia mu muyuki wa bantu, badi ne ngikadilu yabu idi ibasunguluja.b
7. Ntshinyi tshidi profesere kampanda wa malu a kale mufunde pa bidi bitangila “tshipungu tshia 1914,” ne mmunyi mudibi bisuikakaja ku mulayi wa Yezu?
7 Mu diumvuangana ne bidi kuulu eku, profesere wa malu a kale Robert Wohl wakafunda mu mukanda wende wa The Generation of 1914 ne: “Tshipungu tshia mu muyuki wa bantu ki ntshijadikibue kudi matuku . . . Ki mmpunga mukosela mikalu kudi matuku.” Kadi wakaleja ne: mvita ya kumpala ya buloba bujima yakafikisha ku diledibua dia “nyanji mikole ya didiabulula ne malu a kale,” ne wakasakidila ne: “Aba bakapanduka ku mvita eyi kabavua nansha kakese mua kumbusha mu tshieledi tshiabu tshia lungenyi ditabuja dia se: bulongolodi bumue buakajika ne bukuabu buakatuadija mu Tshimungu 1914.” Mmushindu kayipu udibi bilelela! Tshiambilu etshi ntshiashila pa nshindamenu wa muanda eu. “Tshipungu etshi” tshia bukua-bantu biangatshile ku 1914 ntshipetangane ne mashintuluka makuate buôwa. Ntshimone buloba buboleshibua ne mashi a miliyo ya bantu. Mvita, dishidishibua dia bisamba, buntomboji, dibunda dia bibawu, ne dipetula dia mikenji mbibudike pa buloba bujima. Nzala, masama, ne buenzavi bidi bibembelela dibulunge dietu dia buloba. Yezu wakadianjila kumanyisha ne: “Nenku, nuenu penu [bayidi bende], panuamona bine ebi bienzeka, nuamanya ne: Bukalenge bua [Nzambi, NW] bukadi pabuipi. Bulelela ndi nnuambila ne: Tshipungu etshi katshiakupita, bionso kabiyi bienzeke to.”—Lukas 21:31, 32, Evanjeliyo.
8. Mmunyi mudi baprofete ba Yehowa bazangika dikengedibua dia kushala batabale?
8 Eyowa, ditshimuna dijima dia Bukalenge bua Masiya dikadi pabuipi! Nunku, kudiku tshintu kampanda tshitudi mua kupeta, pa kukeba bua kumanya matuku anyi pa kufila mmuenenu wetu pa bidi bitangila bule buena dîna bua “tshipungu” anyi? Tòo! Habakuka 2:3 udi wamba patoke ne: ‘Tshikena kumona etshi ntshia tshikondo tshiakapangadikabu bua kumuenekatshi, tshidi tshienda lukasa ku tshikondo tshiatshi, katshiena tshidinga, biajangulukatshi, utshindile; bualu bua netshimueneke bulelela, katshiena tshipanga kulua.’ Dituku dia dibadila Yehowa malu didi dienda disemena pabuipi ne lukasa kupita kumpala.—Yelemiya 25:31-33; Malaki 4:1.
9. Mmalu kayi adi aleja bituadijile ku 1914 se: tshikondo tshidi tshishale ntshipidile?
9 Pakatuadija bukokeshi bua Bukalenge bua Kristo mu 1914, Satana wakimanshibua panshi pa buloba. Ebi mbiumvuije “diakabi kudi buloba . . . bualu Diabolo wapueki kunudi muikale ne tshiji tshikole, bu mudiye mumanye ne: udi ne tshikondo tshîpi.” (Buakabuluibua 12:12, NW) Bushuwa, tshikondo atshi ntshîpi, pa kutshifuanyikija ne binunu bia bidimu bia bukokeshi bua Satana. Bukalenge ebu bukadi pabuipi, ne bidi bia muomumue bua dituku ne dîba bia Yehowa bua dikumbaja dilumbuluisha pa tshipungu etshi tshibi!—Nsumuinu 3:25; 10:24, 25.
