TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w98 1/9 dib. 4-7
  • Udi mua kueyemena kuondo kebe ka muoyo anyi?

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Udi mua kueyemena kuondo kebe ka muoyo anyi?
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1998
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Tulongeshayi kuondo ka muoyo
  • Kuikala mu diumvuangana ne meji a Nzambi
  • Diambuluisha bua kulongesha kuondo ka muoyo
  • Tupetayi ‘meji a Kristo’
  • Tupetelayi masanka ku kuondo ka muoyo kalongesha
  • Mmunyi muudi mua kulama kondo ka muoyo kimpe?
    “Nudilame mu dinanga dia Nzambi”
  • Kebe kondo ka muoyo nkalongesha bimpe anyi?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2005
  • Kondo ka muoyo kimpe ku mêsu kua Nzambi
    Mua kushala mu dinanga dia Nzambi
  • Teleja dîyi dia munda muebe
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2007
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1998
w98 1/9 dib. 4-7

Udi mua kueyemena kuondo kebe ka muoyo anyi?

PA TSHIBIDILU, kaleja-nord katu tshia-mudimu tshia kueyemena. Kalonda kaku, kalombola kudi nzembu ya buloba, katu misangu yonso kaleja ku Nord. Nenku bena ngendu badi mua kueyemena kaleja-nord bua kupeta bulombodi padiku kakuyi bimanyinu bidi mua kubaludika. Kadi ntshinyi tshidi tshienzeka padibu bateka tshiamu tshia nzembu pabuipi ne kaleja-nord? Kalonda nekatangile ku luseke ludi tshiamu atshi pamutu pa kuleja ku Nord. Dîba adi kaleja-nord aka kakena kabidi bu mulombodi wa kueyemena to.

Bualu bua muomumue budi mua kuenzekela kuondo ka muoyo ka muntu. Mufuki wakateka bukokeshi ebu munda muetu bua kuambuluisha bu mulombodi wa kueyemena. Bu mutudi benza mu tshimfuanyi tshia Nzambi, kuondo ka muoyo kadi ne bua kututangija misangu yonso mu njila muimpe patudi ne bua kuangata mapangadika. Kadi ne bua kutusaka ku dileja mêyi-makulu a Nzambi a tshikadilu tshimpe. (Genese 1:27) Misangu ya bungi katu kenza nanku. Tshilejilu Paulo, mupostolo muena nkristo wakafunda ne: nansha bamue badi kabayi ne mikenji misokolola ya Nzambi, ‘badi benza bilele bidi mikenji miambe.’ Bua tshinyi? Bualu ‘muoyo-mukese [“kuondo ka muoyo,” NW] wabu udi umanyishangana [nabu].’​—Lomo 2:14, 15.

Nansha nanku, kuondo ka muoyo kakatu misangu yonso kakula padiku ne bua kuenza nanku to. Bua dipanga bupuangane dia bantu, tudi ne muoyo mutangile ku dienza malu atudi bamanye ne: mmabi. Paulo wakitaba wamba ne: ‘Ndi nsanka munda muanyi bua mikenji ya Nzambi, kadi ndi mmona mukenji mukuabu mu mubidi wanyi udi uluangana ne mukenji wa mu meji anyi, ne udi umbueja mu bupika bua mukenji wa bubi udi mu mubidi wanyi.’ (Lomo 7:22, 23) Bituikala misangu mivule tukokela meji mabi, ku kakese ku kakese kuondo ketu ka muoyo kadi mua kulua katshipale ne ndekelu wa bionso kalekela kutuambila ne: tshikadilu kampanda ntshibi.

Kadi nansha mudiku dipanga bupuangane, tudi mua kuakaja kuondo ketu ka muoyo mu diumvuangana ne meyi-makulu a Nzambi. Bushuwa, mbia mushinga mukole bua tuetu kuenza nanku. Kuondo ka muoyo kakezuke ne kalongesha bimpe kakena anu kafikisha ku malanda a musangelu ne a nsungasunga ne Nzambi, apu kadi kabidi ne mushinga wa bungi bua kutufikisha ku lupandu. (Ebelu 10:22; 1 Petelo 1:15, 16) Kusakidila apu, kuondo ka muoyo kimpe nekatuambuluishe bua kuangata mapangadika a meji mu nsombelu wetu, atufikisha ku ditalala ne disanka. Mufundi wa misambu wakamba bua muntu udi ne kuondo ka muoyo ka nunku ne: ‘Mukenji wa Nzambi wende udi mu mutshima wende; biendedi biende kabiena biselemuka.’​—Musambu 37:31.

