March
Hamulungu, March 1
Yeyi wayulaña yuma yejima.—1 Kushi. 29:12.
Neyi tunakutaña tupetulu tuyedi twatachi twamukanda waKutachika, tukumona netu Adama naEva adiluñishileña kusubuka kunakufwilawu antu makonu, chidi neyi kwila yuma yinakeñiwu, kubula kutiya woma hela kubula kuyikabisha. Eyala namumbanda atachi adiña nakwakamena wanyi hansañu yayakuda, nyidimu, kukata nikufwa. (Kutach. 1:27-29; 2:8, 9, 15) Twatela kwanukaña netu Yehova Nzambi nkawindi hohu diyi wekala wasubuka chikupu nawa wabula mwakukumina. Muloñadi? Muloña yena diyi Nleñi wayuma yejima nawa diyi Wabadika mukuleña kwejima. (1 Tim. 1:17; Chim. 4:11) Dichi, kusubuka kwekala nayileñaleña yejima yamumawulu niyahamaseki kwekala namwakukumina. Yileñaleña yindi yatela kwiluka nawu Yehova Nzambi hohu diyi wukweti wuswa wakushaku nshimbi jabula kukala, jatelela nawa jashikila. Nawa, ichi dichuma cheliliyi Yehova Nzambi haleñeliyi muntu hakusambila. w18.04 4 ¶4, 6
Hachimu, March 2
O chiyasweja lubanji . . . nyendu yamuntu wukuleta nsañu yayiwahi.—Isa. 52:7.
Muyinu nshakaminu yamakonu Yehova diyi watukwashaña kuumika. (2 Kor. 4:7, 8) Ilaña toñojokenu hadi antu abula kwikala amabwambu jaYehova. Twayitiyilaña wushona neyi chatiyileñayi Yesu nawa chatuleñelaña kuyishimwina “nsañu yayiwahi yayuma yayiwahi.” Dichi, diwunjikenuña nawantu imwadizishaña. Anukenu nenu, hadaha kanda atoñojokeñahu dehi chalala chamuBayibolu chitweluka. Nawa amavulu akeña chikupu yuma yakuhwelelawu. Anateli kutoñojoka nawu kwitiya kwawu kwalema nankashi nawa dikwayileñelaña kudikunda nachisaka chawu, chisemwa niantu ashakamañawu nawu muchituñilu. Henohu kanda tuyileji antu kuleka yuma “yayikulu” yakuhwelelawu, twatela kusambila kuyikwasha eluki chalala “chachiha,” dikwila nawu yuma yatañishaña Bayibolu yabula kwilukawu. Nkumininaku anateli kuleka yuma yakuhweleleliwu. Hanateli kuhita mpinji hakwila tuyikwashi antu ahimpi.—Rom. 12:2. w19.03 23 ¶10, 12; 24 ¶13
Hachiyedi, March 3
Inatiyaña kuwaha.—Maku 1:11.
Yehova chamwekesheliyi kukeña nikusakilila, chatwanukishaña nawu ninetu twatela kukoleshaña akwetu. (Yow. 5:20) Twatiyaña kuwaha neyi atumwekeshela kukeña nikutuhameka kudi muntu hayuma yayiwahi yitwelaña. Munjila yoyimu, amanakwetu niahela muchipompelu, kushilahu tuhu niantu amuchisaka akeñaña kuyimwekeshela kukeña nikuyikolesha. Neyi tuyihamekaña akwetu, tukukolesha chikuhwelelu chawu nawa akutwalekahu kumukalakela Yehova nakashinshi. Sweje-e anvwali atela kukoleshaña anyanawu. Neyi anvwali akoleshaña anyanawu chakufuma hamuchima nikuyikeña, akupama kuspiritu. Awa mazu akwila nawu: “Inatiyaña kuwaha.” amwekeshaña nawu Yehova wakuhweleleli chikupu nindi Yesu wukutwalekahu kwila nkeñelu yaTata yindi. Yehova wamukuhweleleli chikupu Mwanindi, dichi ninetu twatela kumukuhwelela chikupu Yesu netu wakela yuma yejima yakanayi Yehova. (2 Kor. 1:20) Neyi tutoñojoka hayuma yeliliyi Yesu, chikutuleñela kusweja kukeña kudizila kudi yena nikulondela muntampu yindi.—1 Pet. 2:21. w19.03 8 ¶3; 9 ¶5-6
Hachisatu, March 4
Lushimbi lwaspiritu lwahanaña wumi kuhitila mudi Kristu Yesu, lunayisubuli kulushimbi lwanshidi nilwakufwa.—Rom. 8:2.
Neyi twiluka kulema kwachawaana, tunateli kumwekesha kusakilila kudi muntu wunatwinki chawaana. A Isarela hiyamwekesheli kusakilila hakusubuka kwayisubwiliyi Yehova hayifumishiliyi muwuduñu muEjipituku. Hahitili hohu tukweji twantesha kufuma hayifumishiliwu muwuduñu, atachikili kufwila yakuda yadileñawu muEjipitu, nawa adiwili yakuda yayinkeleñayi Yehova chakwila akeñeleña nikufunta kuEjipitu. Alemesheliku ‘inshi, tutanda, mafu, sapoli nikanyenzi’ kubadika kusubuka kwayinkeliyi Nzambi kwakudifukula kudi Nzambi walala, Yehova. Tahindi dichaletesheli Yehova yazuweña hadi antu jindi? (Kuch. 11:5, 6, 10; 14:3, 4) Twatela kudizila kuniyi nsañu. Kapostolu Pawulu wayilembeleleli akwaKristu ejima nindi alemesheña kusubuka kwatwinkayi Yehova mukudikeñela kuhitila mudi Mwanindi, Yesu Kristu.—2 Kor. 6:1. w18.04 9-10 ¶6-7
Hachiwana, March 5
Yena wakeña nikuloña niwuñaji; iseki denzala naluwi lwaYehova to-o.—Mas. 33:5.