“Tshipungu” tshidi tshipita
10. Mmunyi mudi “tshipungu etshi” tshifuane tshia matuku a Nowa?
10 Tuanjibi kukonkonona ne ntema yonso tshiambilu tshia Yezu tshidi mu Matayo 24:34, 35 (Evanjeliyo): “Bulelela ndi nnuambila ne: Tshipungu etshi katshiakupita, malu aa kaayi menzeke. Diulu ne buloba nebipite, kadi miaku yanyi kayena ipita to.” (Tuetu ke badi basendamije miaku.) Mêyi a Yezu adi alonda adi aleja ne: ‘muntu nansha umue ki mmumanye dituku ne dîba.’ Kupita bionso mushinga, udi uleja ne: tudi ne bua kuepuka mateyi adi matunyungulule mu tshipungu etshi. Ke bua tshinyi Yezu udi usakidila ne: “Bu muvuabio mu matuku a Noe; ke muikalabio ne bua dimueneka dia Muana a muntu. Mine matuku awo a kumpala kua diloka dia mvula, bantu bavua badia, banua, baselangana, basedibua, too ne dituku dibuelele Noe mu buatu; bantu kabavua bamanye bualu, kupapukilabo anu pa mvula uvuile kubabutula bonso. Nanku ke muikala kabidi ne divua dia Muana a muntu.” (Mateus 24:36-39, Evanjeliyo) Apa Yezu wakafuanyikija tshipungu tshia matuku ende ne tshia matuku a Nowa.—Genese 6:5, 9, NW; note kuinshi kua dibeji.
11. Ndifuanyikija kayi dia ‘bipungu’ diakenza Yezu, bu mudibi bilonda kudi Matayo ne kudi Luka?
11 Kabivua musangu wa kumpala uvua bapostolo bumvua Yezu wenza difuanyikija edi dia ‘bipungu,’ bualu matuku makese kumpala wakamba tshintu kampanda pa bidi bimutangila yeye muine se: ‘Muana a muntu . . . udi ne bua kumvua bisama bivule, kumubengabo kudi bena tshipungu etshi. Kusakidila apo, bu muvuabio bienzeka mu matuku a Noe, ke muikalabio kabidi ne mu matuku a Muana a muntu.” (Lukas 17:24-26, Evanjeliyo; tuetu ke badi basendamije miaku.) Nunku, Matayo nshapita wa 24 ne Luka nshapita wa 17 idi yenza difuanyikija dia muomumue. Mu matuku a Nowa ‘bantu bonso bàkanyangukà mu bienzedi biabo bia pa buloba’ ne bakabutudibua ku Mvula wa kabutu bavua “tshipungu etshi.” Mu matuku a Yezu tshisamba tshia bena Yuda tshivua tshimansha Yezu tshivua “tshipungu etshi.”—Genese 6:11, 12; 7:1.
12, 13. (a) Lelu’eu “tshipungu etshi” tshìdì ne bua kupita tshìdi tshifunkuna tshinyi? (b) Mmunyi mudi tshisamba tshia Yehowa tshiakama “tshipungu [etshi] tshibi ne tshikonyangale”?
12 Nunku, mu dikumbana dia ndekelu dia mulayi wa Yezu lelu’eu, mbimueneke patoke se: “tshipungu etshi” tshidi tshifunkuna bantu ba pa buloba badi bamona tshimanyinu tshia dikalaku dia Kristo kadi badi babenga kuakaja njila yabu. Bishilangane, bu mutudi bayidi ba Yezu tudi tubenga kufumbibua kudi nsombelu wa “tshipungu etshi.” Nansha mutudi mu bulongolodi ebu, katuena ne bua kuikala benamu, “bualu tshikondo tshijadika tshiasemenyi pabuipi.” (Buakabuluibua 1:3, NW; Yone 17:16) Mupostolo Paulo udi utubela ne: “Nuenze malu onso kanui ne ditontolola ne dielangana dia mpata; bua nuenu nulue bantu badi kabai ne bualu ne badi ne mitshima mitoke, bu bana ba Nzambi badi kabai ne tshilema munkatshi mua bena [tshipungu tshibi ne tshikonyangale; banudi nukenka, NW] munkatshi muabo bu minda ya [p]a buloba.”—Filipoi 2:14, 15; Kolosai 3:5-10; 1 Yone 2:15-17.