Tulongeshayi kuondo ka muoyo

Kulongesha kuondo ka muoyo kudi kulomba bivule kupita kukuata patupu ku muoyo mulongolongo wa mikenji ne pashishe kuyilamata kashendende. Ke tshivua Bafarizeyi ba mu matuku a Yezu benza. Bamfumu ba bitendelelu aba bavua bamanye Mikenji ne bavua bapatule bilele bivule, bela meji ne: nebiambuluishe bantu bua kuepuka dishipa dia Mikenji. Nenku bavua ne lukasa lua kutontolola pavua bayidi ba Yezu batule ntete ne bayidie dituku dia Nsabatu. Ne bakabanda Yezu pakuondapaye muntu uvua ne tshianza tshifulame dituku dia Nsabatu. (Matayo 12:1, 2, 9, 10) Bilondeshile bilele bia Bafarizeyi, bienzedi ebi bionso bibidi bivua bishipa dîyi dinayi.​—Ekesode 20:8-11.

Bushuwa Bafarizeyi bavua balonge Mikenji. Kadi tuondo tuabu tua muoyo tuvua mu diumvuangana ne mêyi-makulu a Nzambi anyi? Nansha kakese! Diakamue panyima pa dimujana patupu bua tshivuabu bela meji ne: ndishipa dinene dia mukandu wa Nsabatu, Bafarizeyi bakelela Yezu tshifufu ‘bua kumushipa.’ (Matayo 12:14) Elabi meji, bamfumu ba malu a Nzambi aba badileji bu bakane bakumvua bibatonde bua muanda wa didia ntete ivua bayidi bafuma ku ditula ne wa diondapa dituku dia Nsabatu; kadi kabavua bumvue bibi mu mutshima wabu bua kuyila Yezu mu tshifufu bua kumushipa!

Bakuidi bamfumu bakaleja ngelelu wa meji mukonyangale wa muomumue. Bantu aba banyanguke kabakadipisha nansha kakese pakapeshabu Yudase mpalata 30 miangata mu tshibutshilu tshia mu ntempelo bua kutungila Yezu. Kadi pavua Yudase, kabiyi bitekemena, mupingaje mfranga ayi pa kuyimansha panshi mu ntempelo, kuondo ka muoyo ka bakuidi bamfumu kakaluangana ne bualu buvua mikenji yamba. Bakamba ne: ‘kuteka bintu ebi [bijanja] mu tshibutshilu tshia Nzambi kudi kushipa mukenji, bualu bua bidi mushinga wa mashi.’ (Matayo 27:3-6) Kakuyi mpata, bakuidi bamfumu bavua bumvue bibatonde bua muvua mpindieu mfranga ya Yudase kayiyi mikezuke. (Fuanyikija ne Dutelonome 23:18.) Kadi, kine kasumbu ka balume aba kakakamona bualu bubi mu ditula mfranga eyi bua kusumba ditungila dia Muana wa Nzambi!

Kuikala mu diumvuangana ne meji a Nzambi

Bilejilu bitudi batele ebi bidi bileja ne: kulongesha kuondo ka muoyo kudi kulomba bivule kupita diuuja lungenyi ne mulongolongo wa mikandu. Bushuwa, dimanya dia mikenji ya Nzambi didi ne mushinga wa bungi, ne diyitumikila didi dikengedibua bua kupeta lupandu. (Musambu 19:7-11) Kadi, kusakidila ku dilonga dia mikenji ya Nzambi, tudi ne bua kuikala ne mutshima udi muakaja bilondeshile meji a Nzambi. Nenku tudi mua kumona dikumbana dia mulayi wa Yehowa mufila ku butuangaji bua Yeshaya, udi wamba ne: “Nenumone ne mesu enu udi unulongesha. Panuasua kupambuka ku dia balume nansha ku dia bakaji, nenudiumvuile diyi difumina panyima penu diamba ne: Njila wa nuenu kuyila nyeye ewu.”​—Yeshaya 30:20, 21, Mukanda wa Mvidi Mukulu; 48:17.

Ebi kabiena biumvuija ne: patudi kumpala kua dipangadika dinene, dîyi dietu dia bushuwa edi nedituambile tshia kuenza. Kadi padi ngelelu wetu wa meji mumvuangane ne ngelelu wa meji wa Nzambi pa malu kampanda, kuondo ketu ka muoyo nekikale kakumbane bimpe bua kutuambuluisha bua kuangata mapangadika amusankisha.​—Nsumuinu 27:11.