Wejima wetu twakeñaña netu atumwekesheleña kukeña. Nawa twakeñaña kutwila chiwahi. Neyi anakutumwekeshela wanyi kukeña niwuñanji, tunateli kumona neyi twashikilamu wanyi nawa tunateli kuneña. Yehova weluka nindi twakeñaña netu atumwekesheleña kukeña nikutwila chiwahi. (Mas. 33:5) Twatela kwiluka netu Nzambi yetu watukeña nankashi nawa wakeñaña nindi atwileña chachiwahi. Twelukaña chumichi neyi tushinshika haNshimbi jahaniniyi Yehova kudi aIsarela kuhitila mudi Mosi. Chitwatañaña Nshimbi jaMosi, twelukaña chatiyañayi Nzambi yetu wukweti kukeña, Yehova. (Rom. 13:8-10) Tunateli kwiluka netu Nshimbi yaMosi yashindameneni hakukeña muloña yuma yejima yelañayi Yehova yashindamena hakukeña. (1 Yow. 4:8) Nshimbi jamwinkeliwu Mosi kudi Yehova jashindameneni hayuma yiyedi, kumukeña Nzambi nikukeña akwetu antu. (Lev. 19:18; Kuhit. 6:5; Mat. 22:36-40) Dichi twatela kwiluka netu nshimbi jejima kubadika ku 600 jatuña Nshimbi jaMosi, jamwekeshaña kukeña kwekala naYehova. w19.02 20-21 ¶1-4
Hachitanu, March 6
Kudi maheta eyi, dikukwikala nimuchima weyi nawa.—Mat. 6:21.
Yoba wakaanini kutala ambanda namesu akufwila. (Yoba 31:1) Welukili nindi chaluwa kukenkamina mumbanda wabula kwikala ñodindi. Makonu tunakushakama mukaayi munenzali yilwilu yawuvumbi. Komana tunateli kukaana kutala muntu wunabuli kwikala mwinikwetu namesu akumufwila neyi cheliliyi Yoba? Komana tunateli kutondolwela kutala nyevulu yatama hela yanzekesi? (Mat. 5:28) Neyi tudiyuulaña mafuku ejima, tukutwalekahu kuhemba kashinshi ketu. Yoba wamwovwahilili cheñi Yehova kuhitila mukumona yuma yakumujimba munjila yatelela. Yoba welukili nindi neyi yakuhwelela mumaheta indi, wukukoña nshidi yeneni nawa anateli kumubabesha. (Yoba 31:24, 25, 28) Makonu tunakushakama mukaayi munavuli yuma yakumujimba. Neyi tumonaña mali nimaheta munjila yayiwahi neyi chatulejaña Bayibolu, tukutwalekahu kwikala nakashinshi.—Yish. 30:8, 9; Mat. 6:19,20. w19.02 6 ¶13-14
Hamposu, March 7
Neyi chochankeñayi Tata, ninenu nawa nayikeña.—Yow. 15:9.
Yesu wamwekesheleña kukeña kwaTata yindi muyuma yejima yelileñayi. (1 Yow. 4:8-10) Chasweja kulema, Yesu wahanini wumi windi kulonda yatukuuli. Hela chakwila tudi awahishewa hela “anyikoku amakwawu,” wejima wetu twahetelaña mukukeña kwamwekesheliyi Yehova niMwanindi hakutwinka iwu mulambu. (Yow. 10:16; 1 Yow. 2:2) Toñojokenu, cheñi hayuma yazatishiliwu haChanukishu; yumiyi yamwekeshaña kukeña kwaYesu nichayakameneniyi atumbanji twindi. Munjilanyi? Yesu wayimwekesheleli awayishewa kukeña, hakushaku chanukishu chapela kwanakana. Chimwahitili mpinji, awa atumbanji awayishewa ateleleli kwanakana Chanukishu hachaaka-hachaaka, ateleleli kwila mwenimu hela chakwila anakumona kukala kwashiyashana hela adi mutuleya. (Chim. 2:10) Komana amwovwahilili Yesu? Eña amwovwahilili! Kufuma tuhu mumafuku awapostolu kushika nimakonu akwaKristu alala anakanaña kufwa kwaYesu. w19.01 24 ¶13-15
Hamulungu, March 8
Mukwiluka chalala, chalala nichena chikuyifumisha muwuduñu.—Yow. 8:32.
Iku kusubuka mwabombela kusubuka kwakufuma mukudifukula kwakutwamba, kwila yuma mukubula kwiluka, kupesha kushilahu niyuma yikwawu. Neyi chitunamoni, munabombeli kwikala “[asubuka] mukulema kwawanyana kaNzambi.” (Rom. 8:21) Munateli kwikala asubuka chayinu mpinji neyi ‘mutwalekahu kuhemba mazu aKristu,’ hela ntañishilu yindi. (Yow. 8:31) Neyi mwila mwenimu, ninenu “mukwiluka chalala” bayi neyi mukukumina dakuchidiza hohuku ilaña mukuchizatishaña. Muyinu nshakaminu yamakonu, nichihandilu chatenañawu nawu chachiwahi chekala chakampinji kantesha hohu. Twelukaña wanyi yuma yikamwekana kumadiki. (Yak. 4:13, 14) Chuma chachiwahi chimwatela kwila, hikulondela njila yatwalaña “kuwumi walala,” wumi wahaya nyaka. (1 Tim. 6:19) Hela chochu, Nzambi hatukanjikijaña kwenda muniyi njilaku. Twatela kufuukulahu etu aweni. Mwilishenu Yehova yekali “iseka” denu. (Mas. 16:5) Lemeshenu ‘yuma yayiwahi’ yejima yayinkayi. (Mas. 103:5) Kuhwelelenu nenu watela kuyinka “kuzañalala kwakweni” ‘nikuwaha haya nyaka.’—Mas. 16:11. w18.12 28 ¶19, 21
Hachimu, March 9
Iyala hatela kushiya ñodindiku.—1 Kor. 7:11.