13 ‘Dikenka [dietu] bu minda’ didi dikonga ki ng’anu bumuntu bukezuke bua buena-nkristo kadi, kupita bionso mushinga, dikumbaja mudimu wa buprofete wa Yezu: “Lumu luimpe elu lua bukalenge nelumanyishibue pa buloba bujima budi bantu bâse, neluikale tshimanyinu bua matunga wonso; ne pashishe ke nshikidilu kushishaye kulua.” (Matayo 24:14, NW) Muntu nansha umue kêna mua kumanyisha dîba dialua nshikidilu au, kadi tudi bamanye se: nshikidilu wa “tshipungu etshi” tshia bantu babi nealue diakamue pajika kufidibua bumanyishi mu bualabale budi busankisha Nzambi [mbuena kuamba ne:] “too ne mu bitupa bia kulekule bia buloba.”—Bienzedi 1:8, NW.
“Dituku adi ne dîba”
14. Mmubelu kayi wakafila Yezu ne Paulo pa bidi bitangila “bikondo ne bitshia,” ne mmunyi mutudi ne bua kuandamuna?
14 Tshikondo tshiakumbajibua bumanyishi bua pa buloba bujima mu bualabale budi Yehowa mulongolole, ke “dituku ne dîba” bia dibutudibua dia ndongoluelu eu wa malu buende yeye. Kabiena bikengela bua tuetu kudianjila kumanya dituku edi. Nunku, pa kulonda tshilejilu tshia Yezu, mupostolo Paulo wakabela ne: ‘Bana betu, bua bikondo ne bitshia, kabiena bikengela bua kunufundilabo bualu nansha bumue. Bualu nuenu nkayenu nudi badimanyine bimpe bitambe ne: dituku dia Yehowa didi dilua anu bu muivi menemene munkatshi mua butuku. Anu padibo bamba ne: ‘Ditalala ne dikubibua!’ ke pabavuila diakamue kabutu ka tshimpitshimpi bu padi bisama bia kudinyenga kua mukaji wa dîmi, ne kabakupanduka nansha kakese.’ Tangila padi Paulo mushindamene: ‘padibo bamba.’ Eyowa, penzeka muyuki wa “ditalala ne dikubibua,” pikalabi kabiyi bitekemenyibue, dilumbuluisha dia Nzambi nedikumbajibue mu tshimpitshimpi. Mmushindu kayipu udi mubelu wa Paulo muakanyine, eu wa se: “Katutungunuki ne kulala bu bakuabu; kadi tushale batabale ne tulame ngikadilu wetu wa meji makatamuke”!—1 Tesalonike 5:1-3, 6, NW; tangila kabidi mvese 7-11; Bienzedi 1:7.
15, 16. (a) Bua tshinyi katuena ne bua kuela meji ne: Armagedon udi kule menemene kupita mutuvua tuela meji? (b) Mmunyi muikala ne bua kuvudijibua bumfumu bukena mikalu bua Yehowa mu matuku makese adi kumpala eku?
15 Mmuenenu wetu eu mutambe kujalama pa “tshipungu etshi” udi umvuija ne: Armagedon udi kule menemene kupita ne mutuvua tuela meji anyi? Nansha kakese! Nansha mutuvua tshikondo nansha tshimue katuyi bamanye “dituku ne dîba,” Yehowa Nzambi utu dîba dionso mubimanye, ne katu ushintuluka to. (Malaki 3:6) Mbimueneke patoke se: bulongolodi ebu budi buenda butamba kudiina mu buondoke butangile ku kabutu ka ndekelu. Dikengela dia kushala batabale diatambi kulua dia mushinga kupita muvuabi kumpala. Yehowa mmutusokoluele “malu adi ne bua kuenzeka mu tshitupa tshîpi,” ne tudi ne bua kuandamuna kakuyi dijanguluka.—Buakabuluibua 1:1; 11:18; 16:14, 16, NW.
16 Bu mudi tshikondo tshienda tshisemena, shala mutabale, bualu Yehowa ukadi pa kufikisha tshipupu pa ndongoluelu mujima wa Satana! (Yelemiya 25:29-31) Yehowa udi wamba ne: “Nemmueneshe bunene buanyi ne tshijila tshianyi, nendimanyishe ku mesu kua bisamba bia bungi bia bantu. Nunku nebamanye ne, Meme ndi Yehowa.” (Yehezekele 38:23) “Dituku dia Yehowa” adi dia mushinga munene didi dienda disemena pabuipi!—Yoele 1:15; 2:1, 2; Amosa 5:18-20; Sefanya 2:2, 3.
“Mawulu mapiamapia ne buloba bupiabupia” biakane
17, 18. (a) Bilondeshile Yezu ne Petelo, mmunyi mudi “tshipungu etshi” tshipita? (b) Bua tshinyi tudi ne bua kushala batabale pa bidi bitangila nsombelu ne bienzedi bietu bia bulamatshi kudi Nzambi?
17 Pa bidi bitangila ‘malu wonso aa adi ne bua kulua’ Yezu wakamba ne: “Diulu ne buloba nebipite, kadi mêyi anyi kâkupita nansha kakese.” (Matayo 24:34, 35, NW) Pamu’apa Yezu uvua utuma meji ku “diulu ne buloba” peshi balombodi ne balombodibue bena “tshipungu etshi.” Mupostolo Petelo wakatumika ne miaku ya muomumue pa bidi bitangila “mawulu ne buloba bia mpindieu,” bidi “bikongoloja bua kapia ne bilama bua dituku dia dilumbuluisha ne dia kabutu ka bapetudi ba Nzambi.” Udi pashishe umvuija mushindu ‘walua dituku dia Yehowa bu muivi, dituku diapita mawulu [mbulamatadi]’ pamue ne nsangilu munyanguke wa bantu, anyi “buloba,” ne midimu yabu ya mpekatu. Pashishe mupostolo udi utubela bua tuenze “malu mansantu ne bienzedi bia bulamatshi kudi Nzambi, [eku tuetu] bindile ne bavuluke dikalaku dia dituku dia Yehowa, mudi mawulu ne kapia ikala mua kutshibuluka ne bitupa [biau] bikuate kapia kakole nebienguluke!” Ntshinyi tshidi tshilonda? Petelo udi ukoka ntema yetu ku ‘mawulu mapiamapia ne buloba bupiabupia mudi buakane ne bua kuikala.’—2 Petelo 3:7, 10-13, NW.c
18 “Mawulu mapiamapia” aa, bukokeshi bua Bukalenge kudi Kristo Yezu ne bakalenge benzejanganyi nende ba mudimu, neapongoluele nsangilu muakane wa “buloba bupiabupia” wa bukua-bantu mabenesha. Udiku umue wa ku aba balua bena mu nsangilu wa bantu au anyi? Bikalabi nanku, udi ne kabingila ka kutshionkomoka pa bidi bitangila matuku atshilualua a mpatshi makulamina!—Yeshaya 65:17-19; Buakabuluibua 21:1-5.
19. Mmuabi kayi munene utudi mua kubabidila mpindieu?
19 Eyowa, “tshipungu” tshiakane tshia bukua-bantu tshidi tshienda tshisangishibua. Lelu’eu “mupika [muela manyi] wa lulamatu ne budimu” udi upetesha dishidimuna dia Nzambi mu diumvuangana ne mêyi a Misambo 78:1, 4 (MMM): “Bantu banyi telejayi meyi anyi, teyayi matshio ku miaku ya mukana muanyi . . . Katuena mua kuasokoka bana babo, netualondele ndelanganyi itshivuavua: mmalu a butumbi bua [Yehowa, NW] ne bukole buende, mbia dikema biende bidiye muenze.” (Matayo 24:45-47, NW) Mu dia 14 Tshisanga tshidimu etshi, mu bisumbu bipite pa 75 500 ne mu matunga matue ku 230, bantu bapite pa 12 000 000 pa buloba bujima bakabuela mu Tshivulukilu tshia lufu lua Yezu. Uvuaku munkatshi muabu anyi? Shindamija ditabuja diebe pa Kristo Yezu ne ‘ubile dîna dia Yehowa bua lupandu.’—Lomo 10:10-13, NW.
20. Bualu “tshikondo tshidi tshishale ntshipidile,” mmunyi mutudi ne bua kushala batabale, ne bikale ne ditekemena kayi mu lungenyi?
20 “Tshikondo tshidi tshishale ntshipidile” ke muakamba mupostolo Paulo. Nunku, tshikondo tshiakumbanyi, bua tuetu kushala batabale kupita kumpala ne kuikala ne bivule bia kuenza mu mudimu wa Yehowa, eku tunanukila mu mateta ne nkinu bia kudi tshipungu etshi tshibi tshia bukua-bantu. (1 Kolinto 7:29, NW; Matayo 10:22; 24:13, 14) Tutungunukayi ne kushala batabale, pa kukenketa bintu bionso bivua Yezu mudianjile kumanyisha bialua pa “tshipungu etshi.” (Lukas 21:31-33, Evanjeliyo) Pa kuepuka bintu ebi ne pa kushala ne dianyishibua dia kudi Nzambi kumpala kua Muana wa muntu, tudi ndekelu wa bionso mua kupeta difutu dia muoyo wa kashidi.
[Mêyi adi kuinshi]
a Bua mamanyisha a pa mutu pa “bikondo muanda-mutekete,” tangila mabeji 127-139, 186-189 a mukanda wa “Que ton royaume vienne!” mupatula kudi Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
b Tangila volime 1, dibeji 984, dia Étude perspicace des Écritures, mupatula kudi Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
c Tangila kabidi mabeji 150-153 ne 179-180 a mukanda wa Le futur gouvernement universel—le Royaume de Dieu, mupatula kudi Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
Nkonko ya diambulula:
◻ Bu mutuamonyi dikumbana dia Danyele 4:32, mmunyi mutudi mpindieu ne bua “kushala batabale”?
◻ Mmunyi mudi Evanjeliyo ya Matayo ne Luka ifunkuna “tshipungu etshi”?
◻ Eku tuindila “dituku adi ne dîba,” ntshinyi tshitudi tukenketa, ne mmunyi mutudi ne bua kuandamuna?
◻ Ntshinyi tshidi ditekemena dia “mawulu mapiamapia ne buloba bupiabupia” bia buakane ne bua kutukankamija bua kuenza?
[Bimfuanyi mu dibeji 17]
Bukua-bantu bukengi nebupete disulakana tshikondo tshiapita tshipungu etshi tshibi
[Mêyi a dianyisha]
Alexandra Boulat/Sipa Press
[Mêyi a dianyisha]
Ku dia bakaji ne muinshi: Luc Delahaye/Sipa Press
[Tshimfuanyi mu dibeji 18]
“Mawulu mapiamapia ne buloba bupiabupia” bia butumbi mbindile bisa bionso bia bukua-bantu kumpala eku