Tangila Yozefe, uvua ne muoyo mu siekele wa 18 K.B.B. Pavua mukaji wa Potifare umusaka bua kuenda nende masandi, Yozefe wakabenga wamba ne: “Ndi mua kuenza bualu ebu bubi bunene ne mua kuenzela Nzambi bibi munyi?” (Genese 39:9) Mu matuku a Yozefe, kakuvua mukenji mufunda wa kudi Nzambi uvua ukandika masandi. Kabidi, Yozefe uvua musombele mu Ejipitu, kayi pabuipi bua kupeta dikela dia mu dîku anyi mikandu ya kudi tatuende. Nenku ntshinyi tshiakambuluisha Yozefe bua kukandamena diteta edi? Mu tshikoso, tshivua kuondo kende ka muoyo kalongesha. Yozefe wakangata mmuenenu wa Nzambi wa se: mulume ne mukaji bavua ne bua kuikala “mubidi umue.” (Genese 2:24) Nanku wakamona se: bivua ne bua kuikala bibi bua kuangata mukaji wa bende. Ngelelu wa meji wa Yozefe uvua umvuangana ne ngelelu wa meji wa Nzambi pa tshilumbu etshi. Kuenda masandi kuvua kunyanga tshiumvuilu tshiende tshilenga.

Lelu’eu, bantu badi bu Yozefe mbakese. Tshiendenda tshia masandi ntshitangalake, ne pa bidi bitangila dishala bakezuke mu tshikadilu, bantu ba bungi kabena badiumvua bikale ne dibanza kudi Mufuki wabu, kudibu buobu bine, anyi mene kudi bena dibaka nabu nansha. Nsombelu eu mmufuanangane bikole ne udibu bumvuije mu mukanda wa Yelemiya ne: ‘Kakuena umue udi unyingalala bua bubi buende, wamba ne: Ngakuenza tshinyi? Muntu yonso udi wenda mu njila udiye mudisunguile, bu mudi kabalu kaya ku mvita.’ (Yelemiya 8:6) Nenku kudi dijinga ditambe bunene bua tuetu kudiakaja bilondeshile meji a Nzambi kupita kumpala. Tudi ne ndongoluelu mulenga bua kutuambuluisha bua kuenza nenku.

Diambuluisha bua kulongesha kuondo ka muoyo

Mifundu mipudija ku spiritu idi “ne mushinga bua kulongesha, bua kubela, bua kupingajilula malu mu bulongame, bua kukela mu buakane, bua muntu wa Nzambi ikale mukumbane tshishiki, mulongolola biakane bua mudimu wonso muimpe.” (2 Timote 3:16, 17, NW) Dilonga dia Bible nedituambuluishe bua kulongesha tshidi Bible ubikila ne: “makokeshi [etu] a tshiumvuilu,” bua kumona mua kusunguluja tshidi tshimpe ne tshibi. (Ebelu 5:14, NW) Nedituambuluishe bua kukolesha dinanga bua malu adi Nzambi munange ne muengu bua malu adi Nzambi mukine.​—Musambu 97:10; 139:21.

Nenku tshipatshila tshia dilonga dia Bible ntshia kupeta bujinguludi ne mushinga mukuatshishi wa bulelela pamutu pa kuikala patupu ne dimanya dia kanungu ne kanungu dia Bible. Mu nimero watshi wa dia 15 Luabanya 1977, Tshibumba tshia Nsentedi tshiakamba ne: “Patudi tulonga Mifundu, tudi ne bua kudienzeja bua kujingulula diumvuija dia buakane, dinanga ne bujalame bidi nabi Yehowa ne kushimika bikole ngikadilu eyi mu mutshima wetu, bua yikale munda muetu anu mutu dijinga dia kudia ne kueyela. Netudienzeje kabidi bua kutamba kuikala bamanye bujitu buetu bua mu tshikadilu mu dipeta bujinguludi butambe kutua bua tshidi tshimpe ne tshibi. Kupita apu, netuenze bua se: kuondo ketu ka muoyo kumvue mu buondoke menemene bujitu buetu kumpala kua Muedi wa mikenji ne Nzuji mupuangane. (Yesh. 33:22) Mu divudija dimanya dietu dia Nzambi, tudi ne bua kukeba bua kumuidikija mu nsombelu wetu mujima.”

Tupetayi ‘meji a Kristo’

Dilonga dia Bible nedituambuluishe kabidi bua kupeta ‘meji a Kristo,’ ngikadilu wa butumike ne budipuekeshi uvua Yezu muleje. (1 Kolinto 2:16) Kuenza disua dia Tatuende kuvua bualu bua disanka, kakuyi patupu bu muanda wa buatshiabuatshia uvuaye ne bua kulonda kabiyi ku disua diende anyi kakuyi diela meji to. Mmuenenu wende uvua mumvuija mu mêyi a mulayi kudi Davidi mufundi wa misambu ne: “Ndi ne disanka bua kuenza disua diebe, Nzambi wanyi, bulelela, mukenji webe udi mu mutshima wanyi.”a​—Musambu 40:8.