AkwaKristu ejima atela kuzata nañovu kulonda alemesheña wulu neyi chawulemeshayi Yehova niYesu. Hela chochu, amakwawu anateli kukañanya kulemesha wulu muloña wakubula kuwanina. (Rom. 7:18-23) Dichi, bayi tuhayamañaku muloña akwaKristu amakwawu amumafuku awapostolu niwena amweneña kukala muwulu wawu. Pawulu wasonekeli nindi: “Mumbanda bayi yaambuka nanfumwindiku”; ilaña mpinji yikwawu ambukileña. (1 Kor. 7:10) Pawulu hashimwini yuma yaletesheleña antu kwambukaku. Chakutalilahu, bayi neyi kukala kwadiña nawu iyala welileña wuvumbi nakumuletesha mumbanda kufuukulahu kudiseña kulonda yasumbuki cheñiku. Pawulu wasonekeli nindi mumbanda neyi nambuki nanfumwindi watela “kushakama chakadi kusumbuka, neyi nehi, watela kufunta kudi nfumwindi.” Dichi, Nzambi wadiña nakuyimona wejima wawu ayedi nindi achidi mujimba wumu. Pawulu walumbulwili nindi hela hadi kukala kwamuchidinyi, neyi munadibombeli wanyi muloña wawuvumbi, atela kudifuntisha. Wejima wawu ayedi atela kulomba wukwashu washindamena haBayibolu kudi akulumpi. w18.12 13 ¶14-15
Hachiyedi, March 10
Twalekenuhu kusambila kukeña Wanta nikuloña kwindi.—Mat. 6:33.
Makonu, Nzambi nakukeña nindi antu ejima ekali amabwambu jindi nawa adikiteña mumudimu wakushimwina. (Mat. 28:19, 20; Yak. 4:8) Neyi chichamumwekeneni Yesu, hadaha antu itwakuhwelela anateli kutukañesha kuzata iwu mudimu. Chakutalilahu, mukwila ñahi neyi mukulumpi wamudimu yayileja nindi nakukeña kuyinka chifulu chahewulu nawa nindi mukufolaña mali amavulu, ilaña iwu mudimu wukuyikañeshaña kuzata nyidimu yakuspiritu? Indi neyi mudi mukashikola, munateli kwila ñahi neyi ayileja nawu mufumi kwitala denu nakuya nakutañilaku cheñi chawana kwiluña dacheñi? Haniyi mpinji, kwila musambila kulomba, kusandujola, kulomba wukwashu kudi anvwali jenu hela akulumpi, kuhiñahu dinu himukufuukulahu nehi? Chikuwaha neyi chayinu mpinji mumonaña yuma neyi chayimonañayi Yehova nikutoñojoka neyi chatoñojokañayi. Dichi neyi yuma yamuchidiwu yikayimwekena, chikwikala chaswayi kushinda iku kweseka. Nawa mukwiluka chakwila muloña mwadikasa dehi mumuchima wenu kutwalekahu kumukalakela Yehova. w18.11 27 ¶18
Hachisatu, March 11
Hembaku muchima weyi chakubadika chiwahembaña yuma yejima.—Yish. 4:23.
Solomoni wekalili mwanta wawaIsarela hadiñayi mukwenzi. Hampinji yatachikiliyi kuyuula, Yehova wamwekeni kudi yena muchilota nawa wamulejeli nindi: “Lombaku chinukukwinka.” Solomoni wakwili nindi: “Ami kwami nikana kanyanya hohu hineluka hela kwidika hela kwiñilaku. . . . Anyinki ami kambuñeyi muchima wakwiluka maana akusompeshaña antu eyi.” (1 Anya. 3:5-10) Wadizozeli chikupu chalombeliyi “muchima wakwiluka maana.” Dichi chuma chaletesheli Yehova yamukeñi Solomoni! (2 Sam. 12:24) Nzambi yetu watiyili kuwaha namazu amwakwiliwu kudi Solomoni, dichi wamwinkeli “muchima wamaana nakashinshi.” (1 Anya. 3:12) Solomoni amukiswilileña chikupu hampinji yadiñayi washinshika. Amwinkeli, mudimu wakutuña tembeli yikweti “ijina daYehova Nzambi yaIsarela.” (1 Anya. 8:20) Wayili mpuhu muloña wamaana amwinkeliwu kudi Nzambi. Nawa yuma yahosheliyi hampinji yamoneneniwu kudi Nzambi, ayisoneka munyikanda yisatu yamuBayibolu. Mukanda waYishimu wekala hakachi kaniyi nyikanda. w19.01 14 ¶1-2
Hachiwana, March 12
Lekenu kwiteja yuma yamunshakaminu yamakonu yiyibalumuni.—Rom. 12:2.
Antu amakwawu akaanaña yitoñojoka yawu kuyiwumba hela kuyiyuula kudi antu amakwawu. Ahoshaña nawu, “Kwosi watela kunlejaku.” Atalishaña mukwila nawu, anateli kudifuukwila awenawu yuma yinakukeñawu nawa nawu dichuma chachiwahi chiyatela kwila. Akeñaña wanyi kuyifuukwila hela kuhimpa yilwilu yawu. Hela chochu, twatela kwiluka netu kutoñojoka neyi chatoñojokañayi Yehova hichatalisha mukwila nawu twatela kuleka yitoñojoka yetu yejimaku. Neyi chahosha 2 Akorinda 3:17 nawu, “kwejima kudi spiritu yaYehova, kwenoku dikwekala nikusubuka.” Tukweti wuswa wakuditoñojokela. Wejima wetu twekala akasunuka kwila yuma yitunakukeña. Dichatuleñayi Yehova. Hela chochu, kusubuka kwetu kudi namwakukumina. (1 Pet. 2:16) Neyi tunakukeña kwiluka yuma yayiwahi niyatama, Yehova wakeñaña nindi tuzatisheña yitoñojoka yindi neyi chashimuna Izu dindi. w18.11 19 ¶5-6
Hachitanu, March 13
Demasi nanshiyi muloña nakeñi nshakaminu yamakonu.—2 Tim. 4:10.
Chitwadizili chalala, twelukili netu kumuzatila Nzambi kwalema kubadika yuma yakumujimba. Twalekeli kufwila yuma yakumujimba hakwila twendeña muchalala. Hela chochu, mukuhita kwampinji tunateli kumona antu amakwawu anakulanda yozelu yayiha hela anakudiluñisha nayuma yikwawu yakumujimba. Tukutachika kutoñojoka netu tunakushalahu yuma yimu. Mukuhita kwampinji, tunateli kutachika kudiwula yuma yakuspiritu nakutachika kufwila kwikala namaheta akumujimba. Chumichi chatwanukishaña chuma cheliliyi Demasi. “Nshakaminu yamakonu” yakeñeliyi yamuleñeleli kuleka kukalakela hamu nakapostolu Pawulu. Muloñadi Demasi chamushiyililiyi Pawulu? Bayibolu yashimuna wanyi neyi chakwila wakeñeli yuma yakumujimba kubadika nyidimu yakuspiritu hela neyi wakeñeleña wanyi kudihana kuzatila hamu naPawulu. Tunakukeña wanyi iku kufwila kwakukeña yuma yakumujimba kutuluwañeshi nakuleka kukeña chalala. w18.11 10 ¶9
Hamposu, March 14
Chalala, himwakafwaku.—Kutach. 3:4.
Kutwamba kwaSatana kwadiña kwatama muloña welukili chikupu nindi neyi Eva yamukuhwelela nawa yada mukabu, wukufwa. Eva naAdama afumpili lushimbi lwaYehova nawa nkumininaku afwili. (Kutach. 3:6; 5:5) Hichakuminini hohanaku, muloña waniyi nshidi, “kufwa kwataandili kudi antu ejima.” Dichi, “kufwa kwayuulili neyi mwanta . . . , kushilahu niantu abulili kuvulumuna neyi chavulumwiniyi Adama.” (Rom. 5:12, 14) Makonu, chatela adiluñisheña wumi wawanina, wumi wakafwaña neyi chakeñeleñayi Nzambi, antu neyi anashimbuli ashikaña hohu “munyaka makumi atanu namakumi ayedi, hela neyi nañovu yamuntu yikushika munyaka makumi atanu namakumi asatu.” Hela chochu, ichi chihandilu “chakukabakana hohu nakumona ihuñu.” (Mas. 90:10) Mwamweni, mukutwamba kwaSatana munakufuma yihuñu chikupu! Yesu halumbulwileñayi yilwilu yaDiyabolu, wahosheli nindi: “Hatwalekelihu kwenda muchalalaku, muloña chalala hichekala mudi yenaku.” (Yow. 8:44) Kushika nimakonu chalala hichekala mudi Satanaku, muloña natwalekihu “kuluwañesha antu ashakama hamaseki hejima” namakudi indi. (Chim. 12:9) Bayi twiteja Diyabolu kutudimbaku. w18.10 6-7 ¶1-4
Hamulungu, March 15
Adi namuzañalu wowu antu aletaña kuwunda, muloña akayitena nawu anyana kaNzambi.—Mat. 5:9.
Antu azataña nañovu kulonda aleti kuwunda ekalaña namuzañalu. Kambanji Yakoba wasonekeli nindi: “Antu aletaña kuwunda, atumbaña mumpinji yakuwunda nawa añulaña nyikabu yakuloña.” (Yak. 3:18) Neyi tunadivulumuni namuntu muchipompelu hela muchisaka, twatela kumulembelela Yehova kulonda yatukwashi kuleta kuwunda. Dichi, Yehova wukutwinka spiritu yindi yajila yikutukwasha kwikala nayilwilu yayiwahi nimuzañalu. Yesu wakonkomweneni chalemena kuleta kuwunda hahosheliyi nindi: “Dichi, neyi wunakuleta mulambu weyi kukameña nawa kwenoku wanuka neyi wukweti muloña namanakweyi, shiyaku mulambu weyi kumbidi yakameña nawa funtaku. Sambilaku kutiyañana namanakweyi, kuhiñahu dinu wufunti nakulambula mulambu weyi.”—Mat. 5:23, 24. w18.09 21 ¶17
Hachimu, March 16
Inakuyinka lushimbi lwaluha lwakwila nawu, mukeñañani; neyi chinayikeña ami, ninenu nawa keñañanenu.—Yow. 13:34.
Yesu wateneni izu dakukeña kwakwihi namapampa 30 hawufuku wakukumishaku hadiñayi nawatumbanji twindi. Washimwini nindi atumbanji twindi atela ‘kukeñañana.’ (Yow. 15:12, 17) Neyi adikeña wumu namukwawu dichinjikijilu chadi kuyilukilaku nawu hiyatumbanji twindi alala. (Yow. 13:35) Iku hikukeña kwawunfwikijiku. Ilaña Yesu wadiña nakutena kukeña kwabadika kwakudihana etu aweni. Dichi wahosheli nindi: “Kwosi muntu wukweti kukeña kunabadiki iku kwakwila muntu yahani wumi windi kukoola amabwambu jindiku. Enu mudi amabwambu jami neyi mukoñaña yuma yinnakuyileja.” (Yow. 15:13, 14) Kukeña kwakufuma hamuchima kwamwekeshañawu ambuña aYehova makonu dichinjikijilu chayilukilañaku nawu hiyantu jaNzambi. (1 Yow. 3:10, 11) Twatiyaña kuwaha muloña ambuña aYehova amwekeshaña kukeña kwamwekesheliyi Yesu hichidi namuloña netuña dawu, muchidi, idimi nichisemwa chawuku. w18.09 12 ¶1-2
Hachiyedi, March 17
Neyi muntu wakañanyaña kuyinka antu ahembañayi yuma yakeñekaña, sweje-e dinu amwitala dindi yomweni, dikwila nawu muntu wamuchidiwu nakaani chikuhwelelu.—1 Tim. 5:8.
Yehova wakeñaña ambuñindi kwakamena amwitala dawu. Chakutalilahu, mwatela kuzata kulonda mukwashi antaña jenu kumujimba. Anvwali awambanda amavulu ashakamaña hamatala kulonda ahembeña ankemba. Nawa anyana akula dehi anateli kwakamena anvwali jawu ayifwayi. Iyi nyidimu yalema. Neyi mukweti iyi nyidimu, mpinji yikwawu munateli kutoñojoka nenu mukutwesha wanyi kukalakala nyidimu yaWanta neyi chimunakufwila. Ilaña bayi muzeyaku. Yehova watiyaña kuwaha neyi mukeñelaña chisaka chenu yuma yakeñekaña. (1 Kor. 10:31) Neyi mudana chisaka chakwakamena, kwila mukwashaku akwenu akwakudifukula akamenaña yisaka, antu akata, akula dehi hela adi mukukaankila nehi? Kwila mukwashaku antu amakwawu amuchipompelu chenu anakukeñeka wukwashu nehi? Neyi mwilaña mwenimu, mukukalakelaña hamu naYehova kulonda yakuli kulomba.—1 Kor. 10:24. w18.08 24 ¶3, 5
Hachisatu, March 18
Nzambi wadiña nindi, wamupulwishili kufuma muyihuñu yindi yejima.—Yil. 7:9, 10.
Yosefu wadiña nayaaka 17 hamulandishiliwu kudi amanakwindi muwuduñu muloña wechima. Amutiyilili ichima muloña wakwila amukeñeli nankashi kudi tata yindi. (Kutach. 37:2-4, 23-28) Yosefu womikili hadi yaaka 13 muwuduñu nimukaleya muEjipitu, kwakulehi nakwashakamineñayi tata yindi Yakoba wakeñeliyi nankashi. Chumanyi chamukwashili Yosefu kubula kudihomba nikuhemba ndulu? Hampinji yakabakeneñayi mukaleya, Yosefu watela watoñojokeleña hayuma yamwekesheleña nkisu jaYehova. (Kutach. 39:21; Mas. 105:17-19) Chilota chawuprofwetu chaloteliyi Yosefu hadiñayi kansi nichena chatela chamukwashili kwiluka nindi Yehova wadiña nakumwakamena. (Kutach. 37:5-11) Watela wamulejeleñamu Yehova kukala kwamweneñayi. (Mas. 145:18) Yehova niyena wakwili kulomba kwaYosefu kwakufuma hamuchima, wamuwundishili muchima nakumuleja nindi ‘wukwikalaña nindi’ muyihuñu yejima. w18.10 28 ¶3-4
Hachiwana, March 19
Kazweñi amuhelaña nikudi mukwawu atuñayi nindi; ilaña mukwakuheta wukweti amabwambu amavulu.—Yish. 14:20.
Maheta hichuma chikwawu chinateli kutuletesha tuyimoneña antu munjila yambukaku. Hanu dinu, maheta hela wuzweñi jinateli kutuletesha ñahi kumumona muntu munjila yambukaku? Spiritu yajila yamukwashili Solomoni kusoneka yuma yelañawu antu abula kuwanina neyi chinamwekeshi nsona yefuku dalelu. Ichi chishimu chinakutudizishadi? Neyi kubabala nehi, tunateli kutachika kudikunda hohu nawamanakwetu aheta nakutondolwela atuzweñi. Muloñadi chichatamina kulemesha antu kwesekeja namaheta akwetiwu? Muloña kwila mwenimu kukuleta chaambu muchipompelu. Kambanji Yakoba wasoñamishili nindi iku kukala kwambwileña yipompelu yamumafuku awapostolu. (Yak. 2:1-4) Bayi twiteja chaambu chiluwañeshi chipompelu chetuku nawa twatela kutondolwela kusompesha antu kwesekeja nachinakumwekanawu. w18.08 10 ¶8-10
Hachitanu, March 20
Dikeñenu chikupu wumu namukwawu.—1 Pet. 4:8.
Neyi twalemesha akwetu akwakudifukula, dikwila nawu tunakumwekesha kusakilila kudi Yehova hawubwambu wetu walema nayena. Niwena hiyantu jaYehova. Neyi twanukaña chumichi, mpinji yejima tukuyitiyilaña amanakwetu niahela luwi nikuyikeña. (1 Tes. 5:15) Yesu wayilejeli antu amulondeleleña nindi: “Neyi mukeñañana, dihu hakuyilukilawu kudi antu ejima nawu mudi atumbanji twami.” (Yow. 13:35) Malaki wamumwekesheli Yehova ‘nakutiyilila’ hampinji yahanjekeleñawu antu Jindi wumu namukwawu. (Mal. 3:16) Mwamweni, Yehova “weluka antu jindi.” (2 Tim. 2:19) Weluka yuma yejima yitwelaña niyitwahoshaña. (Heb. 4:13) Neyi tunakuyitiyila akwetu akwakudifukula luwi wanyi, Yehova ‘watiyililaña.’ Neyi tudi nachisambu, twahanaña, twanakenaña nikuditiyila luwi wumu namukwawu, Yehova niyena wamonaña.—Heb. 13:16. w18.07 26 ¶15, 17
Hamposu, March 21
[Yehova] diyi wakalamata mbe.—Kuhit.—10:20.
Chatelela kumulamata Yehova. Kwosi muntu wukweti ñovu, maana hela kukeña kubadika Nzambi yetuku! Hinyi hakachi ketu wukubula kukeña kwikala kukabadi kindi? (Mas. 96:4-6) Hela chochu, antu amakwawu adifukulaña kudi Nzambi ajinokaña kwikala kukabadi kaYehova neyi yuma yinayikalili. Shinshikenu chuma chamumwekeneni Kena. Hadiña nakudifukula kudi nzambi wacheñiku, ilaña kudi Yehova. Hela chochu, Nzambi hetejeli kudifukula kwaKenaku. Mumuchima windi mwadiña yitoñojoka yatama. (1 Yow. 3:12) Yehova wahosheli naKena nakumuleja nindi: “Neyi wukwila chachiwahi hiyakukwitiyaku? Ilaña neyi hiwukwila chachiwahiku nshidi yinafukami kuchisu; wakata muchima hadeyi, nineyi wakela mwanta windi.” (Kutach. 4:6, 7) Yehova wamulejeleña Kena nindi: “Neyi wukubalumuka mumuchima nakwimana kukabadi kami, ninami nukwikala kukabadi keyi.” Ilaña Kena hatiyili mwamufumbiliwuku. w18.07 17 ¶1, 3; 18 ¶4
Hamulungu, March 22
Chejeji chenu chitoñekeña kudi antu.—Mat. 5:16.
Njila yimu mutwetejelaña chejeji chetu kutoñeka hikushimwina nsañu yayiwahi nikwilisha atumbanji. (Mat. 28:19, 20) Kubombelahu, twamulemeshaña Yehova kuhitila muyilwilu yetu yawakwaKristu. Eni matala niantu ahitaña ashinshikaña yilwilu yetu. Yimwemweta yitwatumbaña nikuyimusha antu namuzañalu jamwekeshaña chitwekala nichekala Nzambi itwadifukulañaku. Yesu walejeli atumbanji twindi nindi: “Chimweñila mwitala, imushenu antu amunodu itala.” (Mat. 10:12) Mwiluña mwashimwinineñayi Yesu niapostolu indi, antu hiyetejeleña muntu iyabula kwiluka kwiñila mumatalawuku. Ichi chuma chazatikaña wanyi makonu kumaluña amavulu. Ilaña neyi twikala akasunuka nawa anakumwekesha muzañalu nikuyilumbulwila chuma chitunendeli anateli kuleka kwakama. Kutumba chimwemweta hinjila yayiwahi yakutachikilamu kuhanjeka nawantu. Chumichi dichelañawu amanakwetu niahela hampinji yashimwinañawu kumaluña kwawanikaña antu amavulu kuzatisha jingolofwana. Neyi mutumbaña chimwemweta nikwimusha antu niwena akwikala akasunuka nawa akuyitambwila. w18.06 22 ¶4-5
Hachimu, March 23
Nzambi hakweti chaambuku.—Yil. 10:34.
Kapostolu Petulu wadiña nachaaku chakudikunda nawaYudeya hohu. Ilaña hanyima yakwila Nzambi namwekeshi dehi nindi akwaKristu hiyatela kwikala nachaambuku, Petulu wamushimwinini Konelisu, mushidika wawaRoma. (Yil. 10:28, 35) Kuhiñahu, Petulu watachikili kudikunda nikudiila hamu nawaJentili etiyili. Hela chochu, chimwahitili chaaka chimu, Petulu walekeli kudiila hamu nawakwaKristu abulili kwikala aYudeya mumusumba waAntiyoki. (Ñal. 2:11-14) Hamuloña wachumichi, Pawulu wamufumbili Petulu mwatelela nawa wetejeli mwamufumbiliwu. Petulu hasonekeliyi mukanda windi watachi kudi akwaKristu aYudeya niaJentili amuAsia Minor, wayihamekeli hakunuñañana kwekala hakachi kawamanakwetu. (1 Pet. 1:1; 2:17) Mwamweni, apostolu adizilili kudi Yesu kukeña “antu ejima.” (Yow. 12:32; 1 Tim. 4:10) Hela chakwila hahitili mpinji, ahimpili yitoñojoka yawu. Chavwaliliwu “wuntu wawuha,” akwaKristu akusambila atachikili kumona antu ejima nawu esekana neyi chayimonañayi Nzambi.—Kol. 3:10, 11. w18.06 11 ¶15-16
Hachiyedi, March 24
Imanenu akola mbe-e . . . vwalenu chuma chakujika hantulu chakuloña.—Efwe. 6:14.
Chuma chimu chakujika hantulu chavwalileña mashidika awaRoma mumafuku awapostolu chadiña chakuvwala chachikuñu chadinuñileña nayikuñu yahitili mwivumu. Ichi chakuvwala chamukañesheleña mushidika kwenda chiwahi nawa mpinji yejima waditalileña neyi chakwila yikuñu yinakasunuki hela nehi kulonda yakiñi muchima windi niyiidi yikwawu hafwilañayi muntu swayi. Ichi chakutalilahu chachiwahi chinakumwekesha nshimbi jaYehova jaloña chijinateli kukiña muchima wetu wachifwikija! (Yish. 4:23) Neyi chabulañayi mushidika kuhimpa chuma chakujika hantulu chakutuña nachikuñu nachakutuña nachifoyu, ninetu hitwatela kuhimpa nshimbi jaYehova jaloña nayuma yitunamoni netu yayiwahiku. Chuma chikubula kutukiña. (Yish. 3:5, 6) Ilaña, twatela kudishinshikaña mpinji yejima nakumona netu ‘chikuñu chakujika hantulu’ chatwinkayi Yehova chakukasa chakola. Neyi tukeña chalala chaNzambi, chikutukwasha kusenda “chuma chakujika hantulu,” dikwila nawu tukwovwahilaña nshimbi jaNzambi jaloña.—Mas. 111:7, 8; 1 Yow. 5:3. w18.05 28 ¶3-4, 6-7
Hachisatu, March 25
Antu azuñili naMosi.—Kuch. 20:3.
Hela chakwila Yehova wamuzatishili kukoña yihayamisha nikuyilombola hadi mpinji yayilehi. Bayi neyi adiña nakutoba muloña wakubula menji hohuku, ilaña adiña cheñi nakumutobela Mosi neyi kwiji diyi waletesheli afwi mpwila. (Kuch. 20:1-5, 9-11) Mosi wahilili nawa wakañenyi kutwalekahu kwikala wadizoza. Chatela yahoshi kwilola neyi chamulejeliwu kudi Yehova, Mosi watachikili kuyihoshola antu nawa wamwekesheli neyi kwiji yena diyi wukukoña chihayamisha. Kuhiñahu, weteli kwilola kayedi nawa menji atachikili kwidika. Muloña wakudivwimba nikuzuwa wakoñeli chiluwa cheneni. (Mas. 106:32, 33) Mosi amwitejeli wanyi kwiñila Mwituña daChikaninu muloña wakubula kudizoza. (Kuch. 20:12) Ichi chakutalilahu chinatudizishi yuma yalema. Chatachi, twatela kutwalekahu kwikala adizoza. Neyi tukañanya kutwalekahu kwikala adizoza, tunateli kutachika kudivwimba nawa tunateli kukoña chuma chatama hela kwikala nanhoshelu yatama. Chamuchiyedi, chineñi chinateli kutuzeyesha, dichi twatela kwikala adizoza hela chakwila yuma yinakali ñahi. w19.02 12-13 ¶19-21
Hachiwana, March 26
Nsañu Iyi yayiwahi yaWanta akayishimwina mwahita iseki dejima.—Mat. 24:14.
Komana kwovwahila lushimbi lwaYesu lwakushimwina hichisenda? Inehi mwani. Hanyima yakushimuna chishimu chamuvinyu, Yesu wahosheli nindi akwakushimwina aWanta ejima akekala namuzañalu. (Yow. 15:11) Nawa watulejeli nindi muzañalu windi wakekala wetu. Munjilanyi? Yesu wadesekejeli yomweni namuvinyu nawa atumbanji twindi wayesekejeli nanyitayi. (Yow. 15:5) Nyitayi yasapukaña kumuvinyu. Chineli nyitayi yafumaña kumuvinyu, yatambwilaña menji niyakuda yafumaña kumuvinyu. Munjila yoyimu, neyi tutwalekahu kudikunda naKristu kuhitila mukumulondela, tukwikala namuzañalu wadiñayi nawu hampinji yelileñayi nkeñelu yaTata yindi hamaseki. (Yow. 4:34; 17:13; 1 Pet. 2:21) Hanne, wunazati wupayiniya yaaka kubadika ha 40 wahosheli nindi: “Muzañalu wunatiyaña neyi nafumi mumudimu wakushimwina wankwashaña kutwalekahu kukalakala mudimu waYehova.” Mwamweni, muzañalu watukwashaña kutwalekahu kushimwina mumaluña mwabulañawu kwiteja chalala.—Mat. 5:10-12. w18.05 17 ¶2; 20 ¶14
Hachitanu, March 27
Antondeli kwikala ntañishi wakutañisha akwanyuza nsañu yachikuhwelelu nichalala.—1 Tim. 2:7.
Hadaha, kapostolu Pawulu diyi wakolesheli nankashi amanakwindi mumafuku awapostolu. Amulombweli naspiritu yajila kuya nakushimwina kudi aGiriki niaRoma adifukwileña kudi anzambi amavulu. (Ñal. 2:7-9) Pawulu wanyeñumukili nankashi mwituña dinakutenawu katataka nawu Turkey, nawa wayili cheñi kuGreece nikuItaly nakutuña yipompelu yawakwaKristu kudi antu abulili kwikala aYudeya. Awa akwaKristu amaha “ayikabishileña kudi antu amwituña [dawu]” dichi akeñekeleña kuyikolesha. (1 Tes. 2:14) Kwakwihi nachaaka cha 50 C.E., Pawulu wasonekeleli chipompelu chachiha chamuTesalonika nindi: “Twamusakililaña Nzambi mpinji yejima chitwayitenaña wejima wenu mukulomba kwetu, muloña mpinji yejima twanukaña mudimu wenu wumwazatili nachikuhwelelu nikukeña nichimwomikili.” (1 Tes. 1:2, 3) Wayilejeli cheñi nindi adikolesheña wumu namukwawu chashimwiniyi nindi: “Dikoleshenuña wumu namukwawu nikudituña wumu namukwawu.”—1 Tes. 5:11. w18.04 18-19 ¶16-17
Hamposu, March 28
Nsañu yayiwahi atela kusambila kuyishimwina.—Maku 13:10.
Kansi wakeñaña kumutiyisha Yehova kuwaha muchihandilu chindi washaña muchima hamudimu wakushimwina. Chineli mudimu wetu wakushimwina wunakukeñeka kuwuzata mukunyakashana, diwu mudimu wutwatela kutwamijaku hanyidimu yejima. Kwila muzataku mudimu wakushimwina mpinji yejima nehi? Kwila muzataku wupayiniya nehi? Munateli kwila ñahi neyi mwakeñesha wanyi mudimu wakushimwina? Nawa munateli kushimwina ñahi chiwahi? Kudi yuma yiyedi yinateli kuyikwasha: Loñeshenu chiwahi nawa bayi muleka kuyishimwina akwenu yuma yimwakuhwelelaku. Mukwikalaña namuzañalu chikupu hampinji yimukushimwinaña. Mwatela kuwana ñakwilu yalwihu lwaswejawu kwihula akwenu imwatañaña nawu kushikola, chidi neyi lwihu lwakwila nawu, “Muloñadi chimwakuhwelela mudi Nzambi?” Hawebusayiti yetu ya jw.org hekala yibaaba yinateli kukwasha atwansi kwakula ilu lwihu. Mukuwana wekishiti hadi mutu wunakuhosha nawu “Why Do I Believe in God?” (“Muloñadi chinakuhwelela mudi Nzambi?”) Wekishiti yikuyikwasha kuwana ñakwilu. w18.04 27 ¶10-11
Hamulungu, March 29
Semununenu, muvuleña.—Kutach. 1:28.
Hela chakwila Adama naEva adiña asubuka muyuma yayivulu, ilaña adiña namwakukumina. Yuma yikwawu ayilileña chakadi kuyileja, ilaña yadiña namwakukumina. Chakutalilahu, anvwali jetu atachi elukili nawu hakwila atwalekihu kuhanda atela kwona, kuda, kukaama nikwila yuma yikwawu. Komana kwila yuma yejimiyi kwadi kuyiletesha atoñojoki nawu asubuka wanyi? Inehi, muloña Yehova welukili nindi adi kudiluñishaña nawa adi kuzañalaña hela chakwila anakwila iyi yuma mpinji yejima. (Mas. 104:14, 15; Mukwa. 3:12, 13) Yehova wayilejeli aAdama naEva kuvwala anyana nakwinzesha iseki kulonda adihembeña. Komana ilu lushimbi lwayikañesheleña kwikala asubuka? Inehi mwani! Ilu lushimbi lwadi kuyileñela antu kuzataku nkeñelu yaNleñi yawu, yakwilisha iseki dejima kwikala paradisa mukala wakushakama antu awanina haya nyaaka. (Mas. 127:3; Isa. 45:18) Adama naEva niwena adi kutiyaña kuwaha kushakama haya nyaaka muwulu nimuchisaka. w18.04 4-5 ¶7-8
Hachimu, March 30
Antu ejima adiña nanyichima yashinshika yakukeña kwikala nawumi wahaya nyaaka, etiyili.—Yil. 13:48.
Twatela kwikala adiwunjika nawantu itwashimwinaña, muloña hiyanateli kutiyishisha hela kwiteja chalala chamuBayibolu hohenohuku. Chakutalilahu, toñojokenu chitunateli kumukwasha muntu hakuchiñeja kwakushakama muparadisa haya nyaaka hamaseki. Antu amavulu eluka wanyi iyi ntañishilu. Hadaha akuhwelela nawu muntu neyi nafwi wakasañuka wanyi indi kwiji atoñojokaña nawu antu amawahi ejima ayaña mwiwulu. Tiyenu manakwetu wumu chakwashañayi antu kulonda eluki kuchiñeja kwakushakama haya nyaaka hamaseki. Chatachi, watañaña Kutachika 1:28. Kuhiñahu wamwihulaña mwiniitala nindi Nzambi wakeñeleña nindi antu ashakameña kudihi, nawa nindi ekali nachihandilu chamuchidinyi? Amavulu akulaña nawu, “Wakeñeleña nindi ashakameña hamaseki nawa nachihandilu chachiwahi.” Kuhiñahu, manakwetu watañaña Isaya 55:11 nawa wehulaña neyi chakwila nkeñelu yaNzambi yahimpika. Kakavulu, mwiniitala wakulaña nindi inehi. Hakukunkulula, manakwetu watañaña Masamu 37:10, 11 nawa wamwihulaña chihandilu chawantu chichakekala kumbidi. Muloña wakuzatisha Bayibolu muniyi njila, nakwashi antu amavulu kwiluka nawu Nzambi wuchidi kukeña nindi antu akashakameña haya nyaaka muParadisa hamaseki. w19.03 24 ¶14-15; 25 ¶19
Hachiyedi, March 31
Mutiyililenu.—Mat. 17:5.
Yehova wamwekesheli hatooka nindi wakeñaña nindi tutiyilileña mazu aMwanindi nikuyovwahila. Yesu wayidizishili akwakumulondela chakushimwina nsañu yayiwahi nawa watwalekelihu kuyanukisha nindi ekali atona. (Mat. 24:42; 28:19, 20) Wayikonkomweneni cheñi nindi atela kuzata nañovu nawa wayikolesheli kubula kuzeya. (Luka 13:24) Yesu walejeli akwakumulondela nindi atela kudikeña wumu namukwawu, kwikala anuñañana nikulondela nshimbi jindi. (Yow. 15:10, 12, 13) Kuna kufumba kunatwalekihu kwikala kwalema nimakonu neyi chochikwadiña hampinji yahaniniyi Yesu iku kufumba. Yesu wahosheli nindi: “Muntu wejima wakeña chalala, watiyililaña kwizu dami.” (Yow. 18:37) Twamwekeshaña netu tunakwovwahila kwizu dindi neyi “[tuditiiyililaña] wumu namukwawu nikudanakena wumu namukwawu chakufuma kumuchima.” (Kol. 3:13; Luka 17:3, 4) Twamwekeshaña cheñi netu twatiyililaña kwizu dindi neyi tushimwinaña nañovu nsañu yayiwahi “mumpinji yayiwahi nimumpinji yakala.”—2 Tim. 4:2. w19.03 10 ¶9-10