Kupeta ‘meji a Kristo’ kudi ne mushinga wa bungi bua kulongesha kuondo ka muoyo. Pavuaye pa buloba bu muntu mupuangane, Yezu wakaleja ngikadilu ne bumuntu bua Tatuende mu mushindu mualabale tshishiki bilondeshile mikalu ya bumuntu. Nenku uvua mua kuamba ne: “Wakuntangila meme wakutangila Tatu.” (Yone 14:9) Mu nsombelu yonso ivuaye mupete pa buloba, Yezu wakenza anu tshivua Tatuende musue bua enze. Nanku patudi tulonga nsombelu wa Yezu, tudi tutamba kumanya tshidi Yehowa Nzambi.

Tudi tubala ne: Yehowa ng’wa “luse ne dinanga, kena ukuata tshiji lubilu, udi mûle tente ne luse lujalame.” (Ekesode 34:6) Misangu ne misangu, Yezu wakaleja ngikadilu eyi mu malanda ende ne bapostolo bende. Pavuabu misangu ne misangu bakokangana bua kumanya uvua mutambe bakuabu, ne lutulu luonso Yezu uvua ubalongesha ku diambuluisha dia mêyi ne dia bilejilu bua se: ‘wasua kulua munene munkatshi muenu ikale muena mudimu wenu; wasua kuikala pa mutu penu ikale mupika wenu.’ (Matayo 20:26, 27) Etshi ntshilejilu tshimue patupu bua kuleja ne: tudi mua kufika ku didiakaja bilondeshile meji a Nzambi mu dikonkonona nsombelu wa Yezu.

Patudi tutamba kulonga malu adi atangila Yezu, tudi tumona mua kuidikija biakane Yehowa Tatu wetu wa mu diulu. (Efeso 5:1, 2) Kuondo ka muoyo kakaja bilondeshile meji a Nzambi nekatuludike mu njila muimpe. Yehowa udi ulaya aba badi bamueyemena ne: ‘Nenkuyishe lungenyi, nenkuleje njila uudi ne bua kuendela, nenkupe meji patshidi dîsu dianyi kuudi.’​—Musambu 32:8.

Tupetelayi masanka ku kuondo ka muoyo kalongesha

Bu muvuaye mumanye tshitshiu tshia bantu bapange bupuangane, Mozese wakamanyisha bena Izalele ne: ‘Tekayi mêyi onso angakanuambila lelu mu mitshima yenu, mêyi onso a mikenji mene inudi nuambila bana benu bua buobu kuyenza.’ (Dutelonome 32:46) Tuetu petu tudi ne bua kufunda mikenji ya Nzambi mu mitshima yetu. Bituenza nenku, kuondo ketu ka muoyo nekatambe kuikala kakumbane bua kuludika bidia bietu ne kutuambuluisha bua kuangata mapangadika mimpe.

Bushuwa, tudi ne bua kuikala badimuke. Lusumuinu lua mu Bible ludi luamba ne: ‘Njila udiku udi mululame ku mêsu kua muntu, kadi nshikidilu wende udi lufu.’ (Nsumuinu 14:12) Bua tshinyi bitu bienzeka nenku misangu mivule? Bualu, anu mudi Bible wamba: ‘Mutshima udi upita bintu bionso kudinga muntu, ne udi utamba kunyanguka; mmuntu kayi udi mua kuumanya?’ (Yelemiya 17:9) Pa nanku bidi bikengela bua tuetu bonso tulonde mubelu wa mu Nsumuinu 3:5, 6: ‘Eyemena Yehowa ne mutshima webe wonso, kueyemenyi dijingulula diebe dia mianda. Umumanye yeye bimpe mu bienzedi biebe bionso, yeye neakululamijile njila yebe.’

[Mêyi adi kuinshi]

a Mu mukanda wende mutumina bena Ebelu, mupostolo Paulo wakatumika ne mêyi a mu Musambu wa 40 bua Yezu Kristo.​—Ebelu 10:5-10.

[Tshimfuanyi mu dibeji 7]

Anu bu kaleja-nord, kuondo ka muoyo kalongesha kudi Bible kadi mua kututangija mu njila muimpe

[Mêyi a dianyisha]

Kaleja-nord: Ne dianyisha dia Peabody Essex Museum, Salem, Mass.

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu